ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
-------------***-------------
LÊ THỊ TRANG NINH
TỔ CHỨC KẾ TOÁN
TẠI VIỆN KỸ THUẬT NHIỆT ĐỚI
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 8340301
TÓM TẮT ĐỀ ÁN THẠC SĨ NGÀNH KẾ TOÁN
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS PHẠM MINH TUẤN
Hà Nội - 2024
1
MỞ ĐẦU
Kế toán là công cụ quan trọng để quản lý kinh tế, không những có vai trò tích cực trong
việc quản lý, điều hành, kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp
mà còn vô cùng quan trọng đối với các hoạt động của các đơn vị sự nghiệp nói chung và đơn
vị sự nghiệp nghiên cứu khoa học nói riêng. Để phát huy vai trò của kế toán, cần phải tổ chức
kế toán khoa học và hợp lý trong mỗi đơn vị.
Mặt khác, trong giai đoạn hiện nay, Nhà nước đã có những chủ trương tạo lập cơ chế
tự chủ cho các tổ chức KHCN tạo đà cho hoạt động khoa học phát triển cũng được thể hiện
trong “Chiến lược phát triển Khoa học, Công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030” Quyết
định 569/QĐ-TTg ngày 11/05/2022 như sau: “Sửa đổi, hoàn thiện quy định pháp luật về cơ
chế tự chủ của các tổ chức khoa học và công nghệ công lập. Nghiên cứu giao kinh phí cho
các tổ chức khoa học và công nghệ công lập dựa trên đánh giá định kỳ kết quả và hiệu quả
hoạt động, gắn với thực hiện phương thức Nhà nước đặt hàng, đấu thầu thực hiện nhiệm vụ
khoa học và công nghệ và cơ chế khoán kinh phí đến sản phẩm cuối cùng theo kết quả đầu
ra; giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức khoa học và công nghệ công lập trong
xây dựng cơ cấu tổ chức, tuyển dụng, sử dụng nhân lực, sử dụng kinh phí, thực hiện nhiệm
vụ khoa học và công nghệ.” , đồng thời với Nghị định 54/2016/NĐ-CP ngày 14/06/2016 về
"Quy định cơ chế tự chủ của tổ chức khoa học và công nghệ công lập" thay thế Nghị định
115/2005/NĐ-CP của Chính phủ nhằm tạo thuận lợi các doanh nghiệp KHCN hoạt động trong
cơ chế tự chủ. Với những chính sách chung của nhà nước thì việc chuyển đổi mô hình của
các viện nghiên cứu từ chế độ bao cấp sang cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức
KHCN công lập là điều cần thiết để tạo động lực trong thời kỳ đổi mới.Vì vậy, hoàn thiện tổ
chức kế toán tại các đơn vị này càng là yêu cầu cấp thiết để quản lý tốt tài chính trong điều
kiện cơ chế mới, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng kinh phí nguồn ngân sách cấp cũng như
nguồn thu tại tại đơn vị, thực sự góp phần quản lý có hiệu quả nguồn tài chính trong các đơn
vị nghiên cứu khoa học.
Tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới – đơn vị trực thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ
Việt Nam, là một tổ chức khoa học công nghệ công lập, dưới sự chỉ đạo của Viện Hàn Lâm,
Viện Kỹ thuật nhiệt đới cũng từng bước thực hiện thay đổi từ cơ chế bao cấp rồi tự chủ một
phần, tiến tới cơ chế tự chủ hoàn toàn. Hệ quả của quá trình chuyển đổi này đặt ra vấn đề cho
tổ chức công tác kế toán phải có những thay đổi nhất định trong việc áp dụng cơ sở kế toán,
2
tổ chức vận dụng các nguyên tắc kế toán và phương pháp ghi nhận các giao dịch, trình bày
thông tin để phù hợp với hoạt động của Viện trong điều kiện mới.
Với yêu cầu vừa phát triển quy mô, vừa đảm bảo nâng cao chất lượng hoạt động
kinh doanh, vừa phải huy động và sử dụng một cách hiệu quả các nguồn lực được ngân
sách nhà nước cấp, đòi hỏi tổ chức công tác kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới phải khoa
học và phù hợp với thực tiễn hoạt động của đơn vị. Vì vậy, vấn đề hoàn thiện tổ chức công
tác kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới có ý nghĩa thiết thực góp phần nâng cao chất lượng
quản lý tài chính và đáp ứng mục tiêu của nhà quản trị đơn vị.
Hơn thế nữa, cho đến nay, cả trên phương diện lý thuyết và thực tiễn tại Viện Kỹ thuật
nhiệt đới, chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào đề cập một cách toàn diện và cụ thể
về công tác tổ chức kế toán để góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính tại Viện.
