KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 25 QUÝ II/202360
ABSTRACT
The use of information technology in teaching brings about significant benefits. Nowadays, it is necessary to
use information technology in education for preschool children. This article introduces some measures of
using software to form mathematical symbols for young children in teaching.
Keywords: Information technology application, mathematical symbols, early childhood education.
Received: 16/3/2022; Accepted: 10/04/2023; Published: 28/05/2023
 LêThịCẩmNhung*
*ThS.Trường Cao đẳng Thái Nguyên
BIỆN PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG
DẠY HỌC HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG TOÁN HỌC
SƠ ĐẲNG CHO TRẺ MẦM NON
1. Đặt vấn đề
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang đặt ra
cơ hội phát triển rất lớn cho mỗi quốc gia nhưng bên
cạnh đó cũng không ít khó khăn, thách thức. Để phát
triển toàn diện kinh tế - xã hội (KT-XH) đất nước,
đòi hỏi mỗi quốc gia phải có những chiến lược, chính
sách áp dụng nhanh chóng, có hiệu quả những thành
tựu do cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 tạo ra. Việc
áp dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong dạy và
học đã, đang, sẽ là một yêu cầu cấp thiết, quan trọng
trong giai đoạn hiện nay. Bài viết giới thiệu một số
biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học hình thành
biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Ứng dụng CNTT trong dạy học ở trường mầm
non hiện nay
2.1.1. Ưu điểm của ứng dụng CNTT trong dạy học ở
trường mầm non hiện nay
Ứng dụng CNTT giúp tài liệu giảng dạy của GV
phong phú, sinh động. GV chủ động khai thác tìm
kiếm qua internet hình ảnh, âm thanh, clip sống động
có tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ và quá
trình hình thành nhân cách, tư duy ở trẻ. Ứng dụng
CNTT giúp phương pháp giảng dạy của GV linh hoạt
hơn. Giúp GV đa dạng đồ dùng thiết bị trong dạy học.
Ứng dụng CNTT giúp GV tương tác với phụ huynh
hiệu quả hơn, giúp trẻ phát triển vận động tinh khi làm
quen với CNTT như thao tác bằng chuột nhấp, thao
tác trên bàn phím, màn hình, trẻ dần rèn luyện được
các kỹ năng vận động tinh với độ chính xác cao. Tạo
hứng thú cho việc tiếp thu kiến thức của trẻ nhờ sự
đa dạng trong cách thể hiện bài giảng: những con vật
ngộ nghĩnh, những dòng chữ biết đi, các con số biết
nhảy theo nhạc với hiệu ứng âm thanh vui tai ngay
lập tức thu hút sự chú ý, kích thích hứng thú học tập ở
trẻ. Từ đó, trẻ chủ động cùng GV khám phá nội dung
bài giảng. Ngoài ra, trẻ còn được sự hỗ trợ của công
nghệ sẽ học nhanh hơn, ít lỗi hơn do những nội dung
trên những ứng dụng đều được sàng lọc và điều chỉnh
sao cho dễ hiểu và phù hợp với lứa tuổi. Thế nên, các
trẻ mầm non sẽ có khả năng tiếp thu kiến thức tốt hơn
khi tiếp xúc với ipad hay máy tính trong quá trình học
tập. Khi sử dụng một số phần mềm giáo dục và trò
chơi mang tính giáo dục có khả năng kích thích sự
phát triển tư duy sáng tạo ở trẻ. Các chương trình này
giúp trẻ phát triển não bộ và nhiều kỹ năng bổ ích như
giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, khả năng tập trung.
Việc sử dụng thiết bị công nghệ giúp trẻ tích lũy được
nhiều kiến thức trong cuộc sống, giúp trẻ tiếp thu bài
dễ dàng, nhanh chóng và tạo cho trẻ thói quen tư duy.
Đây là thói quen tốt trẻ cần hình thành sớm để tạo nền
tảng cho những bậc học sau này. Ứng dụng CNTT
trong dạy học ở mầm non sớm giúp trẻ chủ động lĩnh
hội kiến thức, phát triển tư duy, khả năng ngôn ngữ,
đẩy mạnh các kỹ năng làm việc theo nhóm, giúp trẻ
hướng tới công dân toàn cầu.
