Ch đ 6 : T t ng qu n tr c a ng i Vi t Nam trong xu h ng h i nh p.ư ưở ườ ướ
I. Gi i thi u.
Toàn c u h h i nh p kinh t qu c t đã m ra m t th i kỳ m i cho ế ế
s phát tri n c a th gi i - đó là th i kỳ đ c bi t các ho t đ ng kinh ế
t không còn đóng khung trong ph m vi m t qu c gia n a, mà đã v t raế ượ
kh i m t đ t n c c th , đ lan to , thâm nh p vào nhau, nh h ng ướ ưở
l n nhau m t cách sâu s c.
Đi u này th t o đi u ki n cho các qu c gia thông qua quá trình phân
ng lao đ ng qu c t , h i nh p kinh t đ h tr , t ng h l n nhau ế ế ươ
ng phát tri n theo nguyên t c "cùng th ng"Và cũng trong đi u ki n này,
m t qu c gia kém phát tri n, ho c đang phát tri n có th t n d ng đ c ượ
các c h i đ đ y m nh phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gianh.ơ ế
Vi t Nam h i nh p kinh t qu c t đã h n 10 năm qua và hi n nay ế ế ơ
thành viên c a t ch c WTO. Trong qtrình h i nh p này, bên c nh
thu n l i, Vi t Nam cũng g p không ít khó khăn, đ c bi t khó khăn l n
nh t là làm th nào n nkinh t Vi t Nam phát tri n đ c trên 3 tr c t ế ế ượ
chính: kinh t , xã h i và môi tr ngế ườ
i đ n s phát tri n kinh t Vi t Nam không th không nói t i s gópế ế ế
ph n h t s c quan tr ng c a các nhà qu n tr Vi t Nam v m t t t ng ế ư ưở
II. T t ng qu n tr và ngu n g c c a t t ngư ưở ư ưở
qu n tr .
1. T t ng qu n tr là gì?ư ưở
T t ng qu n tr chính là t m nhìn, suy nghĩ là s đánh giá khách quanư ưở
c a nhà qu n tr đã rút ra đ c t trong th c ti n nh n mang l i t m ượ
nhìn m i m v qu n tri.
2. Ngu n g c c a t t ng qu n tr . ư ưở
Tr c năm 1900, ch ba tr ng đ i h c M (Pennsylvania,ướ ườ
Chicago và
California) có ngành qu n tr kinh doanh. Tuy nhiên, trên th c t , nhi u ví ế
d trong
l ch s loài ng i cho th y qu n tr đã đ c th c hi n t vài ngàn năm ườ ượ
tr c. ướ
Kim t tháp Ai C p hay V n lý tr ng thành ườ
nh ng ví d tiêu bi u cho các công trình có quy ữụể
vĩ đ i và quan tr ng, s d ng hàng ch c nghìn
ng i và th coi là nh ng minh ch ng th c t vườ ế
kh năng qu n tr c a con ng i t xa x a. Làm th ườ ư ế
o mà các công trình này có th hoàn thành đ c? ượ
Câu tr l i chính là qu n tr . Choc k năng v
qu n tr c a ng i Ai C p hay Trung Qu c còn khá ườ
đ n gi n nh ng v nguyên t c ho t đ ng c a hơ ư
không khác bi t so v i các nhà qu n tr ngày nay.
o th i đi m đó thì h v n ph i lên k ho ch cho nh ng công vi c c n ế
làm, ti p nh n ế
huy đ ng các ngu n l c nh con ng i, v t t đ th c hi n nh ng ư ườ ư
ng vi c đó,
ph i h p các ho t đ ng riêng r và h ng d n công nhân, th c hi n ki m ướ
tra đ đ m
b o r ng m i vi c đ u đ c th c hi n nh đã d đ nh. ượ ư
. T t ng qu n tr c a ng i Vi t Nam trong xu ư ưở ườ
h ng h i nh p .ướ
1. Ph i suy nghĩ gi a l i nhu n và uy tín :
Nh các b n cũng đã bi t các doanh nghi p kinh doanh thì m c đích là l iư ế
nhu n , nh ng đôi lúc ,mu n có uy tín thì ph i ch p nh n m t l i nhu n ư
mu n có l i nhu n thì ph i m t uy tín ho c m t c 2.
