Bài giảng Bệnh Crohn

Ệ

B NH CROHN

Ả

Ệ

Ẩ GI I  PH U B NH

ị ị

ươ ươ

ộ ộ

ơ ơ

ữ ữ

ố ủ ố ủ

ạ ạ

ố ợ ố ợ ạ ạ

ấ ấ ộ ộ

ố ợ ố ợ

ơ ơ

ớ ng đ i tràng đ n đ c là 20%, ph i h p v i  ớ ng đ i tràng đ n đ c là 20%, ph i h p v i

ậ ậ

ộ ộ

ớ ớ

ng  ng h u môn cùng v i ru t non là 20%,  ng  ng h u môn cùng v i ru t non là 20%,

ặ ặ

ơ ơ

ừ ừ

ệ ệ

ả ả

ạ ạ

ổ ổ    ng: 1. V  trí t n th ng: 1. V  trí t n th  Ru t non là 75­80%, ộ ộRu t non là 75­80%, ộ ộ ­ ru t non đ n đ c là 60% (nh ng cm cu i c a ru t  ộ ộ ­ ru t non đ n đ c là 60% (nh ng cm cu i c a ru t  non).  non).  ộ ­ ru t non ph i h p là 20% nh t là đ i tràng.  ộ ­ ru t non ph i h p là 20% nh t là đ i tràng.   T n th ươ ổ T n th ươ ổ ầ các ph n khác là 17%.  ầ các ph n khác là 17%.   T n th ố ươ ổ T n th ố ươ ổ ộ ớ cùng v i ru t già là 75%.  ớ ộ cùng v i ru t già là 75%.   Các n i khác c a  ng tiêu hóa hi m g p h n là ru t  ộ ế ủ ố ơ Các n i khác c a  ng tiêu hóa hi m g p h n là ru t  ủ ố ộ ế ơ ự th a, mi ng, th c qu n và d  dày. ự th a, mi ng, th c qu n và d  dày.

ị ị

ế ế

ề ề

ư i nh   ư i nh

ạ ạ ng n ng n

ổ i,  có  t n  th ổ i,  có  t n  th

ươ ươ ả ả

ứ ng  loét,  n t  ứ ng  loét,  n t   polype.   polype.

ộ ộ ẹ ẹ

ữ ữ

i gi a vùng loét, vùng h p và vùng lành, có  i gi a vùng loét, vùng h p và vùng lành, có

ươ ươ

ặ ặ

ạ ạ

ỏ ạ ỏ ạ ng th ng th

ng g p; rò vào m c  ng g p; rò vào m c  ạ ớ i v i nhau, ho c rò  ạ ớ i v i nhau, ho c rò

ặ ặ ạ ạ

ơ ơ

ứ ứ

ạ ạ

Ả Ệ Ẩ GI I  PH U B NH

ể ạ ạ ể 2. Đ i th : 2. Đ i th :  Đo n ru t non b  phù n  sung huy t và r n l ộ ắ ạ Đo n ru t non b  phù n  sung huy t và r n l ộ ắ ạ ướ ố c. ướ ố c.  Trên  đo n  ru t  b   h p  l ộ ị ẹ ạ ạ Trên  đo n  ru t  b   h p  l ộ ị ẹ ạ ạ ả ọ ngang d c cho hình  nh loét đá cu i, gi ả ọ ngang d c cho hình  nh loét đá cu i, gi  Ranh gi ớ Ranh gi ớ ế ể ấ th  th y các v t loét nh  d ng aphteuse  ế ể ấ th  th y các v t loét nh  d ng aphteuse   Rò cũng là m t t n th ườ ộ ổ Rò cũng là m t t n th ộ ổ ườ ầ ố treo, rò các ph n  ng tiêu hóa l ầ ố treo, rò các ph n  ng tiêu hóa l ư ra ngoài c  quan tiêu hóa nh  bàng quang, âm đ o. ư ra ngoài c  quan tiêu hóa nh  bàng quang, âm đ o.  MạMạcc  treo  dày  ra  do  b   x   m ,  ch a  các  h ch  b ch  ạ ị ơ ỡ  treo  dày  ra  do  b   x   m ,  ch a  các  h ch  b ch  ạ ị ơ ỡ ế ế

ạ huy t phì đ i. ạ huy t phì đ i.

Ả

Ẩ

Ệ

GI I  PH U B NH (tt)

ậ ậ

ể ể

ạ ẩ ạ ẩ

ả ả

ữ ữ

ữ ữ ọ ọ

ả ậ ả ậ

ư ư

ế   ế   ế   ế

ồ ồ

ổ ổ  bào lympho 85%.  bào lympho 85%. ớ ớ

ậ ế ậ ế ứ ứ

ạ ạ

ớ ớ

ậ ậ

ổ ổ

3. Vi th :ể 3. Vi th :ể  HHình  nh viêm xuyên thành, bi u mô h t, t m nhu n  ả ình  nh viêm xuyên thành, bi u mô h t, t m nhu n  ả ỵ ơ ế  bào l mpho và hình  nh x . t ỵ ơ ế t  bào l mpho và hình  nh x .  U h t d ng bi u bì là nh ng t ổ ứ ể ạ ạ  ch c bào và nh ng t U h t d ng bi u bì là nh ng t ạ ạ ổ ứ ể  ch c bào và nh ng t ồ ổ   nh ng  không  có  b   đ u  hóa  g i  là  t bào  kh ng  l ồ ổ   nh ng  không  có  b   đ u  hóa  g i  là  t bào  kh ng  l ể  (giant epithelioma cell). bào bi u mô kh ng l ể bào bi u mô kh ng l  (giant epithelioma cell).  T m nhu n t ẩ T m nhu n t ẩ  V t loét n t (78%) ăn sâu vào l p h  niêm m c và l p  ế V t loét n t (78%) ăn sâu vào l p h  niêm m c và l p  ế ơ ơ c , n i đây có ph n  ng viêm v i s   t m nhu n các  ơ ơ c , n i đây có ph n  ng viêm v i s   t m nhu n các  ự ạ đ i th c bào và t ự ạ đ i th c bào và t

ạ ạ ớ ự ẩ ớ ự ẩ ồ . ồ .

ả ứ ả ứ ế  bào kh ng l ế  bào kh ng l

Ị

Ể Ọ   D CH T  H C

ầ ầ

ườ ườ

ướ ướ

c  châu  Âu,  t n  c  châu  Âu,  t n

các  n   các  n ợ ợ

ặ ở ng  g p  ặ ở ng  g p  ườ ườ

10­100 tr  10­100 tr





ườ ườ

ặ ở ặ ở

ườ ườ

ắ i da tr ng >da  ắ i da tr ng >da

ớ ớ  ng  ng

ấ ấ

ồ ồ

ợ ợ

ặ ặ

ổ ng g p 20­30 tu i. ổ ng g p 20­30 tu i. ế ế

ẻ ẻ

 B nh  th ệ B nh  th ệ ấ ừ ng h p trên 100.000 dân.  su t t ấ ừ ng h p trên 100.000 dân.  su t t Ở  Pháp, hàng năm có 3 ca m i/100.000 dân.  Ở  Pháp, hàng năm có 3 ca m i/100.000 dân.  Ở ỹ ệ ng g p   M , b nh th Ở ỹ ệ ng g p   M , b nh th đen.đen.  Mang tính cách gia đình (5%), nh t anh em sinh  Mang tính cách gia đình (5%), nh t anh em sinh  ể đôi đ ng h p th . ể đôi đ ng h p th .  Nam=N  và tu i th ườ ổ ữ Nam=N  và tu i th ườ ổ ữ  Tr  em <15 tu i ch  chi m 15%, ỉ ổ Tr  em <15 tu i ch  chi m 15%, ỉ ổ

