Ung thư vú – Phần 2
Sàng lọc và chẩn đoán
Sàng lọc xem xét bằng chứng của bệnh trước khi xuất hiện triệu
chứng là rất quan trọng để phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm, có thể điều
trị được. Tùy theo tuổi và yếu tố nguy cơ, việc sàng lọc có thể bao gồm tự
khám vú, y tá hoặc bác sĩ khám (khám vú lâm sàng), chụp X-quang vú hoặc
các xét nghiệm khác.
Tự khám vú
Trong nhiều năm, phụ nữ được khuyên khám vú hằng tháng từ khi bắt
đầu 20 tuổi. Hy vọng là bằng cách trở thành chuyên gia tự khám vú và quen
thuộc với những biểu hiện và cảm giác bình thường của vú, phụ nữ có thể
phát hiện các dấu hiệu sớm của ung thư.
Nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy hướng dẫn phụ nữ thực hiện tự
khám vú có thể không hoàn thành được mục đích này. Ví dụ, một nghiên
cứu lâm sàng lớn, ngẫu hóa tại Thượng Hải đã kết luận tự khám vú thực sự
không làm giảm số ca tử vong do ung thư vú. Thêm vào đó, nghiên cứu cho
thấy phụ nữ tự khám vú thường xuyên có thể dễ phải sinh thiết không cần
thiết hơn sau khi thấy nổi cục ở vú. Đây là một trong những nguyên nhân
đầu tiên khiến tháng 5/2003 Hội Ung thư Mỹ đã thay đổi khuyến nghị về
việc tự khám vú, thủ thuật này được coi là một sự lựa chọn, hơn là một thủ
tục, đối với phần lớn phụ nữ.
Những hướng dẫn mới nhấn mạnh nhận thức sức khỏe vú thay cho
hàng loạt các thủ tục tự khám hằng tháng nghiêm ngặt. Mặc dù những hướng
dẫn này không nói rằng bạn không nên khám, tầm quan trọng của việc tự
khám thay cho nhu cầu thông thường để trở nên quen thuộc hơn với vú của
bạn. Nếu bạn muốn tiếp tục tự khám vú, hãy nói với bác sĩ để xem xét kỹ
thuật.
Chụp X-quang vú
Chụp X-quang vú, dùng hàng loạt tia X để đem lại hình ảnh mô vú,
gần đây nó là kỹ thuật hình ảnh tốt nhất trong việc phát hiện khối u trước khi
bạn và bác sĩ có thể có cảm giác về chúng. Với lý do đó, Hội Ung thư Mỹ từ
lâu đã khuyên chụp X-quang vú sàng lọc cho tất cả phụ nữ trên 40 tuổi.
Song chụp X-quang vú vẫn chưa hoàn hảo. Khoảng 10-15% số ca ung
thư vú, đôi khi ngay cả những khối u bạn có cảm giác không có biểu hiện
trên X-quang (kết quả âm tính giả). Tỷ lệ này cao hơn, khoảng 25% ở phụ
nữ tuổi 40. Lý do là phụ nữ ở lứa tuổi này và trẻ hơn thường có vú chắc hơn,
làm khó phân biệt bất thường từ mô bình thường.
Vào thời điểm khác, chụp X-quang vú có thể phát hiện bệnh khi
không có bệnh (kết quả dương tính giả). Điều này có thể dẫn tới sinh thiết,
lo lắng và lo âu, cũng như làm tăng chi phí chăm sóc sức khỏe không cần
thiết. Dù vậy, đồng ý rằng nếu chụp X-quang vú cứu được tính mạng, thì tất
cả những phụ nữ thích hợp sẽ được sàng lọc.
Điều này đã bị thách thức trong những năm gần đây. Đặc biệt, phân
tích năm 2001 của một vài nghiên cứu lớn, dài ngày cho thấy tăng thêm
những câu hỏi về lợi ích của việc chụp X-quang vú sàng lọc ung thư vú. Báo
cáo kết luận rằng một số nghiên cứu trước đây rõ ràng không thấy chụp X-
quang vú làm cho số ca tử vong do ung thư vú giảm đi. Điều này gây những
nhầm lẫn về chụp X-quang vú ở cả phụ nữ và bác sĩ.