Uy tín là y u t quan tr ng hàng đ u t o ra l i nhu n cho doanh nghi p vàế
n u đ m t uy tín thì cái giá doanh nghi p ph i tr là r t l n.ế
Doanh nghi p không ch ph i đ i m t v i s hoài nghi c a khách hàng v uy
tín, ch t l ng s n ph m, d ch v mà đây còn là c h i đ các đ i th v t ượ ơ ượ
lên giành th ph n và khi n doanh thu, l i nhu n c a doanh nghi p s t gi m. ế
2. H i nh p và yêu c u minh b ch trong qu n tr :
S phát tri n c a TTCK Vi t Nam không ch làm thay đ i t duy v ư
hình DN (nhi u công ty đ i chúng h n) còn kéo theo s gia nh p c a ơ
nhi u
"anh tài" trên th tr ng tài chính qu c t . Khá nhi u qu đ u t rót ti n vào ườ ế ư
th tr ng Vi t Nam đã góp ph n thay đ i đáng k b m t th tr ng tài ườ ườ
chính - ch ng khoán trong n c. Chính s h i nh p nhanh chóng này ướ
n n kinh t Vi t Nam trong năm 2008 ph i gánh ch u nh ng th thách c a ế
s phát tri n quá nóng t các ngu n v n đ u t đ vào. Tuy nhiên, đây ư
đ t th thách t t cho DN trong n c tr c s thâm nh p c a các i gia" ướ ướ
qu c t . Nh ng t p đoàn đa qu c gia này không ch mang v n cho n n kinh ế
t trong n c, còn đem theo nh ng chu n m c qu n tr kinh doanh qu cế ướ
t v i yêu c u kh t khe h n v qu n tr và tính minh b ch trong kinh doanh.ế ơ
T ch c H p tác Phát tri n kinh t (OECD) đã đ a ra các nguyên t c v ế ư
QTDN t cu i nh ng năm 90 c a th k tr c và đã tr thành nh ng nguyên ế ư
t c c b n làm th c đo trong vi c đánh giá hi u qu ho t đ ng DN. Các ơ ướ
công ty th xây d ng hình qu n tr khác nhau nh ng đ u d a trên ư
nh ng nguyên t c c b n. Các nguyên t c này bao g m nh ng v n đ ch ơ
y u sau: HĐQT ban đi u hành; quy n s đ i x công b ng gi a cácế
c đông; yêu c u v tính minh b ch và công khai.
3. Làm cácho thúc đ y tài s n l n nh t c a b n –
th ng hi u :ươ
H u h t m i ng i đ u nghĩ th ng hi u đ c t o ra thông qua marketing, ế ườ ươ ượ
qu ng cáo v i nh ng m u qu ng cáo thú v , nh ng thông đi p đ s c nh
h ng.ưở
Nh ng đ xây d ng th ng hi u thành công ph i đi sâu h n nhi u so v iư ươ ơ
vi c t o ra nh ng khách hàng th y nghe t các ph ng ti n truy n ươ
thông. Hãy nghĩ v m t t ng băng trôi: Ph n l n c a t ng băng luôn n m
sâu d i n c. Marketing qu ng cáo gi ng ph n c a t ng băng n m trênướ ướ
m t n c b n th nhìn th y. Marketing qu ng cáo th chuy n ướ
t i l i h a th ng hi u đ n v i khách hàng, nh ng đó m i ch l i h a h n ươ ế ư
ch a ch c ch n. Nh ng tr i nghi m th c s m i th hi n đ c l i h aư ượ
th ng hi u. S truy n đ t này kh năng thu hút l n h n nhi u so v iươ ơ
t ng t ng c a b n.ưở ượ
Đ thúc đ y s phát tri n c a th ng hi u, nhân viên các thành viên ươ
trong công ty c n ph i n m l i h a th ng hi u, tr c khi truy n t i ươ ướ
đ n khách hàng c a th ng hi u, h th truy n t i l i h a th ng hi uế ươ ươ
d i nh ng góc đ khác nhau tùy thu c vào v trí và công vi c h đ m nh n.ướ
Thông qua vi c đào t o nhân viên các thành viên c a công ty, b n đang
trao cho h và th ng hi u quy n hành đ ng, b ng cách t o ra ra cho h s ươ
h ng kh i, thay vì nh ng nghĩa v và trách nhi m trong công vi c.
B n th ng nghe đi p khúc: “Nhân viên tài s n l n nh t c a chúng ta”. ườ
Th t không may, h u h t các công ty đã không đem đ n cho nhân viên c a ế ế
h nh ng hi u bi t c th , ràng v nh ng giá tr th ng hi u c a h ế ươ
đem đ n cho khách hàng và h đã th t b i. Hãy lên các k ho ch hành đ ngế ế
và bi n th ng hi u thành m t ph n trong công vi c c a t t c nhân viên.ế ươ
4. T duy “think out of box” : ưSuy nghĩ p l
Nói m t cách d hi u, là mu n sáng t o, mu n có nh ng cú đ t phá trong
kinh doanh, thì hãy đ ng t trói suy nghĩ c a mình vào m t rào c n nh t
đ nh, do chính mình đ t ra.