Ệ

B NH  NGUYÊN

ẫ ẫ ệ ệ ủ ủ

ườ ườ ế ố ế ố ế ợ ế ợ

ữ ữ ươ ươ t o thành nh ng t n th  t o thành nh ng t n th

ạ ạ ố ố ơ ạ ơ ạ ư ổ ư ổ ọ ọ ặ ặ ổ ng mô h c  ổ ng mô h c   viêm gây ra do vi trùng, siêu vi ho c   viêm gây ra do vi trùng, siêu vi ho c

ư ể ư ể ả ứ ả ứ ủ ủ ạ ạ

ể ị ể ị ứ ứ ạ ạ ấ ấ

ướ ướ ư ư ệ ệ ế ế ầ ầ ồ ồ

ổ ổ

ầ ầ

 B nh nguyên c a Crohn cho đ n nay v n hoàn toàn ch a bi ế ư ế B nh nguyên c a Crohn cho đ n nay v n hoàn toàn ch a bi t.  ế ư ế t.   Theo Burch: do các y u t ớ ế ố  di  ng, k t h p v i y u t  môi tr Theo Burch: do các y u t ớ ế ố  di  ng, k t h p v i y u t  môi tr truy n. ề truy n. ề  Các v t loét d ng áp­t ế Các v t loét d ng áp­t ế ổ ế ấ r t ph  bi n gi ng nh   ổ ế ấ r t ph  bi n gi ng nh   do hóa ch t ấ do hóa ch t ấ  S   thành  l p  mô  h t  nh   ki u  ph n  ng  c a  KN  không  hòa  ậ ự S   thành  l p  mô  h t  nh   ki u  ph n  ng  c a  KN  không  hòa  ự ậ tan,  tan,   Bi n đ i MD đa d ng, mang tính ch t đáp  ng MD th  d ch và  ổ ế Bi n đ i MD đa d ng, mang tính ch t đáp  ng MD th  d ch và  ổ ế ế  bào.  ết  bào.  t  Nh ng  b nh  nguyên  cũng  h ấ ữ ng  đ n  nh :  ch t  nh y,  n ng  Nh ng  b nh  nguyên  cũng  h ấ ữ ng  đ n  nh :  ch t  nh y,  n ng  ợ ộ đ   lysozyme,  t ng  h p  collagène,  prostaglandine,  leucotriène,  ợ ộ đ   lysozyme,  t ng  h p  collagène,  prostaglandine,  leucotriène,  ạ ể ạ ho t hóa men tiêu th , và tình tr ng tâm th n.. ạ ể ạ ho t hóa men tiêu th , và tình tr ng tâm th n..  T n th ặ ở ụ ữ ẽ ườ ươ ổ ng g p   th ng cũng có l T n th ặ ở ụ ữ ươ ẽ ườ ổ  th ng g p  ng cũng có l ố ệ thai, nghi n thu c lá. ố ệ thai, nghi n thu c lá.

ừ ừ ố ố ph  n  dùng thu c ng a   ph  n  dùng thu c ng a

Ệ

Ọ Ứ TRI U CH NG H C

ệ ệ

ươ ươ

ụ ụ

ổ ổ

ng  khu  trú  ng  khu  trú

ở ồ   h i  ở ồ   h i

ơ ơ

ụ ở ụ ở

ứ ứ 1. Tri u ch ng tiêu hóa: 1. Tri u ch ng tiêu hóa:  Đau  b ng  và  tiêu  ch y:  t n  th ả Đau  b ng  và  tiêu  ch y:  t n  th ả tràng,  tràng,  ­ Đau b ng  ­ Đau b ng

ộ ộ ế ế

ứ ứ ả ả

ặ ở ạ ị ạ  h  v , d ng đau nhói, c n đau   HCP ho c  ặ ở ạ ị ạ  h  v , d ng đau nhói, c n đau   HCP ho c  ấ ợ ộ ặ tr i; đau liên t c ho c có đ t b c phát nh t là khi có  ấ ặ ợ ộ tr i; đau liên t c ho c có đ t b c phát nh t là khi có  ẽ ẩ ễ t ngh n. bi n ch ng nh  nhi m khu n ho c t ẽ ẩ ễ t ngh n. bi n ch ng nh  nhi m khu n ho c t Đôi khi có  ­ Tiêu ch y 5­6 l n/j, có th  xen k  táo bón.  Đôi khi có  ­ Tiêu ch y 5­6 l n/j, có th  xen k  táo bón.  ề ề

ể ể ấ ấ

ố ố

ườ ườ

ệ ệ

ễ ễ ứ ứ

ụ ụ ặ ắ ư ặ ắ ư ẻ ầ ẻ ầ ượ ng nhi u. máu, phân s ng do kém h p thu, l ượ ng nhi u. máu, phân s ng do kém h p thu, l  Tri u ch ng toàn thân: trong giai đo n đ u th ầ ạ ứ ng là  Tri u ch ng toàn thân: trong giai đo n đ u th ứ ầ ạ ng là  ậ ớ ầ ở ẻ ể  tr  em là ch m phát tri n. Trong  kín đáo, v i g y,  ớ ầ ở ẻ ậ ể  tr  em là ch m phát tri n. Trong  kín đáo, v i g y,  ườ ặ ộ ể ợ ế ố  o oC  C   đ t ti n tri n ho c b i nhi m th ng có s t, >39 ườ ặ ộ ể ợ ế ố ng có s t, >39 đ t ti n tri n ho c b i nhi m th ễ    ặ ộ ế ế ầ c n nghĩ ngay đ n bi n ch ng ho c b i nhi m. ặ ộ ế ễ ế ầ c n nghĩ ngay đ n bi n ch ng ho c b i nhi m.

Ọ

Ệ

Ứ TRI U CH NG H C (tt)

ả ả

ươ ươ

ộ ộ

ườ ườ

ầ ầ

ổ ổ

ế ế

ươ ươ

 T n  th ầ ổ ườ ộ ng  kèm  theo  g y  sút,  gi m   th T n  th ng  ru t  non ầ ổ ườ ộ ng  kèm  theo  g y  sút,  gi m   th ng  ru t  non ạ ộ ươ ế ổ ng m t  đo n dài ru t non có  protids máu, n u t n th ạ ộ ươ ế ổ ng m t  đo n dài ru t non có  protids máu, n u t n th ứ ọ ễễ  ể ấ  đ ng vi trùng.   th  gây hc kém h p thu và d ứ ọ ể ấ  đ ng vi trùng. th  gây hc kém h p thu và d  T n  th ươ ặ ườ ạ ổ  ngang;   lên,  đtđt  ngang;  đtđt  lên,  ng  g p  là  ng  đ i  tràng:  th T n  th ươ ườ ạ ặ ổ ng  g p  là  ng  đ i  tràng:  th ọ ẻ ớ ừ ươ ổ ạ ng  t ng  đo n  xen  k   v i  vùng  lành  g i  là  t n  th ọ ừ ươ ẻ ớ ổ ạ t n  th ng  t ng  đo n  xen  k   v i  vùng  lành  g i  là  ả ổ ươ ng kèm đi c u  th ng t n nh y cóc (skip lesions). th ả ổ ươ ng kèm đi c u  th ng t n nh y cóc (skip lesions). th ỏ ươ i. phân có máu đ  t ỏ ươ i. phân có máu đ  t  T n  th ậ ươ ổ ươ T n  th ng  ng  h u  môn:  20­30%.  Đó  là  các  t n  th ậ ươ ổ ươ ng  ng  h u  môn:  20­30%.  Đó  là  các  t n  th ơ ặ ế ứ ồ h ng ban, các v t n c, các v t loét sâu, áp xe, ho c x   ơ ặ ế ứ ồ h ng ban, các v t n c, các v t loét sâu, áp xe, ho c x   ổ ữ ề ậ ẹ ng t n lâm  h p h u môn. Nhi u  khi  đây là nh ng th ổ ữ ề ậ ẹ h p h u môn. Nhi u  khi  đây là nh ng th ng t n lâm  ệ ướ ệ ượ ầ c  khi  phát  hi n  các  c  phát  hi n  đ u  tiên  tr sàng  đ ượ ệ ướ ệ ầ c  khi  phát  hi n  các  c  phát  hi n  đ u  tiên  tr sàng  đ ố ươ ổ ng khác trong  ng tiêu hóa. t n th ố ươ ổ ng khác trong  ng tiêu hóa. t n th