Nhưng một nghiên cứu được công bố vào tháng 4/2003, trong đó các
nhà nghiên cứu đã theo dõi 200.000 phụ nữ trong 20 năm, hy vọng kết thúc
nhầm lẫn này. Nghiên cứu đó cho thấy chụp X-quang vú sàng lọc thực sự đã
làm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú ở phụ nữ 40-69 tuổi là khoảng 28%.
Hơn nữa, tác giả cho rằng chụp X-quang vú sàng lọc cùng với điều trị cải
thiện có thể giảm một nửa số ca tử vong do ung thư vú.
Vào tháng 5/2003, Hội Ung thư Mỹ đã công bố những hướng dẫn
được cập nhật về sàng lọc ung thư vú, xác nhận một lần nữa khuyến nghị
cho rằng phụ nữ từ 40 tuổi trở lên phải được chụp X-quang vú hằng năm.
Hướng dẫn sàng lọc của Hội Ung thư Mỹ bao gồm:
Nếu bạn ở độ tuổi 20-30, khám vú lâm sàng 3 năm/lần và 1 lần/năm
nếu bạn từ 40 tuổi trở lên.
Biết vú của bạn bình thường có cảm giác như thế nào và báo bất kỳ
thay đổi nào cho bác sĩ. Bắt đầu từ lứa tuổi 20, tự khám vú là một lựa chọn.
Nếu có nguy cơ cao ung thư vú do tiền sử gia đình, cấu trúc gen hoặc
đã từng bị ung thư vú, hãy nói cho bác sĩ. Bạn có thể có lợi từ việc khám
thường xuyên hơn, chụp X-quang vú sớm hơn hoặc làm thêm các xét
nghiệm.
Khi chụp X-quang vú, vú bị ép giữa các tấm chất dẻo khi kỹ thuật
viên X-quang chụp. Toàn bộ thủ thuật này kéo dài ít nhất 30 phút. Có thể
chụp X-quang vú hơi khó chịu một chút. Nếu quá khó chịu, hãy báo cho kỹ
thuật viên. Nếu thấy vú mềm hơn, lịch trình chụp X-quang vú vào thời điểm
sau chu kỳ kinh. Tránh dùng cà phê trong 2 ngày trước khi khám cũng giúp
giảm độ mềm của vú.
Tại một số trung tâm chụp X-quang vú hiệu quả, miếng lót mềm,
dùng một lần, xốp có thể được đặt trên bề mặt các miếng ép của máy chụp
X-quang vú, làm cho xét nghiệm dễ chịu và nhẹ nhàng hơn. Miếng lót không
làm cản trở chất lượng hình ảnh của chụp X-quang vú.
Nếu có thể, làm lịch trình chụp X-quang vú gần với khoảng thời gian
khám lâm sàng hàng năm của bạn. Bằng cách này, các bác sĩ X-quang có thể
xem xét một cách cụ thể bất cứ thay đổi nào mà bác sĩ có thể phát hiện được.
Quan trọng nhất, không thiếu bảo hiểm y tế giúp bạn chụp X-quang
vú thường xuyên. Nhiều phòng khám sức khỏe và các phòng khám Cha mẹ
theo kế hoạch có xét nghiệm sàng lọc giá rẻ hoặc miễn phí.
Các xét nghiệm sàng lọc khác
Phát hiện với trợ giúp của máy tính (CAD). Trong chụp X-quang vú
thông thường, phim chụp X-quang được đọc bởi bác sĩ X-quang, là người có
kỹ năng và giữ một vai trò to lớn trong việc xác định chính xác kết quả xét
nghiệm. Trong CAD, máy tính quét phim chụp X-quang vú sau khi bác sĩ X-