Bài giảng Chương 19: Cầu ôtô

Chia sẻ: Nguyen Thu Mot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

240
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chương 19: Cầu ôtô giúp người học nắm được phân loại, công dụng, cấu tạo chung của cầu ôtô; truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục, dầm cầu, cầu dân hướng. Đây là tài liệu hữu ích cho bạn đọc nghiên cứu và học tập lĩnh vực Cơ khí - Chế tạo máy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chương 19: Cầu ôtô

ch−¬ng 19 19.1. Ph©n lo¹i, c«ng dông, cÊu t¹o chung CÇu «t« Ph©n lo¹i cÇu «t« 19.1. Ph©n lo¹i, c«ng dông, cÊu t¹o chung - CÇu chñ ®éng 19.2. TruyÒn lùc chÝnh - CÇu bÞ ®éng 19.3. Bé vi sai 19.4. B¸n trôc - C©u dÉn h−íng 19.5. DÇm cÇu - CÇu kh«ng dÉn h−íng 19.6. CÇu dÉn h−íng 19.1. Ph©n lo¹i, c«ng dông, cÊu t¹o chung 19.1. Ph©n lo¹i, c«ng dông, cÊu t¹o chung C«ng dông cña cÇu «t« CÊu t¹o chung cña cÇu «t« - TruyÒn, t¨ng vµ ph©n phèi m« men xo¾n ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng. -CÊu t¹o chung cña cÇu chñ ®éng gåm cã bé truyÒn lùc chÝnh, bé vi sai, c¸c b¸n trôc vµ vá cÇu. - NhËn c¸c ph¶n lùc tõ mÆt ®−êng t¸c dông lªn vµ ®ì toµn bé phÇn träng l−îng cña «t« ph©n bè trªn nã. -CÊu t¹o chung cña cÇu ®ì t¶i th−êng gåm mét dÇm cÇu, hai ®Çu cã l¾p c¸c b¸nh xe. CÇu ®−îc nèi víi khung xe - §ì phÇn träng l−îng cña «t« ph©n bè trªn cÇu ®ã vµ tiÕp b»ng hÖ thèng treo. nhËn c¸c ph¶n lùc tõ mÆt ®−êng, truyÒn tíi khung (th©n hoÆc vá) «t«. -CÊu t¹o chung cña cÇu dÉn h−íng gåm cã dÇm cÇu, chèt - KÕt hîp víi hÖ thèng l¸i ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÒu khiÓn h−íng trô ®øng (hoÆc trô ®øng gi¶ t−ëng), ngâng trôc ®Ó l¾p c¸c chuyÓn ®éng cña «t«. b¸nh xe lªn ®ã. 1
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh C«ng dông ph©n lo¹i - Theo d¹ng bé truyÒn - truyÒn lùc chÝnh b¸nh r¨ng, - truyÒn vµ t¨ng m« men xo¾n tõ hép sè - truyÒn lùc chÝnh trôc vÝt, b¸nh vÝt truyÒn ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng - truyÒn lùc chÝnh kiÓu xÝch. ¤t« hiÖn nay sö dông rÊt phæ biÕn lo¹i truyÒn lùc chÝnh b¸nh r¨ng. -®æi ph−¬ng cña m« men xo¾n Trªn «t« ®éng c¬ ®Æt ngang ngay t¹i cÇu chñ ®éng th× truyÒn lùc chÝnh chØ dïng c¸c b¸nh r¨ng trô Trªn «t« cã ®éng c¬ ®Æt däc th× truyÒn lùc chÝnh cã mét cÆp b¸nh r¨ng c«n 19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh ph©n lo¹i - Theo sè cÆp bé truyÒn ph©n lo¹i - truyÒn lùc chÝnh ®¬n (chØ gåm cã mét cÆp bé truyÒn hay 1 cÆp b¸nh r¨ng) - truyÒn lùc chÝnh kÐp (gåm 2 cÆp bé truyÒn hay 2 cÆp b¸nh r¨ng) TruyÒn lùc chÝnh kÐp cã thÓ ®−îc bè trÝ thµnh mét côm (gäi lµ truyÒn lùc chÝnh kÐp trung t©m) hoÆc ®−îc bè trÝ t¸ch thµnh 2 côm riªng biÖt. CÆp bé truyÒn thø nhÊt ®−îc ®Æt cïng víi bé vi sai ë trung t©m, cÆp bé truyÒn thø hai th−êng ®−îc ®Æt t¹i c¸c b¸nh xe (gäi lµ truyÒn lùc c¹nh hay truyÒn lùc cuèi cïng). 2
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh TruyÒn lùc chÝnh ®¬n TruyÒn lùc chÝnh ®¬n §Æc ®iÓm cña cÆp b¸nh r¨ng c«n r¨ng th¼ng: - Bé truyÒn lùc chÝnh ®¬n chØ gåm 1 cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp víi - chÕ t¹o ®¬n gi¶n nh−ng ¨n khíp kh«ng ªm dÞu; nhau. §ã cã thÓ lµ cÆp b¸nh r¨ng c«n hoÆc cÆp b¸nh r¨ng trô -Trong truyÒn lùc chÝnh ®¬n b¸nh r¨ng c«n, b¸nh r¨ng chñ ®éng - do ®iÒu kiÖn chÕ t¹o mµ sè r¨ng tèi thiÓu cña b¸nh r¨ng (cßn gäi lµ b¸nh r¨ng qu¶ døa) ®−îc chÕ t¹o liÒn trôc, b¸nh chñ ®éng lín so víi c¸c cÆp b¾nh r¨ng kh¸c (v× vËy khã t¹o r¨ng bÞ ®éng (cßn gäi lµ b¸nh r¨ng vµnh chËu hoÆc vµnh ®−îc tû sè truyÒn lín trong khi kÝch th−íc cña bé truyÒn lùc chÝnh vÉn nhá gän). r¨ng) ®−îc chÕ t¹o rêi thµnh vµnh r¨ng råi ghÐp víi vá vi sai. Ngµy nay c¸c cÆp b¸nh r¨ng lo¹i nµy