Ọ

Ệ

Ứ TRI U CH NG H C (tt)

ổ ổ

ươ ươ

ươ ươ ạ ạ

ặ ặ ệ ệ ứ ứ

ơ ẹ ừ ơ ẹ ừ

ể ể

ể ể

có th  gây ra các bi u   có th  gây ra các bi u

ng  mi ng  và  th c  qu n: ng  mi ng  và  th c  qu n: ố ố

ế ổ ổ

ư ư ườ ườ

ươ ươ

ươ ươ

ổ ổ

ặ ệ ng  mi ng  th ặ ệ ng  mi ng  th ơ ng  h i  manh  tràng  h n  là  t n  th ơ ng  h i  manh  tràng  h n  là  t n  th

 T n th ạ ổ ươ T n th ng d  dày tá tràng: ng là   2­8%. Các t n th ạ ổ ươ ng d  dày tá tràng: ng là   2­8%. Các t n th ẩ ướ ươ ổ ượ t và loét ch n đoán đ x ng  c đ t ra khi có t n th ượ ẩ ướ ươ ổ c đ t ra khi có t n th t và loét ch n đoán đ x ng  ờ ặ ổ ạ ng  đ t  hi u  khác  là  các  g   loét  mô  h t.  Các  t n  th ờ ặ ổ ạ ng  đ t  hi u  khác  là  các  g   loét  mô  h t.  Các  t n  th ặ ễ ạ ủ ớ h t c a l p niêm m c, nhi m c ng ho c x  h p t ng  ặ ễ ạ ủ ớ h t c a l p niêm m c, nhi m c ng ho c x  h p t ng  đo n. ạđo n. ạ  T n th ươ ổ T n th ng vùng có bóng Vater ươ ổ ng vùng có bóng Vater ệ ủ ệ ậ ụ ườ hi n c a b nh lý đ ng m t t y. ệ ủ ệ ậ ụ ườ hi n c a b nh lý đ ng m t t y.  T n  th ả  (hi m)  loét  niêm  ự ệ ươ ổ ế (hi m)  loét  niêm  T n  th ệ ươ ổ ả ự ộ ư ạ ặ ạ m c  ho c  loét  d ng  n t  nh   trong  t n  th ong  ru t  ộ ạ ư ặ ạ m c  ho c  loét  d ng  n t  nh   trong  t n  th ong  ru t  ể ổ ổ ng  g p  trong  th   t n  non.  T n  th ể ổ ổ ng  g p  trong  th   t n  non.  T n  th ồ ồ ươ ng  h i  tràng  th ồ ồ ươ ng  h i  tràng  th ầ . . ơ đ n thu n ầ ơ đ n thu n

ệ ổ

ể

ươ

2. Các bi u hi n t n th

ệ ố ng h  th ng:

ổ ổ

ề ề

ươ ươ

ươ ươ

ng  ng

ạ ạ

ế ế

ế ế

ệ ệ

ệ ệ

ố ố

ồ ồ

ề ề

mút chi.   mút chi.  ể ể

ư ư

ặ ặ t trong  t trong

ố ố ằ ở ng n m  ằ ở ng n m  ớ ề ề ớ ớ ổ  kh p. ớ ổ  kh p. ạ ạ ượ ượ

ể ể

ạ ạ

ắ ắ

ễ ở c  làm  d   b i  đa  ti u  ễ ở c  làm  d   b i  đa  ti u

 Do  t n  th ị ễ ổ Do  t n  th ng  v   mi n  d ch  (20%).  T n  th ị ổ ễ ng  v   mi n  d ch  (20%).  T n  th ắ ớ ề ơ nhi u c  quan: da, kh p, m t, m ch máu, gan.  ắ ớ ề ơ nhi u c  quan: da, kh p, m t, m ch máu, gan.   Các bi u hi n có liên quan đ n ti n tri n c a b nh  ể ủ ể Các bi u hi n có liên quan đ n ti n tri n c a b nh  ể ủ ể là:là: +  H ng  ban  n t,  ngón  tay  dùi  tr ng,  loét  da  sâu,  +  H ng  ban  n t,  ngón  tay  dùi  tr ng,  loét  da  sâu,  ườ ờ không đ u, b  phù tím th ườ ờ không đ u, b  phù tím th ớ ộ ớ +  Viêm  m t  kh p  ho c  nhi u  kh p  di  chuy n  v i  ớ ớ ộ +  Viêm  m t  kh p  ho c  nhi u  kh p  di  chuy n  v i  ấ ế đau, s ng và xu t ti ấ ế đau, s ng và xu t ti ặ ạ ế + Viêm k t m c ho c giác m c. ạ ế ặ + Viêm k t m c ho c giác m c. t  tĩnh  m ch  đ +  Thuyên  t +  Thuyên  t t  tĩnh  m ch  đ c u.ầc u.ầ

ể ủ

ớ

ươ

ộ ậ

ng đ c l p v i tiên tri n c a Crohn

ậ ậ

ớ ớ

ổ ổ

ợ   bn  mang  KN  hòa  h p  ợ   bn  mang  KN  hòa  h p  ướ ổ ớ c  t n  ng  kh p  đi  tr ướ ổ ớ ng  kh p  đi  tr c  t n

ủ ủ

ộ ố ổ 3. M t s  t n th nh :ư  Th p  kh p  cùng  ch u,  g ở pặpặ   ấ Th p  kh p  cùng  ch u,  g   ấ ở ươ ổ   ch c  HLA  B27.  T n  th t ươ ổ   ch c  HLA  B27.  T n  th t ộ ươ th ộ ươ th

ứ ứ ng c a ru t.  ng c a ru t.

ả ả

ắ ắ

ề ề ố ố

ườ ườ ể ể

ườ ườ

ệ ệ

ể ể

 Viêm ti n phòng: gây đau, ch y n ướ c m t, co rút mi.  Viêm ti n phòng: gây đau, ch y n ướ c m t, co rút mi.  ớ ở ộ ố ứ ư   Cũng  gi ng  nh   viêm  c ng  c t  s ng  dính  kh p  ớ ở ộ ố ư ứ Cũng  gi ng  nh   viêm  c ng  c t  s ng  dính  kh p    ố ệ ng kèm teo viêm m ng  b nh nhân có HLA B27 th ố ệ ng kèm teo viêm m ng  b nh nhân có HLA B27 th ố ợ ắ ng ph i h p  m t và th  mi,  đây là 2 bi u hi n th ố ợ ắ m t và th  mi,  đây là 2 bi u hi n th ng ph i h p  nhau. nhau.

ng m t và viêm x  đ ng m t và viêm x  đ

ườ ườ ấ ự ệ ấ ự ệ

ậ ậ ệ ủ ệ ủ

ổ ổ

 Viêm quanh đ ậ ơ ườ Viêm quanh đ ng m t, đôi  ơ ườ ậ ng m t, đôi  ế ạ  bào kh ng  khi còn th y s  hi n di n c a u h t và t ế ạ  bào kh ng  khi còn th y s  hi n di n c a u h t và t ồ ồl l

trong gan.  trong gan.

