1
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HỒ MINH KHÁNH
PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG CHUYỂN GIAO
CÔNG NGHỆ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Ngành: Luật kinh tế
Mã số: 9.38.01.07
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội - 2024
2
Công trình được hoàn thành tại Học viện Khoa học xã hội, Viện
Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Bùi Nguyên Khánh
TS. Hồ Ngọc Hiển
Phản biện 1: PGS.TS. Dương Đăng Huệ
Phản biện 2: PGS.TS. Lê Mai Thanh
Phản biện 3: TS. Đặng Vũ Huân
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học
viện họp tại Học viện Khoa học xã hội
Vào hồi: ……..giờ……..phút, ngày……..tháng…….. năm 2024
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam;
- Thư viện Học viện Khoa học xã hội.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
(i) Phù hợp với đường lối của Đảng về chủ động hợp tác quốc tế; (ii)
Thúc đẩy, nâng cao hiệu quả của hoạt động chuyển giao công nghệ ở Việt
Nam và (iii) Khắc phục những hạn chế, trong hoạt động chuyển giao công
nghệ ở Việt Nam hiện nay. Việc nghiên cứu đề tài này hoàn toàn có tính
thời sự - cấp bách, thể hiện được sự cấp thiết, ý nghĩa quan trọng cả về lý
luận và thực tiễn.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
(i) Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về hợp đồng chuyển giao công
nghệ và pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ; (ii) Phân tích, đánh
giá thực trạng quy định pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở
Việt Nam hiện nay; (iii) Đánh giá thực tiễn thực thi pháp luật về hợp đồng
chuyển giao công nghệ ở Việt Nam trong thời gian qua; và (iv) nghiên cứu,
đề xuất các phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu
quả thực thi pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt Nam
trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: (i) Lý luận về hợp đồng chuyển giao công nghệ và pháp
luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ; (ii) Kinh nghiệm điều chỉnh quy
định pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở các quốc gia; (iii) Quy
định về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt Nam hiện nay; và (iv)
Thực tiễn thực thi pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt
Nam hiện nay.
Phạm vi:
- Về nội dung: chủ yếu về những vấn đề lý luận về khái niệm, các học
thuyết liên quan, chủ thể, đối tượng của hợp đồng, phân loại, ý nghĩa hợp
đồng, và thực tiễn việc thực hiện pháp luật về hợp đồng chuyển giao công
nghệ.
- Về thời gian: theo tiến trình ra đời và phát triển trong lịch sử. Đối với
pháp luật của Việt Nam, nghiên cứu từ khi Việt Nam thực hiện đường lối
đổi mới từ năm 1986 cho đến nay, trong đó, trọng tâm là từ năm 2017 cho
đến nay.
- Về không gian: Việt Nam và tham chiếu một số quốc gia châu Á:
Nhật Bản…
2
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy
vật lịch sử trong triết học Mác-Lênin, thể hiện ở việc nghiên cứu: (i) Mối
liên hệ giữa hợp đồng chuyển giao công nghệ và hợp đồng; (ii) Khía cạnh
pháp lý hợp đồng chuyển giao công nghệ trong pháp luật Việt Nam, các
điều kiện bảo đảm thực hiện phù hợp với mỗi giai đoạn phát triển của Nhà
nước và xã hội.
- Các phương pháp nghiên cứu: phân tích, tổng hợp, hệ thống, so
sánh, case study (nghiên cứu tình huống), lịch sử.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
(i) Hoàn thiện khía cạnh lý luận chuyển giao công nghệ, hợp đồng
chuyển giao công nghệ chưa được quan tâm nghiên cứu trong và ngoài
nước; (ii) Bổ khuyết khoảng trống trong nghiên cứu thực tiễn về hợp đồng
chuyển giao công nghệ ở Việt Nam hiện nay, (iii) Cung cấp thêm những ý
tưởng, giải pháp về hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện
pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt Nam hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
(i) Tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập tại các
cơ sở đào tạo luật ở Việt Nam; (ii) Luận chứng vấn đề cần hoàn thiện trong
pháp luật thực định, hoàn thiện chính sách pháp luật về chủ đề nghiên cứu;
(iii) Giá trị tham khảo đối với các cơ quan có thẩm quyền để áp dụng pháp
luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ.
7. Kết cấu của luận án: gồm 4 chương
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đề tài luận án
Chương 2: Những vấn đề lý luận về hợp đồng chuyển giao công nghệ
và pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ
Chương 3: Thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp
luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt Nam hiện nay
Chương 4: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao
hiệu quả thực thi pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ ở Việt Nam
3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung đề tài luận án
1.1.1. Những vấn đề lý luận về chuyển giao công nghệ và hợp đồng
chuyển giao công nghệ
Tại Việt Nam, những vấn đề lý luận về chuyển giao công nghệ và hợp
đồng chuyển giao công nghệ được thể hiện trong các công trình, tiêu biểu
như luận án tiến sĩ luật học của tác giả Trần Văn Nam về “Dịch vụ chuyển
giao công nghệ theo pháp luật Việt Nam hiện nay”;… Trên thế giới, những
vấn đề tương tự cũng đã được rất nhiều các công trình ngoài nước nghiên
cứu, tiêu biểu như: Từ điển Dictionary of International Trade (Từ điển
thương mại quốc tế), NXB Global Marketing Strategies, Washington D.C,
2015, do tác giả Olegario Llamazares làm chủ biên;… Các công trình này
ảnh hưởng đến việc đánh giá tình hình nghiên cứu của đề tài.
1.1.2. Những bình luận về thực trạng pháp luật và thực tiễn thực
hiện pháp luật về hợp đồng chuyển giao công nghệ
Tại Việt Nam, được thể hiện trong các công trình được công bố dưới
dạng sách chuyên khảo, luận án tiến sĩ…, nổi bật là luận án “Chuyển giao
quyền sử dụng nhãn hiệu theo pháp luật Việt Nam” của tác giả Nguyễn
Thanh Tùng,… Ở các nước khác, tiêu biểu phải kể đến Bài viết: “Trade
agreements and international technology transfer (Hiệp định thương mại và
chuyển giao công nghệ quốc tế), nhóm tác giả Martínez-Zarzoso, I.,
Chelala, S,... Các công trình này là nguồn tham khảo để tìm hiểu về kinh
nghiệm của các quốc gia liên quan đến thực tiễn thực hiện pháp luật về hợp
đồng chuyển giao công nghệ.
1.1.3. Những đề xuất hoàn thiện pháp luật và kiến nghị giải pháp
nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về hợp đồng chuyển giao công
nghệ
Trong nước, phải nhắc đến Cuốn sách Pháp luật cạnh tranh chuyển
giao công nghệ và hiệp định TRIPS - Kinh nghiệm cho Việt Nam của tác giả
Nguyễn Thanh Tú,… Phạm vi ngoài nước, tiêu biểu là Luận án “Structure,
functions and conditions for the effectiveness of legislation in the field of
scientific and technological progress” (Cơ cấu, chức năng và điều kiện hiệu
quả của pháp luật trong lĩnh vực tiến bộ khoa học và công nghệ) của tác giả
Zenin Ivan Aleksandrovich,… Các công trình này là nguồn tài liệu hữu ích