2 bài văn mẫu về vẻ đẹp trữ tình của hình tượng dòng sông trong tác phẩm qua tác phẩm Người lái đò sông Đà - Nguyễn Tuân và Ai đã đặt tên cho dòng sông - Hoàng Phủ Ngọc Tường

Ẫ Ớ VĂN M U L P 12

Ữ Ủ Ẫ ƯỢ NG DÒNG SÔNG

2 BÀI VĂN M U V  V  Đ P TR  TÌNH C A HÌNH T Ễ Ề Ẻ Ẹ ƯỜ Ẩ QUA TÁC PH M “NG I LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ”­ NGUY N TUÂN VÀ “AI ĐÃ

Ọ ƯỜ Ủ Ặ Đ T TÊN CHO DÒNG SÔNG” – HOÀNG PH  NG C T NG

Ẫ Ố BÀI M U S  1:

ườ ặ ắ ủ ễ ế

ậ

ậ ớ ả ủ   i lái đò sông Đà c a Nguy n Tuân là bút ký đ c s c, k t qu  c a ự ế ủ    vùng sông Đà 1958 ­ 1960 c a nhà văn, in trong t p bút ký ắ   i Tây B c đã im đ m trong hình

ẩ Tác ph m ng ậ ế chuy n thâm nh p th c t ứ ả Sông Đà. C m h ng g ng bó v i m nh đ t và con ng ả ườ ừ ấ ừ ườ ệ ắ ả ơ i lái đò ngh  sĩ và con sông Đà v a hùng vĩ v a nên th . nh ng

ệ ượ ượ ấ ả ề i b ng t c nhà văn k  l t sông Đà đã đ t c  ni m ph n kh i v

ắ ế ườ ể ạ ằ ớ ấ ả ị Câu chuy n v ạ

ệ i chi n th ng thiên nhiên, v i t ụ ữ ớ

ấ ề

ủ ữ ử ế ồ

c nhà văn miêu t ủ ữ

ủ ọ

ặ ặ ướ ộ ố ầ ỗ c ch  này...”. Cu c đ i đ u gi a con ng

ổ ộ

ơ ả ộ ớ ứ ấ ề ị ẵ ế ậ ặ ẫ ở ề  ấ ứ ể s c m nh con ng   t c  k ch tính, cao trào đ  tôn vinh ậ ủ   ầ ướ ngh  thu t chinh ph c thác đá sông Đà. Con sông Đà d  v i th n sông t ng đá b a ơ ế ộ ượ ế ậ ả ằ  b ng ngôn ng  phong giăng th  tr n vây l y chi c thuy n đ n đ c đ   ệ ướ ộ ư ợ ươ ể   ng h i nh  g i cu c phá vây c a mãnh t phú c a ti u thuy t ch ng Tri u T  Long ằ   ậ ả ạ  chân dung b ng xông vào tr n quân Tào Tháo, bên c nh đó nhà văn có nh ng dòng mô t ỗ ượ ỉ ấ   c, hòn nào gi ng văn r t hóm h nh c a riêng mình : “M t hòn đá nào trông cũng ng  ng ườ   ữ cũng nhăn nhúm méo mó h n c  cái m t n i ơ trên chi c thuy n đ n đ c v i “boongke chìm và pháo đài n i” trong “cu c giáp lá cà có   ệ t. đá dàn tr n đ a s n” có s c h p d n đ c bi

ố

ấ ẽ Có l ộ

ố ề ướ i và đá n ở ẽ ườ

ấ ự ắ ế ơ ả ướ i n ướ ườ ớ

ơ ở ế ả ậ ậ ấ ứ ư ụ ộ t mình bi c đã đ ắ t ta trăm tr n trăm th ng". Nh ng đi u tác gi tô đ m nét h n ng "bi

ề ặ ớ ủ ệ ả ở ữ ườ ạ ắ ữ ủ    nhà văn đã hình dung ra không khí c a nh ng h i v t truy n th ng khi miêu ữ ẹ ộ ấ c. Cu c đ u có   ề ộ   ộ i, b i l  “Ông đã thu c ủ   ể ườ ả ở  này”. Hình  nh bình th ng c a c hi m tr ễ ượ   c Nguy n Tuân nâng lên ngang hàng danh ư    ông ệ ố ể    công vi c đ i m t v i hi m nguy đã tr  thành bình ứ   ng. Ngay sau kho nh kh c chi n th ng s c m nh c a thác đá, sóng d , thì "sóng

ớ ộ ậ ườ ả  các cu c đ u s c, đ u trí và đ u s  nhanh nh n gi a ng t ầ ế mi ng, có m u, cu i cùng ph n chi n th ng thu c v  con ng ủ ậ quy lu t ph c kích c a lũ đá n i  ậ ộ i lao đ ng, v t l n v i sóng n ng ế ướ t ừ ấ lái đò chính là ch t ngh  sĩ toát lên t ắ ế th ướ ạ c l thác xèo xèo tan trong trí nh . Sông n i thanh bình".

ớ ế ễ ậ

ữ ấ ỉ

ể ư ườ ữ ế ọ ườ Đây m i chính là ông lái đò mang đ m nét Nguy n Tuân. Con ng ố sông Đà d  cũng ch  là đ  m u sinh, "ngày nào cũng giành l y cái s ng t ữ thác", nên nh ng con ng ớ   ấ i chi n đ u v i ữ ừ    tay nh ng cái   i này cũng yêu m n dòng sông đã cho h  nh ng "cá anh vũ, cá

ầ ữ ệ ộ

ướ ư

ị ủ ẻ ạ ệ ẹ ạ   ữ ầ ầ d m xanh", nh ng h m cá hang cá "túa ra đ y tràn ru ng". Sông Đà d  thì có "di n m o ơ ợ ả   ẻ ẹ ố ộ và tâm đ a c a k  thù s  m t", nh ng khi sông n c thanh bình, v  đ p nên th  g i c m ề ủ c a dòng sông l i hi n v  nguyên v n.

