Ch¬ng
¸p dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ trong x©y dùng.
I. ¸p dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ trong x©y dùng
1. Kh¸i niÖm vÒ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ trong x©y
dùng
a. Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ trong x©y dùng:
- C«ng nghÖ x©y dùng lµ sù kÕt hîp gi÷a con ngêi víi t liÖu s¶n xuÊt
trong x©y dùng ®Ó lµm ra s¶n phÈm x©y dùng.
- Néi dung cña c«ng nghÖ x©y dùng bao gåm 2 phÇn:
+ PhÇn cøng cña c«ng nghÖ x©y dùng: Lµ toµn bé nh÷ng m¸y
mãc thiÕt bÞ, nh÷ng c«ng cô trong x©y dùng, c¸c nguyªn vËt liÖu, cÊu
kiÖn dïng trong x©y dùng.
+PhÇn mÒm cña c«ng nghÖ x©y dùng: Bao gåm con ngêi víi c¸c
kü n¨ng nghÒ nghiÖp, lµ th«ng tin (bÝ quyÕt, quy tr×nh...), lµ tæ chøc
phèi hîp ®iÒu hoµ s¶n xuÊt...
b. Kh¸i niÖm vÒ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ
trong x©y dùng:
qua h n Lµ ngµy cµng cã nh÷ng c«ng nghÖ x©y dùng hiêụ ̉ ơ , tiÕn
bé h¬n ¸p dông vµo s¶n xuÊt x©y dùng.
2. Ph¬ng híng ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc c«ng
nghÖ trong x©y dùng.
a. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ph¬ng híng ph¸t
triÓn vµ øng dông khoa häc c«ng nghÖ x©y
dùng.
- C¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ - kü thuËt cña s¶n xuÊt x©y dùng.
- C¸c ®Æc diÓm kinh tÕ, tù nhiªn cña ®Êt níc, ®êng lèi ph¸t triÓn khoa
häc c«ng nghÖ cña §¶ng vµ cña Nhµ níc.
- Nhu cÇu cña thÞ trêng x©y dùng.
1
- C¸c thµnh qu¶ trong lÜnh vùc nghiªn cø khoa häc vµ c«ng nghÖ x©y
dùng, kh¶ n¨ng cung øng cña thÞ trêng c«ng nghÖ x©y dùng.
- Kh¶ n¨ng ®¸p øng cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng vÒ vèn, vÒ tr×nh
®é qu¶n lý vµ sö dông c«ng nghÖ trong x©y dùng.
- KÕt qu¶ cña tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ khi ¸p dông c«ng nghÖ x©y
dùng míi.
b. Mét sè ph¬ng híng ph¸t triÓn khoa häc c«ng
nghÖ trong x©y dùng.
* §èi víi t liÖu lao ®éng.
- Më réng ¸p dông c¬ giíi ho¸ x©y dùng, tõng bíc ¸p dông tù ®éng ho¸
mét c¸ch hîp lý.
- Ph¸t triÓn c¬ khÝ nhá phôc vô x©y dùng, më réng ¸p dông c«ng cô
c¶i tiÕn trong x©y dùng.
- KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¬ giíi ho¸ vµ thñ c«ng mét c¸ch hîp lý.
- KÕt hîp ph¸t triÓn theo híng ®i tuÇn tù vµ ®i t¾t.
* §èi víi c¸c ®èi tîng lao ®éng
- Më réng ¸p dông c¸c vËt liÖu vµ kÕt cÊu míi cã hiÖu qu¶ cao thay
thÕ vËt liÖu cò kÐm hiÖu qu¶.
- KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a viÖc ¸p dông vËt liÖu hiÖn ®¹i víi vËt liÖu
truyÒn thèng.
- KÕt hîp gi÷a viÖc x©y ®óc t¹i chç tõ vËt liÖu rêi víi viÖc ¸p dông kÕt
cÊu l¾p ghÐp ®óc s½n.
- C¶i tiÕn chÊt lîng, mÉu m· c¸c vËt liÖu truyÒn thèng ®Ó phï hîp víi
yªu cÇu ph¸t triÓn cña x©y dùng.
* §èi víi c«ng nghÖ x©y dùng nãi chung.
- Ph¶i c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn mét c¸ch ®ång bé c¶ phÇn cøng vµ phÇn
mÒm cña c«ng nghÖ.
- Ph¶i ph¸t triÓn ®ãn ®Çu mét sè c«ng nghÖ x©y dùng hiÖn ®¹i cña
thÕ giíi vµo níc ta, nh c«ng nghÖ x©y dùng nhµ siêu cao tÇng...
2
- Ph¸t triÓn c«ng nghÖ x©y dùng phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu nhiÖt
®íi, nh c«ng nghÖ dìng hé bª t«ng, c«ng nghÖ chèng thÊm, chèng ¨n
mßn, c«ng nghÖ s¬n m¹, hoµn thiÖn bÒ mÆt c«ng tr×nh...
- Ph¸t triÓn c«ng nghÖ c¬ giíi ho¸ ®ång bé, cã ¸p dông ph¬ng ph¸p tæ
chøc thi c«ng gi©y chuyÒn, theo s¬ ®å m¹ng cã ¸p dông tin häc.
