Tr n Nh Nguy tậ ư ệ
Tr n Nh Nguy tậ ư ệ là m t tr n đánh l n di n ra m t khúc ộ ậ ớ ễ ở ộ sông Nh Nguy tư ệ (hay
sông C uầ) vào năm 1077, là tr n đánh có tính quy t đ nh c a cu c ậ ế ị ủ ộ chi n tranh T ngế ố
Vi t l n 2ệ ầ , và là tr n đánh cu i cùng c a ậ ố ủ tri u T ngề ố c a ủTrung Qu cố trên đ t ấĐ iạ
Vi tệ. Tr n chi n di n ra trong nhi u tháng, k t thúc b ng chi n th ng c a quân ậ ế ễ ề ế ằ ế ắ ủ Đ iạ
Vi tệ và thi t h i nhân m ng l n c a quân T ng, đánh b i hoàn toàn ý chí xâm l cệ ạ ạ ớ ủ ố ạ ượ
Đ i Vi t c a h , bu c h ph i th a nh n Đ i Vi t là m t qu c gia.ạ ệ ủ ọ ộ ọ ả ừ ậ ạ ệ ộ ố
Ti n đề ề
Bài chi ti t: ếChi n tranh T ng-Vi t l n 2ế ố ệ ầ và Chi n d ch đánh T ng 1075ế ị ố
Nhà T ngố, Trung Qu c vào th k 11 có ý đ nh xâm l c Đ i Vi t đ m r ng lãnhố ế ỷ ị ượ ạ ệ ể ở ộ
th , nh m gi i quy t m t s khó khăn v đ i n i và đ i ngo i, đ ng th i tr thù l nổ ằ ả ế ộ ố ề ố ộ ố ạ ồ ờ ả ầ
th t b i trong cu c ấ ạ ộ chi n tranh T ng-Vi t l n 1ế ố ệ ầ tr c đó. H ra s c chu n b cho vi cướ ọ ứ ẩ ị ệ
ti n công Đ i Vi t: xây d ng đ ng giao thông, c s ch a l ng th c, hu n luy nế ạ ệ ự ườ ở ở ứ ươ ự ấ ệ
binh sĩ, cho quân đóng tr i sát biên gi i T ng-Vi t.ạ ớ ố ệ
Nhà Lý s m nh n ra ý đ nh này c a nhà T ng nên tích c c chu n b cho chi n tranh,ớ ậ ị ủ ố ự ẩ ị ế
tăng c ng m i quan h v i các dân t c thi u s t i vùng núi phía B c, không đ hườ ố ệ ớ ộ ể ố ạ ắ ể ọ
ng theo phe nhà T ng.ả ố
Năm 1072, vua Lý Thánh Tông m t, vua ấLý Nhân Tông lên ngôi khi m i b y tu i, vi cớ ả ổ ệ
quân s c a ự ủ Đ i Vi tạ ệ n m trong tay Thái Úy Lý Th ng Ki t. Ông ch đ ng mằ ườ ệ ủ ộ ở
c c ưộ t n công qua bên kia biên gi i vào năm 1075ấ ớ nh m phá h y các c s mà nhàằ ủ ơ ở
T ng đã chu n b cho chi n tranh. Cu c t n công là m t b t ng l n v i nhà T ng k tố ẩ ị ế ộ ấ ộ ấ ờ ớ ớ ố ế
thúc v i m t th ng l i, phá h y n ng n các c s mà nhà T ng đã xây d ng mà đ cớ ộ ắ ợ ủ ặ ề ơ ở ố ự ặ
bi t là phá h y ệ ủ thành Ung Châu, tòa thành chi n l c c a nhà T ng. Nhà T ng v nế ượ ủ ố ố ẫ
quy t tâm ti n hành ế ế chi n tranhế, vua T ng Th n Tôngố ầ c Quách Quỳ ch huy, viênử ỉ
ngo i lang b l i Tri u Ti t làm phó t ng cho cu c t n công thay đ i k ho ch vàạ ộ ạ ệ ế ướ ộ ấ ổ ế ạ
