165
ỨNGDNGTƯDUYPHÁTTRINNHẰMCẢITHIỆN
NĂNGLỰCTHỤĐẮCNGÔNNGỮTRUNGQUCCỦA
SINHVIÊNKHOATIẾNGTRUNGQUC,
TNGĐIHỌCMỞHÀNỘI
ĐỗThịPhongLan
,TrầnThịXuân
Email:phonglan@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:26/07/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:12/09/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:15/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.994
Tómtắt:BàiviếtphântíchảnhhưởngcủaGrowthmindset(tưduypháttriển)đếnquá
trìnhhọctiếngTrungQuốccủasinhviênKhoaTiếngTrungQuốc,TrườngĐạihọcMởHà
Nội.DựavàonềntảnglýthuyếtcủaCarolS.Dweck(2006)vàcácnghiêncứutronggiáo
dục,bàiviếtchỉrasựkhácbiệtgiữasinhviêncótưduypháttriển(growthmindset)vàsinh
viêncóduycốđịnh(xedmindset),đồngthờilàmrõtácđộngtíchcựccủatưduyphát
triểnđốivớiquátrìnhhọcngoạingữ.Sinhviênvớitưduypháttriển(growthmindset)cóxu
hướngduytrìđộnglực,khắcphụctrởngạivàhọchỏiđượcnhiềuhơnthôngquaquátrình
cốgắngđềuđặn.Căncứvàocácdữliệuphân,bàiviếtđưaramộtsốgợiýđịnhhướnghọc
tậpdựatrêntưduypháttriển,nhưkhuyếnkhíchquátrìnhhọchỏitừsailầmthayvìchỉchú
trọngvàokếtquả,tạomôitrườnghọctậptiếnbộvàsángtạo.Nhữnggợiýnàygópphần
thúcđẩyđổimớiphươngpháphọctập,tiếpthêmsứcmạnhchosinhviêntintưởngvàokhả
năngnỗlựcvàvượtquađượcnhữngtưduycốđịnh,nhữngràocảncủabảnthân,đápứng
yêucầucủanềngiáodụcđổimới.
Từkhóa:Tưduypháttriển,tưduycốđịnh,họctiếngTrungQuốc,tưduypháttriển,bứtphá
tronghọctập,cáchhọctậpTiếngTrungquốchiệuquả
1
TrườngĐạihọcMởHàNội
I.Đặtvấnđề
Tưduypháttriển(GrowthMindset)
làmộtkháiniệmhiệnđạitrongmlýhọc
giáodụcdoGiáosưCarolS.Dweck(2006)
đềxuất,đãtạonênnhữngchuyểnbiếnrõ
rệttronggiáodụctoàncầu,đặcbiệtrõrệt
tạicácnướcpháttriểnnhưM,PhầnLan
hay Singapore.Tuy nhiên, tạiViệtNam,
tưduynàyvẫncònkhámớimẻ,chưaphổ
biếntrongmôitrườngđạihọc,vàhầunhư
chưađượckhaithácmộtcáchbàibảntrong
đàotạongoạingữ.Hơnhết,trongtìnhnh
166
giáodụcđạihọchiệntại,đòihỏisinhviên
khôngchỉphảitrangbịkiếnthứcchuyên
môn,khảnăngtựhọc,khảnăngthíchnghi
với nhngkhó khăn thử thách và duy
linhhoạt,sángtạo.thếTưduypháttriển
trở thànhmộtcôngcụcầnthiếtthúcđẩy
sinhviêntin tưởng vào khảng nỗ lực
củabảnthânđểvượtquanhữngràocản,
khókhăntrongquátnhhọctập.Điềunày
thựcsựcầnthiếtđốivớivớisinhviênKhoa
TiếngTrungQuốc-TrườngĐạihọcMở
HàNội,quátrìnhhọcmộtnnngữmớicó
độkhócaonhưtiếngTrungQuốcđòihỏi
khôngchỉkiếnthứcmàcònýchí,sựkiên
trì,vàmộttháiđộ,mộttưduytiếpcậnhọc
tậpđúngđắn.Bàinghiêncứunàysẽtrảlời
câuhỏinghiêncứu:iệcápdụngTưduy
pháttriểncóảnhởngnhưthếnàođến
niềmtin vàonănglực bảnthâncủa sinh
viênKhoaTiếngTrungQuốc-TờngĐại
họcMởNội?
