Bài giảng Chuẩn đoán hình ảnh hội chứng phế nang - BS. Nguyễn Phú Khoáng, BS. Nguyễn Quang Trọng

CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH HOÄI CHÖÙNG PHEÁ NANG

BS.NGUYEÃN QUYÙ KHOAÙNG

BS.NGUYEÃN QUANG TROÏNG

KHOA CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH

BEÄNH VIEÄN AN BÌNH -TP.HCM

April 17, 2015 1

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 2

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 3

ÑÒNH NGHÓA

n  Hoäi chöùng pheá nang bao goàm caùc daáu

hieäu dieãn taû söï hieän dieän cuûa dòch hoaëc teá baøo (laønh,aùc) trong pheá nang. n  Hoäi chöùng naøy thöôøng gaëp trong caùc beänh lyù caáp tính,dieãn tieán mau leï.

April 17, 2015 4

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 5

GIAÛI PHAÃU PHEÁ NANG (ALVEOLUS)

n  Moãi phoåi coù töø 300-500 trieäu pheá nang,caùc pheá nang saép xeáp nhö nhöõng chuøm nho quanh caây pheá quaûn ñöôïc phaân chia theo kieåu chia ñoâi töø trung taâm ra ngoaïi vi (23 laàn phaân chia),moãi pheá nang coù ñöôøng kính # 250µm.

n  Dieän tích beà maët trao ñoåi khí ôû moãi phoåi coù kích

thöôùc baèng moät saân quaàn vôït (75m2).

n  Pheá nang (alveolus) laø ñôn vò cô baûn cuûa quaù trình trao ñoåi khí.Noù khoâng thaáy ñöôïc treân X quang vì kích thöôùc quaù nhoû.

April 17, 2015 6

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY SÔ CAÁP (PRIMARY LOBULE)

n  Tieåu thuøy sô caáp laø ñôn vò chöùc naêng nhoû

nhaát cuûa phoåi.

n  Noù goàm taát caû caùc caáu truùc sau tieåu pheá

quaûn hoâ haáp (respiratory bronchiole), bao goàm töø 16-40 pheá nang.

n  ÔÛ ngöôøi lôùn,coù khoaûng 23 trieäu tieåu thuøy sô

caáp.

n  Tieåu thuøy sô caáp cuõng khoâng thaáy ñöôïc

treân X quang.

April 17, 2015 7

GIAÛI PHAÃU CHUØM PHEÁ NANG (ACINUS)

n  Chuøm pheá nang bao goàm taát caû caùc caáu truùc sau tieåu pheá quaûn taän (terminal bronchiole): ñoäng maïch,tónh maïch,maïch baïch huyeát,thaàn kinh,moâ lieân keát…

n  Noù coù ñöôøng kính 4-8mm,hình thaønh töø 10-20 tieåu thuøy sô caáp vaø coù khoaûng 400 pheá nang.

n  Khi bò thaâm nhieãm,caùc chuøm pheá nang bieåu hieän nhö nhöõng boùng môø khoâng roõ bôø-boùng môø pheá nang (acinar shadows,acini).

April 17, 2015 8

GIAÛI PHAÃU CHUØM PHEÁ NANG (ACINUS)

April 17, 2015 9

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER (SECONDARY LOBULE)

n  Ñaây laø ñôn vò caáu truùc nhoû nhaát cuûa phoåi maø

ñöôïc bao quanh bôûi vaùch moâ lieân keát.

n  Tieåu thuøy thöù caáp coù hình thaùp ña dieän, ñaùy

ôû ngoaïi vi,ñænh höôùng veà roán phoåi.

n  Noù hình thaønh töø 3-5 chuøm pheá nang vaø coù

ñöôøng kính ñaùy 1-2,5cm.

n  ÔÛ phoåi ngöôøi coù khoaûng 5000 tieåu thuøy thöù

caáp Miller.

April 17, 2015 10

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

n  Truïc cuûa tieåu thuøy thöù

caáp ñöôïc taïo thaønh bôûi tieåu PQ trung taâm tieåu thuøy (central bronchiole) vaø tieåu ÑM trung taâm tieåu thuøy (central arteriole).Bao quanh tieåu PQ vaø tieåu ÑM trung taâm tieåu thuøy laø moâ keõ.

n  Tónh maïch vaø maïch baïch huyeát naèm ôû vaùch lieân tieåu thuøy.