chu n b k h n cho cu c ti n quân. H đi u đ ng c b binh l n th y binh nh mẩ ị ỹ ơ ộ ế ọ ề ộ ả ộ ẫ ủ ằ
chu n b đánh Đ i Vi t.ẩ ị ạ ệ
Tr c binh l c m nh c a nhà T ng, Lý Th ng Ki t quy t đ nh ch n chi n l cướ ự ạ ủ ố ườ ệ ế ị ọ ế ượ
phòng th : ông dùng các đ i quân c a các dân t c thi u s mi n núi phía b c nh mủ ộ ủ ộ ể ố ở ề ắ ằ
qu y r i hàng ngũ c a quân T ng. Các t ng ấ ố ủ ố ướ L u Kư ỹ, phò mã Thân C nh Phúcả, Vi
Th Anủ đem quân hãm b c ti n quân T ng Cao B ng, B c C n, L ng S n, đ ngướ ế ố ở ằ ắ ạ ạ ơ ồ
th i ch n m t bô ph n th y quân c a nhà T ng t Qu ng Đông xu ng..B n thân Lýờ ặ ộ ậ ủ ủ ố ừ ả ố ả
Th ng Ki t lui v xây d ng m t ườ ệ ề ự ộ phòng tuy n trên sông Nh Nguy tế ư ệ đ bi n n i đâyể ế ơ
là n i di n ra tr n đánh quy t đ nh c a c cu c chi n.ơ ễ ậ ế ị ủ ả ộ ế
L c l ngự ượ
Quân T ng huy đ ng kho ng 100.000 quân chi n đ u (45.000 v n binh t biên gi iố ộ ả ế ấ ạ ừ ớ
v i Liêu H , s còn l i là binh tr ng t p), 10.000 ng a, 200.000 dân phu,đ ng th i cóớ ạ ố ạ ư ậ ự ồ ờ
s h tr t l c l ng th y binh. Quân đ i có kinh nghi m chi n đ u dày d n trang bự ỗ ợ ừ ự ượ ủ ộ ệ ế ấ ạ ị
t t v i ố ớ máy b n đáắ, và h a ti nỏ ễ .Ch huy là ỉQuách Quỳ và phó ch huy là ỉTri u Ti tệ ế
cùng v i nhi u t ng khác đ c đi u v t mi n b c T ng.Trong s này 4,5 v n làớ ề ướ ượ ề ề ừ ề ắ ố ố ạ
quân rút t mi n biên gi i Liêu H , do 9 t ng ch huy. S còn l i là tr ng t p cácừ ề ớ ạ ướ ỉ ố ạ ư ậ ở
l , đ c bi t là các l d c đ ng t kinh đô đ n Ung Châu.ộ ặ ệ ộ ọ ườ ừ ế
Bô qu n quân ch l c c a nhà Lý g m th y binh và b binh phòng th và chi n đ uậ ủ ự ủ ồ ủ ộ ủ ế ấ
t i ạsông Nh Nguy tư ệ có 60.000 quân và m t s l c l ng không tham gia tr c ti p vàoộ ố ự ượ ự ế
tr n đánh dùng đ hãm chân và qu y r i ti p v n phía sau có t m trên 15.000.ậ ể ấ ố ế ậ ầ
Chi n tr ngế ườ
Bài chi ti t: ếSông Nh Nguy tư ệ và Phòng tuy n sông Nh Nguy tế ư ệ
Đo n sông Nh Nguy t mà Lý Th ng Ki t ch n l a xây d ng phòng tuy n có v tríạ ư ệ ườ ệ ọ ự ự ế ị
mang tính chi n l c: có núi c hai bên b , đo n sông có chi u dài khá r ng lên h nế ượ ở ả ờ ạ ề ộ ơ
100 mét, v t ngang con đ ng d dàng nh t đ v t qua sông C u, con sông ch nắ ườ ễ ấ ể ượ ầ ặ