Ýt ®−îc sö dông trong -B¸nh r¨ng c«n cã thÓ lµ r¨ng th¼ng, r¨ng cong hoÆc b¸nh truyÒn lùc chÝnh cña «t«. r¨ng hyp«it. 19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh TruyÒn lùc chÝnh ®¬n TruyÒn lùc chÝnh ®¬n • Sö dông cÆp b¸nh r¨ng c«n xo¾n cã thÓ t¨ng ®−îc tû sè • CÆp b¸nh r¨ng hyp«it cã ®Æc ®iÓm lµ c¸c ®−êng t©m trôc cña truyÒn cña truyÒn lùc chÝnh trong khi vÉn gi÷ ®−îc kÝch th−íc b¸nh r¨ng chñ ®éng vµ bÞ ®éng kh«ng c¾t nhau mµ lÖch nhau nhá gän cña bé truyÒn (do ®Æc ®iÓm lµ sè r¨ng tèi thiÓu cña b¸nh r¨ng chñ mét kho¶ng c¸ch tèi ®a b»ng 20% ®−êng kÝnh b¸nh r¨ng ®éng cã thÓ nhá h¬n (tõ 6 ®Õn 7 r¨ng) mµ vÉn ®¶m b¶o ¨n khíp tèt vµ bÒn). vµnh chËu (H-15.2). V× vËy cã thÓ bè trÝ ®Ó sµn xe thÊp xuèng, lµm gi¶m chiÒu cao träng t©m trong khi vÉn gi÷ ®−îc kho¶ng s¸ng gÇm xe nh− sö dông c¸c cÆp b¸nh • CÆp b¸nh r¨ng lo¹i nµy cßn cã ®Æc ®iÓm lµ ¨n khíp ªm dÞu r¨ng kh¸c. h¬n cÆp b¸nh r¨ng c«n r¨ng th¼ng. • CÆp b¸nh r¨ng lo¹i nµy cßn cã ®Æc ®iÓm lµ ¨n khíp ªm vµ cã • Nh−îc ®iÓm lµ chÕ t¹o phøc t¹p h¬n vµ lùc chiÒu trôc sinh ra tû sè truyÒn lín h¬n c¸c bé truyÒn kh¸c cã cïng kÝch th−íc. lín vµ ®æi chiÒu theo chiÒu quay cña b¸nh r¨ng nªn æ l¨n cña trôc ph¶i lµm viÖc víi t¶i träng lín h¬n vµ ®æi chiÒu. • Nh−îc ®iÓm: chÕ t¹o phøc t¹p, ®ßi hái cã ®é chÝnh x¸c l¾p Ngµy nay truyÒn lùc chÝnh cña «t« sö dông chñ yÕu lµ cÆp b¸nh ghÐp cao vµ ®Æc biÖt lµ sù tr−ît gi÷a c¸c bÒ mÆt r¨ng lín, ®ßi hái ph¶i dïng dÇu b«i tr¬n ®Æc biÖt (dÇu hyp«Ýt). r¨ng lo¹i nµy. 3
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh TruyÒn lùc chÝnh ®¬n TruyÒn lùc chÝnh ®¬n C¸c æ ®ì trôc c¸c b¸nh r¨ng truyÒn lùc chÝnh ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c trôc ®é cøng v÷ng tèt ®Ó c¸c b¸nh r¨ng ¨n khíp ®óng víi nhau, chóng th−êng lµ c¸c æ thanh l¨n. Sù ¨n khíp cña cÆp b¸nh r¨ng c«n xo¾n rÊt nh¹y c¶m víi biÕn d¹ng cña trôc. 19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh TruyÒn lùc chÝnh ®¬n TruyÒn lùc chÝnh ®¬n CÊu t¹o cña truyÒn lùc chÝnh ®¬n b¸nh r¨ng c«n CÊu t¹o cña truyÒn lùc chÝnh ®¬n dïng b¸nh r¨ng trô 4
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh TruyÒn lùc chÝnh kÐp TruyÒn lùc chÝnh kÐp • TruyÒn lùc chÝnh kÐp th−êng ®−îc dïng trªn «t« t¶i lín, khi cÇn cã tû sè truyÒn lùc chÝnh lín. TruyÒn lùc chÝnh kÐp th−êng gåm mét cÆp b¸nh r¨ng c«n vµ mét cÆp b¸nh r¨ng trô hoÆc mét bé truyÒn hµnh tinh. • 2 cÆp b¸nh r¨ng ®−îc bè trÝ chung thµnh mét côm, ®Æt trong mét vá vµ bé vi sai ®Æt sau cÆp b¸nh r¨ng thø hai. Bè trÝ nh− vËy th× kÝch th−íc cÇu lín, bé vi sai ph¶i chÞu t¶i lín h¬n • CÆp b¸nh r¨ng c«n vµ bé vi sai bè trÝ thµnh 1 côm, cÆp b¸nh r¨ng trô hay bé truyÒn hµnh tinh ®−îc bè trÝ trªn c¸c nöa trôc (truyÒn lùc c¹nh hay truyÒn lùc cuèi cïng). Bè trÝ nh− vËy th× kÝch th−íc cÇu nhá gän h¬n, kÝch th−íc vi sai còng nhá gän h¬n v× nã chØ chÞu t¶i nhá CÊu t¹o cña truyÒn lùc chÝnh kÐp nh−ng l¹i cÇn hai cÆp b¸nh r¨ng trô ë trªn hai b¸n trôc. bè trÝ trung t©m 19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh Bè trÝ æ l¨n cña cÆp b¸nh r¨ng truyÒn lùc chÝnh Bè trÝ æ l¨n cña cÆp b¸nh r¨ng truyÒn lùc chÝnh • CÆp b¸nh r¨ng c«n cña truyÒn lùc chÝnh ph¶i ®¶m b¶o ®−îc bè trÝ sao cho cã ®é cøng v÷ng cao ®Ó kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn sù ¨n khíp cña b¸nh r¨ng. 5