II.Cơsởlýluận
2.1.Tưduycốđịnh(Fixedmindset)
TheoCarolS.Dweck(2006),duy
cđịnhphnánhniềmtinrằngtríthôngminh
và phẩmcht nhân vncó làbt biến,
khôngthểthayđổi.Ngưimangtưduynày
thườngxemnglựccủabảnthângiihn
đãđưcđịnhsn,dođókhigpththách,cá
nhânmangycốđnhdễnnlòng,mất
nimtinvàochínhnhvàcóxuhướngquy
kếtthtbạithànhbngchngchosthiếu
nănglực.Ngườimangtưduycốđnhtinrằng
nhữngsailmhayràocảnchchothấysựbất
tàithayvìlàcơhộihọctập.
Trongkhônggianhọctập,đặcbiệt
vớisinhviênhọcngoạingữnhưtiếng
TrungQuốc,điềunàythểhiệnrấtrõ.Ví
dụ,mộtsinhviênnhậnđiểmCtrongmột
học phần chuyên ngành có thể ngay lập
tứccảmthấybảnthânkémcỏi,nghĩrằng
mình “không có năng khiếu học tiếng
Trung”,hoặc“mọingườiđềuhọcnhanh
hơnmình”.Nhữngsuynghĩbiquannhư
vậydễdẫnđếnsựtựti,chánnản,thậmchí
từbỏnỗlực.Nóicáchkhác,sinhviêncó
Tư duy cốđịnh thường coiđiểm sốhọc
tập như thước đo trực tiếp để đánh giá
nglựcvàgiátrịbảnthân,từđóvôtình
kìmhãmtiềmnăngcủabảnthân.
2.2. Tư duy phát triển (Growth
mindset)
NgượclivớiquanđiểmvềTưduy
cố định, duy phát triển xuất phát từ
niềmtinrằngtríthôngminhvàkỹnăngcó
thểđạtđượcrènluyện,cảithiệnthôngqua
mộthànhtrìnhrènluyệnđềuđặn.Ngườicó
Tưduypháttriểnkhôngxemthấtbạilàsự
phủđịnhnglực,màcoiđónhưmộtphần
tấtyếutronghànhtrìnhhọctập.Ngườicó
tưduypháttriểnhiểurằngmỗisailầm,mỗi
rào cảnđều mang đến hộihọchỏi và
tíchlũykinhnghiệmđểtiếnbộhơn.
Theo Carol S. Dweck (2006),
nhữngcánhâncótưduypháttriểnđược
khuyến khích đón nhận thử thách, đối
diện với những bài toán khó thay vì né
tránh. Người duypháttriển không
dễdàngbỏcuộc,màluôntìmcáchkhắc
phụckhuyếtđiểm,điềuchỉnhchiếnlược
học tậpvà duytrìsựtập trungvàomục
tiêudàihạn.Chínhnhờđó,cánhâncótư
duypháttriểndầntạoranhữngsựchuyển
biến rõ rệttrongkhảnăng nhậnthứcvà
kếtquảhọctập.Vớingườihọcngoạingữ,
Tưduypháttriểngiúpngườihọcgiữđược
độnglựcngaycảkhiđiểmsốchưacao,từ
đókiêntrìrènluyện,tiếpthungônngữvà
hoànthiệnkỹnănggiaotiếp.
2.3.Điểmđốilậpgiữalốinghĩcố
địnhvàlốinghĩpháttriển
Như đã đề cập trong nội dung
trước, hai kiểu tư duy mang lại những
167
định ớng khác nhau trong cách sinh
viênnhìnnhậnbảnthân,đốidiệnvớikhó
khăn và đánh giá thành công trong học
tập.Tưduycốđịnhgiớihạnsựpháttriển
khicánhânchorằngnănglựcbẩmsinh
nhântốmangtínhthenchốtduynhất,
trongkhiTưduypháttriểnkhuyếnkhích
việccoinỗlựcvàtrảinghiệmlànềntảng
đểnângcaokỹnăng.Đặcbiệttrongbối
cảnhhọctậpngoạingữ,sựkhácbiệtnày
càngrõrệt:sinhviênvớiTưduycốđịnh
thườngdễnảnchíkhikếtquảchưađạtkỳ
vọng,trongkhisinhviênvớiTưduyphát
trinxemthấtbạilàcơhộiđểđiềuchỉnh
phươngphápvàtiếptụctiếnbộ.Chínhvì
vậy,việcphântíchskhácbiệtgiữahaitư
duynàysẽgiúpchỉrarõhơnchếảnh
hưởngcủatưduyđếnquátrìnhsinhviên
đánhgiávàpháttriểnnănglựcbảnthân.