Ế

Ứ   BI N CH NG

ứ ứ

ộ ộ

ế ế ắ ắ

ổ ổ i ch : i ch : ộ ộ

ổ ổ ứ ứ ả ủ ả ủ ộ ộ ộ . T t ru t đ t ng t  ộ ộ ộ . T t ru t đ t ng t  ộ ị ạ  ch  đo n ru t b   ộ ị ạ  ch  đo n ru t b

ộ ộ ộ ộ ậ ậ

ề ề ế ứ ế ứ ộ ở ộ ở ướ c đó. ướ c đó. ạ ạ  niêm m c, h   ạ ạ  niêm m c, h

ạ ạ ườ ườ ế ế ạ ạ ng là hi m.  ng là hi m.

ế ế ạ ạ

ư ư ả ả

ứ ứ ế ế ạ ạ ạ ạ ng đ i tràng còn gây ra bi n ch ng đ i tràng  ng đ i tràng còn gây ra bi n ch ng đ i tràng

ổ ổ ễ ễ

ạ ạ 1. Bi n ch ng t 1. Bi n ch ng t  T c ru t có th  x y ra đ t ng t ho c t ể ả ộ ặ ừ ừ ắ T c ru t có th  x y ra đ t ng t ho c t  t ể ả ộ ặ ừ ừ ắ  t ị ứ ạ ở ẽ ậ i   l là h u qu  c a ngh n do th c ăn b   ẽ ậ ị ứ ạ ở  l i  là h u qu  c a ngh n do th c ăn b   h p. ẹh p. ẹ  T c  ru t  ch m  do  trít  ru t  hoàn  toàn,  kh i  đ u  b i  m t  giai  ở ầ ắ T c  ru t  ch m  do  trít  ru t  hoàn  toàn,  kh i  đ u  b i  m t  giai  ở ầ ắ ầ ứ ạ ắ ớ ộ đo n bán t c v i h i ch ng Koenig nhi u tu n tr ạ ầ ứ ắ ớ ộ đo n bán t c v i h i ch ng Koenig nhi u tu n tr  Rò là h u qu  c  s  đào sâu các v t n t đi t ậ ừ ả ả ự Rò là h u qu  c  s  đào sâu các v t n t đi t ả ả ự ậ ừ ế ớ ạ niêm m c cho đ n l p thanh m c.  ế ớ ạ niêm m c cho đ n l p thanh m c.   Th ng t ự ủ Th ng t  do vào phúc m c th ự ủ  do vào phúc m c th  Ch y máu tiêu hóa  ả ảCh y máu tiêu hóa   Ung th  hóa, hi m, trong Crohn đ i tràng thì bc này > viêm đ i  ạ ư Ung th  hóa, hi m, trong Crohn đ i tràng thì bc này > viêm đ i  ạ ư ấ ộ ự tr c  tràng  ch y  máu.  Crohn  ru t  non  bc  ung  th   hóa  là  r t  ấ ự ộ tr c  tràng  ch y  máu.  Crohn  ru t  non  bc  ung  th   hóa  là  r t  hi m.ếhi m.ế  Trong t n th ươ Trong t n th ươ   ộ ớ    l n nhi m đ c (mégacolon toxique). ộ ớ l n nhi m đ c (mégacolon toxique).

Ứ

Ế

BI N CH NG (tt)

ợ ợ ổ ổ ề ề ưỡ ưỡ

ầ ầ

ấ ấ ắ ỏ ắ ỏ ạ ạ

ươ ươ ố ố ắ ỏ ắ ỏ ẽ ẽ ộ ộ ng,  gi m  t ng  h p  và  gia  tăng  thoái  hóa  nhi u  ng,  gi m  t ng  h p  và  gia  tăng  thoái  hóa  nhi u  ư ư ặ ặ ậ ấ ậ ấ ng ho c do c t b  >1 m ru t non s  gây ra tiêu  ng ho c do c t b  >1 m ru t non s  gây ra tiêu

ấ ấ ầ ầ ẽ ị ẽ ị ẹ ẹ ộ ộ ị ị

ế ế ể ể ẩ ẩ ỡ ỡ

ế ế

ươ ươ ế ế ạ ạ ấ ấ

ọ ẻ ọ ẻ ặ ặ ả ả ầ ầ

ứ ệ ệ ứ 2. Tri u ch ng toàn thân: 2. Tri u ch ng toàn thân:  Suy  dinh  d ả Suy  dinh  d ả ồ ỏ ế protein cũng nh  thi u máu h ng c u nh . ồ ỏ ế protein cũng nh  thi u máu h ng c u nh .  Kém h p thu. g p đo n cu i h i tràng nh t là khi c t b  đo n  ấ ố ồ ạ Kém h p thu. g p đo n cu i h i tràng nh t là khi c t b  đo n  ấ ạ ố ồ ả này làm gi m h p thu B12 và mu i m t.  ả này làm gi m h p thu B12 và mu i m t.     N u t n th ặ ế ổ N u t n th ặ ế ổ ỡ ỡ ả ch y m  và kém h p thu các vitamin hòa tan trong m . ỡ ỡ ả ch y m  và kém h p thu các vitamin hòa tan trong m .  Khi b  trít h p ph n ru t trên s  b  dãn kéo theo m t s   ộ ự ứ ệ  tr   Khi b  trít h p ph n ru t trên s  b  dãn kéo theo m t s   ộ ự ứ ệ  tr   ồ ả vi  khu n  cũng  có  th   gây  ra  tiêu  ch y  m ,  thi u  máu  h ng  ồ ả vi  khu n  cũng  có  th   gây  ra  tiêu  ch y  m ,  thi u  máu  h ng  ầ ớ c u l n và thi u máu do gi m protein.  ầ ớ c u l n và thi u máu do gi m protein.   ĐĐau x ể au x ể ấ ấ ế ế ẻ ẻ ả ả ươ ng do nhuy n x ng, d u v t b  do thi u calci, t ng  ươ ng do nhuy n x ng, d u v t b  do thi u calci, t ng  ế xu t  huy t  do  gi m  protein  máu  ho c  viêm  da  đ u  chi  do  ế xu t  huy t  do  gi m  protein  máu  ho c  viêm  da  đ u  chi  do  thi u k m. thi u k m.

Ứ

Ế

BI N CH NG (tt)

ộ ộ

ỏ ỏ

ầ ầ

ố ng là s i cholesterol, m t ph n là do r i  ố ng là s i cholesterol, m t ph n là do r i

ầ ầ

ướ ướ

ế ế

ả ả

ồ ồ

ắ ắ ấ ấ

ế ế

ố ố

ng,  ng,

ưỡ ưỡ ế ế

ỡ ỡ ứ ứ

ạ ạ ườ ườ ườ ườ ườ ườ

ợ ợ

ấ ng r t hi m. ấ ng r t hi m. ệ ể ng  bi u  hi n  ệ ể ng  bi u  hi n  ấ ng  h p  này  r t  ấ ng  h p  này  r t

 S i m t th ỏ ậ ườ S i m t th ỏ ậ ườ ậ ạ ố ề lo n v  mu i m t. ậ ạ ố ề lo n v  mu i m t.  S i  ti ỏ ộ ườ ệ ế ỏ ng  là  s i  urique,  m t  ph n  là  do  t  ni u  th S i  ti ỏ ộ ườ ế ỏ ệ ng  là  s i  urique,  m t  ph n  là  do  t  ni u  th ể ộ ồ c  ti u  do  tiêu  ch y,  n u  sau  tăng  n ng  đ   acid  n ể ộ ồ tăng  n ng  đ   acid  n c  ti u  do  tiêu  ch y,  n u  sau  ễ ị ỏ ạ khi c t đo n h i tràng thì d  b  s i oxalate là do gia  ễ ị ỏ ạ khi c t đo n h i tràng thì d  b  s i oxalate là do gia  ở ạ  đ i tràng. tăng h p thu oxalate  ở ạ  đ i tràng. tăng h p thu oxalate   Gan nhi m m  là h u qu  do r i lo n bi n d ả ậ ễ Gan nhi m m  là h u qu  do r i lo n bi n d ả ậ ễ ư ế ế ư nh ng bi n ch ng đ a đ n x  gan th ư ế ế ư nh ng bi n ch ng đ a đ n x  gan th  B nh  h   bi n  d ng  r t  hi m,  th ấ ạ ư ệ B nh  h   bi n  d ng  r t  hi m,  th ấ ạ ư ệ ậ ứ ướ ạ i  d ng  h i  ch ng  th n  h .  Tr d ậ ứ ướ ạ d i  d ng  h i  ch ng  th n  h .  Tr ộ ệ ớ ệ khó phân bi ệ ớ ệ ộ khó phân bi

ơ ơ ế ế ế ế ư ộ ư ộ ộ t v i b nh b t ru t non nguyên phát. ộ t v i b nh b t ru t non nguyên phát.