3. C¸c chØ tiªu ®Æc trng cho tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc
c«ng nghÖ trong x©y dùng.
* ChØ tiªu vÒ tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ x©y l¾p.
- ChØ tiªu vÒ tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ x©y l¾p:
Th«ng qua chØ tiªu møc c¬ giíi ho¸ x©y l¾p Mc.
c
= M 1£ Q c Q
Qc: khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®îc thùc hiÖn b»ng m¸y. (DV hiÖn vËt)
Q: tæng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®îc thùc hiÖn b»ng m¸y vµ b»ng
thñ c«ng (§V hiÖn vËt)
Mc cµng lín th× møc ¸p dông c¬ giíi ho¸ cµng nhiÒu
Mc <1 : ¸p dông c¬ giíi ho¸ bé phËn
Mc = 1: ¸p dông c¬ giíi ho¸ toµn bé
- ChØ tiªu tr×nh ®é tù ®éng ho¸ c«ng t¸c x©y l¾p.
Th«ng qua chØ tiªu: møc tù ®éng ho¸ c«ng t¸c x©y l¾p Mt.
= £ M 1
t
Q t Q
Qt: khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®îc thùc hiÖn b»ng tù ®éng ho¸. (DV
hiÖn vËt)
Q: tæng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®îc thùc hiÖn b»ng m¸y vµ b»ng
thñ c«ng (§V hiÖn vËt)
b. ChØ tiªu trang bÞ c¬ giíi ho¸:
3
* Trang bÞ c¬ giíi ho¸ cho lao ®éng:
Th«ng qua chØ tiªu: møc trang bÞ c¬ giíi ho¸ cho lao ®éng Mld.
= M (®ång/ngêi)
ld
G m P
Gm: lµ tæng gi¸ trÞ m¸y mãc sö dông b×nh qu©n trong kú
sè lîng c«ng nh©n b×nh qu©n trong kú :P
(Giíi thiÖu c¸ch tÝnh sè b×nh qu©n theo 2 c¸ch)
Mld cµng cao th× møc Trang bÞ c¬ giíi ho¸ cho lao ®éng cµng
cao.
* Trang bÞ c¬ giíi ho¸ cho c«ng t¸c x©y l¾p.
Th«ng qua chØ tiªu: møc trang bÞ c¬ giíi ho¸ cho c«ng t¸c x©y
l¾p MQ.
= M (®ång/®ång)
Q
G m Q
Q: khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®îc thùc hiÖn trong kú (®ång)
MQ : cµng cao th× møc ¸p dông c¬ giíi ho¸ cho c«ng t¸c x©y l¾p cµng
lín.
c. C¸c chØ tiªu vÒ ¸p dông tin häc vµ tù ®éng ho¸ trong qu¶n lý.
* Møc trang bÞ tin häc cho mét c¸n bé qu¶n lý.
* Tû träng gi¸ trÞ trang thiÕt bÞ tin häc so víi tæng gi¸ trÞ thiÕt bÞ
chung cña c¶ doanh nghiÖp.
* Tû lÖ khèi lîng c«ng viÖc ®îc qu¶n lý ®îc thùc hiÖn b»ng tin häc so
víi tæng khèi lîng c«ng viÖc qu¶n lý.
Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ do rót ng¾n thêi gian x©y dùng
II.
c«ng tr×nh.
1. Thêi h¹n x©y dùng, thêi h¹n thi c«ng, vµ thêi gian
(chu tr×nh) cña mét dù ¸n.
a. Thêi gian (chu tr×nh) cña mét dù ¸n:
4
Lµ thêi gian kÓ tõ khi lµm c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t ®Õn khi dù ¸n kÕt
thóc kh«ng cßn ho¹t ®éng n÷a
1 2 3 4
1: Thêi gian chuÈn bÞ ®Çu t
2: Thêi gian thùc hiÖn ®Çu t
3: Thêi gian kÕt thóc x©y dùng ®a dù ¸n vµo ho¹t ®éng
4: Thêi gian vËn hµnh dù ¸n:
b. Thêi gian x©y dùng : Thêng ®îc tÝnh tõ khi chuÈn bÞ c«ng tr-
êng, x©y dùng l¸n tr¹i c«ng tr×nh t¹m... ®Õn khi x©y dùng xong bµn
giao ®a c«ng tr×nh vµo sö dông. Thêi gian x©y dùng cã thÓ quan
niÖm b»ng ®o¹n 2+3
c. Thêi gian thi c«ng: Thêng tÝnh tõ khi chÝnh thøc khëi c«ng thi
c«ng ®Õn khi x©y dùng xong vµ ®a vµo sö dông. Thêi gian thi c«ng th-
êng nhá h¬n thêi gian x©y dùng
d. Thêi gian thùc hiÖn dù ¸n (T th) : tÝnh tõ khi dù ¸n ®îc phª
duyÖt ®Õn khi c«ng tr×nh ®îc bµn giao ®a vµo sö dông.