Dướiđâylàbảngsosánhthểhiệnnhững
điểmkhácbiệtcơbảngiữatưduycốđịnh
tưduypháttriển:
Bảng1.SosánhlốinghĩTưduycốđịnhvàlốinghĩTưduypháttriển
Tưduycốđịnh Tưduypháttriển
Nănglựctríócđượccholàbấtbiến,khôngcải
thiệnđược
Trítuệ,nglựccóthểcảithiệnthôngquaquá
trìnhnỗlựcvàsựkiêntrì
Nỗlựcbịđánhgiáthấp,khôngđượcthôngminh Nỗlựccóthểtốiưuhóa
Nghĩrằng việc học ngoại ngữ tốt phảicó năng
khiếuthiênbẩm
Cóthểthànhthạongoạingữbằngviệcluyệntập
nhiềugi
Khókhăn,thấtbạilàdấuhiệubảnthânkhôngđủ
khảnăng,thấybảnthânkémcỏi
Đótínhiệurằngcầnphảicảithiệnchiếnlược
chămchỉhơnnữa
Chỉchútrọngthànhtíchcuốicùnghaysựhoànhảo Coitrọngvàoquátrìnhvàcảmthấycóýnghĩa
Một số sinh viên với Tư duy cố
định cho rằng chỉ vài bài kiểm tra hay
điểmsốthấpđãđủđểđịnhnghĩatrítuệ
giátrịcủahọ,coisựhoànhảotứcthời
thước đo quan trọng. Ngưc lại, sinh
viêncóTưduypháttriểnnhìnnhậnđiểm
sốhay thấtbại chỉ phảnánh nănglựcở
mộtthời điểmnhất định, đồngthờixem
đó là cơ hội để nỗ lực hơn và cải thiện
trongtươnglai.NgườihọccóTưduyphát
triển luôncó niềmtin vào khả năng của
bảnthân,họtinrằngnhữngcăntínhcủa
mình hoàn toàn có thể phát triển. Niềm
tinnàykhôngchỉđịnhhìnhcáchhọtiếp
cận việc học, khihọđốidiệnvớinhững
khókhănlớntrongviệchọc,màcònliên
quanmậtthiếtđếnniềmtinvàonănglực
bản thân (self-ecacy)- một khái niệm
quantrọngtronglýthuyếthọctậpxãhội.
c nhà nghiên cứu trong lĩnh vực học
tập xã định nghĩa self-ecacy là cảm
giáctựtincủamộtngườitrongviệckhi
tiếnhànhnhữngnhiệmvụrõràng.Theo
Bandura(1986),self-ecacyphảnánhsự
đánhgiáchủquancủamộtcánhânvềkhả
ngtổchức,kiểmsoátbảnthânvàtriển
khainhữngbướcđicầncóđểhoànthành
mụctiêu.Điềuđánglưuýlàself-ecacy
khôngphảiđolườngtrựctiếpkỹnăngsẵn
có, mà thể hiện niềm tin của người học
rằnghọcóthểvậndụngcáckỹnăngấy
othựctiễn.Cácnghiêncứucũngkhẳng
định,mức độself-ecacy ảnhhưởngrõ
rệtđếnlựachọnhoạtđộng,cườngđộnỗ
lựcvàkhảnăngkiêntrìtheođuổinhiệm
vụ. Nhiều công trình trước đây đã đề
cập,tiêubiểunhưBandura(1977-1989),
Schunk(1989a,1989b)vàZimmermanvà
cộng sự (1992).n cạnhđó, ng loạt
nghiêncứuthựctếđãchứngminhduy
cầutiếncómốiquanhệtíchcựcvớiđộng
lựcvàkếtquảhọctập.
168
Blackwell và các cộng sự (2007)
đãtiếnhànhhaicôngtrìnhnàyhướngtới
việcphântíchvaitròcủaniềmtintiềmẩn
vềtrítuệđốivớithànhtíchhọctậpmôn
Toáncủahọcsinhtrunghọc.Cụthể,trong
nghiêncứuthứnhất,với373họcsinhlớp
7,niềmtinrằngtrítuệcóthểpháttriển.