2.1.2. Ứng dụng CNTT trong dạy học ở mầm non
Có thể ứng dụng CNTT ở các khâu của quá trình
dạy học: chuẩn bị nội dung dạy học, đồ dùng dạy học,
lập kế hoạch dạy học, tổ chức dạy học…
Lập kế hoạch dạy học bằng các phần mềm soạn
thảo như Microsoft Office, OpenOffice, PowerPoint,
Violet...Sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại,
các phần mềm hỗ trợ đa phương tiện để biên tập ảnh,
KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 25 QUÝ II/2023 61
xây dựng các video, câu chuyện bằng hình ảnh, các
bài tập, bài giảng điện tử, hỗ trợ dạy học trực tiếp....
góp phần đổi mới phương pháp dạy học nâng cao chất
lượng giảng dạy, nâng cao hiệu quả dạy học.
2.1.3. Ứng dụng trong khai thác tài liệu
Tìm kiếm trên internet nhờ các công cụ tìm kiếm.
Tìm kiếm trên các Website thư viện bài giảng.
2.1.4. Ứng dụng trong đánh giá
Đánh giá sự phát triển trí tuệ, thể chất của trẻ.
2.1.5. Ứng dụng trong học tập của trẻ
Các website giúp trẻ tự học. Các phần mềm giúp
trẻ tự học.
2.2. Ứng dụng CNTT trong dạy học hình thành
biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non
2.2.1. Sử dụng phần mềm Power point, violet…
trong thiết kế trình chiếu
Ví dụ: Khi trẻ học về thế giới động vật và tập đếm,
cho trẻ Đếm con vật sống trong rừng hay các con vật
nuôi trong nhà. Nếu chỉ quan sát tranh thì tiết học sẽ
trở lên đơn điệu, trẻ sẽ nhàm chán, hiệu quả của giờ
học không cao, nếu GV ứng dụng phần mềm power
point cho trẻ quan sát và đếm các con vật đang chuyển
động, với những hình ảnh “thật” thì trẻ sẽ rất thích thú,
tập trung chú ý. Chẳng hạn, cho trẻ quan sát một số
con vật sống trong rừng (voi, gấu, hổ). Giúp trẻ đếm,
biết tên gọi, đặc trưng, môi trường sống của các con
vật. Trẻ biết nguồn thức ăn của chúng, tránh xa chúng,
không đến gần chúng.
2.2.2. Sử dụng phần mềm power point, violet thiết kế
các trò chơi cho trẻ
Trẻ mầm non thường học thông qua chơi. Các trò
chơi đối với trẻ trong các tiết học là rất quan trọng.
Thông qua trò chơi trẻ được củng cố, khắc sâu hơn
kiến thức đã được tiếp thu trong bài học, trò chơi hấp
dẫn trẻ sẽ hào hứng tham gia các hoạt động hơn vì như
vậy tiết học không bị nhàm chán, trẻ không có cảm
giác nặng nề như một tiết học thực sự mà đối với trẻ
lúc này như đang được chơi. GV cần thiết kế đa dạng
các trò chơi học tập. Phần mềm violet GV có thể tự
thiết kế cho trẻ được rất nhiều trò chơi (trò chơi trắc
nghiệm đúng sai, ô chữ kì diệu,…) bằng hình ảnh và
âm thanh sống động
- GV có thể thiết kế ở dạng trắc nghiệm đúng sai:
+ Sắp xếp theo thứ tự từ thấp nhất đến cao nhất,
bé nhất đến to nhất khi học về biểu tượng kích thước(
Chủ đề thực vật): so sánh các cây, hoa, lá, quả.
+ Sắp xếp bút chì, que tính, thước kẻ vào hộp theo
thứ tự từ ngắn nhất đến dài nhất khi học về biểu tượng
kích thước.( Chủ đề“Trường mầm non”)
+ Sắp xếp các ngôi nhà theo thứ tự từ 1- 10 (Chủ
đề gia đình)
+ Trò chơi củng cố kiến thức về thêm bớt (Số 8 tiết
2- Chủ điểm giao thông)
+ Chọn cách tách các đối tượng thành hai phần
theo các cách khác nhau: cắm hoa, sắp quả, bánh kẹo
(Chủ điểm tết và mùa xuân, thế giới thực vật)
+ Rèn kỹ năng đếm từ 1-10 (Chủ đề trường tiểu
học, bản thân).