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh Bè trÝ æ l¨n cña cÆp b¸nh r¨ng truyÒn lùc chÝnh §iÒu chØnh truyÒn lùc chÝnh Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, th× c¸c æ l¨n vµ c¸c mÆt r¨ng b¸nh Trong truyÒn lùc chÝnh dïng b¸nh r¨ng trô th× b¸nh r¨ng chñ r¨ng bÞ mßn dÉn ®Õn cã khe hë gi÷a c¸c r¨ng b¸nh r¨ng ¨n ®éng ®−îc l¾p trªn trôc thø cÊp hép sè nªn ta chØ cÇn bè trÝ æ trong qu¸ tr×nh ¨n khíp, lµm cho sù ¨n khíp kh«ng hîp lý, dÔ cho trôc hép sè, b¸nh r¨ng bÞ ®éng còng ®−îc bè trÝ nh− g©y h− háng b¸nh r¨ng (®Æc biÖt lµ c¸c cÆp b¸nh r¨ng c«n truyÒn lùc chÝnh b¸nh r¨ng c«n r¨ng cong v× chóng rÊt nh¹y c¶m víi ®é chÝnh x¸c ¨n khíp). V× vËy, ®èi víi truyÒn lùc chÝnh b¸nh r¨ng c«n cÇn ph¶i ®iÒu chØnh sù ¨n khíp cña c¸c b¸nh r¨ng vµ ®iÒu chØnh khe hë æ l¨n. TruyÒn lùc chÝnh b¸nh r¨ng trô th× ta kh«ng thÓ ®iÒu chØnh ®−îc sù ¨n khíp, khi qu¸ mßn th× ph¶i thay cÆp b¸nh r¨ng míi hoÆc æ l¨n míi. 19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.2. TruyÒn lùc chÝnh §iÒu chØnh truyÒn lùc chÝnh §iÒu chØnh truyÒn lùc chÝnh - Khe hë gi÷a c¸c r¨ng ¨n khíp ph¶i cã gi¸ trÞ tõ 0.15 ÷ 0.4 • Nguyªn t¾c ®iÒu chØnh truyÒn lùc chÝnh lµ ®iÒu chØnh khe hë æ mm ®èi víi cÆp b¸nh r¨ng míi vµ vµo kho¶ng 0.5 mm ®èi víi l¨n tr−íc sau ®ã míi ®iÒu chØnh sù ¨n khíp cña c¸c cÆp b¸nh cÆp b¸nh r¨ng ®· qua sö dông. r¨ng truyÒn lùc chÝnh. - DiÖn tÝch tiÕp xóc gi÷a c¸c r¨ng ¨n khíp ph¶i ®¶m b¶o kh«ng • §iÒu chØnh sù ¨n khíp cña truyÒn lùc chÝnh ph¶i ®¶m b¶o nhá h¬n 70% diÖn tÝch mÆt bªn cña r¨ng. khe hë gi÷a c¸c r¨ng ¨n khíp vµ diÖn tÝch tiÕp xóc cña c¸c NÕu diÖn tÝch tiÕp xóc bÐ th× øng suÊt tiÕp xóc lín lµm gi¶m tuæi r¨ng ¨n khíp. thä cña b¸nh r¨ng. NÕu khe hë lín qu¸ th× trong qu¸ tr×nh ¨n khíp sÏ cã hiÖn §Ó cã thÓ kiÓm tra diÖn tÝch tiÕp xóc, ng−êi ta th−êng dïng phÊn hoÆc s¬n b«i lªn bÒ mÆt t−îng va ®Ëp c¸c r¨ng, ¶nh h−ëng ®Õn ®é bÒn cña b¸nh r¨ng r¨ng tr−íc khi cho ¨n khíp vµ sau khi b¸nh r¨ng ¨n khíp th× kiÓm tra vÕt tiÕp xóc trªn c¸c bÒ mÆt r¨ng. 6
19.2. TruyÒn lùc chÝnh 19.3. Bé vi sai C«ng dông • Trong qu¸ tr×nh «t« lµm viÖc, cã thÓ chuyÓn ®éng trªn c¸c ®−êng vßng, hay chuyÓn ®éng th¼ng trªn c¸c mÆt ®−êng VÞ trÝ cña c¸c kh«ng b»ng ph¼ng... Khi ®ã c¸c b¸nh xe chñ ®éng ph¶i cã vÕt tiÕp xóc kh¶ n¨ng quay víi nh÷ng vËn tèc kh¸c nhau. NÕu c¸c b¸nh xe chñ ®éng kh«ng thÓ quay víi nh÷ng vËn tèc kh¸c nhau th× sÏ xÈy ra hiÖn t−îng tuÇn vμ vÞ trÝ ¨n hoµn c«ng suÊt, sÏ cã b¸nh xe bÞ tr−ît, g©y mµi mßn lèp, t¨ng suÊt tiªu hao nhiªn khíp liÖu cña ®éng c¬ vµ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ®éng häc quay vßng cña «t«. • Bé vi sai cã c«ng dông lµ ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c b¸nh xe chñ ®éng cã thÓ quay víi nh÷ng vËn tèc kh¸c nhau vµ ph©n phèi m« men xo¾n ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng còng nh− ®Õn c¸c cÇu chñ ®éng. 19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai ph©n lo¹i - Theo sù bè trÝ vµ c«ng dông: ph©n lo¹i - Theo ®Æc ®iÓm ph©n chia m« men xo¾n cña vi sai - vi sai gi÷a c¸c b¸nh xe chñ ®éng trªn mét cÇu. Nã cho • vi sai ®èi xøng vµ vi sai kh«ng ®èi xøng. Vi sai ®èi xøng chia phÐp c¸c b¸nh xe chñ ®éng trªn cïng cÇu ®ã cã thÓ quay ®Òu m« men xo¾n cho c¸c trôc ra cña nã. th−êng ®−îc dïng gi÷a víi vËn tèc kh¸c nhau vµ ph©n phèi m« men xo¾n ®Õn c¸c c¸c b¸nh xe trªn cïng mét cÇu chñ ®éng vµ còng ®−îc dïng lµm vi sai gi÷a c¸c cÇu chñ ®éng. b¸nh xe ®ã • Vi sai kh«ng ®èi xøng chia m« men xo¾n cho c¸c trôc ra theo - vi sai gi÷a c¸c cÇu chñ ®éng (cßn gäi lµ vi sai trung t©m). mét tû lÖ nµo ®ã kh¸c 1. Nã ®−îc bè trÝ gi÷a c¸c cÇu chñ ®éng ®Ó ph©n phèi Nã cho phÐp c¸c b¸nh xe chñ ®éng trªn c¸c cÇu cã thÓ m« men xo¾n ra c¸c cÇu sao cho phï hîp víi tû lÖ träng l−îng b¸m trªn c¸c cÇu ®ã, quay víi nh÷ng vËn tèc kh¸c nhau vµ ph©n chia m« men nh»m n©ng cao tÝnh n¨ng ®éng lùc häc cña «t« vµ sö dông hîp lý m« men xo¾n cña ®éng c¬. xo¾n ®Õn c¸c cÇu ®ã. 7