Kết quả cho thấy những học sinh có tư
duy phát triển khẳng định mục tiêu học
tậpmạnhmẽhơn,tinrằngsựchămchỉlà
cầnthiếtvàhiệuquả,vàghinhậnmứcđộ
thànhcôngcaohơnsovớicácbạncùng
lứacóTưduycốđịnhkhẳngđịnhmục
tiêuhọctậpmạnhmẽhơnvàcónhiềukhả
năngtinrằng làmviệcchăm chỉ là cần
thiếtvàhiuquảtrongthànhtích”.
Trong cuốn Mindset, Carol S.
Dweck cũng nhấn mạnh rằng người có
Growthmindsettintríthôngminhcóthể
bồiđắptheo thời gian,từ đóhìnhthành
tínhkiêntrì,tinhthầnnỗlựcbềnbỉvàkhả
ngvượtquathấtbại.Nhữngkếtquảnày
gợimởrằngviệcnuôidưỡngTưduyphát
trin ở sinh viên không chỉ tăng ờng
self-ecacymàcònkhuyếnkhíchhọdám
thửtháchgiớihạn,coisailầmlàcơhội
rènluyện,đặcbiệthữuíchtrongquátrình
chinhphụcmộtmộtngoạingữphứctạp
điểnhìnhnhưTiếngTrungQuốc.
III.Phươngphápnghiêncứu
Từtìnhhìnhthựctếkháchquanvà
chủquannộitạicủavấnđềứngdụngcác
phươngpháphọctậpTiếngTrungQuốc
phùhợpcủasinhviênKhoaTiếngTrung
Quốc,Trường Đại học Mở Nội, bài
viết nghiên cứu c giải pháp đề xuất
nhằm p phần ng cao hiệu quả của
việcsửdụngphươngphápduyphát
triển(GrowthMindset)mchấtxúctác
nâng cao chất lượng học tập cho sinh
viên,từđópháthuytốtvaitròcủahoạt
độngnày.
Nghncứunàychủyếuđưcthực
hinthôngquaviệctiếpcậnvàkhocứu
các đánh giá khách quan đối vi giải
phápápdụngTưduypttrin(Growth
Mindset)vàovichọctậpnóichung.Từ
đó,tácgiảsliênhệđếnvtrí,vaitrò
ca con người - cụ thể là người hc -
từđóđưaramtsốgimởchocáccơ
s giáo dục đạihc của ViệtNam nói
chung và của Trường Đại hc M Hà
Ninóiriêng.
IV.Kếtquảvàthảoluậnvềnhững
tháchthứcvàgiảipháptăngđộnglực
học tiếng Trung Quốc thông qua Tư
duypháttriển(GrowthMindset)
4.1.Nhữngkhókhănphổbiếnkhi
họctiếngTrungQuốccủasinhviên
TiếngTrungQuốclàmộtngônngữ
thúvị,nóthườnglàngoạingữthứhaicủa
người học (CSL/CFL). Phần lớn người
họcbắtđầuhọctiếngTrungQuốcvớisự
hứngthú,tuynhiên,sốlượnglớncácký
tựn vàsựthiếu ơngnggiữahình
vịvàâmvịlàmchongônngữnàythuộc
nhómkhótiếpcậnhàngđầu,nhấtlàvới
ngườiđangngônngữmẹđẻthuộchệchữ
cáiLatin(Grenfell&Harris,2015;Shen
&Xu, 2015). Người họcCSL/CFLphải
họccáchphátâmcáckýtựHánrồighép
chúngvớinghĩa,dẫnđếntiếnbộchậmn
đòihỏinhiềunỗlựccũngnhưnănglực
hơntừphíangườihọc.Việcgặpkhókhăn
cảmthấythiếuthànhtựuđượcxemlà
nguyênnhândẫnđếnđộnglựcgiảmsútvà
tỷlệbỏhọccao.Vídụ,tạiÚc,hơn90%
người học ngừng học tiếng Trung Quốc
saucấpđộsơcấp,vàhiệntượngnàycũng
hiệndiệntạinhiềunướctrênthếgiới(Du
&Kirkebaek,2012;Orton,2016).Những
pháthiệntrongnghiêncứuycũngcho
thấymộtsựơngquanđốivớicácsinh
viên Khoa Tiếng Trung Quốc, Trường
169
ĐạihọcMởHàNội.Nhiềusinhviênbắt
đầuviệchọctiếngTrungQuốcvớisựhào
hứngvàyêuthíchnhưngchỉsaukhitiến
n mức độ trung cấp, khối lượng chữ
Hán, những môn dịch chuyên ngành có
thểkhiếnhọcảmthấyáplựchơnvàítsự
ohứnghơnsovớigiaiđoạnbanđầu.