ấ ế ữ ả ẻ ẹ ể  tình đ  miêu t

Nhà văn đã dành nh ng trang vi ủ

ẫ ấ ữ t th m đ m ch t tr ề ử ữ ở ữ ư ộ ị ủ ẩ ệ ầ

ắ ở ờ ộ

ồ ướ c sông Đà l chín đ ừ ừ  l

ng xuân.", "Mùa xuân dòng xanh ng c bích...", "mùa thu n ượ ữ ườ ầ ặ ị    v  đ p d u ậ dàng c a dòng sông mang trong lòng nh ng huy n s  thu  khai thiên l p đ a c a cha ông.      tình, đ u tóc chân tóc  n hi n trong "Con sông Đà tuôn dài tuôn dài nh  m t áng tóc tr ố   ạ mây tr i Tây B c bung n  hoa ban hoa g o tháng hai và cu n cu n khói núi Mèo đ t ươ ỏ  n ư nh  da m t ng ọ u b a"... i b m đi vì r

ơ ấ ể ữ

ả ờ ằ ậ ườ ự i t nh n sông Đà nh  m t "c

ắ ủ

ướ ễ ủ ẻ ẹ ư ạ

ừ ọ ọ ở

ầ ấ ồ

i. C  gianh đ i núi đang ra nh ng nõn búp. M t đàn h

ườ ẫ ố ỏ

ỏ ữ ạ ươ ng đêm. B  sông hoang d i nh  m t b  ti n s . B ổ ờ ổ ư ư ộ ỗ ề ồ ủ   ợ ẻ ẹ Đó là th i đi m cho câu ch  Nguy n Tuân lai láng ch t th  ca ng i v  đ p c a ố  ộ ư ộ dòng sông, b ng cái nhìn và tình c m c a m t ng ồ   ờ ọ ồ nhân". Không gian l ng đ ng trong v  đ p c a "b  sông Đà, bãi sông Đà, chu n chu n ườ ừ   ẻ ẹ ấ ươ ổ ể b m b m sông Đà". V  đ p  y nh  trang nghiêm trong m ch Đ ng thi c  đi n, v a ề ộ ề ự ố   ả ầ ắ l ng đ ng hoài v ng v  m t thu  Lý Tr n Lê, v a bâng khuâng c m giác v  s  s ng ả ộ ộ ươ ề ng ngô nhú lên m y lá ngô non đ u mùa. n y l c đâm ch i : "Thuy n tôi trôi qua m t n   ị ươ   ộ ồ ộ Mà t nh không m t bóng ng u ư ộ ờ ề ử ờ  ầ cúi đ u ng n búp c  gianh đ m s sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tíchtu i x a".

ạ ể ờ ố ạ ặ Nhà văn đã đ  cho dòng c m xúc dào d t th t lên thành l

ờ ả ườ ậ ố i mu n hoà vào cùng c nh v t, đ

ư ng nh  con ng ố ẻ ẹ ế

ồ

ưỡ ậ ự ớ ộ ườ ử ặ ư ắ ữ ậ ự ườ i Tây B c, nh ng ng

ủ ố ớ   i đ i tho i im l ng v i ể  ườ ả thiên nhiên, b  bãi ven sông, d ủ ầ ứ   chiêm ng ng v  đ p đ y s c cu n hút c a dòng sông. Ngòi bút nhà văn đ n lúc này ớ ể ề ị   m i th t s  tung hoành trong s  say s a khám phá c i ngu n, k  v  l ch s  dòng sông ữ ậ ộ ố ắ g n v i cu c s ng và con ng   i đã đón nh n nh ng t ng v t hào phóng c a sông Đà.

ừ ự ạ ủ ồ i c a Nguy n Tuân còn kh i ngu n cho nh ng m

ữ ế ế ứ ủ

ễ

ề ộ ơ ướ ơ   c mang  th c t ồ ủ   ng lai, bi n s c m nh c a dòng sông trái tính trái n t thành ngu n th y ự  ữ ế ộ i cu c s ng m i đã giúp cho Nguy n Tuân có nh ng d ự ườ i đang xây d ng m t ch  đ

ễ ạ ộ ố ắ ộ ố ạ ớ ở ả C m xúc t ề ươ ự tính d  báo v  t ự ạ ồ ệ đi n d i dào. Rõ ràng, th c t ữ ả c m chính xác, có ni m tin v ng ch c vào nh ng con ng ớ m i, đem l ớ ữ  sông Đà. i sinh khí m i cho cu c s ng

ễ ộ ẫ

ườ V i Ng ở ể ạ ấ ấ ữ ấ ượ ệ

ự ơ

ự ệ ả ộ ẩ ng tình c m c a nhà văn, s  nh y c m tinh t

ườ ộ

ớ ủ   i lái đò sông Đà này, Nguy n Tuân đã ghi d u  n không tr n l n c a ữ   ự  th  lo i tùy bút, bám sát hi n th c, say mê khám phá nh ng nét  n t ng, nh ng ấ ự ữ ế ữ  hi n th c. H n th  n a, tác ph m còn đánh d u s  v ng vàng trong   ấ   ồ ế ủ ạ  c a m t tâm h n ngh  sĩ yêu đ t ườ ộ ạ   ng dân t c đang ọ ấ ủ ễ ậ ấ ớ mình  ề ẩ ừ ệ ẻ ẹ v  đ p ti m  n t ủ ả ư ưở  t t ướ i lao đ ng, yêu và tin vào cách m ng, vào con đ c, yêu con ng n ấ ướ ng t h i. T m lòng  y, tài năng  y c a Nguy n Tuân th t đáng trân tr ng./

ặ ặ ắ ể ệ ộ

ườ ủ ọ Ai đã đ t tên cho dòng sông? là m t bút kí đ c s c, th  hi n phong cách tài hoa, ươ   ợ ng. Bài kí đã ca ng i dòng sông H ng

ư ộ ơ ủ ấ uyên bác, giàu ch t th  c a Hoàng Ph  Ng c T ế ủ ể ượ ng c a Hu . nh  m t bi u t