19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai ph©n lo¹i: Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu ph©n lo¹i: Theo kh¶ n¨ng h¹n chÕ ®é chªnh lÖch tèc ®é gi÷a c¸c trôc ra (h¹n chÕ sù tr−ît quay cña c¸c trôc ra hay lµ • vi sai b¸nh r¨ng: sö dông c¸c cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp (b¸nh r¨ng cña c¸c b¸nh xe chñ ®éng) cña c¸c bé vi sai trô hoÆc b¸nh r¨ng nãn). Lo¹i vi sai nµy ®−îc sö dông chñ yÕu trªn «t« hiÖn nay • vi sai trôc vÝt- b¸nh vÝt: sö dông bé truyÒn trôc vÝt - b¸nh vÝt. Lo¹i • vi sai cã ma s¸t trong nhá vi sai nµy cã ®Æc ®iÓm lµ hiÖu suÊt thÊp nªn hiÖn nay Ýt ®−îc sö dông trªn «t«. • vi sai cã ma s¸t trong lín (vi sai t¨ng ma s¸t) • vi sai cam: sö dông c¸c chi tiÕt cã bÒ mÆt cong kh«ng ®Òu (d¹ng cam) vµ c¸c con tr−ît ®Ó t¹o thµnh bé vi sai. C¸c con tr−ît cã thÓ ®−îc bè trÝ h−íng trôc hoÆc h−íng kÝnh. Lo¹i vi sai nµy Ýt ®−îc sö • vi sai cã thÓ kho¸ cøng hoµn toµn. dông trªn «t« d©n dông mµ ®−îc dïng nhiÒu trªn c¸c «t« qu©n sù cã tÝnh n¨ng ®éng lùc häc cao. • C¸c lo¹i vi sai kh¸c 19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai ph©n lo¹i: Theo kh¶ n¨ng h¹n chÕ ®é chªnh lÖch tèc ®é gi÷a c¸c trôc ra (h¹n chÕ sù tr−ît quay cña c¸c trôc ra hay lµ cña c¸c b¸nh xe chñ ®éng) cña c¸c bé vi sai ph©n lo¹i: Theo c¸ch thøc ®iÒu khiÓn vi sai C¸c lo¹i vi sai h¹n chÕ tr−ît ®−îc ph©n biÖt víi nhau b»ng Vi sai cã kÕt cÊu cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ ®é chªnh lÖch tèc ®é gi¸ trÞ cña hÖ sè khãa vi sai Kσ = Mms/M0. gi÷a c¸c trôc ra cã thÓ tù ®éng khãa hoÆc khãa c−ìng bøc. Vi sai cã ma s¸t trong nhá cã hÖ sè kho¸ vi sai Kσ = 0,05 ÷ 0,2 hÇu nh− kh«ng cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ tr−ît quay cña c¸c trôc ra. • Lo¹i vi sai tù ®éng kho¸ ®Ó h¹n chÕ tr−ît sÏ tù ®éng t¹o ra m« men ma s¸t trong khi sù chªnh lÖch tèc ®é gi÷a hai trôc Vi sai cã ma s¸t trong lín cã hÖ sè kho¸ vi sai Kσ = 0,2 ÷ ra lín. Mét sè lo¹i vi sai h¹n chÕ ®é chªnh lÖc tèc ®é gi÷a 0,8, Vi sai cam, vi sai trôc vÝt - b¸nh vÝt vµ vi sai b¸nh r¨ng cã c¬ cÊu t¨ng ma s¸t hai trôc ra cã m« men ma s¸t tû lÖ víi ®é chªnh lÖch tèc ®é thuéc lo¹i nµy. gi÷a hai trôc ra nh− vi sai ma s¸t nhít. Vi sai cã thÓ khãa cøng hoµn toµn lµ lo¹i vi sai kh«ng cã c¬ cÊu t¨ng ma s¸t nh−ng cã c¬ cÊu khãa cøng vi sai. Khi khãa • Lo¹i vi sai kho¸ c−ìng bøc th× cÇn cã t¸c ®éng cña ng−êi cøng vi sai th× hÖ sè kho¸ vi sai cã gi¸ trÞ Kσ = 1 vµ khi ®ã ®iÒu khiÓn ®Ó kho¸ hoµn toµn vi sai. c¸c trôc ra lu«n quay cïng tèc ®é víi nhau. 8
19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng 1- b¸nh r¨ng vμnh chËu, - Khi hai trôc ra cña bé vi sai (hai b¸nh xe) quay cïng vËn 2,7 - ®Öm tú l−ng c¸c b¸nh r¨ng, 3 - c¸c b¸nh r¨ng b¸n tèc gèc, c¸c b¸nh r¨ng trôc ra quay ®ång bé víi nhau theo trôc, 4- c¸c b¸nh r¨ng hμnh vµnh r¨ng vµ vá hép vi sai, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh chØ tinh, 5 - vá hép vi sai, chuyÓn ®éng theo c¸c b¸nh r¨ng b¸n trôc chø kh«ng quay 6 - bul«ng, 8 - trôc b¸nh r¨ng quanh trôc cña nã. Khi ®ã chóng cã t¸c dông nh− nh÷ng vi sai (ë ®©y cã d¹ng ch÷ thËp) c¸i nªm, nªm c¸c b¸nh r¨ng b¸n trôc l¹i víi nhau. M« men ®−îc truyÒn ®Õn c¸c trôc ra b»ng nhau vµ b»ng mét nöa m« men ®−îc truyÒn ®Õn vá vi sai. 19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng • Khi hai trôc ra cña bé vi sai quay víi c¸c vËn tèc kh¸c nhau, c¸c b¸nh r¨ng trôc ra quay t−¬ng ®èi víi nhau vµ c¸c NÕu vËn tèc cña vá vi sai b»ng kh«ng th× hai trôc ra cã thÓ b¸nh r¨ng hµnh tinh võa chuyÓn ®éng theo c¸c b¸nh r¨ng quay ng−îc chiÒu nhau víi cïng gi¸ trÞ vËn tèc. b¸n trôc võa quay quanh trôc cña nã. Tæng vËn tèc cña c¸c trôc ra b»ng 2 lÇn vËn tèc vá vi sai. Nh− vËy, trong qu¸ tr×nh phanh hÖ thèng truyÒn lùc trong khi «t« vÉn ®ang ch¹y th× cã thÓ c¸c b¸nh xe chñ ®éng sÏ • Khi ®ã, nÕu c¸c b¸nh xe vÉn cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn m« quay ng−îc chiÒu nhau, lµm ¶nh h−ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng men truyÒn ®Õn th× m« men truyÒn ®Õn trôc quay nhanh M1 ®iÒu khiÓn h−íng chuyÓn ®éng cña «t«, ®Æc biÖt lµ cÇu chñ vµ m« men truyÒn ®Õn trôc quay chËm M2: ®éng dÉn h−íng. M1 = 0,5.(Mo - Mms); M2 = 0,5.(Mo + Mms). 9