2. Lîi Ých kinh tÕ vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ do
gi¶m thêi h¹n x©y dùng sím ®a c«ng tr×nh vµo sö
dông:
§Æt VÊn §Ò:
1. Khi rót ng¾n thêi h¹ x©y dùng, ®¹i ®a sè kÐo theo thêi h¹n thùc
hiÖn dù ¸n. Nhng còng cã trêng hîp thêi gian x©y dùng gi¶m nhng l¹i
kh«ng kÐo theo ®îc thêi gian thùc hiÖn dù ¸n gi¶m (vÝ dô nh khi x©y
dùng xong nhµ m¸y nhng l¹i cha xong hÖ thèng dÉn ®iÖn tõ nhµ m¸y
®Õn n¬i sö dông). V× vËy khi thêi gian x©y dùng gi¶m kÐo theo thêi
gian thùc hiÖn dù ¸n gi¶m sÏ cã hiÖu qu¶ nhiÒu h¬n; khi thêi gian x©y
dùng gi¶m kh«ng kÐo theo thêi gian thùc hiÖn dù ¸n gi¶m vÉn cã hiÖu
qu¶ nhng Ýt h¬n.
5
2. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp c¸c doanh
nghiÖp ®îc ho¹t ®éng trong khu«n khæ ph¸p luËt nh»m thu lîi nhuËn,
khi thêi gian x©y dùng vµ thêi gian thùc hiÖn dù ¸n gi¶m sÏ mang l¹i
nh÷ng lîi Ých lín cho c¸c bªn kh¸c nhau. §øng trªn gi¸c ®é cña tõng bªn
chóng ta xÐt lîi Ých khi thêi gian x©y dùng gi¶m vµ thêi gian thùc hiÖn
dù ¸n gi¶m.
Sau ®©y xÐt lîi Ých cña c¸c bªn
2.1 . Lîi Ých cho nhµ níc vµ céng ®ång:
a. §Þnh tÝnh: khi thêi gian x©y dùng gi¶m dÉn ®Õn thêi gian thùc
hiÖn dù ¸n gi¶m tõ ®ã:
. X· héi vµ céng ®ång sím tho¶ m·n nhu cÇu
. Cã thÓ xuÊt khÈu, sím chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng, mau thu ngo¹i tÖ
cho ®Êt níc.
b. §Þnh lîng:
* Sím thu ®îc thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT)
H1 = Ggt *Tgt%*D T (1)
Trong ®ã:
Ggt: Tæng gi¸ trÞ gia t¨ng do dù ¸n mang l¹i (cã thÓ tÝnh cho néi bé dù
¸n, cã thÓ tÝnh theo hiÖu qu¶ lan to¶)
Tgt: tû lÖ thuÕ VAT cña s¶n phÈm dù ¸n
d
D T : Kho¶ng thêi gian rót ng¾n (D T = ) (tÝnh theo n¨m) T - th T
n th
C«ng thøc (1) cã thÓ chuyÓn ®æi qua tÝnh tÝnh theo vèn ®Çu
t b»ng hiÖu suÊt vèn
= D (1’) T*T*)H*V(H d
dt
' 1
Trong ®ã
V: vèn ®Çu t cña dù ¸n
G = H Hd : HiÖu suÊt vèn ®Çu t tÝnh theo gi¸ trÞ gia t¨ng
d
gt V
6
(Hd nãi lªn r»ng khi ®Çu t mét ®ång vèn ®Çu t vµo dù ¸n th× t¹o ra ®îc
Hd ®ång doanh thu)
=
* Sím thu ®îc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp:
H
*%*
T
T
2
L ct
tndn
D (2)
Lct: Lîi nhuËn chÞu thuÕ tÝnh cho mét n¨m
T%tndn: tû lÖ phÇn tr¨m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
2.2 . Lîi Ých cho nhµ ®Çu t:
fl a. XÐt theo ®Þnh tÝnh: Khi thêi gian thùc hiÖn gi¶m ( ) sÏ gióp
thT
nhµ ®Çu t sím chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng, kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n
phÈm, dÔ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh vµ dÔ thu ®îc lîi nhuËn cao.
b. XÐt theo ®Þnh lîng:
* Sím thu ®îc lîi nhuËn thuÇn do s¶n xuÊt ®em l¹i
D
T
= D (cid:229) H L (3)
3
t
= 1t
= D T*H*VH (3’)
L
3
= H Trong ®ã: HL hiÖu suÊt lîi nhuËn rßng cña vèn ®Çu t
L
L r V
Lt : lîi nhuËn rßng (lîi nhuËn sau thuÕ) thu ®îc trong 1 n¨m vËn hµnh
cña dù ¸n hoÆc phÇn lîi nhuËn t¨ng thªm do gi¸ b¸n s¶n phÈm t¨ng
Khi kÐo dµi chu kú sèng: -
Lt = Dt - Ct
- Khi kh«ng kÐo dµi chu k× sèng nhng do gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm t¨ng
Lt = Q * (g2-g1)
* Gi¶m ®îc thiÖt h¹i do gi¶m ®îc thêi h¹n vay vèn ®Çu t.