m i đ ng trên b có th dùng đ ti n quân vào Thăng Long. Trên khúc này cóọ ườ ộ ể ể ế
kho ng 11 b n đò ngang: Nh Nguy t, Ti u Lâm, Dũng Li t, Phù Yên, Đ u Hàn, Phùả ế ư ệ ể ệ ẩ
C m, L ng Sài, Đáp C u, Yên Ngô, B ng Lâm, ầ ượ ầ ằ Ph L iả ạ . Hai b n có tu i đ i lâu vàế ổ ờ
quan tr ng nh t là Nh Nguy t và Th C u (hay Đáp C u v sau) n m trên đ ngọ ấ ư ệ ị ầ ầ ề ằ ườ
giao thông quan tr ng ti n vào Thăng Long và là con đ ng thu n l i nh t đ quânọ ế ườ ậ ợ ấ ể
T ng v t qua sông và ti n v Thăng Long. Vì đ a th quan tr ng này, ố ượ ế ề ị ế ọ Lý Th ngườ
Ki tệ quy t đ nh l p m t phòng tuy n t i đây nh n đánh m t tr n chi n l cế ị ậ ộ ế ạ ằ ộ ậ ế ượ
Khu v c phòng th mà Lý Th ng Ki t xây d ng ch y dài t chân ự ủ ườ ệ ự ạ ừ núi Tam Đ oả
(kho ng ảĐa Phúc) v i nhi u ch núi ăn sát b sông ho c r ng cây có m t đ dày đ c.ớ ề ổ ờ ặ ừ ậ ộ ặ
Đ a hình này có th đ c l i d ng đ ngăn vi c v t sông d dàng, t o đi u ki n choị ể ượ ợ ụ ể ệ ượ ễ ạ ề ệ
quân nhà Lý không c n ph i xây d ng m t chi n tuy n dài h t nam sông Nh Nguy tầ ả ự ộ ế ế ế ư ệ
mà ch c n xây các khu v c đ ng giao thông, quan tr ng nh t là đo n Nh Nguy t,ỉ ầ ở ự ườ ọ ấ ạ ư ệ
Th C u và V n Xuân.ị ầ ạ
Chi n lũy c a phòng tuy n đ c xây d ng b ng đ t có đóng c c ế ủ ế ượ ự ằ ấ ọ tre dày m y t ng làmấ ầ
d u. D i bãi sông đ c b trí các h chông ng m t o thành m t phòng tuy n r tậ ướ ượ ố ố ầ ạ ộ ế ấ
v ng ch c. Quân c a nhà Lý đóng thành t ng tr i trên su t chi n tuy n, mà quan tr ngữ ắ ủ ừ ạ ố ế ế ọ
nh t là ba tr i Nh Nguy t, Th C u, Ph n Đ ng. M i tr i binh có th có thêm th yấ ạ ở ư ệ ị ầ ấ ộ ỗ ạ ể ủ
binh ph i h p. Quân ch l c do chính Lý Th ng Ki t ch huy đóng ố ợ ủ ự ườ ệ ỉ ở ph Thiênủ
Đ cứ,. m t v trí có th c đ ng chi vi n nhi u h ng và kh ng ch m i ng đ ngộ ị ể ơ ộ ệ ề ướ ố ế ọ ả ườ
ti ng v ế ề Thăng Long. Quân T ng cũng đóng d c theo hai b sông, t p trung các v tríố ọ ờ ậ ở ị
quan tr ng: phó t ng Tri u Ti t đóng t i khu v c mà ngày nay là thôn Mai Th ng,ọ ướ ệ ế ạ ự ượ
xã Mai Đình, Hi p Hòaệ, t nh ỉB c Giangắ kho ng đ i di n b n Nh Nguy t; quân chả ố ệ ế ư ệ ủ
l c do Quách Quỳ ch huy đóng t i phía đông các Tri u Ti t ch ng 30 km khoàng đ iự ỉ ạ ệ ế ứ ố