ồ ươ ở ượ  th V  đ p dòng sông H ng

ạ ệ ấ ẻ ẹ ượ ữ ị ữ ư c phát hi n r t đa d ng. Có lúc tr  tình êm

ẻ ẹ ế ư ộ

ủ ừ ẹ ị

ề ộ ườ ng ca c a r ng già”. Có khi d u dàng và trí tu  nh  “ng ớ ặ ồ ả ạ ầ ư ườ ệ ươ o “s m xanh, tr a vàng, chi u tím”; ho c khi thì vui t ạ   ng ngu n hóng khoáng và man d i. V  đ p dòng ộ , hi n hòa nh  “m t thi u n  d u   ả   ệ t nh  m t “b n ế   i m  phù sa”; có khi bi n ư ộ   i, khi thì nh  m t m t h  yên

ấ ả ượ ế ả ộ sông đ dàng, duyên dáng”; có lúc phóng khoáng và man d i, r m r  và mãnh li tr ả ư tĩnh v.v...T t c  đ ề ặ ả ằ  b ng m t tình c m thi ế ớ t tha v i Hu . c miêu t

ị ệ S c s ng mãnh li

ứ ố ầ ắ t, hoang d i, d u dàng, đ m say, nh  'm t b n tr ả ộ ả ị ư ề ở

ẻ ẹ ữ ộ ề ộ

ườ ể ư ơ ố ặ ẩ ị

ự ỏ ủ ữ ươ ư ộ ườ ừ ơ

ộ ả ạ

ừ ẩ ụ ồ ự ậ ộ ủ   ạ ng ca c a ừ ạ ộ ữ   r ng già , r m r  gi a bóng cây đ i ngàn'. Khi ch y qua mi n đ a hình hi m tr , sông ắ ệ ươ t qua gh nh thác, cu n xo n nh  c n l c xoáy vào H ng mang v  đ p d  d i: 'mãnh li   ọ   ư ắ ữ ạ đáy v c bí  n', nh ng cũng có lúc l i 'd u dàng, đ m say gi a nh ng d m dài chói l i ữ ỗ   ng S n, sông H ng nh  m t 'cô gái màu đ  c a hoa đ  quyên r ng'.Gi a lòng Tr ở ừ ạ   Digan, phóng khoáng và man d i', b i r ng già đã hun đúc cho nó m t b n lĩnh gan d  , ệ m t tâm h n t do và trong sáng.Ngh  thu t: so sánh, tu t ,  n d  và nhân hóa.

ươ ạ ố ề ế Sông H ng khi v  đ n ngo i vi thành ph

ệ ắ ườ ứ ở ủ ị S c đ p d u dàng , trí tu  , ng

ố ề ị ể ế ắ ộ ẹ i m  phù sa c a m t vùng văn hóa ,x  s ', dòng   ị   ế ớ ố t sâu s c v  đ a lí, văn hóa, l c

ề ả ậ ả ộ ệ sông duy nh t ch  đi qua thành ph  Hu .V i v n hi u bi ậ ử s , tác gi dòng sông th t sinh đ ng vói c m nh n mang nhi u khác bi t. ẹ ỉ ấ ả  miêu t

ữ ườ ồ

ừ ế

ư ươ Sông H ng nh  'ng ơ ộ ả ạ ớ ệ ữ

ủ ơ ổ ộ ữ ẹ ưở ộ ươ ế ề ả

, thanh bình, vui t ớ ữ ề ầ ủ ự

ờ ủ ủ ẩ ị ữ ẩ

ắ ả ộ ượ ầ   i con gái đ p ng  m  màng gi a cánh đ ng Châu Hóa đ y ủ ợ hoa d i (hình  nh th  m ng g i liên t   ng c  tích đ n nàng công chúa ng  trong r ng), ố ậ   ườ Dòng sông hi n lên v i 'khúc quanh đ t ng t, u n mình theo nh ng đ ng cong th t ự ư ắ   ữ i_gi a nh ng bãi b  xanh bi c , nhi u màu s c m m'.L u v c êm  ấ ế ặ   t lí. Nh ng lăng t m v i 'gi c ng  nghìn năm c a vua chúa đ oc phong kín tr m m c, tri ỏ   ề ừ ữ trong lòng nh ng r ng thông u t ch và ni m kiêu hãnh âm u c a nh ng lăng t m lan t a kh p c  m t vùng th ư ng l u'.

ế ữ ẩ

Vói nh ng quan sát tinh t ườ ượ ụ ữ

ng S n, dòng sông m m nh  t m l a'. 'Nh ng dãy đ i s ng s ng nh ữ ữ , ngôn ng  giàu hình t ề ở ữ ữ ơ ỉ ộ

ự ờ ớ ư ề ả

ư ườ ề ừ ả ặ ề ậ ụ ươ   ng, so sánh,  n d  , sông H ng ư  ồ ừ ư trong d  vang Tr ọ   ả ọ ớ thành quách, v i nh ng đ nh cao đ t kh i: V ng C nh, Tam Thai, L u B o', nh ng ng n ữ ạ ồ đ i đã t o ra n ng m ng ph n quang nhi u màu s c trên n n tr i 's m xanh, tr a vàng   ấ ạ ,chi u tím' r t l ư ấ ả ề ắ i Hu  t ng nh n xét. ư  và đ c tr ng nh  ng

ườ ươ ủ ư ạ ổ S  thay đ i tính cách c a ng i con gái sông H ng đ a ta đi t

ạ ộ ị ự ạ ừ ở ng c nhiên này ế đ n ng c nhiên khác, m t cô gái Digan,man d i và phóng khoáng đã tr  nên d u dàng, e

ườ ẹ ườ ợ ế ứ ườ ẹ i con gái đ p đ c ng i tình mong đ i đ n đánh th c', 'ng i m  phù sa

ượ ư ệ l , nh  'ng ứ ở ủ ả ộ c a c  m t vùng văn hóa x  s '.