19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng Vi sai b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng • NÕu mét b¸nh xe nµo ®ã cã kh¶ n¨ng b¸m h¹n chÕ vµ chØ • §Ó t¨ng kh¶ n¨ng v−ît qua nh÷ng chç tr¬n tr−ît, ng−êi ta cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn m« men M1' < M1 th× m« men truyÒn chÕ t¹o vµ sö dông c¸c bé vi sai cã cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ ®Õn trôc ®ã chØ b»ng M1' vµ m« men truyÒn ®Õn b¸nh xe tr−ît. TÊt nhiªn víi c¸c vi sai cã ma s¸t trong cao th× hiÖn t−îng tuÇn hoµn c«ng kia còng bÞ h¹n chÕ vµ tèi ®a lµ b»ng M1' + Mms. suÊt nhÑ gi÷a c¸c b¸nh xe th−êng xuyªn xÈy ra khi vËn tèc cña chóng kh«ng b»ng nhau. • V× vËy, nÕu mét b¸nh xe chñ ®éng n»m trªn chç ®−êng tr¬n tr−ît th× nã chØ cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn m« men xo¾n truyÒn • Khi gµi cøng vi sai th× bé vi sai kh«ng cßn t¸c dông. V× vËy chóng chØ ®−îc thùc hiÖn khi «t« ®i qua nh÷ng ®−êng tr¬n tr−ît, cã thÓ xÈy ra hiÖn rÊt nhá vµ bÞ quay tr¬n (hiÖn t−îng patinª) th× b¸nh xe kia t−îng tr−ît quay mét b¸nh xe nµo ®ã mµ th«i. Khi ra khái nh÷ng ®o¹n ®−êng xÊu còng chØ nhËn ®−îc mét m« men nhá vµ «t« cã thÓ kh«ng ®ã, cÇn ph¶i më kho¸ ®Ó vi sai ho¹t ®éng ®−îc b×nh th−êng. v−ît qua ®−îc chç ®−êng tr¬n tr−ît ®ã. 19.3. Bé vi sai 19.3. Bé vi sai Vi sai gμi khãa c−ìng bøc xøng Vi sai gμi khãa c−ìng bøc xøng • Vi sai gµi khãa c−ìng bøc cã c¬ cÊu gµi khãa riªng vµ ®−îc ®iÒu khiÓn bëi ng−êi l¸i. §èi víi nh÷ng «t« cã trang bÞ vi sai lo¹i nµy, ng−êi l¸i ph¶i tu©n thñ quy t¾c sö dông khãa vi sai ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng mµi mßn lèp vµ tuÇn hoµn c«ng suÊt: trong nh÷ng tr−êng hîp cÇn thiÕt ng−êi l¸i sÏ ®iÒu khiÓn gµi vi sai ®Ó t¨ng tÝnh n¨ng th«ng qua cña «t« sau ®ã l¹i ®iÒu khiÓn më khãa vi sai ®Ó ®¶m b¶o ®óng ®éng häc cña c¸c b¸nh xe. §Ó b¸o cho ng−êi l¸i biÕt vi sai ®ang khãa, ng−êi ta cã thÓ bè trÝ ®Ìn b¸o khãa vi sai trªn b¶ng ®Ìn b¸o trong khoang l¸i. Lo¹i nµy ngµy nay th−êng chØ ®−îc sö dông trªn mét sè «t« t¶i lín vµ «t« chuyªn dïng. 8. C«ng t¾c ®Ìn b¸o gμi khãa vi sai, 9. VÝt h·m cμng g¹t vμo trôc tr−ît, 10. Nót ®æ dÇu, • DÉn ®éng gµi cøng vi sai cã thÓ b»ng c¬ khÝ hoÆc b»ng khÝ 11.trôc tr−ît, 12. Lß xo håi vÞ mμng sinh lùc, 13. Lß xo gi¶m chÊn, 15. Mμng sinh lùc, nÐn 16. èng dÉn khÝ nÐn, 17. §Õ ®ì mμng sinh lùc, 18. N¾p cña vá, 19. Vá cña bÇu mμng sinh lùc, 20. Cμng g¹t, 21. Vμnh r¨ng cña b¸nh r¨ng trôc ra, 22. èng r¨ng khãa vi sai. 10
19.3. Bé vi sai 19.3. BỘ VI SAI Vi sai gμi khãa c−ìng bøc xøng Vi sai tăng ma sát • Nguyªn lý lµm viÖc: • Vi sai t¨ng ma s¸t cã rÊt nhiÒu d¹ng kÕt cÊu. Nguyªn t¾c cÊu t¹o §Æc ®iÓm ®Ó t¨ng ma s¸t cho c¸c bé vi sai lµ dïng c¸c khíp ma s¸t ®Ó khi cã • Lo¹i vi sai cã thÓ kho¸ cøng c−ìng bøc nµy cã thÓ h¹n chÕ sù chuyÓn ®éng t−¬ng ®èi gi÷a c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh vµ c¸c tr−ît quay cña c¸c b¸nh xe rÊt tèt nh−ng cÇn cã thao t¸c ®iÒu trôc cña nã hoÆc chuyÓn ®éng t−¬ng ®èi gi÷a c¸c b¸nh r¨ng trôc ra khiÓn cña ng−êi l¸i xe nªn thao t¸c ®iÒu khiÓn «t« phøc t¹p. th× khíp ma s¸t tù ®éng t¹o ra lùc ma s¸t trong néi t¹i bé vi sai. • Sù gµi kho¸ vi sai rÊt khã thùc hiÖn khi cã sù chªnh lÖch tèc ®é gi÷a hai trôc ra cña vi sai vµ cã thÓ ph¶i ng¾t dßng c«ng suÊt cña ®éng c¬ truyÒn ®Õn vi sai hoÆc dõng «t« ®Ó cã thÓ gµi kho¸ vi sai. Do vËy khã cã thÓ tËn dông qu¸n tÝnh cña «t« ®Ó ®−a «t« ra khái chç ®−êng tr¬n tr−ît mét c¸ch dÔ dµng, nhanh chãng. Nh÷ng nh−îc ®iÓm nµy sÏ ®−îc kh¾c phôc khi sö dông vi sai tù ®éng kho¸. 