Ẩ

CH N ĐOÁN

XÁC Đ NHỊ

c:ọc:ọ

ậ ậ ầ ầ

ồ ồ ấ ấ ặ ặ ở ệ ở ệ ồ ồ

ạ ạ ả ứ ả ứ ầ ớ ầ ớ ể ể ớ ớ

ồ ồ ớ ớ ạ ạ ố ồ ố ồ ậ ậ ố ủ ố ủ

ớ ớ ng là ngu n g c c a viêm đo n cu i h i tràng. ng là ngu n g c c a viêm đo n cu i h i tràng. ẩ ẩ ố ố ề ấ ấ ả ả ườ ườ  X quang:

ả ả ọ ọ

ả ả ườ ườ ặ ặ ặ ặ ủ ủ ạ ạ ằ ằ

ế ậ ế ậ ộ ộ ạ ạ

ả ả ờ ờ

ề ề ư ồ ế ư ồ ế ể ể ả ả ạ ạ ẹ ẹ ẹ ẹ ả ả

ạ ạ ạ ạ ọ ọ ộ ộ ợ ợ

ỉ ỉ ả ả ổ ổ ổ ổ

ớ ớ ả ả ố ồ ố ồ ươ ươ ệ ệ ạ ạ ả ả ươ ươ ả ả ặ ặ ự ự1. D a vào lâm sàng và hình thái h 1. D a vào lâm sàng và hình thái h  V  lâm sàng: ềV  lâm sàng:  ph n l n ch m do tính ch t kh i b nh âm th m,   ph n l n ch m do tính ch t kh i b nh âm th m,  nh t  là  trong  th   khu  trú  h i  tràng  ho c  h i  tràng­  đ i  tràng  nh t  là  trong  th   khu  trú  h i  tràng  ho c  h i  tràng­  đ i  tràng  ph i,  Viêm  kh p  ch u  dính  kh p  và  viêm  kh p  ph n  ng  ph i,  Viêm  kh p  ch u  dính  kh p  và  viêm  kh p  ph n  ng  th th ị ụ b ng không chu n b  và phim Baryt đ i quang kép, có  ị ụ X quang:  b ng không chu n b  và phim Baryt đ i quang kép, có  ạ ẹ hình  nh h p, hình  nh loét d ng Aphtoide, loét d c ho c loét  ẹ ạ hình  nh h p, hình  nh loét d ng Aphtoide, loét d c ho c loét  ặ ng rò ho c th ng vào m c treo ho c các  ngo n ngoèo, các đ ặ ng rò ho c th ng vào m c treo ho c các  ngo n ngoèo, các đ ơ c  quan k  c n.  ơ c  quan k  c n.  ồ ả ­  Phim  nhu m  Baryt  cho  hình  nh  viêm  phù  n   niêm  m c,  r i  ồ ả ­  Phim  nhu m  Baryt  cho  hình  nh  viêm  phù  n   niêm  m c,  r i  ế đ n hình  nh loét v i hình  nh b  tem th , r i đ n loét kèm u  ế đ n hình  nh loét v i hình  nh b  tem th , r i đ n loét kèm u  sùi mô h t cho hình  nh lát đá, hình  nh h p đi n hình là h p  sùi mô h t cho hình  nh lát đá, hình  nh h p đi n hình là h p  ả m t đo n dài đo n cu i h i tràng, g i là hình  nh s i ch  (string  ả m t đo n dài đo n cu i h i tràng, g i là hình  nh s i ch  (string  ừ ng  t ng  đo n  nên  có  hình  nh  t n  sign).  Ngoài  ra  do  t n  th ừ ng  t ng  đo n  nên  có  hình  nh  t n  sign).  Ngoài  ra  do  t n  th th th ng X quang khá đ c hi u đó là hình  nh nh y cóc. ng X quang khá đ c hi u đó là hình  nh nh y cóc.

Ẩ

CH N ĐOÁN

ọ

XÁC Đ NHỊ ự 2. D a vào lâm sàng và hình thái h

c (tt)

ả ả ặ ặ

ế ế ệ ệ ặ ặ ế ế ườ ườ

ổ ổ ặ ặ ươ ươ

ả ả ằ ằ ả ả ặ ặ

 Siêu  âm: ỉ ư Siêu  âm:   ít  đ c  hi u,  ch   cho  hình  nh  gián  ti p  nh   thành  ít  đ c  hi u,  ch   cho  hình  nh  gián  ti p  nh   thành  ư ỉ ộ ợ ạ ạ ng h p bi n  ru t dày, cocard ho c h ch m c treo. Trong tr ộ ợ ạ ạ ru t dày, cocard ho c h ch m c treo. Trong tr ng h p bi n  ệ ố ứ t. ch ng áp xe, SA giúp phát hi n t ệ ố ứ t. ch ng áp xe, SA giúp phát hi n t  N i soi: ả ặ ế ệ ộ ng đ c  viêm không đ c hi u đ n hình  nh t n th ả ặ ế ệ ộN i soi: ng đ c    viêm không đ c hi u đ n hình  nh t n th ọ ạ ớ ệ hi u,  khi  có  loét  và  tăng  sinh  mô  h t  v i  hình  nh  loét  d c,  ạ ớ ọ ệ hi u,  khi  có  loét  và  tăng  sinh  mô  h t  v i  hình  nh  loét  d c,  ả ổ   rò,  ho c  hình  nh  loét  ngo n  ngoèo,  hình  nh  lát  đá,  các  l ả ổ loét  ngo n  ngoèo,  hình  nh  lát  đá,  các  l   rò,  ho c  hình  nh  ả ảgi gi

ị ị

ệ ệ

ỉ ỉ

ổ ị ĐĐ  xác đ nh t n th  xác đ nh t n th ổ ị ổ ế  bào kh ng l ổ ế  bào kh ng l ượ ệ ượ ệ ổ ổ ọ ọ ườ ườ ườ ườ ạ    ng mô h t, ạ ng mô h t,  bi u mô g i là   bi u mô g i là  ng  ng  ng  ng

ươ ươ ẻ ẻ ạ ạ ườ ườ t  tr c tràng  vì t n th t  tr c tràng  vì t n th  đây, m c dù bên ngoài trông có v  bình th  đây, m c dù bên ngoài trông có v  bình th ươ ươ ồ ể ồ ể c  trong  50%  tr c  trong  50%  tr ng  mô h t th ng  mô h t th ng. ng.