Ví dụ: thay vì GV xếp trên bảng các đối tượng vật
thật hoặc đồ dùng bằng tranh, ảnh thì GV sử dụng
các hình đã được scan vào máy vi tính và cho các đối
tượng lần lượt xuất hiện sau mỗi lần ấn chuột. Đặc
biệt trong tiết dạy về chia các nhóm đối tượng thành
2 phần theo các cách, GV cũng có thể dùng các hiệu
ứng trong Power point để ấn chuột chia các đối tượng
thành 2 phần và có một dãy số cho trẻ chọn số tương
ứng với phần còn lại, nhờ vậy vừa tiết kiệm được đồ
dùng phải chuẩn bị trong tiết học vừa có thể cho trẻ
làm quen với các cách ấn chuột, các thao tác cơ bản
của máy tính, phát huy tính tích cực của trẻ.
GV cũng có thể tải các hình ảnh phù hợp trên
mạng, in, tạo đồ dùng dạy học, đỡ mất công vẽ thủ
công khi không có nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng.
2.2.3. Sử dụng phần mềm painter hướng dẫn trẻ học
toán qua hoạt động tạo hình
Một điều không thể thiếu trong các giờ toán, giờ
tạo hình là tranh mẫu của cô. Với những bức tranh cô
vẽ trên giấy, tô màu sáp đã thành quen thuộc với trẻ,
nó mờ nhạt không sặc sỡ như tranh vẽ trên vi tính.
Những bức tranh vẽ có hình ảnh rõ nét, màu sắc hài
hòa sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, trẻ sẽ nhớ lâu, kích
thích trí tưởng tượng, óc sáng tạo của trẻ.
Ví dụ: Hướng dẫn trẻ vẽ vườn cây ăn quả trên phần
mềm painter với số lượng cây theo yêu cầu của GV.
Mục đích: Trẻ vẽ được một số hình hình học đơn
giản, tô màu trên máy tính, cách đổ mực bằng các biểu
tượng trên thanh công cụ. Biết xác định số lượng, vẽ
hình theo yêu cầu. Từ đó trẻ có thể tự vẽ được một
số cây ăn quả quen thuộc bằng các đường cong đơn
giản, tăng trí tưởng tượng trong không gian, tốt cho
học hình học sau này.
Trẻ biết đặc điểm đặc trưng của cây ăn quả, biết
chăm sóc bảo vệ cây
GV chuẩn bị: Tìm hình ảnh về một số cây ăn quả
trên mạng, mở phần mềm painter và coppy những
hình ảnh đó vào.Dùng phần mềm này cắt rời từng bộ
KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 25 QUÝ II/202362
phận của các bức tranh đó, tô màu. Hoặc có thể vẽ
trực tiếp trên phần mềm painter.
Tiến hành: Cô mở phần mềm cho trẻ và hướng dẫn
trẻ cách tô màu
2.2.4. Sử dụng phần mềm Kidsmart trong việc tổ
chức cho trẻ làm quen với toán
Phần mềm Kidsmart là sản phẩm của Tập đoàn
Riverdeep (Mỹ) với phiên bản tiếng Việt và Anh.
Phần mềm có 5 nội dung để trẻ kết hợp học mà chơi
đã khiến các bé tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả,
gây được hứng thú cho trẻ, kích thích óc suy nghĩ của
trẻ. Những nội dung được thiết kế thành các ngôi nhà
theo chủ đề.
Ngôi nhà toán học của Millie: Giúp bé làm quen và
học các con số, cách đếm, nhận biết các dạng hình học
và phân biệt kích thước.
Ngôi nhà khoa học của Sammy: Giúp bé tăng kỹ
năng quan sát, phán đoán và tư duy logic thông qua
quan sát, phân loại và nhận biết các đồ vật, con vật...
Ngôi nhà không gian và thời gian của Trudy: Giúp
bé khám phá không gian, tìm hiểu trái đất, quy luật
thời gian, quan hệ giữa không gian và thời gian...
Ngôi nhà những vật biết nghĩ Thinking’things:
Giúp bé phát triển trí thông minh về âm nhạc, hình
ảnh, không gian, phát triển trí thông minh toán học.