ứ ế ế ọ Tho ng đâu đó, m  h  mà vang v ng trong tâm th c Hu  là ti ng chuông chùa

ả ụ ế ơ ồ ừ Thiên M  ngân nga, ti n gà t xóm làng trung du bát ngát.

Ẫ Ố BÀI M U S  2:

ờ ẫ ườ ạ ủ ế i b n thi

ữ ủ t Nam nói riêng. B i v y, hình  nh thiên nhiên c a non sông đ t n

ủ ế ế ọ Thiên nhiên muôn đ i này v n là ng ở ậ ả  văn h c th t đáng yêu đáng m n bi t nh

ữ ệ ậ ọ

ữ ạ ỉ

ả ậ ượ t Nam trong văn h c cũng đ ế . Ch  qua hai tùy bút Ng ườ ủ ậ ượ ặ ọ ệ nh ng nhà văn Vi ữ đi vào nh ng trang văn c a các tác gi Nh ng dòng sông Vi ế và tr  tình quy n rũ đ n kì l và Ai đã đ t tên cho dòng sông? (Hoàng Ph  Ng c T t thân c a các văn sĩ nói chung và ấ ướ   c ườ   ng nào. ơ ộ   ướ ẻ ẹ i v  đ p th  m ng ễ i lái đò sông Đà (Nguy n Tuân)   ề c đi u đó. c nhìn nh n d ườ ả ng) ta đã c m nh n đ

ễ ữ ạ ẻ ẹ

ấ ữ ữ ả ư ữ ủ  tình. Con sông Đà “tuôn dài nh  ángtóc tr

ề ủ

ỉ ợ ả ố ớ ề ả

ễ ơ ắ ấ ề ủ ộ ự ậ ả ủ ữ ượ ậ ả

ộ   ạ ố ượ hình ư c hình dung nh  mái tóc c a ng

n, đ ứ ủ ườ ợ ả ữ ả ượ ạ , có kh  năng t o ra nh ng tr ườ ng liên t

ậ   Di n đ t v  đ p tr  tình c a sông Đà, Nguy n Tuân đã dùng nh ng trang văn đ m   ch t th , l ng sâu xúc c m tr  tình…” câu ệ ứ    đ i v i sông Đà. Bi n pháp so sánh không văn dài ch t ch a ni m yêu say mê c a tác gi ậ   ch  g i chi u dài c a dòng sông mà còn c m nh n v  dáng hình, dòng ch y c a nó. Sông c thay Đà trong m t s  v n đ ng, ch y trôi miên man, vô t n. Sông Đà hung d  đã đ   ả ằ nh b ng ữ   ế ề ộ i thi u n . m t con sông m m m i, u n l ộ   ưở ả Hình  nh g i c m, duyên dáng, tình t ng r ng ớ l n qua

ồ ộ ắ ủ ướ ưở ượ

ồ ầ ng t ư ố ề ng sinh đ ng c a nhà văn. Sông Đà là linh h n Tây B c, n ắ

ả ẩ ậ ờ ề ả ệ ơ ộ ộ ả ố ươ

ừ

ở ề ữ ệ ề  nhi u ph ph

t ngang sông Đà, khi nhìn t

ư ộ ạ ả ượ ậ i lên…Sông Đà đ

ể ố ệ ế ễ ồ c sông Đà có khi là màu xanh trong su t, r c sáng đ n di m l

ữ ế ả ấ ầ

ạ i bay t ậ ố ự ộ ậ ườ ưở ữ ạ ẽ ườ ọ ế ng mà khi ti p nh n, ng ng liên t

i đ c, t o nh ng tr ờ ấ ờ    trí t c mây, đ t tr i ộ   nh  n i li n m t d i “đ u tóc, chân tóc  n hi n trong mây tr i Tây B c… cu n cu n mù ừ khói núi Mèo đ t n   ng xuân” C nh v t th  m ng và huy n  o. Câu văn xuôi v a giàu ch tấ ế   ộ ở ễ ượ ấ ơ ấ ạ  nhi u góc đ , soi chi u t o hình v a th m đ m ch t th . Nguy n Tuân nhìn sông Đà  ươ ẹ ủ ể ồ ở ệ ươ ng di n nào cũng tìm ra nh ng nét đ p c a nó,   ng di n, đ  r i  nó  ừ  ả ạ ư i xuyên qua c nh v t, khi l khi thì nhìn say s a, khi l ừ ướ ố   c c m nh n nh  m t sinh th  s ng có  d trên xu ng, khi nhìn t ắ ướ   linh h n. S c n , có khi ắ ỏ ậ ặ là s c đ  đ m đ c đ n b m tím. Nh ng hình  nh  y tác đ ng m nh m  vào giác quan   ả   ạ ườ ọ ủ i đ c luôn có c m c a ng ấ giác b t ng , lí thú.

ượ ố

ư ộ ố ươ ầ

ể ệ c nhìn nh  m t c  nhân, th  hi n m i tri âm, tri k  c a tác gi ớ ở ậ ỗ ỉ ủ ữ ủ ệ ặ ầ ỗ

ố ắ ổ ể ệ ườ ộ ủ ữ ư ệ ắ ờ ả ớ   Sông Đà đ  v i con ễ ữ ố ng, xa nh , b i v y, nh ng câu ch  c a Nguy n Tuân sông. Đã là c  nhân thì g n th   ữ ề ế ớ   ọ tràn đ y âu y m, nâng niu, trân tr ng. M i dòng, m i ch  đ u quy t ch t tình yêu v i ư  ữ ể ệ con sông, th  hi n sinh đ ng qua bi n pháp nhân hóa. Nh ng câu văn lúc này gi ng nh ơ   nh ng câu th  tuy t bút c a đ i Đ ng khi x a, l ng sâu trong màu s c c  đi n. Sông