Mét dù ¸n ®Çu t cÇn cã vèn (vèn tù cã hoÆc ®i vay). Sè vèn nµy
chØ ph¸t huy t¸c dông khi dù ¸n ®a vµo sö dông, Sè vèn bÞ bá ra tõ lóc
chi ra ®Õn lóc ®a vµo sö dông sÏ g©y ra thiÖt h¹i cho nhµ ®Çu t (coi
7
møc thiÖt h¹i b»ng l·i suÊt vay vèn). Khi thêi gian x©y dùng gi¶m (
fl fl ) ) dÉn ®Õn lµm gi¶m thiÖt h¹i do ø ®äng vèn ®Çu t.
xdT
T( th
Sè vèn bÞ ø ®éng nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo c¸ch bá vèn x©y
dùng. NÕu quan niÖm thËt ®¬n gi¶n thiÖt h¹i kh«ng g©y ra thiÖt h¹i
th× chóng cã thÓ tÝnh nh sau
- Trêng hîp chñ ®Çu t thanh to¸n tõng phÇn cho nhµ thÇu x©y
=
dùng
H
TH
TH
4
UDVDT
1
UDVDT
2
- (4)
+ NÕu tÝnh theo vèn ®Çu t trung b×nh
. ThiÖt h¹i do ®äng vèn khi thêi gian x©y dùng kh«ng gi¶m (Thêi gian
=
TH
*
UDVDT
1
* TV d d
r d
x©y dùng quy ®Þnh trong hîp ®ång Td
=
TH
*
*
UDVDT
2
rTV n n
n
. ThiÖt h¹i khi thêi gian x©y dùng gi¶m xuèng lµ Tn.
T¬ng øng lµ lîng vèn ®Çu t trung b×nh trong suèt thêi kú x©y :V,V n
d
:
d rr , n
dùng t¬ng øng víi thêi gian x©y dùng quy ®Þnh (Td) vµ thùc tÕ (Tn)
T¬ng øng lµ l·I suÊt huy ®éng vèn ®Çu t trung b×nh trong suèt
thêi kú x©y dùng t¬ng øng víi thêi gian x©y dùng quy ®Þnh (Td) vµ thùc
tÕ (Tn) (l·I suÊt ®¬n)
. HiÖu qu¶ do gi¶m thêi gian x©y dùng
*
*
*
= TVH d
d
4
* rTVr d n n
n
- (4).
+ NÕu vèn ®Çu t bá ra theo c¸c thêi ®iÓm
n
d
- - - = V(H V( HoÆc: (4’)
4
n )V 0
d )V 0
. TÝnh theo l·I suÊt ghÐp
8
Vn ,Vd : tæng sè vèn ®Çu t (kÓ c¶ gèc lÉn l·i) cña ph¬ng ¸n cã thêi gian
thùc hiÖn ng¾n vµ thêi gian thùc hiÖn dµi tÝnh ®Õn cuèi thêi
T
gian x©y dùng
tT
=
+
V
1(
r
)
V t
= 1
t
- (cid:229)
Trong ®ã
Vt: vèn ®Çu t ë thêi ®iÓm t
t: Thêi ®iÓm ®· vay
r: l·i suÊt vay theo l·i suÊt thùc
T: Thêi gian x©y dùng
:V,V Tæng vèn gèc ®Çu t
d 0
n 0
T
=
V 0
tV
= 1
i
(cid:229)
. TÝnh theo l·I suÊt ®¬n
Vn ,Vd : tæng sè vèn ®Çu t (kÓ c¶ gèc lÉn l·i) cña ph¬ng ¸n cã thêi gian
thùc hiÖn ng¾n vµ thêi gian thùc hiÖn dµi tÝnh ®Õn cuèi thêi
T
=
+
gian x©y dùng
V
1(
( tTr
))
V t
= 1
t
- (cid:229)
Trong ®ã
Vt: vèn ®Çu t ë thêi ®iÓm t
t: Thêi ®iÓm ®· vay
r: l·i suÊt vay theo l·i ®¬n
T: Thêi gian x©y dùng
:V,V Tæng vèn gèc ®Çu t
d 0
n 0
T
=
V 0
tV
= 1
i
(cid:229)
9
Chó ý:
Trong thùc tÕ ngêi ta cã thÓ lùa chän c¸ch bá vèn hîp lý cho thi c«ng
th«ng qua xem xÐt hai ®iÒu kiÖn cÇn tho¶ m·n lµ:
. ThiÖt h¹i do ®äng vèn lµ nhá
. ThuËn lîi cho thi c«ng vµ phï hîp víi c«ng nghÖ hiÖn hµnh
vèn
Khëi c«ng Thi c«ng rÇm r« Hoµn thiÖn Thêi
(3) (4) (1) (2)
gian
Thêi gian thi c«ng
Ph©n tÝch c¸ch bá vèn kh¸c nhau nh (1) bá vèn ®Òu, (2) bá vèn
kh«ng ®Òu víi cêng ®é t¨ng dÇn, (3) bá vèn kh«ng ®Òu víi cêng ®é
gi¶m dÇn, (4) lµ bá Ýt ë thêi gian ®Çu sau ®ã cêng ®é t¨ng cao sau
®ã gi¶m dÇn ë giai ®o¹n hoµn thiÖn tøc lµ bá vèn theo kiÓu ch÷ S lµ
hîp lý nhÊt
- Trêng hîp ch×a kho¸ trao tay (chñ ®Çu t thanh to¸n mét lÇn khi c«ng
tr×nh ®îc bµn giao)
= 0H 4
2.3. Lîi Ých cho nhµ thÇu x©y dùng:
§èi víi nhµ thÇu chØ cÇn quan t©m ®Õn c¸c biÖn ph¸p lµm gian
x©y dùng c«ng tr×nh vµ hiÖu qu¶ cña nã.