1. Vμnh r¨ng bÞ ®éng cña truyÒn lùc chÝnh, 2,3. C¸c nöa vá 19.3. BỘ VI SAI hép vi sai, 4. C¸c b¸nh r¨ngtrôc ra, 5. C¸c b¸nh r¨ng 19.3. BỘ VI SAI Vi sai tăng ma sát hμnh tinh, 6. Trôc ch÷ thËp, 7,8. §Öm tú l−ng cña c¸c Vi sai tăng ma sát b¸nh r¨ng, 9. Vßng ma s¸t ngoμi, 10. Vßng ma s¸t trong. Gi÷a b¸nh r¨ng trôc ra vµ vá hép vi sai cã bè trÝ c¸c ®Üa ma s¸t. C¸c ®Üa trong Khi c¸c trôc ra quay nhanh chËm kh¸c nhau th× c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh g¾n chÆt víi c¸c b¸nh r¨ng trôc ra, c¸c ®Üa ngoµi g¾n chÆt víi vá hép vµ khi b¸nh quay vµ c¸c trôc cña nã tr−ît trªn c¸c bÒ mÆt v¸t vµ Ðp b¸nh r¨ng trôc ra r¨ng hµnh tinh quay th× lùc chiÒu trôc ¨n khíp cña b¸nh r¨ng hµnh tinh vµ b¸nh quay chËm vÒ phÝa vá. Nh− vËy trong khíp ma s¸t xuÊt hiÖn ¸p lùc gi÷a r¨ng trôc ra sÏ t¹o nªn ¸p lùc cho khíp ma s¸t. Mét sè bé vi sai, ng−êi ta t¹o ra c¸c bÒ mÆt ma s¸t, xuÊt hiÖn m« men ma s¸t trong lín vµ vi sai tù ®éng ¸p lùc gi÷a c¸c vßng ma s¸t b»ng lß xo nÐn gi÷a c¸c b¸nh r¨ng trôc ra. t¨ng ma s¸t trong cña nã. 11
19.3. BỘ VI SAI 19.3. BỘ VI SAI Vi sai tăng ma sát Vi sai cam dùng khớp ma sát nhớt Vi sai cam cã ma s¸t trong cao, ®−îc dïng chñ yÕu trªn c¸c xe qu©n sù cã 1,4. C¸c b¸nh r¨ng trôc ra, tÝnh n¨ng c¬ ®éng cao. Vi sai cam cã lo¹i vi sai cam h−íng kÝnh vµ vi sai 2. b¸nh r¨ng hμnh tinh, cam h−íng trôc, cã lo¹i mét hay hai d·y. Nguyªn t¾c cÊu t¹o lµ trªn c¸c 3. Trôc ra, 5. Phít dÇu, trôc ra cã c¸c bÒ mÆt cong kh«ng ®Òu (cam) t¹o nªn mét kho¶ng kh«ng 6. Vá ngoμi, 7. Vá trong, gian cã ®é réng kh«ng ®Òu gi÷a c¸c trôc ra, c¸c con ch¹y sÏ dÞch chuyÓn 8. Vßng trong cña khíp ma s¸t, 9.Vßng c¸ch, trong ®ã khi c¸c trôc ra quay víi vËn tèc kh¸c nhau, t¹o nªn ma s¸t trong 10. Vßng ngoμi cña khíp lín cña vi sai. ma s¸t, 11.Kho¶ng kh«ng chøa dÇu. Khíp ma s¸t cña nã gåm c¸c ®Üa ma s¸t ngoµi g¾n vëi vá vi sai vµ c¸c ®Üa ma s¸t trong g¾n víi mét b¸nh r¨ng trôc ra, tÊt c¶ ®−îc ng©m trong dÇu, th−êng lµ dÇu silic, ma s¸t ®−îc t¹o ra g÷a c¸c ®Üa cña khíp ma s¸t vµ chÊt láng trong khíp. 19.3. BỘ VI SAI 19.3. BỘ VI SAI Vi sai cam Vi sai bất đối xứng Vi sai bÊt ®èi xøng ®−îc dïng lµm vi sai gi÷a c¸c cÇu chñ ®éng. Khi CÊu t¹o cña vi sai cam h−íng kÝnh 2 d·y nh− h×nh trªn gåm cã: C¸c vµnh cam tèc ®é c¸c trôc ra nh− nhau, m« men trªn c¸c trôc ra cña vi sai bÊt ®èi ngoµi vµ vµnh trong 3, 4 g¾n víi c¸c trôc ra cña bé vi sai, gi÷a chóng cã c¸c con xøng kh«ng b»ng nhau mµ ®−îc ph©n chia theo mét tû lÖ nµo ®ã tïy tr−ît 2. C¸c con tr−ît ®−îc ph©n c¸ch nhau bëi vßng c¸ch 1 ®−îc chÕ t¹o liÒn víi thuéc vµo th«ng sè kÕt cÊu cña bé vi sai ®ã. V× vËy, ta cã thÓ bè trÝ ®Ó moay ¬ cña b¸nh r¨ng bÞ ®éng vµ lµ phÇn chñ ®éng cña bé vi sai. Vµnh cam trong m« men xo¾n truyÒn ®Õn c¸c c¸c b¸nh xe chñ ®éng cña c¸c cÇu t−¬ng gåm hai d·y vÊu cam, mçi d·y cã 6 vÊu vµ c¸c vÊu trªn hai d·y ®ã ®−îc bè trÝ so øng víi t¶i träng ph©n bè trªn cÇu ®ã, nh»m sö dông tèi ®a träng l−îng le nhau (c¸ch nhau nöa b−íc). Vµnh cam ngoµi chØ gåm mét d·y víi 6 cam lâm. b¸m cña «t«. 24 con tr−ît ®−îc l¾p vµo 2 d·y lç cña vßng c¸ch 1. 12
