Trêng §¹i Häc V¨n ho¸ Kho¸ LuËn Tèt Nghi
Ö
p
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc
Sinh viªn: Ph¹m Nh Ngäc Líp: VHDT12A
-1 -
TRƯỜNG ĐẠI HC VĂN HÓA HÀ NI
KHOA VĂN HÓA DÂN TC THIU S
TÌM HIU NGHI L CP SC CA DÂN TC
SÁN DÌU XÃ GIÁP SƠN, NGN, BC GIANG
Khóa lun tt nghip c nhân văn hóa
Ngành: Văn hóa dân tc thiu s
Sinh viên thc hin: Phm Như Ngc
Ging viêng hướng dn: TS. Nguyn Ngc Thanh
HÀ NI - 2010
Trêng §¹i Häc V¨n ho¸ Kho¸ LuËn Tèt Nghi
Ö
p
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc
Sinh viªn: Ph¹m Nh Ngäc Líp: VHDT12A
-2 -
Lêi c¶m ¬n!
§Ó hoμn thμnh bμi kho¸ luËn nμy, ngoμi sù nç lùc, cè g¾ng cña
b¶n th©n, em cßn ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« trong khoa V¨n
ho¸ d©n téc. Qua ®©y, em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thμnh tíi c¸c
thÇy gi¸o c« gi¸o trong khoa V¨n ho¸ d©n téc – Trêng §¹i
Häc V¨n Ho¸ Hμ Néi, ®Æc biÖt em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n
thμnh vμ s©u s¾c nhÊt ®Õn TS. NguyÔn Ngäc Thanh – Ngêi ®·
trùc tiÕp híng dÉn em trong qu¸ tr×nh viÕt vμ hoμn thμnh bμi
kho¸ luËn.
§ång thêi, qua ®©y em còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn Phßng
V¨n Ho¸ Th«ng Tin huyÖn Lôc Ng¹n, c¸c c¸n bé vμ nh©n d©n
x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang, n¬i ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì,
cung cÊp tμi liÖu vμ nhiÒu th«ng tin quý gÝa trong qu¸ tr×nh em ®i
thùc tÕ.
MÆc ®· rÊt g¾ng nhng do tr×nh ®é vμ thêi gian hoμn
thμnh ®Ò tμi cã h¹n, nªn ch¾c ch¾n bμi viÕt khã tr¸nh khái nh÷ng
sai xãt. Em rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy, c« vμ c¸c
b¹n ®Ó bμi viÕt cña m×nh thªm ®Çy ®ñ vμ hoμn chØnh h¬n.
Em xin ch©n thμnh c¶m ¬n!
Hμ Néi, ngμy 24 Th¸ng 05 n¨m 2010
Sinh viªn
Ph¹m Nh Ngäc
Trêng §¹i Häc V¨n ho¸ Kho¸ LuËn Tèt Nghi
Ö
p
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc
Sinh viªn: Ph¹m Nh Ngäc Líp: VHDT12A
-4 -
Môc Lôc
Trang
Më ®Çu ................................................................................... 6
1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ................................................................................ 6
2. LÞch sö nghiªn cøu ........................................................................................ 7
3. Môc tiªu nghiªn cøu ...................................................................................... 7
4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ................................................................. 8
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ............................................................................... 8
6. §ãng gãp cña ®Ò tµi ....................................................................................... 8
7. Bè côc cña ®Ò tµi ............................................................................................ 9
Ch¬ng 1
Vμi nÐt vÒ ngêi S¸n D×u vμ x Gi¸p S¬n, huyÖn Lôc
Ng¹n, tØnh B¾c Giang ................................................................. 10
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña x· Gi¸p S¬n, Ng¹n Lôc,
B¾c Giang .......................................................................................................... 10
1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý .............................................................................................. 10
1.1.2. §iªï kiÖn tù nhiªn ................................................................................... 10
§Þa h×nh ................................................................................................... 10
KhÝ hËu .................................................................................................... 10
Thuû v¨n .................................................................................................. 11
Thæ nhìng ............................................................................................. 11
Tµi nguyªn rõng ...................................................................................... 11
1.2. D©n c, d©n sè cña x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang ............................ 12
D©n c, d©n sè .......................................................................................... 12
Gi¸o dôc ................................................................................................... 12
Y tÕ .......................................................................................................... 12
1.3. §Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi cña ngêi S¸n D×u ë x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n,
B¾c Giang ........................................................................................................ 13
Trêng §¹i Häc V¨n ho¸ Kho¸ LuËn Tèt Nghi
Ö
p
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc
Sinh viªn: Ph¹m Nh Ngäc Líp: VHDT12A
-5 -
1.3.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ ..................................................................................... 13
Trång trät ................................................................................................ 13
Ch¨n nu«i ................................................................................................ 15
NghÒ thñ c«ng ......................................................................................... 16
Khai th¸c l©m, thæ s¶n ............................................................................. 17
1.3.2. §Æc ®iÓm v¨n ho¸, x· héi ........................................................................ 17
Lµng xãm ................................................................................................ 17
Nhµ cöa ................................................................................................... 17
Èm thùc ................................................................................................... 18
Trang phôc .............................................................................................. 19
Ng«n Ng÷ ................................................................................................ 21
TÝn ngìng .............................................................................................. 21
Quan hÖ gia ®×nh ..................................................................................... 23
Quan hÖ dßng hä ..................................................................................... 24
Quan hÖ x· héi ........................................................................................ 24
Ch¬ng 2
C¸c nghi thøc truyÒn thèng trong nghi lÔ cÊp S¾c..26
2.1. C¸c quy ®Þnh trong lÔ cÊp s¾c .................................................................... 26
2.1.1. Quy ®Þnh ®èi víi thÇy cÊp s¾c ................................................................. 26
2.1.2. Quy ®Þnh ®èi víi ngêi ®îc cÊp s¾c ...................................................... 27
2.1.3. Quy ®Þnh ®èi víi lÔ vËt cóng tÕ, trang phôc, thêi gian, ®Þa ®iÓm cña lÔ cÊp
s¾c ..................................................................................................................... 30
2.2. C¸c cÊp bËc trong nghi lÔ cÊp s¾c ............................................................. 33
2.3. C¸c nghi thøc truyÒn thèng trong lÔ cÊp s¾c .............................................. 38
Ch¬ng 3
Sù biÕn ®æi trong c¸c nghi thøc truyÒn thèng cña LÔ
CÊp S¾c cña ngêi S¸n D×u ë x Gi¸p s¬n, Lôc Ng¹n,
B¾c Giang ................................................................................................... 55
Trêng §¹i Häc V¨n ho¸ Kho¸ LuËn Tèt Nghi
Ö
p
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc
Sinh viªn: Ph¹m Nh Ngäc Líp: VHDT12A
-6 -
3.1. Sù biÕn ®æi trong c¸c nghi thøc truyÒn thèng cña lÔ cÊp s¾c ..................... 55
3.2. Sù biÕn ®æi trong trang phôc, lÔ vËt, thêi gian, ®Þa ®iÓm cña lÔ cÊp s¾c .... 56
3.3. Vai trß cña lÔ cÊp S¾c trong ®êi sèng céng ®ång cña ngêi S¸n D×u
ë x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang ................................................................ 59
3.4. Mét sè kiÕn nghÞ ®Ó b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña lÔ cÊp s¾c ........ 61
KÕt luËn ....................................................................................................... 66
- Danh môc tµi liÖu tham kh¶o .......................................................................... 68
- Danh s¸ch ngêi cung cÊp tµi liÖu.................................................................. 70
- Phô Lôc ........................................................................................................... 71