10
a. §Þnh tÝnh: Khi gi¶m thêi gian x©y dùng nhµ thÇu sÏ n©ng cao uy
tÝn trªn thÞ trêng x©y dùng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.
b. §Þnh lîng:
* Khi thêi gian x©y dùng gi¶m sÏ gi¶m ®îc thiÖt h¹i do ø ®äng vèn
s¶n xuÊt.
=
- (5)
H
( V
*
i
5
d SX
VT d
n SX
*)* T n
:
Trong ®ã:
d SX VV ,
n SX
Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n tån ®äng t¹i c«ng tr×nh x©y dùng theo
)dT vµ thêi gian x©y dùng ng¾n (
)nT
ph¬ng ¸n thêi gian x©y dùng dµi (
i: L·I suÊt huy ®éng vèn s¶n xuÊt trung b×nh cña nhµ thÇu
* Khi thêi gian x©y dùng gi¶m sÏ gi¶m chi phÝ bÊt biÕn chiÕm
trong gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng ®îc chia thµnh chi phÝ bÊt biÕn vµ chi
phÝ kh¶ biÕn. Chi phÝ kh¶ biÕn lµ chi phÝ chØ phô thuéc vµo khèi l-
îng s¶n phÈm lµm ra, kh«ng phô théc vµo thêi gian, do ®ã khi rót ng¾n
thêi gian x©y dùng kh«ng ¶nh hëng ®Õn thµnh phÇn chi phÝ nµy. Chi
phÝ bÊt biÕn lµn chi phÝ chØ phô thuéc vµo thêi gian, kh«ng phô
thuéc vµo khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, do ®ã khi gi¶m thêi gian
x©y dùng sÏ gi¶m ®îc chi phÝ nµy.
XÐt khèi lîng x©y l¾p ë c«ng tr×nh lµ Q
. NÕu hoµn thµnh trong thêi gian Td ta sÏ cã tæng chi phÝ x©y
l¾p lµ:
Zd =Fd+bQ
. NÕu hoµn thµnh trong thêi gian Tn ta sÏ cã tæng chi phÝ x©y
l¾p lµ:
11
Z2=Fn+bQ
Trong ®ã:
F1, F2 : t¬ng øng lµ chi phÝ cè ®Þnh khi hoµn thµnh víi thêi gian
T1, T2.
Theo kinh nghiÖm
Bd=1%VL+5%NC+30%M+50%(C+Tk)
VL, NC, M, Tk, C: lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi
phÝ m¸y thi c«ng, chi phÝ trùc tiÕp kh¸c vµ chi phÝ chung cña ph¬ng
¸n cã thêi gian thùc hiÖn dµi.
1%: TØ lÖ chi phÝ bÊt biÕn trong chi phÝ vËt liÖu nh: kho b·i, b¶o
qu¶n...
5%: TØ lÖ chi phÝ bÊt biÕn trong chi phÝ nh©n c«ng nh : l¬ng thêi
gian cña c«ng nh©n duy tr× hÖ thèng kü thuËt (®iÖn níc), c«ng nh©n
x©y dùng, l¬ng tr¸ch nhiÖm, phô cÊp l¬ng.
30%: TØ lÖ chi phÝ bÊt biÕn trong chi phÝ m¸y: khÊu hao theo thêi
gian, chi phÝ söa ch÷a m¸y thêng xuyªn
50% : hÖ sè chi phÝ bÊt biÕn trong chi phÝ chung, vµ chi phÝ trùc
tiÕp kh¸c: l¬ng, phô cÊp l¬ng bé m¸y qu¶n lý, thuª v¨n phßng, giao
dÞch, liªn l¹c, phôc vô c«ng nh©n, phôc vô thi c«ng, chi phÝ vÒ an toµn
lao ®éng, an toµn thi c«ng... :CD chi phÝ t¨ng thªm do nhµ thÇu rót ng¾n thêi gian x©y dùng ph¶i
t¨ng thªm chi phÝ ¸p dông biÖn ph¸p c«ng nghÖ míi
=
H6 = F1-F2
H
1(*
)
6
B d
T n T d
=
+
+
+
-
H
%1(
VL
%5
NC
%30
M
50
%(
+ CT
1))(
)
6
k
T n T d
- (6)
12
Trong c¸c kho¶n môc trªn th× sè gi¶m chi phÝ chung lµ ®¸ng kÓ nhÊt,
=
v× vËy trong trêng hîp ®¬n gi¶n cã thÓ rót gän c«ng thøc (6) thµnh (6’)
H
C 1(*%50
)
6
T n T d
- (6’)
* HiÖu qu¶ mang l¹i cho nhµ thÇu
Khi gi¶m thêi gian x©y dùng sÏ mang l¹i c¸c hiÖu qu¶ nh ®· nªu,
nhng ®Ó gi¶m thêigian x©y dùng th× nhµ thÇu ph¶i bá thªm mét lîng
chi phÝ nµo ®ã so víi møc quy ®Þnh b×nh thêng, v× vËy ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ chung ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
= D - H + HH C
nt
5
6
:CD chi phÝ bá thªm liªn quan ®Õn biÖn ph¸p gi¶m thêi gian
x©y dùng (ph¶i t¨ng chi phÝ chuyªn chë m¸y ®Õn c«ng tr×nh lóc
ban ®Çu, t¨ng chi phÝ lµm c«ng tr×nh t¹m cho m¸y khi t¨ng sè m¸y,
ph¶i t¨ng chi phÝ phôc vô c«ng nh©n khi sè c«ng nh©n t¨ng, t¨ng sè
tiÒn thëng hoÆc ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng , ph¶i t¨ng thªm chi phÝ vËt liÖu
nh t¨ng sè cèp pha...)
