Sự tương tác gen giữa các gen alen
1. Hiện tượng gây chết
Sự tương tác giữa các alen trong trường hợp
lai một tính đó là trường hợp gen gây
chết. Đây là trường hợp làm biến đổi tỉ
lệ theo định luật Mendel đơn giản nhất.
Vi du: Ở chuôt , Ay: lông vàng (trội)
a: đen hoặc sôcôla (lặn) Khi người ta lai
chuột vàng ´ vàng
F1: thu được hai loại chuột: 2 lông vàng : 1
lông khác (sô cô la), đồng thời trong các lứa
chuột đẻ ra thì số con của nó ít hơn 1/4 so
với các tổ hợp lai khác.
Các nhận xét này được đưa đến giả thiết là
chuột lông vàng có kiểu gen dị hợp tử Aya
khi chúng lai với nhau làm xuất hiện chuột
AyAy không có sức sống và chúng bị chết
ở giai đoạn sớm của phôi.
Người ta làm thí nghiệm giải phẫu chuột cái
lông vàng đang mang thai trong tổ hợp lai
giữa lông vàng ´ vàng đều xác định hiện
tượng trên. Đó là trong dạ con của chuột mẹ
có một số bào thai lông vàng không phát
triển vì một số bộ phận trong cỏ thể mang
đặc điểm dị hình. Như thế chuột đồng hợp tử
AyAy không có sức sống do alen Ay là
alen gây chết không cho đồng hợp tử sống
được. Tác động của alen Ay về màu lông là
trội so với alen a vì cơ thể dị hợp tử Aya có
màu lông vàng. Nhưng về mặt sức sống thì
Ay lại lặn so với a vì tổ hợp Aya vẫn sống
bình thường do alen a lấn át sự gây chết của
Ay. Đây là ví dụ về gen có tác động này trội
nhưng tác động kia
là lặn so với alen tương ứng.
Hiện tượng gen gây chết ở chuột
Kêt qua phep lai giưa cac chuôt di hơp tư
lông vang. Không phai tât ca cac chuôt ơ thê
hê sau đêu sông sot
Sự tương tác giữa các alen của cùng một
gen ở chuột lang agouti (1 allen dạng hoang
dại và nhiều allen đột biến)
a. Chuột lưng đen, bụng vàng (trên - trái),
bụng đen (trên - phải) và chuột lang agouti
(dưới).
b. Kiểu gen và kiểu hình tương ứng của
các allele của gen agouti.