Hãy đ ng t trói mình vào m t rào c n nào đó. Sáng t o là v n quý nh t
c a doanh nghi p trong môi tr ng c nh tranh hi n nay, nh ng sáng t o ườ ư
ch có khi chúng ta “think out of box”.
. Đánh giá năng l c qu n tr c a Vi t Nam trong xu
h ng h i nh p :ướ
1. Đi m m nh :
Thành t u kinh nghi m qu n tr , đi u hành Đ t
n c trong h n 20 năm Đ i m i là m t ti n đ quanướ ơ
tr ng đ h i nh p thành ng
. Nhi u bài h c kinh nghi m v qu n lý đ t n c, qu n lý kinh t , qu n lý xã ướ ế
h i đã đ c t ng k t tr c và trong Đ i m i đã giúp chúng ta có s t tin ượ ế ướ
c n thi t đ v ng tin b c vào sân ch i l n. ế ướ ơ
Đóng góp c a ho t đ ng qu n lý vào s phát tri n c a Đ t n c đ c th ướ ượ
hi n qua nhi u c ch chính sách đ c ban hành, nhi u khung pháp lý đ c ơ ế ựơ ượ
th c thi đã góp ph n làm cho t c đ tăng tr ng kinh t t ng đ i cao, c ưở ế ươ ơ
c u kinh t chuy n d ch theo đúng đ nh h ng. C c u kinh t chuy n d ch ế ướ ơ ế
m nh m , đáp ng đ c yêu c u h i nh p qu c t trên nhi u lĩnh v c. ượ ế
Qua th c ti n qu n lý đ t n c trong c th i kì k ho ch hoá và Đ i m i, ư ế
m i ch th qu n lý (t Trung ng đ n C s ) đã đúc rút ra đ c nhi u bài ươ ế ơ ượ
h c kinh nghi m qu n tr quý báu. Đây là m t tri th c qu n tr quan tr ng
góp m t ph n đ m b o cho nh ng thành công khi h i nh p. Nhi u bài h c
qu n lý kinh t - xã h i v n còn nguyên giá tr th c ti n nh : ế ư Bài h c v phát
huy n i l c, th c hi n dân ch trong qu n lý kinh t - xã h i, phát huy tinh ế
th n sáng t o và đ c l p c a ng i lao đ ng và các t ch c thông qua vi c ườ
phân ph i l i ích m t cách h p lý, bài h c v xây d ng và b o v th ng ươ
hi u, v xây d ng chi n l c c nh tranh qu c gia… ế ượ
- Năng l c qu n c a các c quan n n c c t ơ ướ
ch c kinh t - h i ngày ng đ c nâng cao mang ế ượ
tính hi n đ i.
Tr c h t, nh ng k t qu c a c i cách hành chính đã c ng c ni m tin và làướ ế ế
thành t u c a đ t n c v ph ng di n qu n lý. Đi u này th hi n quy t ướ ươ ế
tâm c a các c quan qu n lý nhà n c trong vi c nâng cao hi u qu đi u ơ ướ
hành các ho t đ ng kinh t - xã h i và nâng cao hi u qu s d ng các ế
ngu n l c c a Đ t n c trong quá trình h i nh p qu c t . ướ ế
Trong th i gian qua, Nhà n c đã xây d ng và ban hành nhi u c ch , chính ướ ơ ế
sách và h th ng pháp lu t quan tr ng, góp ph n thúc đ y kinh t - xã h i ế
đ t n c phát tri n. Vi t Nam đang t ng b c xây d ng thành công nhà ướ ướ
n c pháp quy n xã h i ch nghĩa v i m c tiêu t t c các quan h xã h iướ
đ u đ c đi u ch nh b ng pháp lu t. Vi c đ n gi n hóa th t c hành chính ượ ơ
không c n thi t luôn là m t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c a Nhà n c. ế ướ
H th ng qu n lý ch t l ng theo tiêu chu n ISO 9000 - 2001 b c đ u đã ượ ướ
đ c nghiên c u và ng d ng trong nhi u ho t đ ng qu n tr c a các cượ ơ
quan nhà n c. Đây là nh ng n l c r t l n trong xây d ng và áp d ng tiêuướ
chu n qu n tr c a qu c t vào ho t đ ng c a các c quan qu n lý Vi t ế ơ
Nam.