III. C«ng nghiÖp ho¸ x©y dùng.
1. Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ x©y dùng.
Lµ qu¸ tr×nh chuyÓn x¶n xuÊt x©y dùng ®îc hiÖn chñ yÕu b»ng
thñ c«ng thµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng thùc hiÖn b»ng ph¬ng
ph¸p c«ng nghiÖp víi tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ cao, tr×nh ®é
tæ chøc qu¶ lý tiªn tiÕn.
2. Ph¬ng híng c«ng nghiÖp ho¸ x©y dùng: cã
3 c¸ch ph©n lo¹i.
a . XÐt theo møc ®é chÕ t¹o s½n cña kÕt cÊu x©y dùng:
* CNH theo híng ¸p dông kÕt cÊu l¾p ghÐp (c«ng nghiÖp ho¸ kÝn)
+ Theo híng nµy sÏ h×nh thµnh mét d©y chuúªn khÐp kÝn tõ
kh©u s¶n xuÊt cÊu kiÖn t¹i nhµ m¸y ®Õn kh©u vËn chuyÓn, l¾p dùng
vµo c«ng tr×nh
13
+ ¦u ®iÓm:
. §a SXXD vµo thùc hiÖn phÇn lín trong nhµ m¸y ®iÒu kiÖn
s¶n xuÊt ®îc c¶i thiÖn, æn ®Þnh gÇn nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c.
. Gi¶m thêi gian thi c«ng t¹i hiÖn trêng...
. H¹n chÕ ¶nh hëng cña thêi tiÕt.
. Chi phÝ x©y dùng cã thÓ gi¶m
+ Nhîc ®iÓm:
. Ph¶i x©y dùng c¸c nhµ m¸y ®óc s½n cÊu kiÖn
. Ph¶i cã ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn thÝch hîp.
. ChÊt lîng c¸c mèi nèi khã ®¶m b¶o tèt.
. §é linh ho¹t cña gi¶i ph¸p kiÕn tróc thÊp.
* C«ng nghiÖp ho¸ x©y dùng theo híng x©y ®óc t¹i chç (c«ng
nghiÖp ho¸ hë)
+ X©y dùng t¹i hiÖn trêng víi tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸
cao.
+ ¦u, nhîc ®iÓm ngîc víi u nhîc ®iÓm cña c«ng nghiÖp ho¸ kÝn.
*C«ng nghiÖp ho¸ theo híng kÕt hîp gi÷a c«ng nghiÖp ho¸ kÝn víi
c«ng nghiÖp ho¸ hë
+ PhÇn nµo c«ng nghiÖp ho¸ kÝn cã hiÖu qu¶ th× ¸p dông c«ng
nghiÖp ho¸ kÝn, cßng phÇn nµo ¸p dông c«ng nghiÖp ho¸ hë tèt h¬n
th× ¸p dông c«ng nghiÖp h¸o hë.
+ ¦u nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy kÕt hîp gi÷a c«ng nghiÖp
ho¸ kÝn víi v«ng nghiÖp ho¸ hë.
b. XÐt theo tr×nh ®é c¬ giíi ho¸.
- Lo¹i c«ng viÖc b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn b»ng m¸y: th× ph¶i ¸p dông
c¬ giíi ho¸ 100%.
- Lo¹i c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn b»ng m¸y, cã thÓ thùc hiÖn b»ng thñ
c«ng: th× tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng m¸y mãc vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi
14
cña viÖc ¸p dông b»ng m¸y so víi thñ c«ng ®Ó cã ph¬ng ¸n quyÕt
®Þnh.
- Lo¹i c«ng viÖc chØ cã thÓ ¸p dông b»ng thñ c«ng: th× ®¬ng nhiªn
kh«ng ¸p dông m¸y.
c. XÐt theo chñng lo¹i c«ng viÖc.
- Nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, khèi lîng lín, thi c«ng hµng lo¹t th× ph¶i
u tiªn ¸p dông c¬ giíi ho¸ ®Õn møc cao nhÊt.
- Nh÷ng c«ng viÖc nh x©y, tr¸t, l¸t... th× kÕt hîp gi÷a m¸y mãc vµ thñ
c«ng mét c¸ch hîp lý.
- C«ng tr×nh lín, träng ®iÓm, c«ng tr×nh nhµ cao tÇng... ®ßi hái kü
thuËt cao th× tr×nh ®é c«ng nghiÖp ho¸ ®îc ¸p dông cao h¬n.
3. Ph¬ng ph¸p so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n c«ng nghÖ vµ tæ chøc x©y
dùng.
3.1. So s¸nh theo gãc ®é lîi Ých cña chñ thÇu x©y dùng.
a. Trêng hîp gi¶n ®¬n:
Trêng hîp gi¶n ®¬n lµ kh«ng tÝnh ®Õn gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ
theo thêi gian, thêng ¸p dông khi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ ng¾n vµ gi¶n
®¬n. (thêi gian thi c«ng <=1 n¨m).
C¸c chØ tiªu so s¸nh chñ yÕu:
n
=
-+
=
F
.
.
min
* ChØ tiªu chi phÝ F
HCTVa i
i
i
B
1 2
= 1
i
(cid:229)
vµ
hFF £
Trong ®ã :
ai: L·i suÊt huy ®éng vèn ®Ó mua tµi s¶n thi c«ng thøc i, l·i suÊt nµy ®-
îc tÝnh theo ®¬n vÞ ®o cña thêi gian Ti.
n: sè tµi s¶n thi c«ng (chñ yÕu lµ m¸y x©y dùng) tham gia vµo qu¸
tr×nh thi c«ng thø i.
15
Vi: vèn ®Çu t mua s¾m tµi s¶n thi c«ng thø i
Ti: Thêi gian tham gia vµo qu¸ tr×nh thi c«ng cña tµi s¶n thø i
C: tæng chi phÝ cho qu¸ tr×nh thi c«ng (kh«ng kÓ chi phÝ tr¶ l·i vay)
NÕu vèn lu ®éng cña c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau lµ ®¸ng kÓ (chñ
yÕu lµ dù tr÷ vËt t) th× ph¶i c«ng thªm vµo vèn ®Çu t mét lîng vèn lu
®éng trung b×nh cÇn thiÕt nhng kh«ng ph¶i chia ®«i vµ l·i suÊt vay
vèn lu ®éng ai.
Fh: chi phÝ b¶o ®¶m ®îc møc lîi nhuËn dù kiÕn khi ký hîp ®ång.
HB: HiÖu qu¶ (hay thiÖt h¹i) mang l¹i cho nhµ thÇu do gi¶m (t¨ng) thêi
gian x©y dùng lµm gi¶m (t¨ng) chi phÝ bÊt biÕn.
=
-
H
)
B
1(B 0
T 1 T 0
T0: thêi gian thi c«ng cña ph¬ng ¸n c¬ së
T1: thêi gian thi c«ng cña ph¬ng ¸n ®ang xÐt.
B0: chi phÝ bÊt biÕn cña ph¬ng ¸n 0
* ChØ tiªu tæng lîi nhuËn lín nhÊt.
* ChØ tiªu lîi nhuËn tÝnh cho mét ®ång vèn ®Çu t mua s¾m m¸y
thi c«ng lín nhÊt.
* ChØ tiªu lîi nhuËn tÝnh cho mét ®ång chi phÝ lín nhÊt.
* ChØ tiªu hiÖu qu¶ do rót ng¾n thêi gian x©y dùng
* ChØ tiªu thiÖt h¹i vÒ b¶o vÖ m«i trõ¬ng bÐ nhÊt.
* ChØ tiªu nép thuÕ cho nhµ níc.
b. Trêng hîp phøc t¹p.
Trêng hîp phøc t¹p lµ cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ theo
thêi gian, thêng ¸p dông khi qu¸ tr×nh thi c«ng kÐo dµi nhiÒu n¨m víi
sè vèn ®Çu t ®Ó mua s¾m tµi s¶n thi c«ng lín.
Trong trêng hîp phøc t¹p ngêi ta thêng dïng ph¬ng ph¸p so s¸nh
ph¬ng ¸n theo kiÓu lËp dù ¸n ®Çu t, gåm c¸c néi dung sau:
- NhiÖm vô thi c«ng do bªn chñ ®Çu t giao,
16
- §iÒu kiÖn c«ng trêng thi c«ng.
- Kh¶ n¨ng ®¸p øng cña tæ chøc x©y dùng vµ cña thÞ trêng cung cÊp
c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh thi c«ng
- ThiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng qu¸ tr×nh x©y dùng.
- Ph©n tÝch tµi chÝnh (bao gåm hiÖu qu¶ tµi chÝnh vµ an toµn tµi
chÝnh).
- Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi.
C¸c chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ tµi chÝnh ë ®©y còng bao gåm
2 nhãm chØ tiªu:
+ Nhãm chØ tiªu tÜnh: nh tr×nh bµy ë môc a.