19.4. BÁN TRỤC 19.4. BÁN TRỤC Công dụng và phân loại Bán trục liền C«ng dông cña b¸n trôc lµ truyÒn m« men tõ bé vi sai ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng hay c¸c bé truyÒn lùc cuèi cïng ®Æt t¹i b¸nh xe chñ ®éng. B¸n trôc cßn cã thÓ chÞu mét phÇn t¶i träng tõ mÆt ®−êng truyÒn lªn b¸nh xe ®Ó ®ì mét phÇn träng l−îng cña «t« ph©n phèi lªn cÇu xe. Xu h−íng ngµy nay ng−êi ta B¸n trôc liÒn lµ mét trôc liÒn, mét ®Çu cã then hoa ®Ó ghÐp víi c¸c b¸nh r¨ng tr¸nh cho c¸c b¸n trôc ph¶i chÞu t¶i träng nµy. trôc ra cña bé vi sai, ®Çu kia hoÆc cã mét mÆt bÝch liÒn ®Ó l¾p víi moay¬ b¸nh xe hoÆc cã then hoa (hoÆc then) ®Ó ghÐp víi mÆt bÝch rêi hoÆc ®Ó ghÐp víi Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu th× b¸n trôc th−êng ®−îc ph©n lo¹i b¸n trôc liÒn vµ b¸n b¸nh r¨ng cña bé truyÒn lùc cuèi cïng t¹i b¸nh xe. §Ó h·m mÆt bÝch, ®Çu trôc trôc ghÐp. B¸n trôc liÒn ®−îc sö dông trong c¸c cÇu liÒn, hÖ thèng treo phô cã tiÖn ren ®Ó dïng ®ai èc h·m. Trªn trôc cßn cã c¸c gê ®Ó chÆn h·m c¸c chi thuéc cßn b¸n trôc ghÐp ®−îc sö dông trong c¸c cÇu rêi, hÖ thèng treo ®éc tiÕt l¾p ghÐp trªn nã: b¸nh r¨ng trôc ra cña vi sai, mÆt bÝch. lËp. Theo ®Æc ®iÓm chÞu t¶i th× b¸n trôc ®−îc ph©n thµnh c¸c lo¹i: b¸n trôc kh«ng gi¶m t¶i, b¸n trôc gi¶m t¶i mét nöa, b¸n trôc gi¶m t¶i 3/4 vµ b¸n trôc §é dµi c¸c b¸n trôc ph¶i vµ tr¸i trªn mét cÇu cã thÓ b»ng nhau hoÆc kh¸c gi¶m t¶i hoµn toµn. B¸n trôc ghÐp thuéc lo¹i gi¶m t¶i hoµn toµn. Thùc chÊt nhau tïy theo sù bè trÝ cña ®éng c¬ vµ hép sè. Sù dµi ng¾n kh¸c nhau cña hai cña c¸c b¸n trôc liÒn gi¶m t¶i lµ c¸ch bè trÝ c¸c æ l¨n cña b¸n trôc ®Ó c¸c æ b¸n trôc trªn mét cÇu lµm cho ®é cøng cña c¸c b¸n trôc kh«ng ®Òu vµ khi xe l¨n chÞu c¸c t¶i träng tõ mÆt ®−êng truyÒn lªn b¸nh xe thay cho b¸n trôc t¨ng tèc nhanh cã thÓ dÉn ®Õn sù quay th©n xe, ®Æc biÖt lµ khi t¨ng ga ®ét ngét. 19.4. BÁN TRỤC 19.4. BÁN TRỤC Bán trục liền Bán trục liền S¬ ®å a: b¸n trôc kh«ng gi¶m t¶i. C¸c æ l¨n phÝa trong vµ phÝa ngoµi ®Òu ®−îc ®Æt trªn b¸n trôc. B¸n trôc chÞu ®ñ c¸c lùc vµ S¬ ®å c: b¸n trôc gi¶m t¶i 3/4. Hai æ l¨n m« men tõ mÆt ®−êng truyÒn lªn gåm: ®Òu kh«ng ®Æt trªn b¸n trôc mµ ®−îc ®Æt Zbx, Y, Xk, Xp vµ c¸c m« men Mx, trªn dÇm cÇu vµ trªn vá vi sai. B¸n trôc Mp = Xp.rbx, My = Y.rbx, Mz = Zbx.b tõ chØ chÞu c¸c t¶i träng: Mx, Mp = Xp.rbx, Y. mÆt ®−êng vµ tõ cÆp b¸nh r¨ng cña truyÒn lùc chÝnh. (M« men phanh t¸c dông lªn S¬ ®å d: b¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn. b¸n trôc khi phanh b»ng c¬ cÊu phanh bè C¸c æ l¨n kh«ng ®Æt trªn b¸n trôc mµ ®Æt trÝ trªn hÖ thèng truyÒn lùc. trªn dÇm cÇu vµ vá vi sai. Riªng ë phÝa S¬ ®å b: b¸n trôc gi¶m t¶i 1/2. æ l¨n b¸nh xe æ 2 æ l¨n ®Æt gÇn nhau. B¸n trôc phÝa ngoµi ®−îc ®Æt trªn b¸n trôc, æ l¨n nµy chØ chÞu t¶i träng: Mx, Mp. phÝa trong ®−îc ®Æt trªn vá vi sai. B¸n trôc chÞu c¸c t¶i träng: Mx, Mp = Xp.rbx, My = Y.rbx, Mz = Zbx.b, Zbx, Xk, Xp, Y. 13
19.4. BÁN TRỤC 19.4. BÁN TRỤC Bán trục liền Bán trục ghép B¸n trôc ghÐp thùc chÊt lµ mét trôc c¸c ®¨ng ®Ó ®¶m b¶o truyÒn m« men trong c¸c cÇu rêi, hÖ thèng treo ®éc lËp. NÕu lµ b¸n trôc cña cÇu xe dÉn h−íng th× nhÊt thiÕt ph¶i lµ trôc c¸c ®¨ng ®ång tèc. C¸c b¸n trôc ghÐp bao giê còng lµ b¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn. GhÐp nèi gi÷a b¸n trôc liền vµ b¸nh xe. 19.4. BÁN TRỤC 19.4. BÁN TRỤC Bán trục ghép Bán trục ghép Hai b¸n trôc ghÐp trªn mét cÇu cã thÓ dµi b»ng nhau hoÆc kh¸c nhau, do ®ã ®é cøng cña chóng còng cã thÓ kh¸c nhau. B¸n trôc dµi thường B¸n trôc dµi h¬n cã ®é cøng nhá h¬n nªn dao ®éng xo¾n cña trôc ®ã được chÕ t¹o cã ®−êng kÝnh lín h¬n ®Ó nã cã ®é cøng t−¬ng ®−¬ng víi cã biªn ®é lín h¬n, cã thÓ lµm cho xe chuyÓn ®éng kh«ng æn ®Þnh. V× b¸n trôc ng¾n. Ng−êi ta còng cã thÓ sö dông mét trôc trung gian ®Ó hai vËy, trªn b¸n trôc dµi cßn cã thÓ bè trÝ mét bé gi¶m chÊn xo¾n ®Ó dËp t¾t b¸n trôc cã ®é dµi b»ng nhau. C¸c b¸n trôc dµi b»ng nhau cßn t¹o nªn c¸c dao ®éng ®ã, gióp cho xe chuyÓn ®éng æn ®Þnh h¬n. Bé gi¶m chÊn gãc nghiªng cña hai b¸n trôc b»ng nhau vµ do ®ã m« men lµm quay nµy ®−îc lµm thµnh mét vßng cao su g¾n liÒn trªn trôc. Khi trôc bÞ xo¾n, th©n xe gi¶m ®i vßng cao su bÞ biÕn d¹ng vµ dËp t¾t dao ®éng. 14