di n v i Th C u. M t b ph n khác đóng t i các v trí c n thi t, các ng n núi quanệ ớ ị ầ ộ ộ ậ ạ ị ầ ế ọ
tr ng nh ọ ư núi Ph ng Hoàngượ và núi Tiên, phòng tr ng h p b quân nhà Lý ti n côngườ ợ ị ế
ho c có th t ch c v t ặ ể ổ ứ ượ sông n u hoàn c nh cho phép. ế ả
Tr n đánhậ
Quân T ng t n công l n th nh tố ấ ầ ứ ấ
Quân T ng d i s ch huy c a Quách Quỳ ti n t i b b c sông Nh Nguy t khôngố ướ ự ỉ ủ ế ớ ờ ắ ư ệ
đ n n i khó khăn l m. Quách Quỳ th y v y cũng mu n th c hi n chi n l c đánhế ỗ ắ ấ ậ ố ự ệ ế ượ
nhanh th ng nhanh mà vua T ng đã đ ra. Nh ng vì th y binh ch a đ n, Quách Quỳắ ố ề ư ủ ư ế
quy t đ nh cho quân đóng tr i t i b b c sông Nh Nguy t đ i di n v i phòng tuy nế ị ạ ạ ờ ắ ư ệ ố ệ ớ ế
c a quân ủnhà Lý đ ch th y binh h tr cho vi c v t sông. ể ờ ủ ỗ ợ ệ ượ
Sau m t kho ng th i gian ch đ i, Quách Quỳ quy t đ nh t ch c v t sông, vì tr cộ ả ờ ờ ợ ế ị ổ ứ ượ ướ
tr i c a Quách Quỳ t i ạ ủ ạ Th C uị ầ có m t tr i quân m nh cùa nhà Lý án ng khi n ôngộ ạ ạ ữ ế
không dám cho quân v t sông Th C u. Cùng lúc, hai t ng Miêu, Lý đóng t i Nhượ ở ị ầ ướ ạ ư
Nguy t báo v i Quách Quỳ r ng quân Nhà Lý ệ ớ ằ đã tr n điố và xin l nh đem binh v tệ ượ
sông. Quách Quỳ ch p nh n và t ng ấ ậ ướ V ng Ti nươ ế b t c u phao cho đ i xung kíchắ ầ ộ
c a Miêu Lý kho ng 2.000 ng i v t sông. Cu c v t sông đã thành công, h đãủ ả ườ ượ ộ ượ ọ
ch c th ng đ c phòng tuy n c a quân Lý, s n đà th ng đ i tiên phong c a Miêu, Lýọ ủ ượ ế ủ ẵ ắ ộ ủ
đ nh ti n nhanh v ị ế ề Thăng Long nh ng đ n vùng Yên Ph , Th y Lôi thì b ph c kích,ư ế ụ ụ ị ụ
bao vây, và ch n đánh d d i t i c u G o, núi Th t Di u. Miêu, Lý cùng nh ng binhặ ữ ộ ạ ầ ạ ấ ệ ữ
sĩ còn s ng ch y v phía Nh Nguy t nh ng đ n n i thì ố ạ ề ư ệ ư ế ớ c u phaoầ đã b h y và g pị ủ ặ
quân nhà Lý đón đánh và b di t g n h t, dù quân T ng đóng bên b bên kia có cị ệ ầ ế ố ờ ố
g ng cho bè sang h tr . Th t b i c a Miêu và Lý đã làm cho Quách Quỳ h t s c t cắ ỗ ợ ấ ạ ủ ế ứ ứ
gi n và đ nh x t viên "t ng kiêu" nàyMô t tr n đánh này, m t tác gi đ i T ngậ ị ử ử ướ ả ậ ộ ả ờ ố
vi t: “Binh th d t đo n, quân ít không đ ch n i nhi u, b gi c ngăn tr , r i xu ng bế ế ứ ạ ị ổ ề ị ặ ở ơ ố ờ
sông”.