Một khảo sát của Lưu Hớn Vũ
tại Trường Đại học Ngân ng Thành
phốHồChíMinhcũngchothấytồntại
mối ơng quan nghịch giữa lo âu học
tập kết quả học tậptiếng Trung (r =
-0.210, p < 0.05). Cụ thể, sinh viên có
mức độ lo lắng cao thưng đạt kết quả
thấp hơn, trong khi những người ít lo
lắnglạicóthànhtíchcaon.Pháthiện
nàynhấtquánvớicácnghiêncứutớc
đây. (Horwitz, Horwitz, & Cope, 1986;
钱旭菁,1999;张莉&王飙,2002;
,2005),đồngthờikhẳngđịnhlạinhận
địnhcủaMacintyre&Gregersen(2012)
rằngmứcđộlolắngcaovàthànhtích
thấpcóquanhệmậtthiếtvớinhau”.Điều
nàygợimởrằng,việcquáchútrọngđiểm
sốvàkỳvọngthànhtíchcóthểlàmgiảm
sựtintưởngokhảnăngbảnthân,từđó
cảntrởspháttriểnbềnvữngtronghọc
tậpngônngữ.Nợclại,nhữngsinhviên
duy trìđược Tư duy phát triển (
)thườngítbịchiphốibởilolắng,
họkhôngđểkếtquảthicửảnhhưởngvà
địnhnghĩagiátrịnglựccủahọ,từđó
giúphọđạtkết quả họctậpcao hơn và
bềnvữnghơn(Dweck,2006).
Người học có Tư duy phát triển
(growthmindset)sẽcoinhữngkhókhăn
thửtháchkhihọctiếngTrungQuốclà
i tậpđểhọcóthểhọchỏiđượcnhiều
hơn,đốivớihọ,cảmgiáclolắnghaytựti
vìchorằngbảnthân“niềmtinrằngnăng
lựcngoạingữlàcốđịnh”chỉ làmchậm
lạiquá trình tiếnbộ. Họ tinrằng những
ràocảnhọctiếngTrungQuốcsẽđượcphá
bỏnếuhọthayđổiphươngpháphọcvà
đầu tư nhiều thời gian và công sức hơn
vớinó.Điềunàytráingượcvớingườihọc
cóTưduycốđịnh(xedmindset),nhóm
ngườihọccótưduynàytinrằngkhảnăng
họcngoạingữlàcógiớihạnvàsẽkhông
thayđổidùhọcónỗlực.Dođó,việchình
thành và nuôi dưỡng duy phát triển
trongquátrìnhhọctiếngTrungQuốctrở
thànhmộthướngtiếpcậnquantrọng,góp
phần giảm áp lực tâm lý, củngcốsự tự
tintrongkhảnăngcánhân,đồngthờihình
thànhcơsởchotiếntrìnhhọctậpổnđịnh
hiệuquảdàilâu.
4.2. Vai trò của tư duy phát triển
trongviệcvượtquakhókhăn
CarolS.Dweck(2006)nhnmnh
rng,trongnhiutrườnghp,sựkntrì
khôngngngcanhữngngườicóTưduy
pháttrincóthgiúphọđạtđượcnhững
thành tựutưởngchng như không thể.
Ttnhn,ngaycnhómngưihcnày
gn như không thể né tránhcảm giác
khóchukhiđốidiệnvớithtbi.Tuy
nhiên,thtbạikhôngphảilàchuẩnmực
duynhấtđểđánhgiánănglccasinh
viên,chlàmộtthửtchcầnợt
qua trong quá trình n luyện. Chính
vicxemlilầmnđiềuđươngnhiên
và khai tc chúng đ điu chnh, cải
thiện kỹ năng mi là nhân tố làm nên
sự đặc trưng. Do đó, việc nuôi ỡng
Tưduypháttrintrởthànhđiuđặcbiệt
cóýnghĩalnvivớisinhviên,nhấtlà
nhữngnờitheohcngoingữ.Trong
bicảnhgiáodchinnay,khitrítng
minhthườngđượcđềcao,tsựkếthợp
giữaTưduypháttriểnvàphươngpháp
nlcđúngớngđóngvaitròkhông
kém phn quan trọng trong vic quyết
đnhthànhcônghọctập.