+ Nhãm chØ tiªu ®éng: ë ®©y thêng dïng hai chØ tiªu sau:
+ ChØ tiªu chi phÝ F:
T c
T c
= + = – (cid:229) (cid:229) F min
t
t
T c
= 0t
= 1t
a 2 V t + )r1( C t + )r1( H B + )r1(
a: L·i suÊt huy ®éng vèn trung b×nh ®Ó mua s¾m tµi s¶n thi c«ng.
Tc: Thêi gian thi c«ng.
Vt: Vèn ®Çu t mua s¾m tµi s¶n thi c«ng ë n¨m thøc t kÓ c¶ cña nh÷ng
n¨m tríc chuyÓn sang, nÕu vèn lu ®éng cña c¸c ph¬ng ¸n kh¸c
nhau th× ph¶i tÝnh vµo trÞ sè Vt mét trÞ sè vèn lu ®éng trung
b×nh cho c¶ qu¸ tr×nh thi c«ng (kh«ng ph¶i chia ®«i) vµ l·i suÊt a
huy vèn t¬ng øng.
r: suÊt thu lîi tèi thiÓu tÝnh to¸n.
Ct: chi phÝ cña qu¸ tr×nh thi c«ng ë n¨m t (kh«ng cã chi phÝ tr¶ l·i vay
vèn)
HB: hiÖu qu¶ (hay thua lç) do gi¶m (t¨ng chi phÝ bÊt biÕn)
+ ChØ tiªu hiÖn gi¸ cña hiÖu sè thu chi NPW
T
T c
T c
T c
c
=
+
Ph¬ng ¸n ®¸ng gi¸ khi:
NPW
0
t
t
t
t
T c
V t +
1(
B t + r
)
1(
C t + r
)
1(
r
)
SV t + r
)
1(
H B + r )
1(
= 1
t
= 1
t
= ot
= 1
t
‡ – - - (cid:229) (cid:229) (cid:229) (cid:229)
17
Ph¬ng ¸n tèt nhÊt lµ ph¬ng ¸n cã trÞ sè NPW=>max
Trong ®ã:
Bt: danh thu ë n¨m t theo hîp ®ång
Ct: Chi phÝ thi c«ng ë n¨m t (kh«ng cã khÊu hao)
Vt: Vèn ®Çu t mua s¾m tµi s¶n thi c«ng ë n¨m thø t nÕu cã
SVt: Gi¸ trÞ thu håi khi ®µo th¶i tµi s¶n thi c«ng ë n¨m t nÕu cã
Cã 2 c¸ch tÝnh Vt vµ SVt.
C¸ch 1:
n
- V it SV it = (cid:229) T. V t
cit
= 1i
t
mit
Trong ®ã:
Vit: Gi¸ trÞ mua s¾m tµi s¶n thi c«ng thø i cho n¨m t
SVit: Gi¸ trÞ thu håi khi ®µo thµi tµi s¶n i (cho n¨m t) ë cuèi tuæi tho cña
nã.
Tmit: tuæi thä (thêi h¹n khÊu hao) cña tµi s¶n thi c«ng thø i ë n¨m t
®ang xÐt.
Tcit: thêi gian tham gia vµo qu¸ tr×nh thi c«ng cña TSTC thø i ë n¨m t
n : sè tµi s¶n thi c«ng ë n¨m t
Theo c¸ch nµy SVt = 0
C¸ch 2:
n
n
= = (cid:229) (cid:229) V V vµ V t
imt
SV t
ibt
= 1i
= 1i
Vimt: Gi¸ trÞ mua tµi s¶n thi c«ng thø i ®Ó ®a vµo qu¸ tr×nh thi c«ng
theo ®¸nh gi¸ l¹i víi gi¸ thÞ trêng ë thêi ®iÓm t.
Vibt: Gi¸ trÞ b¸n tµi s¶n thi c«ng thø i bÞ ®a ra khái qu¸ tr×nh thi c«ng
theo ®¸nh gi¸ l¹i víi gi¸ thÞ trêng ë thêi ®iÓm t.
3.2. So s¸nh theo gãc ®é lîi Ých cña chñ ®Çu t:
- ViÖc thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng x©y dùng chñ yÕu do c¸c nhµ thÇu
x©y dùng lËp vµ ®îc tr×nh bµy víi chñ ®Çu t khi tham gia tranh thÇu.
18
- Khi so s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n c«ng nghÖ trong c¸c hå s¬ dù thÇu th×
ph¬ng ¸n cã thêi gian thi c«ng ng¾n h¬n sÏ ®îc chän nÕu ®¶m b¶o
®iÒu kiÖn sau:
<
-
HC
C
n
CDT r
d
Trong ®ã:
Cn: chi phÝ x©y dùng cña ph¬ng ¸n cã thêi gian x©y dùng ng¾n
Cd: chi phÝ x©y dùng cña ph¬ng ¸n cã thêi gian x©y dùng dµi
HiÖu qu¶ mang l¹i cho chñ ®Çu t cña ph¬ng ¸n ng¾n so víi ph-
:H CDT r
¬ng ¸n dµi
19