April 17, 2015 11

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

A:CHUØM PHEÁ NANG.

B.TIEÅU THUØY SÔ CAÁP.

1.Tieåu PQ trung taâm tieåu thuøy.

2.Tieåu PQ taän.

3.Tieåu PQ hoâ haáp.

4.Keânh pheá nang.

5.Tuùi pheá nang.

6.Pheá nang.

April 17, 2015 12

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

n  Caùc tuùi pheá nang thoâng thöông vôùi nhau qua loã Kohn.

8.Loã Kohn (Pore de Kohn).

n  Ngoaøi ra,keânh Lambert noái thoâng pheá nang vôùi tieåu PQ tröôùc taän.

6.Keânh Lambert (Canal de Lambert).

April 17, 2015 13

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

n  Khi vaùch moâ lieân keát (moâ keõ) giöõa caùc tieåu thuøy thöù caáp (coøn goïi laø vaùch lieân tieåu thuøy- interlobular septa) daøy leân,chuùng ñöôïc thaáy caû treân X quang quy öôùc (caùc ñöôøng Kerley) laãn treân CT coù ñoä phaân giaûi cao (high resolution CT-HRCT).

April 17, 2015 14

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

D.Anthoine.L’Imagerie Thoracique

April 17, 2015 15

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER CAÙC CAÁU TRUÙC COÙ THEÅ THAÁY ÑÖÔÏC TREÂN HRCT

April 17, 2015 16

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

LAÙT CAÉT DAØY: THAÁY ÑÖÔÏC MAÏCH MAÙU PHOÅI

LAÙT CAÉT MOÛNG: THAÁY ÑÖÔÏC VAÙCH LIEÂN TIEÅU THUØY VAØ ÑOÄNG MAÏCH TRUNG TAÂM TIEÅU THUØY

April 17, 2015 17

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

April 17, 2015 18

GIAÛI PHAÃU TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

TOÅN THÖÔNG CHUØM PHEÁ NANG (ACINI)

TOÅN THÖÔNG TOAØN TIEÅU THUØY THÖÙ CAÁP MILLER

April 17, 2015 19

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 20

CAÙC DAÁU HIEÄU X QUANG

1.Boùng môø coù ñaäm ñoä dòch,bôø môø nhoeø. 2.Caùc boùng môø coù khuynh höôùng hoäi tuï. 3.Caùc boùng môø coù theå heä thoáng hoùa. 4.Caùc boùng môø tuï taäp thaønh hình caùnh

böôùm.

5.Coù khí aûnh noäi pheá quaûn (air

bronchogram).

6.Coù nhöõng noát “acini”. 7.Dieãn bieán thöôøng mau leï.

April 17, 2015 21

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 22

NGUYEÂN NHAÂN

A.Toån thöông khu truù:

1.Vieâm phoåi do vi truøng. 2.Nhoài maùu phoåi. 3.Lao phoåi. 4.Naám phoåi.

B.Toån thöông lan toûa:

1.Caáp tính:

a/OAP. b/ARDS. c/Vieâm phoåi do sieâu vi. d/Beänh maøng trong. e/Vieâm phoåi hít. f/Maùu tuï trong phoåi.

April 17, 2015 23

NGUYEÂN NHAÂN

2.Maïn tính:

a/Lao phoåi. b/Naám phoåi. c/K tieåu pheá quaûn-pheá nang. d/Sarcoidose. e/Hodgkin. f/Ñoïng protein. g/Beänh phoåi do hít daàu. h/Vieâm phoåi maïn tính coù baïch caàu aùi

toan taêng.

April 17, 2015 24

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 25

HÌNH AÛNH X QUANG

VIEÂM PHOÅI THUØY TREÂN (P)

A.J.Chandrasekhar,M.D.Chest X-ray Atlas.

