Tiểu luận
Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào
ở huyện miền núi a lưới tỉnh thừa thiên huế - từ
giác độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng từ Đại hội lần VI đến nay đã mang lại
nhiều biến đổi trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Phân tầng xã hội ở nước ta hiện nay
là một tất yếu kinh tế - xã hội, nó vừa phản ánh những quy luật nói chung, vừa là kết quả
trực tiếp của kinh tế thị trường... phản ánh những biến đổi trong cơ cấu kinh tế và tính
năng động xã hội.
Phân tầng xã hội theo mức sống ở Việt Nam hiện nay cho thấy mức chênh lệch giàu
nghèo ngày càng lớn, đặc biệt về thu nhập giữa đồng bào dân tộc và đồng bào đô thị.
Đồng bào dân tộc nói chung, dân tộc thiểu số huyện miền núi A Lưới nói riêng, giàu
truyền thống yêu nước, một lũng một dạ đi theo Đảng, Bác Hồ làm cách mạng, cùng cả
nước đứng lên đánh đuổi kẻ thù, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; truyền thống đó
được tiếp tục phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc XHCN, tiến hành
CNH-HĐH đất nước. Tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên, dân cư phân bổ không đều, xuất
phát điểm kinh tế chậm phát triến, dân trí thấp, phương thức canh tác chủ yếu là “phát-
đốt-cốt- trỉa”, “tự cung tư cấp”, đời sống gặp nhiều khó khăn, tỡnh trạng thiếu đói thường
xảy ra nhất là lúc giáp hạt.
Văn kiện Đại hội X của Đảng ta đó khẳng định: "thực hiện tốt chớnh sỏch cỏc dõn
tộc bỡnh đẳng, đoàn kết tương trợ, giúp đỡ cùng nhau phỏt triển; xõy dựng kết cấu hạ
tầng kinh tế- xó hội, phỏt triển sản xuất hàng hoỏ, chăm lo đời sống vật chất tinh thần, xoá
đói giảm nghốo, mở mang dõn trớ, giữ gỡn, làm giàu và phỏt huy bản sắc văn hoá và
truyền thống tốt đẹp của các dân tộc...". Chăm lo nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc
thiểu số huyện A Lưới cũng là một phần cụ thể hoá các quan điểm của Đảng ta về chính
sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi.
Công tác xóa đói giảm nghèo hiện nay là chủ trương chung của Đảng và Nhà nước
ta. Nghèo đói là một hiện tượng xó hội, liờn quan mật thiết với việc bảo vệ mụi trường, giữ
gỡn và phỏt huy những giỏ trị văn hoỏ tinh thần của dõn tộc. Vỡ thế mà Đảng và Nhà nước
ta xác định: Xây dựng CNXH nhằm mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, xó hội cụng bằng,
dân chủ, văn minh". Hệ thống chớnh sỏch xó hội ở nước ta được xây dựng trên nền tảng
lấy con người làm trung tâm, tức là“ lấy con người làm gốc, vỡ con người phục vụ cho lợi
ích của con người".
Trong thời kỳ đổi mới, nền kinh tế nước ta có sự tăng trưởng phát triển đáng kể
trong tất cả các mặt: văn húa, xó hội, kinh tế, chớnh trị...Nhỡn chung, đại bộ phận nhân
dân đó có cơm ăn, áo mặc, đời sống ngày càng khá giả. Nhưng bên cạnh đó ở các vùng xa,
vùng sâu, vùng dân tộc ít người và vùng nông thôn vẫn cũn một số bộ phận dõn cư đang
sống trong cảnh đói nghèo, nhà cửa tạm bợ. Tại sao họ lâm vào hoàn cảnh như vậy? Đó là
câu hỏi mà Đảng và Nhà nước ta lâu nay đang tỡm cỏch thỏo gỡ, khụng chỉ trong nước mà
có tính chất toàn cầu, là mối quan tâm hàng đầu của tất cả các quốc gia, của bất cứ chế độ
nào trên thế giới. Làm thế nào để thực hiện được điều như Bác Hồ hằng mong ước: "Ai
cũng có cơm ăn, ai cũng có áo mặc, ai cũng được học hành".
Xóa đói giảm nghèo lại là một trong những vấn đề cấp bách nhất là đối với vùng
đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa
Ở Thừa Thiên Huế: Sau ngày giải phóng Miền Nam, thống nhất Tổ Quốc, thực hiện
các chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách của nhà nước, nhất là từ khi thực hiện
Nghị quyết 22-NQ/TW, ngày 27/11/1989 của Bộ Chính Trị (khoá VI) và Quyết định 72-
QĐ/HĐBT, ngày 13/3/1990 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) và Nghị quyết 13-
NQ/TU, ngày 19/6/1999 của Tỉnh uỷ (khoá XI) “về phỏt triển kinh tế- xó hội vựng gũ đồi
miền núi Thừa Thiên Huế giai đoạn 1999- 2005". Đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Thừa
Thiên Huế đó có bước chuyển biến quan trọng trên các lĩnh vực sản xuất và đời sống.