Cùng v i nh ng thành t u đ i m i c a đ t n c thì năng l c qu n lý c a ướ
t ng doanh nghi p ngày càng đ c nâng cao h n. Theo đánh giá thì đã có ượ ơ
trên 40 % doanh nghi p áp d ng thành t u khoa h c công ngh vào trong
ho t đ ng qu n lý, trên 43% doanh nghi p gi m t i đa biên ch qu n lý; ế
73,7% doanh nghi p th c hi n các bi n pháp ti t ki m các chi phí gây lãng ế
phí; nhi u doanh nghi p đã xây d ng và áp d ng h th ng qu n lý ch t
l ng theo tiêu chu n ISO 9000 nh m ch đ ng trong vi c xây d ng quyượ
trình công tác, h p lý hoá s n xu t, gi m biên ch hành chính, gi m chi phí ế
qu n lý.
Liên ti p trong các năm g n đây, Vi t Nam luôn đ c đánh giá là m tế ượ đi m
sáng v n l c c i thi n môi tr ng kinh doanh, là m t trong 10 qu c gia có ườ
t c đ c i cách nhanh nh t th gi i. Các c quan qu n lý nhà n c và doanh ế ơ ư
nghi p có s chia s và quy t tâm ế th c hi n nh ng m c tiêu đ i m i, đ c
bi t là đ i m i c ch qu n lý. Bên c nh đó chúng ta luôn có m t đ i ngũ ơ ế
các nhà qu n lý có trình đ , ham h c h i và có quy t tâm mu n chi m lĩnhế ế
đ cượ tinh hoa qu n lý c a nhân lo i đ h i nh p thành công.
T t c nh ng thành t u đó là m t s chu n b quan tr ng và góp ph n nâng
cao năng l c qu n tr c a qu c gia đ ch đ ng h i nh p v i qu c t nhanh ế
và b n v ng h n. ơ
- Văn htruy n th ng Vi t Nam và văn hph ng Đông ươ
r t phù h p v i nh ng xu h ng pt tri n c a ph ng ướ ươ
th c và tiêu chu n qu nhi n đ i.
Đ cao tính nhân b n là m t trong nh ng đ c tr ng c b n c a xu h ng ư ơ ướ
qu n tr hi n đ i. D ng nh xã h i càng phát tri n thì nh ng giá tr nhân ườ ư
b n trong các ho t đ ng qu n lý càng đ c đ cao. Xu h ng này ít nhi u ượ ướ
nh h ng t mô hình qu n tr theo ki u Z mà Nh t B n đã áp d ng ưở
thành công vào th p k 70, 80 c a th k tr c. ế ướ
Là m t n c có n n văn hoá truy n th ng lâu đ i, có tính nhân văn sâu s c ướ
ch c ch n đó s là ngu n v n văn hóa (capital culture) to l n góp ph n nâng
cao năng l c qu n tr c a Vi t Nam khi chúng ta h i nh p v i qu c t . Văn ế
hoá truy n th ng c a Vi t Nam s góp ph n thúc đ y s thành công trong
ho t đ ng qu n lý b ng kh năng thu hút và t p h p trí t ê c a con ng i, là ườ
s linh ho t và năng đ ng trong vi c đ a ra các quy t sách qu n lý... Chúng ư ế
ta l y s c m nh c a văn hoá đ h i nh p và l y văn hoá làm đ ng l c đ
phát tri n. Nhi u chuyên gia qu n tr trình đ cao c a n c ngoài đ n v i ướ ế
Vi t Nam không ph i ch b i chúng ta có chính sách đãi ng cao, chính tr n
đ nh mà còn vì tính nhân b n c a n n văn hoá Vi t Nam, vì mu n khám phá
nh ng nét văn hoá truy n th ng đ c đáo đã đ c hun đúc qua nghìn năm ượ
l ch s . Sau APEC 2006, ngo i tr ng M Condoleezza Rice đã thông báo ưở
v i dân chúng M v Vi t Nam là “ đ t n c Vi t Nam đ p, d th ng và có ướ ươ
nhi u đi u ng c nhiên… ”. Ch c ch n r ng các doanh nghi p, các nhà đ u
t n c ngoài không th th v i nh ng thông tin này. Sư ướ ơ ng c nhiên đó
đ c k t tinh khía c nh văn hóa, b n s c văn hoá truy n th ng Vi tượ ế
Nam.