April 17, 2015 26

HÌNH AÛNH X QUANG

VIEÂM PHOÅI PHAÂN THUØY NGOAØI THUØY GIÖÕA (P)

April 17, 2015 27

HÌNH AÛNH X QUANG

Boùng môø troøn ôû phaân thuøy ñænh cuûa thuøy döôùi phoåi (P) à VIEÂM PHOÅI TROØN

April 17, 2015 28

HÌNH AÛNH X QUANG

April 17, 2015 29

Boùng môø troøn ôû thuøy treân phoåi (P) à VIEÂM PHOÅI TROØN

HÌNH AÛNH X QUANG

Boùng môø troøn ôû giöõa phoåi (P) à U PHOÅI ?

Hai ngaøy sau à VIEÂM PHOÅI

April 17, 2015 30

HÌNH AÛNH X QUANG

Khí aûnh noäi pheá quaûn treân Sieâu aâm.

Phaân boá ñoäng maïch phoåi bình thöôøng.

VIEÂM PHOÅI TROØN

April 17, 2015 31

HÌNH AÛNH X QUANG

VIEÂM PHOÅI (Leùgionellose)

D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998.

April 17, 2015 32

HÌNH AÛNH X QUANG

-AIR BRONCHOGRAM SIGN (+) -SILHOUETTE SIGN (+) vôùi voøm hoaønh (T). -SILHOUETTE SIGN (-) vôùi bôø tim (T). àVIEÂM THUØY DÖÔÙI PHOÅI (T)

Dalia Megiddo,M.D et al. Chest X-ray interpretation. Academia Medica,Jerusalem,ISRAEL.

April 17, 2015 33

HÌNH AÛNH X QUANG

VIEÂM PHOÅI (Coù air bronchogram)

April 17, 2015 34

HÌNH AÛNH X QUANG

VIEÂM PHOÅI (Coù air bronchogram)

Joseph K.T.Lee. Lee computed body tomography with MRI correlation. 1998

April 17, 2015 35

HÌNH AÛNH X QUANG

K TIEÅU PHEÁ QUAÛN-PHEÁ NANG LAN TOÛA

April 17, 2015 36

HÌNH AÛNH X QUANG

PHUØ PHOÅI CAÁP NGUYEÂN NHAÂN DO TIM

April 17, 2015 37

HÌNH AÛNH X QUANG

April 17, 2015 38

HÌNH AÛNH X QUANG

PHUØ PHOÅI CAÁP

April 17, 2015 39

HÌNH AÛNH X QUANG

CHAÁN THÖÔNG SOÏ NAÕO à XUAÁT HUYEÁT NOÄI SOÏ

PHUØ PHOÅI DO NGUYEÂN NHAÂN THAÀN KINH

April 17, 2015 40

HÌNH AÛNH X QUANG

PHUØ PHOÅI TOÅN THÖÔNG

AIR BRONCHOGRAM SIGN (+)

April 17, 2015 41

HÌNH AÛNH X QUANG

PHUØ PHOÅI TOÅN THÖÔNG

AIR BRONCHOGRAM SIGN (+)

April 17, 2015 42

HÌNH AÛNH X QUANG

15/03/2003

19/03/2003

20/03/2003

SARS-SEVERE ACUTE RESPIRATORY SYNDROME

PHUØ PHOÅI TOÅN THÖÔNG

April 17, 2015 43

HÌNH AÛNH X QUANG

BEÄNH MAØNG TRONG

D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998.

April 17, 2015 44

HÌNH AÛNH X QUANG

ÑOÏNG PROTEIN PHEÁ NANG

D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998.

April 17, 2015 45

DAØN BAØI

n  Ñònh nghóa. n  Giaûi phaãu:Pheá nang,tieåu thuøy sô caáp,

chuøm pheá nang,tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Caùc daáu hieäu X quang. n  Nguyeân nhaân. n  Hình aûnh X quang. n  Keát luaän.

April 17, 2015 46

KEÁT LUAÄN

n  Ñeå hieåu roõ hoäi chöùng naøy,ta caàn naém vöõng giaûi phaãu cuûa chuøm pheá nang vaø tieåu thuøy thöù caáp Miller.

n  Ghi nhôù 7 daáu hieäu X quang cuûa

hoäi chöùng naøy.

April 17, 2015 47

CAÛM ÔN SÖÏ CHUÙ YÙ THEO DOÕI CUÛA QUYÙ BAÙC SÓ

April 17, 2015 48