ư ộ ố ặ ạ ả ấ ỡ i sông Đà, lúc nào thi nhân cũng c m th y ng  ngàng. V

ế ườ ỗ ầ ự ố

ạ ư ữ

ơ ủ ớ ấ ớ

ơ ươ ủ ạ ắ ừ ắ

ườ ằ ườ ư ỉ ủ ư ữ ề ả ằ ả

ẻ  Đà là m t c  nhân nh ng g p l ặ   ỡ ẹ i ta s  say mê, ng  ngàng, cu n hút. M i l n g p đ p sông Đà luôn đem đ n cho ng ệ ộ ự ườ ề ạ i càng l n h n. D ng nh  có m t s  liên h  nào đó gi a không gian i, ni m say mê l l   ự   ả ủ ầ ứ ố đ y s c s ng c a m nh đ t D ng Châu trong câu th  c a Lí B ch v i không gian r c ỡ ủ r  c a sông Đà. T  ánh sáng c a dòng sông mà b t thành ánh n ng tháng ba Đ ng thi   ầ   i x a nh  truy n nh ng xúc c m “đ m đ m, đ m thì qu  là tài hoa. Tình tri k  c a ng ấ ặ ạ ễ m” cho Nguy n Tuân g p l i sông Đà.

ả ệ c miêu t B  sông Đà đ

ổ ậ ầ ữ ẻ ẹ ế

ơ ủ ờ ề ử ủ

ượ ổ ư ượ ớ ỗ ẻ ấ ớ ồ ễ

ườ

ầ ườ ọ ỡ ư ư ộ

ở ề ớ ợ ơ ộ ề ả ẹ ộ

ả ằ ờ  b ng nh ng câu văn đ m xúc c m hoài ni m: “hoang   ạ   ẹ ổ ạ t. Cái hoang d i d i… c  tích tu i x a”. Sông Đà đ p v  đ p c  kính, g n gũi, tha thi ủ c so sánh v i nét hoang s  c a b  ti n s , cái tr  trung c a dòng sông   c a dòng sông đ ử ụ   ủ ổ ượ ề c so sánh v i n i ni m h n nhiên c a c  tích. Nguy n Tuân r t có tài khi s  d ng đ ụ ế ệ   i ta ng  ngàng, thán ph c, say mê. bi n pháp so sánh. L n so sánh nào cũng khi n ng ượ ờ   i đ c tr  v  v i m t th i quá vãng xa x a, sông Đà đ Câu văn đ a ng c khoác lên ầ ấ   t m áo lung linh, huy n  o, g i nên m t nét đ p yên bình, th  m ng, g n gũi và thân thi t.ế

ồ ử ư ộ

ờ ủ ầ ị ườ ủ ấ ướ ớ Sông Đà gi ng nh  m t ph n l ch s  dân t c, là h n thiêng c a đ t n ọ

ẹ ủ ộ ả ế ờ ẫ ễ i. Không ph i đ n Nguy n Tuân m i phát hi n ra v ữ

ệ ạ ị

ứ ế  quá kh  đ n hi n t ử ấ ướ ế ừ ủ ị ả ủ ả

ả ả ứ ấ ậ ấ

ấ ườ ự i nét bút tài hoa c a ng

ậ ủ t mình khi quay tr  l ơ ấ ệ i hi n t i ng  ngàng, gi

ố c mang theo   ẻ  ệ khát v ng ngàn đ i c a con ng ườ ọ   ẹ i đ c đ p sông Đà mà nét đ p c a dòng sông ngàn đ i v n th . Nh ng câu văn giúp ng ờ ậ ả   ử ả i, trôi ch y c m nh n dòng ch y c a th i gian l ch s . Dòng sông t ữ ủ ế ươ   c. Nh ng câu ng lai. Dòng ch y c a sông Đà là dòng ch y c a l ch s , đ t n đ n t ơ  ả ơ ữ văn đ m ch t th , ch a chan xúc c m tr  tình. Ph i chăng ch t th   y chính là ch t th ữ ướ ạ ễ   i ngh  sĩ. Nh ng câu văn “hoài c u” (Nguy n Đăng M nh) d ệ ạ ở ạ ỡ ứ ồ ạ ắ   i. Âm thanh đ m chìm trong quá kh  r i l ủ ế c a ti ng còi

ệ ủ ộ ố ể ệ ữ ẹ ệ ạ ớ

ữ ứ   xúp lê chính là tín hi u c a cu c s ng m i, th  hi n nh ng nét đ p hi n đ i. Gi a b c tranh

ờ ấ ề ữ ơ ủ ờ ư

ặ ỉ

ơ ầ ủ ươ ơ ướ ọ

ả ộ ế ề ủ ượ ề ấ ắ

ọ ộ ủ ễ ờ

ườ ủ ở ạ   ng c ấ ữ i ta yêu thích b i ch t tr

ầ đ y ch t th  c a đôi b  sông Đà, gi a dòng ch y êm đ m c a th i x a cũ, không gian   ộ   ấ ng. Đó không ch  là m t tĩnh l ng khôn cùng, nhà văn thèm nghe th y m t ti ng còi s ủ ỗ   âm thanh đ n thu n mà còn là âm thanh c a n i ni m,  c m , khát v ng trong nhà văn. ắ ươ ộ ả   c th p lên i sáng c a vùng đ t Tây B c đã đ Khát v ng v  hình  nh m t ngày mai t ườ ỉ ệ ạ   i ta trong m t âm đi u l c quan, yêu đ i. Ngòi bút c a Nguy n Tuân không ch  làm ng ở kinh b i ự ữ ộ ủ  tình c a dòng sông s  d  d i c a dòng sông mà còn làm ng y.ấ

ằ ẩ ệ ưở ụ ầ ng t

ạ ệ ằ ữ

ớ ạ ủ ữ Ở ệ  đó t

ạ ố ố ọ ị

ễ

ễ ẽ ẹ ạ ộ ố  tình t o v  đ p r c r , cu n hút c a sông Đà.  ử ị ứ ề t v  m t dòng sông Đà th t s t v  sông Đà, miêu t