ả ả

ấ ấ

polype.  polype.  Mô h c:ọMô h c:ọ   r t có giá tr  trong C ấ r t có giá tr  trong C ấ ự ệ ể ĐĐi n hình là s  hi n di n các t i n hình là s  hi n di n các t ể ự ệ ế   bào  ma.  Tuy  nhiên  ch   phát  hi n  đ t ế   bào  ma.  Tuy  nhiên  ch   phát  hi n  đ t ế ự ầ ợ h p.  C n sinh thi ầ ợ ế ự h p.  C n sinh thi ặ ị ở ị đ nh v   ặ ị ở ị đ nh v    CTM: HC gi ắ ả  tăng. Protid, s t, B12 gi m. ảm, VS CTM: HC gi m, VS ắ  tăng. Protid, s t, B12 gi m.  C y  phân  lo i  tr   nhi ẩ  Samonella,  Yersiniose,  ễ ừ ạ C y  phân  lo i  tr   nhi  Samonella,  Yersiniose,  m  khu n ễ ẩ ừ ạ m  khu n ặ Campilose, Clostridium ho c amebiase. ặ Campilose, Clostridium ho c amebiase.

Ẩ CH N ĐOÁN GIÁM BI TỆ

ấ ấ

ổ ổ ổ ổ ồ ồ ươ ươ ng h i manh  ng h i manh

ạ ạ

ơ ơ ằ ằ ươ ươ ng, xác đ nh BK b ng KT đ n  ng, xác đ nh BK b ng KT đ n

ị ị ộ ộ ồ 1. Lao ru t:ộ  nh t là lao h i manh tràng,   nh t là lao h i manh tràng,  ồ 1. Lao ru t:ộ  XQ ph i, IDR, phim đ i tràng Baryt có t n th ạ XQ ph i, IDR, phim đ i tràng Baryt có t n th ạ ả tràng, van Bauhin, hình  nh tràng h t.  ả tràng, van Bauhin, hình  nh tràng h t.   Sinh thi ổ cạcạ  vùng t n th  vùng t n th Sinh thi ổ ấ giòng, b ng PCR và nuôi c y BK vào chu t lang. ấ giòng, b ng PCR và nuôi c y BK vào chu t lang.

ộ ộ ụ ụ ạ ạ

ầ ầ ặ ặ ấ ấ

ổ ả ị  l  ho c tiêu ch y, t ng tr ng suy s p.  ả ị ổ  l  ho c tiêu ch y, t ng tr ng suy s p.  ố ố ự ự ươ ươ ứ ứ ặ ặ i; K tr c tràng là đi c u ra máu t i; K tr c tràng là đi c u ra máu t

ậ ậ ố ố ắ ạ ắ ạ c kh i u và hc bán t c đ i tràng.  c kh i u và hc bán t c đ i tràng.

ươ ươ ự ự ờ ượ ờ ượ ạ ạ

ổ ớ ổ ớ ễ ả ễ ả ấ ấ

t n/mế t n/mế ằ ằ ư ạ ư ạ 2. Ung th  đ i tràng:  2. Ung th  đ i tràng:   H i ch ng gi ả ặ ứ H i ch ng gi ả ặ ứ  K  đ i  tràng  xu ng  ho c  sigma  có  d u  táo  bón  và  đi  c u  ra  ạ K  đ i  tràng  xu ng  ho c  sigma  có  d u  táo  bón  và  đi  c u  ra  ạ ấ ầ i ho c m t ch c  máu t ấ ầ i ho c m t ch c  máu t năng tr c tràng h u môn. năng tr c tràng h u môn.  Khám s  đ Khám s  đ  Phim đ i tràng: u sùi choáng ch  v i hình  nh khuy t ế ả Phim đ i tràng: u sùi choáng ch  v i hình  nh khuy t ả ế  n i soi soi th y hình  nh sùi d  ch y máu.  ả ộ n i soi soi th y hình  nh sùi d  ch y máu.  ả ộ  ACE ho c CA19.9 t ặ ăngăng. .  ACE ho c CA19.9 t ặ

Ẩ Ệ CH N ĐOÁN GIÁM BI T (tt)

ộ ộ ặ ặ

ế ế ế ế ặ ở ặ ở ễ ễ ườ ng  g p  ườ ng  g p

ế ế ặ ặ ướ ướ ộ ộ

ộ ế ậ ộ ế ậ ườ ườ ẹ ẹ ả ả ồ ồ

ả ả

ầ ầ ế ế ả ả ạ ạ

ễ ễ

ạ ự ạ ự ặ ở ng g p  ặ ở ng g p  ầ ầ

ọ ọ 4. Viêm đ i tr c tràng loét ch y máu: 4. Viêm đ i tr c tràng loét ch y máu: ệ ệ ủ ế ủ ế ươ ươ

ự ự ả ả

3. U amíp:   3. U amíp:  Ti n  s   l   amíp  ru t,  u  h t  lành tính,  di n  ti n ch m  ít  ho c  ạ ậ ề ử ị Ti n  s   l   amíp  ru t,  u  h t  lành tính,  di n  ti n ch m  ít  ho c  ạ ề ử ị ậ ạ ưở ả ng  đ n  toàn  tr ng,  th   manh  tràng  không  nh  h ưở ạ ả ng  đ n  toàn  tr ng,  th không  nh  h   manh  tràng  ụ ầ ườ ạ ng có hình tròn hay b u d c kích  ho c đ i tràng sigma, u th ụ ầ ườ ạ ho c đ i tràng sigma, u th ng có hình tròn hay b u d c kích  ồ c 4­5 cm và chi m đ ng tâm toàn thành ru t. Phim Baryt  th ồ c 4­5 cm và chi m đ ng tâm toàn thành ru t. Phim Baryt  th ộ ng. N i  có hình  nh h p đ ng tâm ph n ru t k  c n bình th ộ có hình  nh h p đ ng tâm ph n ru t k  c n bình th ng. N i  soi ST cho hình  nh u h t, huy t thanh h c amíp (+). soi ST cho hình  nh u h t, huy t thanh h c amíp (+). ễ ự ệ  mi n   đây là b nh t ễ ự ệ  mi n   đây là b nh t ợ ế ừ ườ  đàn ông tr  20­40 tu i. B nh di n ti n t ng đ t  th ợ ế ừ ườ  đàn ông tr  20­40 tu i. B nh di n ti n t ng đ t  th ổ ớ ố ng  v i s t, đi c u phân nh y máu; b nh ch  y u gây t n th ớ ố ổ v i s t, đi c u phân nh y máu; b nh ch  y u gây t n th ng  ộ lan r ng tr c tràng và h u môn. N i soi cho hình  nh loét nông  ộ lan r ng tr c tràng và h u môn. N i soi cho hình  nh loét nông  ộ lan r ng, sinh thi ộ lan r ng, sinh thi

ế ế ơ ơ ẻ ổ ẻ ổ ầ ệ ầ ệ ộ ậ ộ ậ ế  bào viêm đ n nhân. ế  bào viêm đ n nhân. t có t t có t

Ể   TI N TRI N

ự

Ế ủ ệ ủ ệ

ạ ạ 1. Đánh giá ho t tính c a b nh: 1. Đánh giá ho t tính c a b nh:

ự ự ựD a vào lâm sàng và sinh hóa,    D a vào lâm sàng và sinh hóa,  ể ể ủ ủ

ố ỉ ố ỉ ố ạ ạ ổ ổ ch  s  Bristol d a theo thang đi m c a Harvey và Badshaw. ch  s  Bristol d a theo thang đi m c a Harvey và Badshaw. ấ ấ ấ ấ ấ ấ ­ T ng tr ng: ­ T ng tr ng: ốT t: 0       Khá: 1      Kém: 2. T t: 0       Khá: 1      Kém: 2. X u: 3         R t x u:   X u: 3         R t x u:

ụ ụ ặ ặ ẹ ẹ ừ ừ Không đau: 0    Đau nh : 1. Đau v a:  2   Đau n ng:    Không đau: 0    Đau nh : 1. Đau v a:  2   Đau n ng:

ố ầ ố ầ ờ ờ ỏ ỏ ắ ắ ắ ắ ỏ ỏ ổ ụ  b ng:  ổ ụ  b ng: Không: 0,  Nghi ng : 1, Ch c ch n: 2, U + đau:  Không: 0,  Nghi ng : 1, Ch c ch n: 2, U + đau:

ứ ứ ể ể

ồ ồ ơ ơ ố ố ủ ạ ủ ạ ậ ậ ồ ớ ­ Bi n ch ng: m i c  quan cho 1  đi m: đau kh p, viêm màng b   ớ ồ ­ Bi n ch ng: m i c  quan cho 1  đi m: đau kh p, viêm màng b   , viêm da m  d ng n t, rò h u môn,  , viêm da m  d ng n t, rò h u môn,

44 ­ Đau b ng:  ­ Đau b ng:  3.3. ố ầ ­ S  l n đi l ng trong ngày:   ( n =  s  l n đi l ng/ngày) ố ầ ­ S  l n đi l ng trong ngày:   ( n =  s  l n đi l ng/ngày) ố ­ Kh i u  ố ­ Kh i u  3­3­ ỗ ơ ế ỗ ơ ế ố  áp­ t đào, h ng ban n t, ố  áp­ t đào, h ng ban n t, rò, áp x .ẻ rò, áp x .ẻ ừ ừ

ứ ứ ế ế ạ ộ ạ ộ ặ + T  1­ 5 là yên l ng. ặ + T  1­ 5 là yên l ng. ạ ộ + 6 ­ 10 là ho t đ ng trung bình. ạ ộ + 6 ­ 10 là ho t đ ng trung bình.   ạ + >10 là ho t đ ng m nh ho c có bi n ch ng. ạ + >10 là ho t đ ng m nh ho c có bi n ch ng.

ự ủ ệ ạ ắ Ngoài ra còn đo ho t tính c a b nh d a vào máu l ng, đo CRP ủ ự ệ ắ ạ ặ ặ      Ngoài ra còn đo ho t tính c a b nh d a vào máu l ng, đo CRP

máu, fibrinogen máu. máu, fibrinogen máu.

Ể

Ế

TI N TRI N

ưỡ ưỡ

ng:  ng:

ạ ạ 2. Tình tr ng dinh d 2. Tình tr ng dinh d ả ả

ắ ắ

ả ả

ế ế

ả ả

ẻ ẻ ả ả

ế ế ả ả

ủ ủ ồ ồ

ự ấ ự ấ

ị ị ườ ườ

ỉ ố ỉ ố

ự ự

ạ ạ

ố ố

ng: d a vào ch  s  calci,  ng: d a vào ch  s  calci,

ế ế

­ thi u máu, gi m lympho, gi m s t, thi u k m. ­ thi u máu, gi m lympho, gi m s t, thi u k m. ộ ­  Gi m  protid  máu,  đo  đ   gi m  thanh  th i  trong  ộ ­  Gi m  protid  máu,  đo  đ   gi m  thanh  th i  trong  phân  c a  alpha  1  anti­trypsin,  ClCr  (clorua  chrom)  phân  c a  alpha  1  anti­trypsin,  ClCr  (clorua  chrom)  ạ ằ b ng đ ng v  phóng x  giúp đánh giá s  th t thoát  ạ ằ b ng đ ng v  phóng x  giúp đánh giá s  th t thoát  ộ ng ru t. protein qua đ ộ ng ru t. protein qua đ ươ ể ­ R i lo n chuy n hóa x ươ ể ­ R i lo n chuy n hóa x ề phospho, phosphatase ki m, và vitamin D. ề phospho, phosphatase ki m, và vitamin D. ­ Thi u vitamin E. ­ Thi u vitamin E.

Ề

Ộ

ĐI U TR

Ị N I KHOA

ả ả

ưỡ ưỡ

ợ ợ

ễ ễ

t các tr t các tr

ế ế

1.1. Ti 1.1. Ti

ấ ơ ấ ơ

ề ề ộ ộ

ạ ạ

ơ ả ơ ả

ổ ổ ể ặ ể ặ

ể ể ệ ệ

ưỡ ưỡ

ơ ơ ố ẻ , k m. ố ẻ , k m. ị ẩ ặ ị ẩ ặ ằ ng  b nh  nhân  b ng  đ ằ ng  b nh  nhân  b ng  đ

ị ộ ả ả ề 1.Đi u  tr   n i  khoa:  gi m  viêm  giúp  gi m  đau,  gi m  ị ộ ả ả ề 1.Đi u  tr   n i  khoa:  gi m  viêm  giúp  gi m  đau,  gi m  ả ỏ ạ ị ộ ng  th a  tiêu  ch y,  duy  tr   m t  tình  tr ng  dinh  d ạ ả ỏ ị ộ tiêu  ch y,  duy  tr   m t  tình  tr ng  dinh  d ng  th a  ộ ườ ậ ắ ng h p b i nhi m.  đáng, d p t ộ ườ ậ ắ ng h p b i nhi m.  đáng, d p t ự    t th c: ự t th c: ượ ấ ng và protid. ch t x , tuy nhiên  ­ Cung c p năng l ượ ấ ­ Cung c p năng l ng và protid. ch t x , tuy nhiên  ứ ả ầ c n  tránh  rau  qu   có  ch a  nhi u  lignine  vì  nó  có  ứ ả ầ c n  tránh  rau  qu   có  ch a  nhi u  lignine  vì  nó  có  ắ ẹ ể ế t.  th  k t đám trong vùng đo n ru t  đã h p gây t ẹ ắ ể ế t.  th  k t đám trong vùng đo n ru t  đã h p gây t ơ ườ ứ ng đ n  th c ăn c  b n: a. amin, các đ n peptid, đ ơ ườ ứ th c ăn c  b n: a. amin, các đ n peptid, đ ng đ n  ắ ầ ­ C n b  sung thêm s t, sinh t ầ ắ ­ C n b  sung thêm s t, sinh t ậ ẩ Trong th   n ng  ho c  đ  chu n  b  cho ph u  thu t  ậ ẩ Trong th   n ng  ho c  đ  chu n  b  cho ph u  thu t  ườ ầ ng  tiêm  c n  cho  nuôi  d ườ ầ c n  cho  nuôi  d ng  tiêm  chuy n.ề chuy n.ề

ề

ị 1.2. Đi u tr  kháng viêm:

ườ ườ ợ ợ 1.  Salazosulfapyridin, 1.  Salazosulfapyridin, th  th ố ng  ph i  h p  ố ng  ph i  h p

ẽ ẽ ế ế ả ả azathioprin,  6  azathioprin,  6  ố t  ố t

­

mercaptopurin và cyclosporin s  cho k t qu  kháng viêm t mercaptopurin và cyclosporin s  cho k t qu  kháng viêm t h n.ơh n.ơ 2. Salazopyridine 2. Salazopyridine ề ­

