CHỨC NĂNG VĂN HỌC
Văn học là loại hình nghệ thuật
đa chức năng
Văn học có tính đa chức năng:
- Là một hoạt động ý thức xã hội, xét từ phía hành động sang tạo, từ bản
chất của văn học, từ góc độ tiếp nhận của bạn đọc, có thể thấy văn học
mang nhiều chức năng.
- Tính đa chức năng của văn học được quyết định bởi tính thống nhất đa
dạng của đối tượng nghệ thuật và tính đa nhu cầu của đời sống xã hội và
chủ thể sang tạo.
Chức năng văn học có tính lịch sử:
- Chức năng văn học vận động và biến đổi theo sự đổi thay của đời sống
xã hội. Chức năng văn học mỗi giai đoạn tùy thuộc các yếu tố: hoàn cảnh
lịch sử, trạng thái cộng đồng, đời sống cá nhân, mục đích thực tiễn và
mục đích nghệ thuật…
- Mỗi chức năng, trong những giai đoạn lịch sử nhất định, cũng có
những biểu hiện khác nhau.
Các chức năng không tách biệt mà liên đới, xuyên thấm lẫn nhau. Việc
phân biệt từng chức năng chỉ là cô lập tạm thời.
Một số chức năng của văn học: giáo dục, nhận thức, thông tin, giao
tiếp, giải trí, dự báo, thẩm mĩ, tự biểu hiện, văn hóa, định hướng tư
tưởng, đánh giá phân loại đạo đức, nhân đạo hóa con người, kích thích
khoái cảm, tổ chức tập hợp xã hội, bổ sung tinh thần, nếm trải, minh
họa…
Chức năng bao trùm có tính đặc thù của văn học là chức năng thẩm mĩ.
Chức năng này chi phối, xuyên thấm các chức năng khác.
Chức năng thẩm mĩ của văn học
Văn học thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ, gợi dậy những khoái
cảm nghệ thuật cho con người
•Mang đến cho con người sự hưởng thụ cái đẹp (miêu tả, phản ánh cái đẹp của cuộc
sống; sang tạo cái đẹp vốn không có/chưa có trong thực tế)
•Tạo cho người đọc khoái cảm trước vẻ đẹp chất liệu, vẻ đẹp của các thủ pháp sang
tạo.
•Người đọc được “đền bù” những tình cảm thẩm mĩ mà trong đời thường có thể không
có được.