Bởi vậy em đã chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới” để
thực hiện bài luận văn của mình, nhằm góp phần giải quyết những vấn đề đặt ra cả về lý luận
và thực tiễn trong tổ chức công tác kế toán tại Viện.
Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu.
- Đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới, từ đó chỉ ra những
ưu điểm, hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân của những tồn tại đó.
- Từ đó, đưa ra giải pháp, đề xuất cơ bản nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại Viện Kỹ
thuật nhiệt đới.
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu những cơ sở lý luận và nội dung thực tiễn về tổ
chức kế toán Viện Kỹ thuật nhiệt đới.
Phạm vi nghiên cứu của luận văn gồm:
- Về không gian: Đề tài thực hiện nghiên cứu tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới.
- Về thời gian: Các tài liệu về tổng quan tổ chức kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới
được thu thập từ các tài liệu được công bố trong trong niên độ kế toán gần nhất 2021.
- Nội dung nghiên cứu: Luận văn tìm hiểu về cách thức tổ chức kế toán tại Viện Kỹ
thuật nhiệt đới gồm: bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống
sổ kế toán, hệ thống báo cáo kế toán và kiểm tra kế toán.
Bố cục luận văn
Kết cấu luận văn gồm 4 chương:
3
Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức kế toán trong các Đơn vị sự nghiệp công lập có thu.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng tổ chức kế toán tại Viện Kỹ thuật nhiệt đới.
Chương 4: Giải pháp đề xuất, kiến nghị và kết luận
4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN TRONG ĐƠN VỊ SỰ
NGHIỆP CÔNG LẬP CÓ THU
1.1. Tổng quan nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài:
Trong các nghiên cứu trước đây về tổ chức công tác kế toán, các tác giả chủ yếu đề cập
đến nguyên lý và nguyên tắc chung về tổ chức công tác kế toán, đặc điểm tổ chức công tác
kế toán trong một số loại hình đơn vị đặc thù. Riêng lĩnh vực tổ chức công tác kế toán trong
các cơ quan hành chính sự nghiệp, trên thế giới chỉ có một số ít tác giả nghiên cứu.
-Ba trong số tác giả đó là Earl R.Wilso, Leo E.Hay, Susan C.Kattelus đã cùng tham gia
một số công trình và viết cuốn sách nổi tiếng với tiêu đề là “Kế toán Nhà nước và các tổ chức
phi lợi nhuận” (Account for Govermmental and Nonpofit Entities). Đây có thể coi là một
công trình nghiên cứu khá công phu về các khía cạnh khác nhau hoạt động của các cơ quan
hành chính sự nghiệp nói chung. Các nội dung nghiên cứu trong cuốn sách bao gồm các
nguyên tắc kế toán chung được chấp nhận, hướng dẫn cách thức ghi nhận các nghiệp vụ kinh
tế, cách thức lập báo cáo tài chính cuối kỳ. Nghiên cứu cũng đi sâu vào phân tích hoạt động
của một số lĩnh vực sự nghiệp đặc thù như tổ chức kế toán trong các trường học, bệnh viện,
các đơn vị lực lượng vũ trang…
- Trên thế giới có công trình nghiên cứu của các chuyên gia về kế toán lĩnh vực công
như : GS.TS.JeSS W.Hughes- Trường đại học Old Domintion, Paul sutcliffe- Chuyên gia tư
vấn cao cấp thuộc liên đoàn kế toán quốc tế, Gilian Fawcett- Giám đốc lĩnh vực công ACCA
toàn cầu, Zera Ali- Giám đốc phát triển kinh doanh ACCA khu vực Asean và Úc… trong các
công trình nghiên cứu về thực trạng áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế, tình hình xây
dựng và áp dụng trong các quốc gia phát triển và đang phát triển trên thế giới như Anh, Ấn
Độ, Úc, Mỹ… dựa trên 2 cơ sở kế toán là cơ sở kế toán dồn tích và cơ sở kế toán tiền mặt
được giới thiệu trong hội thảo về thực trạng áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế của các
nước trên thế giới do ngân hàng thế giới phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức tại Việt Nam từ
ngày 17/4/2007 đến 24/4/2007. Các công trình nghiên cứu này có điểm chung là nghiên cứu
các mô hình áp dụng và xây dựng chuẩn mực kế toán từ khâu chứng từ cho đến lập các BCTC
trên cơ sở dồn tích và cơ sở kế toán tiền mặt cũng như tác động của mô hình này trong việc
công khai và minh bạch hệ thống tài chính của Chính phủ, đặc biệt nghiên cứu này cũng chỉ
ra các lợi ích từ việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế và cơ sở kế toán dồn tích.