ườ ớ ị

ọ ế ủ ư ề ủ

ng v  dòng H ng Giang l ỏ ươ ẹ ứ ả ị

ườ ầ

ủ ỗ ậ ẹ ứ ở ươ

ượ B ng trí t   ng phong phú, b ng bi n pháp so sánh,  n d  đ y tài hoa, ngôn ự   ễ ệ ữ ng  điêu luy n, cách di n đ t đ c đáo, nh ng câu văn giàu nh c đi u, bút pháp hi n th c ẻ ẹ ự ỡ ế ợ ưở   k t h p v i lãng m n, tr ng ự   ế ừ ch ng bao nhiêu v n s ng, bao nhiêu kho ki n th c v   văn h c, l ch s , đ a lí, quân s , ậ ự  ể ế ề ộ th  thao… cùng tình yêu say mê đã giúp Nguy n Tuân vi ố ả  ế ề ạ ấ ượ ng và đ p đ . Cũng gi ng m ch văn mà Nguy n Tuân đã vi n t ủ ả ủ ế   ứ i con x  Hu , con sông d c theo dòng ch y c a nó, nh ng v i cá tính d u dàng c a ng ộ   ườ ọ ạ ợ ườ ọ t c a Hoàng Ph  Ng c T cách vi i đ c m t i g i cho ng ồ ừ ừ ấ   ộ ả  th m  t i miên man r i t c m giác khác, c m giác c a m t cái gì đó d u nh  c  len l ố ớ   ắ ộ ồ i, làm tr i d y m t cách tr m tĩnh cái tình yêu mê man, say đ m đ i v i vào h n ng ớ ẻ  dòng sông mang nét đ p văn hóa x  s . Sông H ng ­ con sông đã đi vào thi ca v i v ế quy n rũ l ạ ỳ  k :

ầ ế ượ ư “C u cong nh  chi c l

c ngà Sông dài mái tóc cung nga buông h ”ờ

ươ ườ ủ ủ ộ ọ

ở ng sông H ng đã tr ộ ẻ ồ ị ướ D i ngòi bút c a Hoàng Ph  Ng c  T ộ i, m t ng thành m t con   ằ   ọ i con gái đ p có tâm h n, có cá tính, d u dàng m t v  sang tr ng, đ m

ầ ẹ ườ ườ ng ộ ẻ ẹ ắ th m m t v  đ p đ y văn hóa.

ươ ướ ườ c miêu t

ớ ừ ệ ữ ả ủ ượ i ngh  sĩ, dòng ch y c a H ng Giang đ ị ữ ượ ử ụ

ộ ấ ắ ậ

ề ố ạ ả

ơ ườ ườ ậ ẹ ế ả

ọ ắ ữ ủ ị

ừ ặ ậ ầ ở ẻ ẹ ủ

ươ ạ ủ ớ ẻ ữ ằ ủ ướ ễ

ư ữ

ộ ạ ệ ắ ạ ẩ ở

ố ươ ườ ễ

i lái đò sông Đà). Cái d ộ ượ ả

ả ộ ử ươ ợ ả ắ ố ộ

ờ ng xuân (Nguy n Tuân ­ Ng ọ ự c tác gi ươ ừ ộ ư ộ ạ

ườ ộ

ồ ự ộ ầ ồ i, m t con ng

ộ ự ả ườ ế ủ ể ườ ng r ng già đã ch  ng  b n năng c a ng

do và trong sáng”. D i lăng kính c a ng ườ ủ ệ ở ừ ộ ắ ườ ủ ẹ ẹ ị ả ậ   ắ ủ  th t D i con m t c a ng ả ấ ẫ ề h p d n v i nhi u cách so sánh, nh ng t   c s  d ng r t đ c đ a, giàu hình  nh,  ng  đ ư ộ   ươ ắ ơ màu s c và hình kh i t o nên m t dòng H ng Giang th t đ p, th t nên th  và nh  m t ố ớ ố ứ ườ ầ   i đ y xúc c m ch a chan tình yêu v i c  đô Hu  giàu truy n th ng văn hóa. con ng ủ ừ ươ ừ ữ   ng ca c a r ng gia… ng S n, sông H ng đã là b n tr Gi a núi r ng hùng vĩ c a Tr ữ ỏ ủ   và cũng có lúc tr  nên d a dàng và say đ m gi a nh ng d m dài chói l i màu đ  c a hoa ỗ ơ ạ   đ  quyên r ng, v  đ p c a sông H ng n i đ i ngàn th t g n v i v  d  d n mà cũng ậ ị   i ngòi bút tài hoa c a Nguy n Tuân th t d u dàng m t cách hoang d i c a sông Đà d ầ   ữ  tình mà đ u “sông Đà hung b o và tr  tình… sông Đà tuôn dài, tuôn dài nh  áng tóc tr ồ   tóc chân tóc  n hi n trong mây tr i Tây B c bung n  hoa ban hoa g o tháng hai và cu n ữ  ộ cu n mù khói núi Mèo đ t n ơ ạ ậ   ộ ủ  ch n l a m t hình  nh so sánh th t d i c a sông H ng n i đ i ngàn đã đ ờ   ầ ố s ng đ ng, g i c m và đ y màu s c văn hóa sông H ng đã s ng m t n a cu c đ i ộ   mình nh  m t cô gái Di­gan phóng khoáng và man d i. R ng già đã hun đúc cho nó m t ướ ệ ủ ạ ả   b n lĩnh gan d , m t tâm h n t i ngh  sĩ, ở ươ sông H ng đã tr  thành m t con ng   i con gái có đ y đ  tâm h n, tính ươ   ươ i con gái đ  “sông H ng cách, lòng yêu th   i m  phù sa c a môt nhanh chóng mang m t s c đ p d u dàng và trí tu , tr  thành ng

