Bài giảng CNC: Bù trừ bán kính dao và các lệnh lập trình nâng cao chuẩn nhất

Bù trừ bán kính dao và các lệnh lập trình nâng cao

Lê Trung Thực

BUØ TRÖØ BAÙN KÍNH MUÕI DAO TIEÄN

• Dao tieän duøng ñeå tieän maët truï ngoøai hay maët truï trong thöôøng coù baùn kính ôû ñaàu muõi dao. Giaù trò baùn kính muõi dao R lôùn nhoû tuøy theo loaïi dao vaø do nhaø cheá taïo dao

Mũi dao töởng töợng vaø vò trí so vôùi ñieåm chuaån cuûa duïng cuï caét

Muõi dao töôûng töôïng

Gia coâng maët truï vaø maët ñaàu: toát

Muõi dao lyù thuyeát

Ñieåm caét thöïc teá

Muõi dao lyù thuyeát

Gia coâng maët coân: sai

Gia coâng maët cong: sai

Muoán ñuùng: Ñieåm ñieàu khieån phaûi laø taâm dao vaø naèm caùch quyõ ñaïo laäp trình moät khoaûng baèng baùn kính muõi dao

1. Dôøi taâm dao moät khoaûng I vaø K veà phía muõi dao töôûng töôïng 2. Cho taâm dao naèm caùch quyõ ñaïo laäp trình moät khoaûng baèng baùn kính dao nhôø leänh G42 (hay G41)

Tö theá dao T

3 4

8 6

0, 9

2 1

• Vì I vaø K ñeàu coù giaù trò baèng R, chæ khaùc nhau veà daáu cho moãi tö theá con dao, cho neân ñeå cho ñôn giaûn, ngöôøi ta khoâng duøng I, K maø duøng T ñeå kyù hieäu tö theá cuûa con dao. Bieát T vaø R, seõ bieát ñöôïc I, K, coøn kyù hieâu I, K ñöôïc duøng ñeå chæ löôïng buø moøn

Khai baùo kích thöôùc dao trong baûng tool offset

• Trong baûng Tool Offset treân maùy tieän CNC, kích

thöôùc duïng cuï khai baùo nhö sau:

• T_ X_ Z_ R_ T

T(1-32): chæ soá offset cuûa dao tieän X Z T R

: Giaù trò offset theo phöông X (tuyeät ñoái) : Giaù trò offset theo phöông Z (tuyeät ñoái) : Maõ vò trí cuûa duïng cuï (T0-T9) : Giaù trò baùn kính muõi dao (tuyeät ñoái)

Thí duï: T01 X0 Z0 F3 R1.0 I0K0

Giaù trò X ghi theo ñöôøng kính

Giaù trò Z ghi bình thöôøng

Neáu giaù trò X = 0 vaø Z = 0, vò trí toaï ñoä treân maøn hình maùy CNC laø cuûa ñieåm B.

Vieäc khai baùo giaù trò X, Z seõ laøm ñieåm B di chuyeån moät löôïng X vaø Z vaø toaï ñoä treân maøn hình laø cuûa muõi dao tieän.

Thí duï: T01 X0 Z0 F3 R1.0 I0K0

Tö theá dao F

3 1

8 4

0, 9

Giaù trò I, K trong baûng tool offset mang moät yù nghóa hoaøn toaøn khaùc so vôùi giaù trò I, K maø ta ñaõ noùi ôû treân: Ñoù laø löôïng offset dao do moøn theo phöông X vaø Z. Löôïng buø dao do moøn theo phöông X laø tính theo ñöôøng kính.

5 7

Offset dao beân traùi vaø beân phaûi khi gia coâng truï ngoaøi

G42 G41

Offset dao beân traùi vaø beân phaûi khi gia coâng truï trong

G42 G41

Thí duï: T0101 X0 Z0 Q3 R1.0

Tö theá dao Q

3 4

5 7

0, 9

2 1

Giaù trò I, K aâm hay döông phaûi xeùt theo chuyeån ñoäng buø dao ñöôïc thöïc hieän theo höôùng naøo. Thí duï ñoái vôùi dao coù tö theá F3 thì I, K seõ mang daáâu aâm, vì ñeå buø dao do moøn, dao phaûi di chuyeån ngöôïc vôùi chieàu döông cuûa truïc X vaø Z. Vôùi tö theá dao F7 thì I, K seõ mang daáu döông.

Thí duï

Chaïy töøng block chöông trình – G47, G48

Ñeå chaïy töøng block moät ñoaïn chöông trình, baïn duøng leänh G47.

Sau leänh G47, maùy seõ chaïy töøng doøng chöông trình, Nhaán nuùt CYCLE START maùy chaïy doøng tieáp theo.

