2
Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về cây Gai xanh
Cây Gai xanh (Boehmeria nivea L. Gaud) tên tiếng Anh là
Green Ramie, Chinese grass, thuộc họ Gai xanh (Urticaceae), là loại
cây song tử diệp, đâm chồi lưu niên, cao 0,9 - 2,1m, cây lưỡng tính,
thụ phấn nhờ gió. Là loài lươwng bôxi với 2n=14 (Balakrishna Gowda,
2010). Toàn bộ cây Gai xanh gồm có 2 phần liên quan mật thiết: bộ
phận khí sinh và bộ phận địa sinh. Bộ phận khí sinh gồm có các thân
khí sinh, cành, lá, hoa, quả; bộ phận địa sinh gồm có các loại thân
ngầm và các loại rễ (Trung tâm tiê}n sư~ Đông Nam A•, 2003).
Mặt cắt ngang sợi Gai xanh có hình hơi dẹt, hình dạng không
đều, có vách dày và thon nhọn ở 2 đầu.
Sơxi Gai xanh la} loaxi sơxi co• gia• trix vì nó mixn, bo•ng, đôx bê}n cao,
chixu lưxc tô•t, chịu ẩm tốt va} co• kha~ năng trôxn vơ•i tâ•t ca~ ca•c loaxi sơxi tưx
nhiên va} nhân taxo kha•c. Sơxi Gai xanh kha•ng laxi ca•c hoaxt đôxng ho•a
hoxc tô•t hơn so vơ•i ca•c loaxi sơxi kha•c va} i•t chixu a~nh hươ~ng cu~a vi
khuâ~n, nâ•m bao gô}m ca~ nâ•m mô•c. Tuy nhiên, sơxi Gai xanh cuwng chixu
a~nh hươ~ng bơ~i môxt sô• sinh vâxt trong điê}u kiêxn no•ng va} â~m.
Gai xanh là một trong những cây lấy sợi tư} vỏ rất có giá trị vì sợi
Gai xanh có nhiều đặc tính quý và do đó có nhiều công dụng quan
trọng. Sợi Gai xanh là loại sợi dệt cổ xưa nhất, được sử dụng từ thời
tiền sử ở Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, được nhắc đến và ngợi ca
trong nhiều bài thơ cổ (Sanskrit) (Brink M. và Escobin R.P., 2003).
Gai xanh không chỉ là là cây công nghiệp mà còn là một cây
dược liệu rất đáng phát triển.
1.2. Tình hình sản xuất, chế biến và xử lý phế thải cây Gai xanh
trên thế giới
Cây Gai xanh có thể có nguồn gốc từ phía tây và trung phần Trung
Quốc, nó đã trở thành cây trồng rất lâu đời ở Trung Quốc rồi lan dần sang
các nước châu Á. Trên thế giới, cây Gai xanh phân bố ở Ấn Độ, Malaysia,
Lào, Campuchia, Philippin, Trung Quốc và Nhật Bản.
Những nghiên cứu cho thấy cây Gai xanh có tiềm năng phát triển
theo nhiều hướng, là nguồn nguyên liệu cho công nghiệp dệt may, công
nghệ thức ăn chăn nuôi, phục vụ nghiên cứu cơ bản và phát triển dược
liệu, thực phẩm và thực phẩm chức năng. Có thể thấy, cây Gai xanh là
cây có ý nghĩa kinh tế cần được lưu ý phát triển.