ả ầ ươ trang đ u tiên dành cho sông H ng, tác gi

ộ ả ạ ể ấ ộ ở ể ợ ả ẻ ẹ

ổ

ừ ể ủ ề ươ

ạ ổ ứ ể ố ớ ẻ ộ ủ ơ ậ ứ ở ạ ạ ả ợ ẹ ướ ườ ữ

ở ộ ạ ộ

ế ả ấ ỹ  miêu t ắ ẩ ộ ả ủ ọ ộ

ớ ự ươ ươ ẩ ễ

ủ ề

ạ ệ t mà b t k  m t dòng sông nào c a Vi ư ủ ấ ể ộ ọ ả ằ ả ộ ồ t Nam đ u không có đ  b ng m t câu văn dài nh  ngân lên trong h n ng ữ ệ c tác gi

ch n t ộ ấ ượ

ng không th  phai m  trong tâm trí ng ươ ườ ọ ế t lý, nh  c  thi, kéo dài mãi đ n lúc m t n

ủ ặ ượ ộ ư ặ ặ ờ ư ổ ụ ấ ủ ủ ừ ờ ữ ế ặ

ế đã vùng văn hóa x  s ”. Có th  th y ngay  ắ  v  đ p mang màu s c văn hóa c a dòng   sáng t o m t lo t hình  nh đ c đáo đ  g i t ươ ố ế  sông. T  đó t o c m giác sông H ng khi vào lòng thành ph  đã thay đ i mình, ki m ch ơ ư  ủ ố ầ mình đ  phù h p v i v  m ng m , thâm tr m và c  kính c a c  đô. Sông H ng nh ượ ế ườ c đánh th c đ  hòa mình cùng Hu , nó duyên dáng ng   i con gái đ p ng  m  màng đ ậ   ậ ố ng cong th t c đi ch m ch p, th t quí phái u n mình theo nh ng đ u n mình và b ư ộ ề ị ể ướ ứ ộ   m m, nh  m t cu c tìm ki m có ý th c… B c chu n b  đ  dòng sông đi vào lòng thành ả ố ớ ượ  đ  cao trào, m t lo t hình  r t k  càng v i m t c m xúc  ph  đã đ   c tác gi ế   ẻ ẹ ể ượ ử ụ ả c s  d ng đ  kh c h a v  đ p c a dòng sông m t cách hoàn mĩ. Đ n nh so sánh đ ầ ế ụ ồ chân đ i Thiên M  thì H ng Giang cùng ti ng chuông chùa cùng v i s  thâm tr m uy   ộ ẻ ẹ   nghiêm c a nh ng lăng t m c a vua chúa Nguy n đã t o cho sông H ng m t v  đ p ẻ  ượ c. V văn hóa đ c bi ườ ọ   ẹ ấ i đ c, đ p  y đ ể ạ ẻ ẹ   i đ c. Đó là v  đ p t o m t d  âm, m t  n t ặ ướ   ư ế ầ c tr m m c nh t c a sông H ng nh  tri ữ   ẳ ph ng l ng c a nó g p ti ng chuông chùa Thiên M  ngân nga t  b  bên kia gi a nh ng xóm làng trung du bát ngát ti ng gà.

ạ ằ ế ư N u nh  Nguy n Tuân đã t o cho sông Đà v  tr

ữ ể ộ ẻ ữ ầ

ế ộ ườ

ọ ng l ủ ng thì Hoàng Ph  Ng c T

ượ ạ ẻ ẹ ủ ể ạ ườ ở ươ ng yêu d u trong nh ng ngày đau th ộ

ứ ế ớ ườ ữ

ướ ủ ộ ữ

ươ ươ ạ ầ ứ ố ữ ữ ớ

ườ ổ ư ế ậ ả ữ ấ ế  nh  l u luy n v n v

ữ ạ ộ

ả ơ ố ơ ữ ề

ữ ầ ạ

ữ ư ế ạ ề ủ ữ ậ ươ ế

ẻ ẹ ế ấ ữ ợ ớ ổ

ậ ợ ư ả ẩ ủ ố ụ   ễ  tình và hung d  đ  nh m m c ằ   ạ ườ i trong  lao  đ ng,  Hoàng C m t o  cho  thi ca  m t dáng “n m đích tôn vinh  con ng ả   ố ng kì” c a dòng sông Đu ng đ  t o nên hình  nh nghiêng nghiêng trong kháng chi n tr ủ ạ ạ ữ ấ   i t o cho quê h ố ề c t o nên b i truy n th ng, thi ca m t dòng sông văn hóa. V  đ p c a H ng Giang đ   ả ắ   n Vĩ b n s c văn hóa c a x  Hu , v i vùng ngo i ô Kim Long hay nh ng khu nhà v ẩ   ạ ơ ộ n th  m ng  n D  xanh m t m t màu thiên nhiên tràn đ y s c s ng, nh ng khu v ữ ố ườ ứ i phúc h u, nh ng n p s ng c  x a v i nh ng nét ch a trong lòng nó nh ng con ng   ủ   ươ ư ư ờ ệ ế ầ ạ ng c a  đ y văn hóa. Và cái đi u ch y l ng l sinh ho t tinh t ữ   ươ ế ệ ờ ườ dòng H ng Giang đã t o nên m t môi tr ng tuy t v i cho nh ng đêm ca Hu , nh ng ữ ộ   đêm h i hoa đăng, nh ng thú vui đ  th , th  th  trên nh ng con thuy n gi a dòng sông. ặ ướ   M t n  nh ng sinh ho t văn hóa c yên tĩnh nh  không trôi đã nâng niu góp ph n gìn gi ệ ổ ng. Đi u slow c  truy n c a Hu , t o v  đ p riêng thu hút và quy n rũ khách th p ph   ữ   ả tình c m dành riêng cho Hu   y th t h p c nh h p tình v i nh ng ngôi chùa c , nh ng lăng t m uy nghi c a ch n kinh thành x a.