Quân T ng t n công l n th haiố ấ ầ ứ
Sau th t b i này, Quách Quỳ nh n ra quân nhà Lý không b b t c đo n nào trênấ ạ ậ ỏ ấ ứ ạ
phòng tuy n, nên ông không dám v t sông mà không có th y binh n a nên bu c ph iế ượ ủ ữ ộ ả
ch th y binh t i. Vì th y binh quân T ng khi y đã b ch n l i ngoài bi n nên khôngờ ủ ớ ủ ố ấ ị ặ ạ ể
vô đ c, bu c Quách Quỳ ph i t ch c đ t t n công l n hai mà không có s h trượ ộ ả ổ ứ ợ ấ ầ ự ỗ ợ
c a th y binh. L n này, quân T ng dùng m t l c l ng m nh h n nhi u so v i l nủ ủ ầ ố ộ ự ượ ạ ơ ề ớ ầ
tr c và đóng bè l n v i s c ch a kho ng 500 quân đ v t sông. Quân T ng t đướ ớ ớ ứ ư ả ể ượ ố ồ ạ ổ
sang b nam nh ng h ph i v a ra s c ch t l p tr i rào tre, v a ph i ch ng l i cácờ ư ọ ả ừ ứ ặ ớ ạ ừ ả ố ạ
đ t ph i công mãnh li t c a quân nhà Lý mà s binh ti p vi n l i không qua k p nênợ ả ệ ủ ố ế ệ ạ ị
quân b v tr n và thi t h i n ng. Đ t t n công l n hai l i k t thuc v i m t th t b i.ị ỡ ậ ệ ạ ặ ợ ấ ầ ạ ế ớ ộ ấ ạ
Vi c này đã ki n Quách Quỳ th y r ng, n u không có th y binh h tr s không thệ ế ấ ằ ế ủ ỗ ợ ẽ ể
v t sông đ c, ông bu c ph i ra l nh đ a quân v th ượ ượ ộ ả ệ ư ề ế phòng thủ và tuyên b r ng:ố ằ
"Ai bàn đánh s chém!"ẽ[ , phá s n ý đ nh đánh nhanh th ng nhanh c a nhà T ng. Hả ị ắ ủ ố ọ
ch dám lâu lâu dùng máy b n đá b n sang b nam. V i tình th này; c ng v i nhi uỉ ắ ắ ờ ớ ế ộ ớ ề
khó khăn vì các lý do v tình hình nhà T ng, s qu y r i c a c dân đ a ph ng, vàề ố ự ấ ố ủ ư ị ươ
vi c thi u l ng th c do các c s ti p v n đã b phá h y trong ệ ế ươ ự ơ ở ế ậ ị ủ cu c t n công nămộ ấ
1075 c a Lý Th ng Ki tủ ườ ệ , và khâu ti p v n cho 100.000 lính và 10.000 ng a v n dĩế ậ ự ố
c n ít nh t 400.000 phu quá s c 200.000 phu mà quân T ng đang có; đã khi n h trầ ấ ứ ố ế ọ ở
nên b đ ng và suy gi m s c chi n đ u. ị ộ ả ứ ế ấ
Quân nhà Lý ph n côngả
Hai tháng sau đ t t n công cu i cùng, quân T ng lâm vào tình c nh ti n thoái l ngợ ấ ố ố ả ế ưỡ
nan: h ngày càng m t m i, hoang mang vì tin t c vì ch mãi th y binh không th yọ ệ ỏ ứ ờ ủ ấ
th y binh đâu. Và thêm s không h p khí h u Đ i Vi t, dù đã có th y thu c đi theoủ ự ợ ậ ạ ệ ầ ố
nh ng b nh t t v n làm cho nhi u binh sĩ m và m t s ch t nh ng h không th rútư ệ ậ ẫ ề ố ộ ố ế ư ọ ể
lui vì đó là m t s nh c nhã và t i l n v i tri u đình nhà T ng. Dù v y, th c a quânộ ự ụ ộ ớ ớ ề ố ậ ế ủ
T ng v n còn m nh, h v n c th b b c Nh Nguy t tìm cách d quân nhà Lýố ẫ ạ ọ ẫ ố ủ ở ờ ắ ư ệ ụ