19.4. BÁN TRỤC 19.5. DẦM CẦU Cơ cấu tách / nối bán trục DÇm cÇu «t« cã c«ng dông ®ì toµn bé träng l−îng phÇn ®−îc treo cña «t« ph©n bè trªn cÇu ®ã; truyÒn c¸c ph¶n lùc ph¸t sinh gi÷a mÆt ®−êng vµ b¸nh xe lªn khung (hay th©n/vá) xe qua hÖ thèng treo. DÇm cÇu chñ ®éng (hay cßn gäi lµ vá cÇu chñ ®éng) cña c¸c cÇu liÒn cßn cã c«ng dông b¶o vÖ côm truyÒn lùc chÝnh, vi sai vµ b¸n trôc khái bÞ bÈn vµ ë «t« nhiÒu cÇu chñ ®éng, đÓ h¹n chÕ sự tæn hao c«ng suÊt cña ®éng c¬ vµ gi÷ dÇu mì b«i tr¬n cho chóng. sự mµi mßn chi tiÕt ng−êi ta th−êng bè trÝ c¬ cÊu kho¸ ®Çu b¸n trôc hoặc c¬ cÊu t¸ch/nèi b¸n trôc Mét b¸n trôc ®−îc chÕ t¹o thµnh 2 ®o¹n trôc, nèi víi nhau b»ng mét èng nèi Trong cÇu rêi, hÖ thèng treo ®éc lËp th× kh«ng cã dÇm cÇu mµ chØ cã cã then hoa trong. èng nèi nµy cã thÓ dÞch tr−ît trªn mét ®o¹n trôc nhê then c¸c ®ßn cña hÖ thèng treo. Ngoµi c«ng dông truyÒn c¸c phản lùc gi÷a hoa, vµ ®−îc ®iÒu khiÓn tù ®éng b»ng mét bÇu ch©n kh«ng. Khi gµi hép ph©n b¸nh xe vµ mÆt ®−êng lªn khung (hay vá) xe, nã còng cßn cã c«ng dông phèi ®Ó chuyÓn cÇu chñ ®éng phô thµnh cÇu chñ ®éng th× bÇu ch©n kh«ng ®−îc ®ì träng l−îng phÇn kh«ng ®−îc treo ph©n bè lªn cÇu. cÊp ch©n kh«ng, nã t¹o lùc vµ ®Èy èng nèi vµo nèi hai ®o¹n trôc l¹i víi nhau. Khi ng−êi l¸i gµi më cÇu thµnh cÇu bÞ ®éng th× bÇu ch©n kh«ng l¹i dÞch èng nèi vÒ, t¸ch hai ®o¹n trôc ®ã ®Ó chóng cã thÓ quay tù do víi nhau. 19.5. DẦM CẦU 19.5. DẦM CẦU Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÇu cña dÇm cÇu th× dÇm cÇu ®−îc ph©n biÖt thµnh lo¹i dÇm cÇu liÒn vµ lo¹i dÇm cÇu ghÐp (cßn gäi lµ dÇm cÇu c¾t). DÇm cÇu liÒn lµ dÇm cÇu ®−îc chÕ t¹o thµnh mét khèi cßn dÇm cÇu ghÐp ®−îc chÕ t¹o thµnh hai nöa bªn ph¶i vµ bªn tr¸i sau ®ã ®−îc ghÐp víi nhau b»ng c¸c bu l«ng. DÇm cÇu bÞ ®éng cã hÖ thèng treo phô thuéc lµ dÇm cÇu liÒn. Mét sè dÇm cÇu chñ ®éng lµ dÇm cÇu ghÐp ®Ó dÔ th¸o l¾p bé truyÒn lùc chÝnh vµ vi sai. DÇm cÇu chñ ®éng liÒn ph¶i cã n¾p ®Ò cã thÓ th¸o l¾p côm truyÒn lùc chÝnh vµ vi sai. §Ó t¨ng ®é cøng v÷ng c¸c dÇm cÇu chñ ®éng cßn ®−îc lµm c¸c g©n t¨ng cøng bªn ngoµi vµ bªn trong. DÇm cÇu liÒn cã thÓ ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p ®óc, b»ng ph−¬ng ph¸p rÌn dËp hoÆc ph−¬ng ph¸p hµn. DÇm cÇu chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p rÌn dËp cã ®Æc ®iÓm lµ träng l−îng bÐ, chÕ t¹o ®¬n gi¶n vµ rÎ tiÒn h¬n nh−ng ®é cøng v÷ng l¹i kÐm h¬n. 15
19.6. CẦU DẪN HƯỚNG 19.6. CẦU DẪN HƯỚNG CÇu dÉn h−íng cã thÓ lµ chñ ®éng hoÆc bÞ ®éng. §èi víi cÇu chñ ®éng dÉn h−íng th× ngoµi c«ng dông cña cÇu chñ ®éng, nã cßn cã c«ng dông cña cÇu dÉn h−íng. CÇu bÞ ®éng dÉn h−íng cã c«ng dông ®ì träng l−îng cña «t« ph©n bè lªn nã, tiÕp nhËn c¸c ph¶n lùc tõ mÆt ®−êng t¸c dông lªn b¸nh xe vµ truyÒn nã lªn khung (vá) th«ng qua hÖ thèng treo. Thªm vµo ®ã nã cßn kÕt hîp víi hÖ thèng l¸i ®Ó ®iÒu khiÓn h−íng chuyÓn ®éng cña «t«. CÊu t¹o cña cÇu chñ ®éng dÉn h−íng gåm cã truyÒn lùc chÝnh, vi sai, c¸c b¸n trôc nh− cÇu chñ ®éng b×nh th−êng. Tuy nhiªn, b¸n trôc ph¶i lµ b¸n trôc ghÐp vµ lµ trôc c¸c ®¨ng ®ång tèc ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c b¸nh xe dÉn h−íng cã thÓ quay ®−îc trong hai mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi nhau, ®¶m b¶o võa truyÒn ®−îc m« men l¹i võa ®iÒu khiÓn h−íng chuyÓn ®éng cña «t«. 19.6. CẦU DẪN HƯỚNG 19.6. CẦU DẪN HƯỚNG CÊu t¹o cña cÇu bÞ ®éng dÉn h−íng a) hÖ thèng treo phô thuéc, b) hÖ thèng treo ®éc lËp 1 - dÇm cÇu bÞ ®éng, 2 - ngâng trôc b¸nh xe dÉn h−íng, 3 - moay-¬ b¸nh xe, 4 - ®ßn ngang hÖ thèng treo, 5,6-c¸c khíp cÇu, A - trô ®øng (vμ trô ®øng giả t−ëng) 16