ả ả ệ ệ ươ ươ

ơ ơ ự ự

ụ ụ ượ ượ

ủ ủ ầ ầ ạ ộ ạ ộ ọ ọ ấ ấ ủ ủ ợ ợ

ẩ ẩ

ỉ ỉ ạ ạ

ể ể ượ ượ ụ ụ ẩ ẩ

ươ ươ ả ả ổ ổ

ự ắ ự ắ ẽ ẽ ềLi u 3­4g/ngày.  Li u 3­4g/ngày.  ạ ổ ệ ng đ i  Trong b nh Crohn, sulfasalazin hi u qu  trên t n th ổ ạ ệ ng đ i  Trong b nh Crohn, sulfasalazin hi u qu  trên t n th ệ ộ ề t  này  là  là  do  tràng  nhi u  h n  là  trên  ru t  non.  S   khác  bi ệ ộ ề t  này  là  là  do  tràng  nhi u  h n  là  trên  ru t  non.  S   khác  bi c  cách  tác  d ng  c a  nó.  5­ASA  còn  g i  là  mesalazine,  đ c  cách  tác  d ng  c a  nó.  5­ASA  còn  g i  là  mesalazine,  đ ủ xem là thành ph n ho t đ ng c a ch t này. L i ích c a dây  ủ xem là thành ph n ho t đ ng c a ch t này. L i ích c a dây  ấ ả ố ớ n i v i Sulfapyridin không ph i ch  là kháng khu n mà nh t  ấ ả ố ớ n i v i Sulfapyridin không ph i ch  là kháng khu n mà nh t  ế ậ ể ậ là đ  v n chuy n 5­ASA đ n t n đ i tràng khi đó 5­ASA và  ể ậ ế ậ là đ  v n chuy n 5­ASA đ n t n đ i tràng khi đó 5­ASA và  ủ c tách ra do tác d ng c a vi khu n. Đi u này  sulfapyridin đ ủ c tách ra do tác d ng c a vi khu n. Đi u này  sulfapyridin đ ả ng  gi ả gi ng  ở ồ  h i tràng có l ở ồ  h i tràng có l ề ề i thích cho salazosulfapyridin ít hi u qu  trong t n th i thích cho salazosulfapyridin ít hi u qu  trong t n th  là do s   v ng m t c a 5  là do s   v ng m t c a 5 ệ ệ ặ ủ ­­ASA.ASA. ặ ủ

ề

ị

1.2. Đi u tr  kháng viêm (tt):

ầ ầ

­

ầ ầ

ầ ồ ầ ồ

­

ố ợ ố ợ

ế ế

rednisolon   3. P3. Prednisolon ở ề li u  kh i  đ u  0,5­0,75mg/kg/ngày,  không  quá  ở ề ­ li u  kh i  đ u  0,5­0,75mg/kg/ngày,  không  quá  60mg/ngày, 60mg/ngày, ề ả cho trong 2­4 tu n r i gi m li u d n và duy trì 10­ ề ả cho trong 2­4 tu n r i gi m li u d n và duy trì 10­ 20 mg/ngày trong vòng 4­6 tháng.  20 mg/ngày trong vòng 4­6 tháng.  ớ ầ NN uếuế  tái  phát:  c n  duy  trì  corticoid  và  ph i  h p  v i   tái  phát:  c n  duy  trì  corticoid  và  ph i  h p  v i  ớ ầ azathioprin. azathioprin. :  đ 4.  Azathioprin:  đ 4.  Azathioprin

ễ ễ ả ả

ụ ụ

ề ề ầ ầ

ả ố ả ố

ư ư

ư ư

ẹ ẹ

ế ế

t  nh ng  ch a  t  nh ng  ch a

ử ử

ề ề

ổ ượ thành  6­  c  gan  bi n  đ i  ượ ổ thành  6­  c  gan  bi n  đ i  ế ề ứ ấ ả c  ch   mi n  mercaptopurine,  c   2  ch t  này  đ u  ề ứ ế ấ ả mercaptopurine,  c   2  ch t  này  đ u  c  ch   mi n  ụ ị d ch,  li u  1,5­2  mg/kg/ngày.  Tác  d ng  ph   là  gi m  ụ ị d ch,  li u  1,5­2  mg/kg/ngày.  Tác  d ng  ph   là  gi m  ạ b ch c u h t, viêm t y c p. ạ b ch c u h t, viêm t y c p. ứ ứ ệ c th  nghi m nhi u. ệ c th  nghi m nhi u.

ụ ấ ạ ụ ấ ạ  h a  h n  cho  k t  qu   t 5.  Cyclosporin:  h a  h n  cho  k t  qu   t 5.  Cyclosporin: ượ đ ượ đ

ả ả

metronidazol. 1.3. Kháng sinh: metronidazol. 1.3. Kháng sinh: ị ố ề ề ị ố 1.4. Đi u tr  ch ng tiêu ch y: 1.4. Đi u tr  ch ng tiêu ch y: ề ề ­

ầ ầ

­

ầ ầ ầ ầ

­

ấ ấ ở ạ ở ạ

ề ề

ặ ặ

ầ ầ

ề ề

ặ ặ

ầ ầ

ể ể ế ế

ạ ạ

ỡ ỡ

ủ ủ

ụ ụ

ậ ậ

ả ả

ố ố

Loperamid li u 2­4 mg x 3 l n/ngày.  Loperamid li u 2­4 mg x 3 l n/ngày.  ặ Codein  30mg  x  3l n/ngày  ho c  diphénoxylat  ặ Codein  30mg  x  3l n/ngày  ho c  diphénoxylat  ề (diased) li u 2,5mg x 3l n/ngày.  ề (diased) li u 2,5mg x 3l n/ngày.  ợ ườ ả Trong tr ng h p tiêu ch y gây ra kém h p thu các  ợ ườ ả ng h p tiêu ch y gây ra kém h p thu các  Trong tr ủ ẩ ạ ộ ậ ố   đ i  tràng  thì  mu i  m t  và  ho t  đ ng  t y  c a  nó  ủ ẩ ạ ộ ậ ố   đ i  tràng  thì  mu i  m t  và  ho t  đ ng  t y  c a  nó  ớ ặ nên  dùng  hydroxyde  ho c  phosphate  albumin  v i  ớ ặ nên  dùng  hydroxyde  ho c  phosphate  albumin  v i  li u  30­50ml  x  3­4l n/ngày  ho c  cholestyramin  2­4  li u  30­50ml  x  3­4l n/ngày  ho c  cholestyramin  2­4  ấ ệ g x 4 l n/ngày. Đi u b t ti n là nó có th  làm n ng  ấ ệ g x 4 l n/ngày. Đi u b t ti n là nó có th  làm n ng  ớ ợ ả thêm  tình  tr ng  tiêu  ch y  m   do  nó  k t  h p  v i  ớ ợ ả thêm  tình  tr ng  tiêu  ch y  m   do  nó  k t  h p  v i  mu i m t và làm gi m tác d ng c a sulfasalazin mu i m t và làm gi m tác d ng c a sulfasalazin ..

ề

ậ

ẩ

ị

2. Đi u tr  ph u thu t:

ỉ ỉ

ộ ộ

ắ ắ

ẩ ẩ

ẫ ẫ

ủ ủ

ẻ ướ ự ướ ẻ ướ ự ướ

i  s   h i  s   h

ng  d n  c a  siêu  ng  d n  c a  siêu

ẻ ạ ẻ ạ

ặ ặ

ể ố ắ t  ể ố ắ t

ề ề

ợ ợ

ạ ạ ở ộ ở ộ

ỉ ỉ

ậ ị Các ch  đ nh ph u thu t là khi có t c ru t, rò  ậ ị 1.1. Các ch  đ nh ph u thu t là khi có t c ru t, rò  ặ ặho c áp xe. ho c áp xe. ẫ ư D n  l u  áp  x   d ẫ ư 2.2. D n  l u  áp  x   d ặ âm ho c CT scanner. ặ âm ho c CT scanner. ộ ố ắ N i  t t  ru t  non  ho c  x   d   dày  đ   n i  t ố ắ ộ t  ru t  non  ho c  x   d   dày  đ   n i  t 3.3. N i  t ẹ ị ầ ph n b  trít h p. ẹ ị ầ ph n b  trít h p. ộ ạ ắ C t đo n ru t non. ộ ắ ạ 4.4. C t đo n ru t non. ể ẹ ườ ng h p trít h p nhi u đo n có th   Trong tr ể ẹ ườ ng h p trít h p nhi u đo n có th   5.5. Trong tr ằ ậ ẩ ph u thu t ch nh hình b ng cách m  ru t non  ậ ẩ ằ ph u thu t ch nh hình b ng cách m  ru t non  ẻ ọ x  d c và khâu ngang. ẻ ọ x  d c và khâu ngang.