t n công. Lý Th ng Ki t nh n ra đây là th i c t t đ t ch c ti n công, ông nghiênấ ườ ệ ậ ờ ơ ố ể ổ ứ ế
c u cách b phòng c a quân T ng và t ch c các đ t t n công theo ki u t p kích chiaứ ố ủ ố ổ ứ ợ ấ ể ậ
c t quân T ng.ắ ố
Đ u tiên, ông m m t t n công vào kh i quân c a Quách Quỳ đang đóng Th C uầ ở ộ ấ ố ủ ở ị ầ
nh m kéo s chú ý c a toàn b quân T ng v h ng này dù bi t r ng Quách Quỳ cóằ ự ủ ộ ố ề ướ ế ằ
m t kh i quân khá l n và b phòng r t c n th n. Ông l nh cho hai Hoàng t là ộ ố ớ ố ấ ẩ ậ ệ ử Lý
Ho ng Chânằ và Lý Chiêu Văn dùng 400 chi c thuy n ch kho ng 2 v n quân t V nế ề ở ả ạ ừ ạ
Xuân ti n lên Nh Nguy t. Đoàn thuy n v a đi v a phô tr ng thanh th nh m kéoế ư ệ ề ừ ừ ươ ế ằ
s chú ý c a toàn b quân T ng v h ng h . Quân Lý đ quân lên b b t t n côngự ủ ộ ố ề ướ ọ ổ ờ ắ ấ
th ng vào doanh tr i quân T ng. Th i gian đ u h chi m u th , đ y quân T ng vàoẳ ạ ố ờ ầ ọ ế ư ế ẩ ố
sâu, bu c quân T ng ph i huy đ ng h t l c l ng và đem c đ i thân quân ra đánh.ộ ố ả ộ ế ự ượ ả ộ
T t c các thu c t ng cao c p c a Quách Quỳ nh ấ ả ộ ướ ấ ủ ư Yên Đ tạ, Tr ng Th Cươ ế ự,
V ng M nươ ẫ , Lý T ngườ , Diên Ch ngủ đ u có m t trong chi n đ a. Th i gian sau, quânề ặ ế ị ờ
T ng l y l i hàng ngũ t ch c ph n công, đ y quân Lý lên thuy n đ rút đi. Đ ng th iố ấ ạ ổ ứ ả ẩ ề ể ồ ờ
quân T ng còn cho máy b n đá b n v i theo, đánh chìm m t s chi n thuy n. Tr nố ắ ắ ớ ộ ố ế ề ậ
này quân Lý m t hai v hoàng t Ho ng Chân và Chiêu Văn và kho ng m y nghìnấ ị ử ằ ả ấ
quânCùng lúc v i tr n đánh tr nh c a Quách Quỳ, khi m i s chú ý c a quân T ngớ ậ ở ạ ủ ọ ự ủ ố
đ u đ d n v phía đó, Lý Th ng Ki t đích thân d n đ i quân đánh vào doanh tr iề ổ ồ ề ườ ệ ẫ ạ ạ
c a ủTri u Ti tệ ế .
Tri u Ti t đóng t i b c Nh Nguy t trên m t khu v c t ng đ i r ng và quan đãngệ ế ạ ắ ư ệ ộ ự ươ ố ộ
trên m t khu đ t tên Dinh hai bên trái ph i là khu đ t Mi u và Tr i, b trí theo ki u dãộ ấ ả ấ ễ ạ ố ể
chi n không lũy t ng t ch c phòng ng t m. Tri u Ti t có ch ng 3-40.000 quânế ườ ổ ứ ự ạ ệ ế ừ
chi n đ u, có th đã đi u m t s đi ti p ng cho Quách Quỳ đang b t n công. Nh ngế ấ ể ề ộ ố ế ứ ị ấ ư
ngay sau khi quân Lý phía Quách Quỳ b đánh lui, quân c a Tri u Ti t b m t cánhở ị ủ ệ ế ị ộ
quân Lý c a Lý Th ng Ki t t p kích và đánh b i, th ng vong trên m t n a quân sủ ườ ệ ậ ạ ươ ộ ử ố
đ n g n h t. S quân T ng ch t n m la li t cái gò n i h đóng quân, v sau c dânế ầ ế ố ố ế ằ ệ ơ ọ ề ư
đ a ph ng g i đó là ị ươ ọ gò Xác hay cánh đ ng Xácồ.