* Ngôi nhà toán học của Millie: Thông qua 5 hoạt
động trò chơi, các bé học về các số, đếm, cộng, trừ,
với hình mẫu, giải bài toán, các dạng hình học,… 6
trong 7 hoạt động có cả hai chế độ Khảo sát và Hỏi
đáp, trẻ làm quen được với những câu trả lời khác
nhau và phải suy nghĩ để tìm ra câu trả lời tốt nhất.
- Nội dung ngôi nhà toán học bao gồm các trò chơi:
+ To - Nhỏ - Vừa: So sánh và chọn cỡ.
+ Ngôi nhà chuột: Xác định và chọn hình, thiết lập
trên khoảng trống hoặc theo một mẫu thiết kế. In và tô
màu những gì được thiết kế.
+ Con số của tôi: Đếm hay thực hiện tính cộng và
trừ. Đọc số và tìm ra số của Dorothy.
+ Bing và Boing: Nhận biết, xác định mẫu hình.
Tạo và hoàn thành các mẫu hình đã được xem và
nghe. Thu lại âm thanh cho tranh vẽ.
+ Con bọ: Nghe và xem số, và số lượng tương
ứng. Đặt từ 1 đến 10 mắt, tai, vết đốm, tai lên con côn
trùng. In và tô màu và thu lại âm thanh cho những con
côn trùng được tạo ra.
Trò chơi: Xây một ngôi nhà chuột
Trong các ngôi nhà trên có 2 ngôi nhà giúp trẻ định
hướng trong không gian
và thời gian rất hiệu quả,
đó là ngôi nhà khoa học
của Sammy và ngôi nhà
không gian và thời gian
của Trudy.
+ Xưởng làm bánh:
Dùng kỹ năng tưởng
tượng và đếm. Dùng mứt đậu để trang trí.
+Máy đếm số: Nhận biết số. Xem và nghe những
con vật được liệt kê
* Ứng dụng các trò chơi Kidmart để củng cố các
kỹ năng về toán
- In bài ra giấy cho trẻ làm
VD: + Vẽ thêm hay tô màu (xếp phương tiện giao
thông từ các hình hình học, in ra tô màu và vẽ nơi hoạt
động cho các loại phương tiện).
+ In các bộ phận từ căn phòng Xưởng đồ chơi, bồi
lên bìa lịch cho trẻ lắp ghép.
+ Cắt dán hình ảnh để thêm vào các sản phẩm khác.
+ Dựa trên cách chơi các trò chơi trên máy GV tổ
chức các hoạt động ứng dụng
Trong phần mềm kidsmart, trò chơi ứng dụng
được nhiều và hiệu quả nhất trong việc cho trẻ hình
thành các biểu tượng ban đầu về toán đó là ngôi nhà
toán học của nàng bò Millie.
Ví dụ: Dạy bài Số 5 - tiết 1: Đếm đến 5, nhận biết
các nhóm có 5 đối tượng. nhận biết số 5…
+ Các trò chơi giống luật chơi, cách chơi trong
máy để tạo trò chơi mới có thể tĩnh hoặc động
Trò chơi tĩnh: Chơi trò chơi với những con bọ…
(đếm, so sánh số lượng của chúng) làm bánh nhân
đậu (nặn, cắt bánh dán nhân theo số lượng). Chơi bán
hàng… đóng gói theo chủng loại…
Trò chơi động: Mang bánh nhân đậu cho ếch và bò
KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 25 QUÝ II/2023 63
: Bánh có đúng số lượng theo cô yêu cầu thì mang cho
bò. Bánh có số lượng ít hơn hay nhiều hơn thì mang
cho ếch (tổ chức các nhóm, đội thi đua…) tổ chức
trong hoạt động chung, ngoài trời)
-Trò chơi từ nhân vật trong các căn phòng (thường
chơi ngoài trời)
Ví dụ: Millie ra lệnh cho ếch phải nhảy về bên trái
5 bước hay kêu lên 4 tiếng.
