YOMEDIA
Bài giảng Bệnh sốt rét - BS. Trần Đăng Khoa
Chia sẻ: _ _
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:25
9
lượt xem
1
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài giảng Sốt rét trang bị cho người học những kiến thức sau: Đại cương, tác nhân gây bệnh, các yếu tố dịch tễ, bệnh cảnh lâm sàng – xét nghiệm, nguyên tắc chẩn đoán, nguyên tắc điều trị, các biện pháp phòng ngừa. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm nội dung chi tiết!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Bệnh sốt rét - BS. Trần Đăng Khoa
- BEÄNH SOÁT REÙT
BS. TRẦN ĐĂNG KHOA
BỘ MÔN NHIỄM ĐH Y DƯỢC HCM
- DAØN BAØI
1- Ñaïi cöông
2- Taùc nhaân gaây beänh
3- Caùc yeáu toá dòch teã
4- Beänh caûnh laâm saøng – Xeùt nghieäm
5- Nguyeân taéc chaån ñoaùn
6- Nguyeân taéc ñieàu trò
7- Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa
- 1- Ñaïi cöông:
- Plasmodium kyù sinh trong hoàng caàu
- Bieåu hieän chính: côn soát reùt ñieån hình (laïnh run soát vaõ
moà hoâi: heát soát), keøm gan to, laùch to vaø thieáu maùu
- Toån thöông caùc cô quan hoân meâ, suy thaän, haï HA…
- 2- Taùc nhaân gaây beänh
+ 5 loaïi kyù sinh truøng gaây beänh soát reùt ôû ngöôøi:
- Plasmodium falciparum
- Plasmodium vivax
- Plasmodium ovale
- Plasmodium malariae
- Plasmodium knowlesi
- 2- Taùc nhaân gaây beänh (2)
+ Năm 2004 phát hiện P. knowlesi (gây bệnh ở khỉ Macaca) ở khu
vực ĐNA (Malaysia: Sarawak, Borneo).
+ Hình thể KSTSR:
+ Dưỡng bào ở giai đoạn sớm → giống P. falciparum
+ Dưỡng bào ở giai đoạn trễ → giống P. malariae
+ Soi kính hiển vi thường chẩn đoán lầm với Plasmodium malariae
+ Việt Nam: P.knowlesi ở Tây Nguyên: trai 2 tuổi, gái 3 tuổi và nam
27 tuổi (Malar J. 2009 Oct 30;8:249) - dân tộc Ra-glây, sống gần
rừng và đều không triệu chứng LS.
5
- 2- Taùc nhaân gaây beänh (3)
+ Plasmodium kyù sinh ôû 2 kyù chuû: muoãi Anopheles (muoãi
ñoøn xoùc) vaø ngöôøi (ñoäng vaät coù xöông soáng)
- Muoãi: kyù chuû vónh vieãn (höõu tính)
- Ngöôøi: kyù chuû taïm thôøi (voâ tính)
6
- Aedes Culex
Anopheles
7
- Chu kyø phaùt trieån cuûa kyù sinh truøng soát reùt
Muoãi Anopheles (muoãi ñoøn xoùc) kyù sinh truøng soát reùt
trong cô theå ngöôøi
8
- Phaân boá beänh soát reùt treân theá giôùi
9
- 3- Caùc yeáu toá dòch teã (1)
- Phaân boá beänh: nhieät ñôùi: noùng aåm, röøng raäm: muoãi
Anopheles sinh soáng.
-Taïi VN: Taây baéc, Thanh hoaù,
Quaûng nam, Taây nguyeân,
röøng U minh, Phuù quoác, Caàn giôø. Hieän nay tæ leä beänh môùi maéc
taêng do di daân
- 3- Caùc yeáu toá dòch teã (2)
- Nguoàn laây: Ngöôøi beänh hoaëc ngöôøi mang KSTSR theå giaù laïnh
(khoâng bieåu hieän LS)
- Ñöôøng laây: muoãi Anopheles laø vaät trung gian, laây töø ngöôøi
ngöôøi do truyeàn maùu, duøng chung kim chích
- Nhoùm nguy cô maéc beänh naëng: Ngöôøi môùi vaøo vuøng SR löu
haønh, thai phuï, treû em: 6-9th., nghieän xì ke, BN ñieàu trò khoâng ñuû
lieàu
11
- 4- Beänh caûnh laâm saøng –
Xeùt nghieäm(1):
+ 4 thôøi kyø:
4.1- UÛ beänh: muoãi chích trieäu chöùng: côn soát ñaàu tieân (12
- 28 ngaøy), BN caûm thaáy khoeû hoaëc chæ ôùn laïnh
4.2- Khôûi phaùt: khoâng roõ
- 4- Beänh caûnh LS – XN (2)
4.3- Toaøn phaùt: Côn soát reùt ñieån hình: 3 giai ñoaïn
• Reùt run: 15-60 ph, meät moõi, nhöùc ñaàu, noân oùi, da laïnh,
maïch nhanh
• Soát cao ñoät ngoät sau côn reùt, T=39-40°C, da khoâ, 30ph.-
6giôø
• Vaõ moà hoâi sau soát, nhiệt độ giaûm daàn, ñaãm moà hoâi, maïch
chaäm, da aám, BN buoàn nguû, dễ chòu
+ Ñaëc ñieåm côn soát reùt: trình töï ba giai ñoaïn, chu kyø tuyø
loaïi KST, giöõa caùc côn BN caûm thaáy khoeû maïnh.