Tuy nhiên so với các huyện đồng bào cỏc xó người kinh thỡ cuộc sống của đồng bào
dõn tộc núi chung cũn gặp nhiều khú khăn. Để nắm bắt tỡnh hỡnh đó, nên tôi đó chọn đề
tài: "Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện miền núi A Lưới tỉnh
Thừa Thiên Huế - Từ giác độ tiếp cận của lý thuyết phõn tầng xó hội" để làm tiểu luận
hết môn.
2. Mục đích của đề tài
- Khảo sát thực tế để đánh giá thực trạng đói nghèo ở huyện A Lưới, tỡm ra những
nguyờn nhõn. Trờn cơ sở đó có thể đề xuất một số giải pháp góp phần làm cho công tác
xóa đói giảm nghèo có hiệu quả.
- Đưa ra những số liệu chân thực giúp cho công tác nghiên cứu, giảng dạy những
chuyờn ngành về xó hội học, kinh tế, về văn húa- xó hội, về dõn tộc, tụn giỏo...
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài hướng vào cỏc xó đồng bào dân tộc ở huyện A Lưới làm đối tượng nghiờn
cứu của mỡnh. Trong đó đối tượng bao gồm 3 loại xó cú đời sống kinh tế xó hội hiện nay
được huyện đánh giá là khỏ, trung bỡnh và yếu.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận chung nhất là phép biện chứng duy vật đề tài đó sử
dụng các phương phỏp nghiờn cứu Xó hội học khỏc như điều tra, phỏng vấn, bảng hỏi
(Anket), phương pháp thống kê, tổng hợp so sánh... phương phỏp chọn ngẫu nhiờn ở cỏc
xó khỏ, trung bỡnh, yếu.
5. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài được kết cấu theo ba phần:
I. CƠ SỞ Lí LUẬN VỀ CễNG TÁC XểA ĐÓI GIẢM NGHÈO.
II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO DÂN
TỘC HUYỆN A LƯỚI.
III. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO CÔNG TÁC XÓA ĐÓI
GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC Ở HUYỆN A LƯỚI
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ Lí LUẬN CễNG TÁC XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO
1. Tiếp cận xã hội học về đói nghèo
Vấn đề đói nghèo có nhiều quan niệm, nghiên cứu tiếp cận, cách lý giải cũng như góc
độ nhìn nhận và phụ thuộc vào chế độ chính trị - xã hội khác nhau, vì vậy mà có những
phương sách ứng xử và tổ chức, quản lý vấn đề đói nghèo cũng khác nhau. Tuy nhiên,
trong lịch sử xã hội học cũng đã tồn tại nhiều quan điểm và cách tiếp cận khác nhau về cơ
cấu xã hội cũng như về phân tầng xã hội, từ đó có quan niệm khác nhau về phân hoá giàu
nghèo, sự bất bình đẳng và bất công bằng trong xã hội. Những vấn đề trên còn nhiều ý
kiến khác nhau, vì vậy ở đây tôi xin trình bày cách tiếp cận xã hội học về đói nghèo nhìn
từ quan niệm phân tầng xã hội.
Phân tầng xã hội là sự phân chia, sự sắp xếp các thành viên trong xã hội thành các
tầng xã hội khác nhau. Đó là sự khác nhau về địa vị kinh tế hay tài sản, về địa vị chính trị
hay quyền lực, địa vị xã hội hay uy tín cũng như khác nhau về trình độ học vấn, loại nghề
nghiệp, phong cách sinh hoạt, cách ăn mặc, kiểu nhà ở, nơi cư trú, thị hiếu nghệ thuật,
trình độ tiêu dùng.
Phân tầng xã hội có thể có rất nhiều dạng thức khác nhau, trong đó đặc biệt là phân
tầng xã hội theo mức sống. Phân tầng theo mức sống là sự phân chia dân cư thành các tầng
lớp khác nhau về điều kiện sinh hoạt vật chất và tinh thần.
Phân tầng xã hội theo mức sống diễn ra phong phú đa dạng, nó có tác dụng kích thích
mạnh mẽ sự chuyển đổi kinh tế, làm tăng thêm tính cơ động xã hội và sự phân công lại lao
động xã hội một cách hợp lý. Tuy nhiên, phân tầng xã hội cũng có những tác động tiêu cực
đối với sự phát triển của xã hội. Nó làm cho quá trình phân hoá giàu nghèo ngày càng tăng
và có thể gây ra những rối loạn, cản trở xã hội phát triển, thậm chí dẫn đến xung đột xã
hội.
Nước ta đang ở trong thời kỳ quá độ lên CNXH, đổi mới nền kinh tế vận hành theo
cơ chế thị trường. Để tiến tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ
văn minh, chúng ta vừa phải chấp nhận sự phân tầng xã hội, phân hoá giàu nghèo, vừa
phải tích cực xóa đói giảm nghèo để thu hẹp dần giữa khoảng cách giàu nghèo trong xã
hội.