ươ ẻ ẹ ặ ủ  tình c a Hu

ẻ ẹ ủ ơ ứ ở

ả ộ ề ả ề ẻ ặ ướ ặ ấ ở ượ ế ư ươ ở b i nó mang trong mình c  m t n n văn hóa c a quê h ồ ạ ặ ắ đ c s c nh t  c sinh ra và t n t ế  ữ Sông H ng có v  đ p riêng, đó là v  đ p đ c tr ng nên th  và tr ữ   ng x  s . Nh ng nét văn hóa ờ Hu , theo tác gi i cùng v  m t n c l ng l , đ u đ

ọ ộ ế ệ ữ

ữ ươ ươ

ặ ắ

ỉ ượ ữ ậ i, nh ng lăng t m uy nghiêm… Vì th  mà sông H ng tr ủ ệ i tài n  đánh đàn lúc đêm khuya”, đi u nh c dìu d t, đ m th m c a ca Hu c sông H ng v

ả ễ ủ ả ế

ớ ễ ữ c sinh ra t

ầ ạ ả ấ ươ ừ ư ậ

ỉ ả ẻ ẹ ươ ề ộ ậ ủ ườ sông H ng không ch  mang trong mình v  đ p văn hóa mà nó còn là môi tr

ề ủ ự ậ ả ộ hào c a văn hóa dân t c “tôi đã c m nh n ra cái âm h

ề ế ươ ệ ủ ư ả ấ ỗ

ẳ ộ ủ ơ

ư ủ ơ ộ ủ ứ ả ọ ỉ

ủ ề ỉ

ủ ệ

ố ư ẩ ủ ị ủ ng Vi ả ả ủ ữ ế ề

ử ữ ữ ự ử ấ

ữ ươ ẻ ế ắ ề ị i tr  và quy n rũ”, lung linh s c màu trong nh ng ngày thanh bình l

ấ ướ ườ ệ ộ i anh hùng sát cánh cùng dân t c đánh gi c. Vi

ữ ữ t Nam là đ t n ớ ặ ượ ườ ề ặ ỗ ộ i sông ngòi dày đ c, m i ng i Vi

t Nam đ u đ ộ ư ờ ộ ờ ệ i bài hát: “Trong ta, ai cũng có m t dòng sông” hay l i th  c a m t nhà th

ữ ữ   ủ c a dòng sông, đó là nh ng đêm h i hoa đăng, nh ng làn đi u ca Hu  ng t ngào, nh ng ở  ả ườ ế n cây trái xanh t khu v ế  ườ ạ ằ thành “ng ề  ặ ể ả ặ ướ ch  có th  c m nh n đ c trong cái không gian tĩnh l ng c a m t n ề ủ ấ ủ  ti ng đàn c a nàng Ki u cũng đêm. C  câu Ki u hay nh t c a Nguy n Du khi miêu t   ế   ượ  nh ng ngày “Nguy n Du lênh đênh trên quãng sông này v i m t phi n đ trăng s u”. Nh  v y sông H ng đã mang trong mình ch t nh c. Theo c m nh n c a tác   ả   ng s n gi ưở   ng sinh ra Truy n Ki u ­ ni m t ể  ề ệ sâu th m c a Hu  trên m i trang truy n Ki u, thiên nhiên c a m nh đ t kinh x a đã đ ễ ươ   ậ ạ ấ ễ l i m t cái bóng mông lung nh ng r t d  nh n ra trong th  Nguy n Du”. Sông H ng ộ   ẻ ẹ ườ ng không ch  mang v  đ p th  m ng c a m t trong c m h ng c a Hoàng Ph  Ng c T ộ   ộ ẻ ơ ữ ị vùng văn hóa truy n th ng, không ch  d u dàng m t v  s n th y h u tình mà còn là m t ươ dòng sông anh hùng nh  bao dòng sông khác c a quê h   t Nam, sông mang trong    dòng ch y c a dòng sông là mình bao đi u bí  n c a l ch s . N u nh ng trang miêu t ấ    hào nh t. nh ng trang tr  tình nh t thì nh ng trang nói v  l ch s  là nh ng trang đáng t ạ ở  i tr Dòng sông “t ạ   thành ng c có m ng ướ c sinh ra và l n lên bên m t dòng l   ơ  ơ ủ sông nh  l tr :ẻ

ở “Sinh ra đâu mà ai cũng anh hùng

ấ ả ả ờ ộ T t c  tr  l i bên m t dòng sông

ươ ệ ườ ượ ữ ồ ỗ ườ ắ “Quê h ng Vi t Nam m n m t nh ng cánh đ ng M i con ng ộ i g n bó m t

dòng sông”

ỏ ộ ầ

ắ ữ ộ ớ ỏ ồ ồ ề ộ

ử ủ ộ ế ẩ ấ

ộ ầ ủ ặ

ủ ươ ự ễ ườ ơ ộ ẻ ẹ ượ ủ ọ c vinh d  mang trong mình v  đ p th  m ng tr ng đã có đ

Dù là m t ngòi, m t con kênh nh  vô danh hay là dòng sông H ng ng u đ  phù sa,   ả   ị dòng sông Lô g n bó v i nh ng chi n công l ch s  c a dân t c đ u đã là ngu n c m ườ   ứ i h ng và ít nh t m t l n đi vào tác ph m thi ca c a dân t c. Và con sông Đà trong “Ng lái đò sông Đà” c a Nguy n Tuân, dòng sông H ng trong “Ai đã đ t tên cho dòng sông”   ữ  ủ c a Hoàng Ph  Ng c T tình tiêu

ữ ệ

t Nam trong văn h c. Qua hai thiên tùy bút, v  đ p th ừ ọ ệ ừ ự ệ

ữ  tình c a nh ng dòng sông Vi ữ ủ ể ệ ủ ế ả ẳ ơ  ẻ ẹ ơ   t Nam hi n lên v a chân th c v a m  màng   t tha, sâu ị  mà còn kh ng đ nh tình yêu thi

ố ớ ủ ệ ấ ướ ể  bi u cho nh ng dòng sông Vi ữ ộ m ng, tr ẳ ch ng nh ng th  hi n tài năng c a các tác gi ữ ặ n ng c a nh ng nhà văn Vi t Nam đ i v i non sông đ t n c.