- 4- Beänh caûnh LS–XN (3)
+ Thaêm khaùm BN ñang coù côn soát reùt: Tænh, ñöø, gan to, aán
ñau, laùch to, da nieâm keùm hoàng.
+ Caùc bieán chöùng soát reùt do
P.falciparum SR aùc tính: theå naõo (hoân
meâ), suy thaän, vaøng da, thieáu maùu naëng, xuaát
huyeát (roái loaïn ñoâng maùu), haï HA, phuø phoåi, tieåu
huyeát saéc toá (nöôùc tieåu saäm ñen), haï ñöôøng
huyeát, roái loaïn kieàm toan (toan maùu, lactate maùu
taêng)
4.4- Hoài phuïc:Sau vaøi tuaàn, BN coù theå töï laønh beänh (ñieàu trò
laøm döùt côn soát sôùm).
- 15
- ¤ Caùc xeùt nghieäm:
+ Caùc xeùt nghieäm thöôøng quy: CTM,
chöùc naêng gan, thaän, Ion ñoà maùu, Xquang
phoåi, ñöôøng huyeát.
+ XN ñaëc hieäu: Pheát maùu – nhuoäm
Giemsa, Paracheck (Parasight-F), Optimal test.
Döôõng baøo P.falciparum theå nhaãn
trong hoàng caàu
- Keát quaû xeùt nghieäm: Pheát maùu
Gioït daøy
Giọt mỏng
17
- 5- Nguyeân taéc chaån ñoaùn:
1. SỐT RÉT LÂM SÀNG:
• Sốt
• Không tìm thấy nguyên nhân gây sốt khác
• Đang ở hoặc đến vùng SR lưu hành/ tiền sử mắc sốt rét
• Trong vòng 3 ngày đầu điều trị bằng thuốc sốt rét có đáp
ứng tốt
2. XÁC ĐỊNH MẮC SỐT RÉT:
Có KSTSR / lame máu nhuộm giemsa, xét nghiệm chẩn
đoán nhanh phát hiện kháng nguyên/ PCR
- 6- Nguyeân taéc ñieàu trò (1):
+ Cheá ñoä dinh döôõng, nghó ngôi.
+ Ñieàu trò ñaëc hieäu: thuoác khaùng KSTSR:
6.1- SR do P.vivax, P.ovale hoaëc do P.malariae :
CHLOROQUINE: vieân 250 mg[N1, N2= 4 vieân (10mg/kg); N3
= 2 vieân (5mg/kg) 10 vieân]
PRIMAQUINE: vieân 13,2mg (7,5 mg base) : 2 vieân/ngaøy
[0,25 mg/kg x 14 ngaøy (CCÑ: thai phuï)]
- 6- Nguyeân taéc ñieàu trò(2):
- SR do P.falciparum :
6.2.1- SR nheï (soát reùt côn):
DHA-PPQ (Artekin, CV Artecan,...): Dihydroartemisinin 40
mg + Piperaquine 320 mg. NL: N1: 4 vieân, N2- N3: 2 vieân.
Thay thế: Quinine: uống 30 mg/kg/ngày, chia 3 lầnx7ngày
phối hợp với Doxycycline: uống 1 lần, 3 mg/kg/ngàyx7 ngày,
hoặc Quinine (liều như trên) phối hợp với Clindamycine
uống 15mg/kg/ngày, chia 2 lần x 7 ngày (cho phụ nữ có thai
hoặc trẻ < 8 tuổi).
+ Primaquin 0,5mg/kg, NL 4 vieân duy nhaát dieät giao baøo, .
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.101:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.101:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