Để có thể đạt được kết quả cao khi ứng dụng
CNTT vào các tiết dạy toán, hàng ngày thông qua trò
chơi kidsmart trong các giờ hoạt động góc, giờ đón trả
trẻ, GV cho trẻ làm quen với các thao tác với chuột để
trẻ sử dụng chuột 1cách thành thạo. Các trò chơi toán
học giúp trẻ làm quen với các biểu tượng ban đầu về
toán một cách dễ dàng, hứng thú hơn, kích thích trẻ
phát huy tính tích cực, sáng tạo, tư duy tốt.
2.2.5. Sử dụng phần mềm bút chì thông minh trong
việc tổ chức cho trẻ làm quen với toán
Bút chì thông minh là phần mềm hỗ trợ giáo dục
đầu tiên của Việt Nam dành cho lứa tuổi mẫu giáo.
Phần mềm được thiết kế với trên 30 trò chơi giúp trẻ
học tập, vui chơi, rèn luyện trên lớp cũng như ở nhà.
Các trò chơi đều định hướng vào các hoạt động giáo
dục tìm hiểu môi trường, nhận biết và hình thành các
biểu tượng toán sơ đẳng theo Chương trình chăm sóc
và giáo dục mẫu giáo do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban
hành. Toàn bộ giao diện bằng tiếng Việt, các câu hỏi,
trò chơi được giải thích bằng chữ và bằng âm thanh
ngay trên màn hình. Giao diện đồ họa đẹp mắt, ngộ
nghĩnh phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo. Phần mềm có
4 chức năng chính: 1) Xem đồng hồ; 2) Quan sát và
nhận biết; 3) Làm quen với các con số; 4) Làm quen
với chữ cái và nhận biết đồ vật
Tất cả các cửa sổ của bài học hoặc trò chơi đều có
các nút lệnh cụ thể để GV dễ hướng dẫn trẻ.
Sử dụng phần Xem đồng hồ Giúp trẻ hiểu được
cách thức tính giờ đơn giản. Cách xem giờ của đồng
hồ. Phát triển khả năng tư duy, quan sát, nhận biết số.
Ghi nhớ vị trí đúng của kim giờ, kim phút. Tập quan
sát thời gian và phân biệt được các buổi Sáng, Trưa,
Chiều, Tối, Đêm.
Sử dụng phần Tập quan sát và nhận biết giúp làm
quen với việc quan sát, nhận biết các hình hình học,
quan sát vị trí và so sánh các đối tượng trong thiên
nhiên và trong cuộc sống hàng ngày.
Có 8 trò chơi trong phần học này của phần mềm.
Đếm hình: Giúp trẻ nhớ đặc điểm của các hình:
hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác, hình tròn.
Luyện khả năng quan sát, củng cố vốn từ hình học.
Làm quen với các con số: Giúp trẻ làm quen, tập
đếm, tập làm toán với các số từ 1 đến 20. Có 10 trò
chơi và bài học để làm quen với các biểu tượng toán
học và các con số, giúp trẻ phát triển khả năng quan
sát, làm quen với các khái niệm nhiều hơn, ít hơn,
bằng nhau làm quen với việc tìm ra các quy luật đơn
giản của một dãy số, luyện phản xạ nhanh tay, mắt của
trẻ, rèn luyện tư duy logic cho trẻ.
3. Kết luận
Ứng dụng CNTT trong dạy học đã, đang và sẽ
ngày càng được phát triển mạnh mẽ trong các bậc
học, ngành học. Ứng dụng các phần mềm dạy học
nói chung và các phần mềm dạy học toán ở mầm non
cũng đã được chúng tôi sử dụng và giới thiệu trong bài
viết này, bước đầu đạt hiệu quả ở các trường mầm non
trong tỉnh Thái Nguyên và một số tỉnh lân cận. Việc
tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng các phần mềm đã giới
thiệu và tìm hiểu các phần mềm khác để dạy học hình
thành biểu tượng toán cho trẻ mầm non trong tương
lai là cần thiết.
Tài liệu tham khảo
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (13/04/2021), Thông tư
số 01/VBHN – BGDĐT Chương trình GD mầm non.
2. Đỗ Thị Minh Liên (2020), Lý luận và phương
pháp hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ
mầm non, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội .
3. Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/1/2017 của
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Tăng cường
ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ
các hoạt động dạy - học, nghiên cứu khoa học góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai
đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025”.