Hai đ t t n công này đã khi n quân T ng lâm vào c nh ng t nghèo, th phòng ng bợ ấ ế ố ả ặ ế ự ị
rung chuy n và có kh năng s b đánh b i n u v n ti p t c c th . ể ả ẽ ị ạ ế ẫ ế ụ ố ủ
Quân T ng rút v n cố ề ướ
Đ có th k t thúc chi n tranh m t cách m m d o, ít đ máu, Lý Th ng Ki t chể ể ế ế ộ ề ẻ ổ ườ ệ ủ
đ ng đ a ra l i đ ngh gi ng hòa. Quách Quỳ tuy ngoài mi ng v n lên gi ng nhânộ ư ờ ề ị ả ệ ẫ ọ
"hàng th " c a nhà Lý nh ng l i m ng trong b ng, tr c khi đi Quách Quỳ còn đòiư ủ ư ạ ừ ụ ướ
gi các vùng đ t mà quân T ng đã chi m đ c. ữ ấ ố ế ượ
Tháng 3 năm 1077, vì s b quân nhà Lý t p kích, Quách Quỳ bí m t ra l nh lui binhợ ị ậ ậ ệ
vào ban đêm. Quân T ng lui binh trong m t tình c nh h n lo n c a m t cu c tháoố ộ ả ỗ ạ ủ ộ ộ
ch y. ạ
Lý Th ng Ki t cho quân đi theo h ng quân T ng rút đi thu h i các vùng đ t đã bườ ệ ướ ố ồ ấ ị
chi m gi tr c đó là châu Môn, Quang Lang, Tô M u, T Lang. Riêng Cao B ng thìế ữ ướ ậ ư ằ
t i 1079 m i l y l i đ c.ớ ớ ấ ạ ượ [
K t quế ả
Các nhà nghiên c u hi n đ i đánh giá đây là chi n th ng l n nh t và là tr n chi n ácứ ệ ạ ế ắ ớ ấ ậ ế
li t nh t k t sau ệ ấ ể ừ tr n B ch Đ ng năm 938ậ ạ ằ c a dân t c Vi t trong vi c ch ngủ ộ ệ ệ ố
ph ng B c xâm l c. Chi n th ng này đã đánh d u s thành công nhi u chi n thu tươ ắ ượ ế ắ ấ ự ề ế ậ
chi n tranh phòng th và ch đ ng t n công c a danh t ng ế ủ ủ ộ ấ ủ ướ Lý Th ng Ki tườ ệ tr cướ
m t n c l n h n nhi u l n. ộ ướ ớ ơ ề ầ
Quân T ng m t t ng c ng 8 v n quân và 8 v n phu. Toàn b chi phí chi n tranh ng nố ấ ổ ộ ạ ạ ộ ế ố
m t 5.190.000 l ng ấ ạ vàng[46][6]. Th t b i này đã làm cho ấ ạ nhà T ngố m t h n ý chí xâmấ ẳ
l c Đ i Vi t hay "qu n Giao Ch " theo cách g i c a h khi đó và bu c ph i côngượ ạ ệ ậ ỉ ọ ủ ọ ộ ả
nh n "ậGiao Chỉ Qu n" là m t ậ ộ qu c giaố có tên "An Nam Qu c".ố
Năm M u Ng (1078) vua Nhân Tông m cu c giao h o v i B c tri u. S th n Đ iậ ọ ở ộ ả ớ ắ ề ứ ầ ạ
Vi t là ệĐào Tông Nguyên đ a 5 con voi đă thu n sang c ng vua T ng và đi đòi l iư ầ ố ố ạ
nh ng châu, huy n mi n Cao B ng. T ng tri u ng thu n v i đi u ki n là quân Lýữ ệ ở ề ằ ố ề ư ậ ớ ề ệ
ph i tr l i cho nhà T ng nh ng th ng dân T ng các châu Khâm, Liêm, Ung bả ả ạ ố ữ ườ ố ở ị
quân Lý b t đem v n c làm nô tì trong năm 1075 t t c là 221 ng i. Tr c khi choắ ề ướ ấ ả ườ ướ
h v , nhà Lý cho thích vào trán con trai t 15 tu i tr lên ba ch "Thiên t binh", đànọ ề ừ ổ ở ữ ử
ông t 20 tu i tr lên thích ch "Đ u Nam Tri u" và vào cánh tay trái đàn bà con gáiừ ổ ở ữ ầ ề
hai ch "Quan Khách" đ làm nh c nhà T ng.ữ ể ụ ố
Bách khoa toàn th m Wikipediaư ở