1
Trêng §¹i häc V¨n ho¸ Hμ Néi
Khoa v¨n hãa d©n téc thiÓu sè
--------***--------
TRANG PHC TRUYN THÔNG NGƯỜI DAO
QUN CHT XÃ THCH KIT, HUYN TÂN
SƠN, TNH PHÚ TH
Gi¶ng viªn híng dÉn : Th.S CH TH THU HÀ
Sinh viªn thùc hiÖn : PHAN TH THU HƯỜNG
Hμ néi - 2014
2
LI CM ƠN
Tìm hiu v Trang phc truyn thng ca người Dao Qun Cht xã
Thch Kit, huyn Tân Sơn, tnh Phú Th là mt công vic quan trng và cn
thiết, song đòi hi s dày công tìm tòi, khám phá và x lý tài liu... Để hoàn
thành được bài khóa lun vi đề tài trên, ngoài s n lc ca bn thân, tôi xin
được gi li cm ơn chân thành nht ti Ths. Ch Th Thu Hà các thy cô
giáo trong khoa Văn hóa dân tc thiu s đã hướng dn đề tài cho tôi, cm ơn
UBND xã Thch Kit, cng đồng người Dao Qun Cht khu Minh Nga, khu
Lóng 1 và Lóng 2 đã to điu kin cung cp cho tôi nhng tư liu quý báu.
Tuy nhiên vì điu kin thi gian có hn, cùng nhng hn chế v mt
kiến thc bài khóa lun ca tôi còn nhiu thiếu sót.Vì vy, rt mong quý thy
cô cùng bn đọc đóng góp ý kiến để bài khóa lun ca tôi được hoàn thin
hơn.
Xin chân thành cm ơn!
Hà Ni, ngày 10 tháng 2 năm 2014
Sinh viên thc hin
Phan Th Thu Hường
3
MC LC
M ĐẦU ............................................................................................................................ 5
1. Lý do chn đề tài .......................................................................................................... 5
2. Lch s nghiên cu vn đề: ........................................................................................ 6
3. Mc đích nghiên cu ................................................................................................... 8
4. Đối tượng và phm vi nghiên cu ............................................................................ 9
5. Phương pháp nghiên cu ............................................................................................ 9
6. Đóng góp ca khóa lun ........................................................................................... 10
7. Ni dung và b cc ca khóa lun ......................................................................... 10
Chương 1. Đặc đim t nhiên, xã hi và khái quát v người Dao Qun
Cht xã Thch Kit, huyn Tân Sơn, tnh Phú Th ......................................... 10
1.1. Đặc đim t nhiên, xã hi ca xã Thch Kit ................................................ 11
1.1.1. Đặc đim t nhiên ............................................................................................. 11
1.1.2. Đặc đim kinh tế- xã hi ................................................................................. 15
1.2. Khái quát v người Dao Qun Cht xã Thch Kit .................................... 18
1.2.1. Ngun gc, lch s cư trú .................................................................................. 18
1.2.2. Dân s và s phân b dân cư ............................................................................ 21
1.2.3. Khái quát v đời sng văn hóa ......................................................................... 22
Tiu kết chương 1 .......................................................................................... 31
Chương 2. Trang phc truyn thng ca người Dao Qun Cht xã Thch
Kit, huyn Tân Sơn, tnh Phú Th. ...................................................................... 33
2.1. Nhng vn đề chung v trang phc .................................................................... 33
2.2. Qúa trình to ra b trang phc. ........................................................................... 34
2.2.1. Trng bông và thu hoch ................................................................................... 34
2.2.2. Bán bông và mua vi .......................................................................................... 35
2.2.3. Chế biến cao chàm và nhum vi .................................................................... 35
2.2.4. Ct may và trang trí y phc ................................................................... 36
4
2.2.5. Vai trò ca ph n trong quá trình làm ra trang phc ................................ 37
2.3. Các loi hình trang phc ....................................................................................... 38
2.3.1. Y phc .................................................................................................................... 39
2.3.2. Đồ trang sc .......................................................................................................... 49
2.4. Mt s giá tr ca trang phc. .............................................................................. 50
2.4.1. Gía tr s dng ...................................................................................................... 50
2.4.2. Gía tr thm m .................................................................................................... 51
2.4.3. Gía tr xã hi ......................................................................................................... 53
2.4.4. Giá tr văn hoá lch s ........................................................................................ 53
Tiu kết chương 2 ......................................................................................................... 54
Chương 3. S biến đổi ca trang phc người Dao Qun Cht xã Thch
Kit và nhng vn đề đặt ra hin nay ................................................................... 57
3.1. S biến đổi ca trang phc người Dao Qun Cht xã Thch Kit .......... 57
3.1.1. Biến đổi trong quá trình to ra trang phc .................................................... 57
3.1.2. Biến đổi trong cách s dng trang phc ........................................................ 58
3.2. Nguyên nhân biến đổi ............................................................................................ 60
3.3. Mt s vn đề đặt ra hin nay đối vi vic bo tn và phát huy giá tr ca
b trang phc truyn thng ........................................................................................... 64
3.4. Mt s khuyến ngh v gii pháp ........................................................................ 65
KT LUN ..................................................................................................................... 69
DANH MC TÀI LIU THAM KHO .............................................................. 72
PH LC ....................................................................................................... 74
5
M ĐẦU
1. Lý do chn đề tài
Mi mt tc người trên thế gii đều mang mt sc thái văn hóa riêng,
rt độc đáo. Đất nước Vit Nam vi 54 tc người anh em là 54 bn sc khác
nhau, nhng nét riêng đó hòa vào nhau to nên bn sc ca dân tc Vit Nam.
Nhng sc thái văn hóa riêng đó chính là trang phc, ngôn ng, phong tc tp
quán,... Trong các sc thái văn hoá đó, trang phc là du hiu cơ bn và quan
trng để nhn biết tc người này vi tc người khác khi chúng ta có dp tiếp
xúc. Trang phc chính là mt nét đẹp văn hóa ca mi tc người.
Trang phc truyn thng ca h không ch có giá tr s dng mà còn
th hin giá tr văn hóa, tín ngưỡng và thm m. Vic tìm hiu trang phc
truyn thng ca người Dao Qun Cht nơi đây cũng chính là góp phn tìm ra
th ngôn ng riêng trong văn hóa ca cng đồng người Dao xã Thch Kit
nơi đây. B trang phc ca người Dao Qun Cht chính là mt nét đẹp đó.
Ngày nay, trong s nghip xây dng đất nước, xây dng nn văn hóa
mi, con người mi xã hi ch nghĩa, s là thiếu sót nếu không tiếp cn vi
văn hóa c truyn, ly văn hóa truyn thng ca dân tc là mt trong nhng
cơ s quan trng để xây dng, bo tn, và phát trin. Dưới s lãnh đạo ca
Đảng và chính quyn, các dân tc được bình đẳng, t do, mi quan h gia
đồng bào Dao Qun Cht và các dân tc anh em được m rng. Văn hóa Dao
hòa nhp vào văn hóa T quc Vit Nam thng nht. Đặc bit trong bi cnh
nước ta đang tiến hành công cuc xây dng đất nước theo hướng “toàn cu
hóa” công nghip hóa, hin đại hóa, s giao lưu hi nhp trong nước và quc
tế thì các yếu t kinh tế, văn hóa- xã hi li có tác động ln đến văn hóa ca
ca các dân tc nói chung và đồng bào Dao Qun Cht nói riêng. Đó là quy
lut tt yếu ca lch s, cũng là tin đề kinh tế- xã hi cho quá trình hình