Quaù trình naøy seõ tieáp tuïc cho ñeán khi gaëp leänh G48.

Sau leänh G48, maùy seõ chaïy lieân tuïc bình thöôøng.

Leänh G47 vaø G48 laø nhöõng leänh modal.

Maëc ñònh maùy chaïy vôùi leänh G48 sau khi baät maùy, sau leänh M02, M30, döøng khaån caáp vaø RESET.

Thay ñoåi löôïng chaïy dao – G49

Baïn coù theå thay ñoåi löôïng chaïy dao ñöôïc laäp trình baèng caùch vieát

G49 K (1/120), trong ñoù 1/120 laø soá phaàn traêm giöõa 1% vaø 120% cuûa giaù trò löôïng chaïy dao ñaõ laäp trình.

Leänh G49 laø modal, do ñoù noù toàn taïi cho ñeán khi xuaát hieän moät giaù trò khaùc, hay bò huyû bôûi leänh G49 K0 hay chæ ñôn giaûn laø G49.

G49 bò huyû bôûi leänh M02, M30, döøng khaån caáp vaø RESET.

G49 K phaûi ñöôïc vieát rieâng trong moät block.

Khai baùo giaù trò offset cuûa duïng cuï töø chöông trình hay panel ñieàu khieån – G50

Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau: G50 T_ X_ Z_ F_ R_ I_K_ trong ñoù T(1-32): soá offset X Z F R I K

: Giaù trò offset theo phöông X (tuyeät ñoái) : Giaù trò offset theo phöông Z (tuyeät ñoái) : Maõ vò trí cuûa duïng cuï (F0-F9) : Giaù trò baùn kinh muõi dao (tuyeät ñoái) : Giaù trò offset do moøn dao theo phöông X : Giaù trò offset do moøn dao theo phöông Z

Giaù trò ñöôïc vieát bôûi leänh G50 seõ thay giaù trò ghi trong baûng Tool Ofset.

Thay ñoåi giaù trò moøn dao I vaø K trong chöông trình - G51

trong ñoù:

N4 – Soá thöù töï block

G51 – Leänh thay ñoåi giaù trò moøn dao

Giaù trò I, K cuûa duïng cuï ñang duøng coù theå theâm vaøo hay bôùt ñi trong chöông trình nhôø leänh G51, nhöng nhöõng gía trò cuûa chuùng trong baûng Tool Offset vaãn khoâng ñoåi.

I- giaù trò theâm vaøo hay bôùt ñi töø giaù trò I ñang duøng

Caùch vieát:

N4 G51 I+/-2.3 K+/-2.3 (mm)

K- giaù trò theâm vaøo hay bôùt ñi töø giaù trò K ñang duøng

Hay

N4 G51 I+/-1.4 K+/-1.4 (inches)

I, K khoâng laøm thay ñoåi giaù trò I, K trong baûng Tool Offset.

Khueách ñaïi – G72 • Baïn coù theå khueách ñaïi chöông trình nhôø leänh G72. Caùch

vieát nhö sau: • N4 G72 K2.4 • Trong ñoù • N4 – Soá thöù töï block • G72 – Maõ leânh khueách ñaïi • K2.4 – Heä soá khueách ñaïi. • K coù gía trò trong khoûang 0.0001 ñeán 99.9999. • Sau G72, caùc gía trò toïa ñoä X vaø Z ñeàu ñöôïc nhaân vôùi K. • Ñeå thoâi khuyeách ñaïi, duøng leänh G72 K1 hoaëc sau khi

thöïc hieän leänh M02, M30, Döøng khaån caáp hay RESET.

Hoài chuaån – G74

Leänh G74 di chuyeån baøn xe dao veà chuaån R, goïi laø hoài chuaån. Coù hai tröôøng hôïp:

a) Khi laäp trình vôùi G74 trong moät block, heä thoáng seõ di chuyeån theo hai truïc chuaån theo traät töï tieâu chuaån laø X tröôùc, Z sau.

b) Khi muoán di chuyeån theo moät traät töï khaùc, thí duï Z tröôùc, X sau, baïn vieát G74 Z X.

c) G74 chæ ñöùng rieâng trong moät doøng leänh.

d) Khi duïng cuï hoài chuaån xong , treân maøn hình xuaát hieän giaù trò X, Z baèng khoaûng caùch töø goác toïa ñoä phoâi ñeán ñieåm chuaån R tröø ñi kích thöôùc cuûa duïng cuï theo phöông X vaø Z (giaù trò naøy ghi trong baûng tool offset treân maùy CNC)

Laäp trình truïc C – G14, G15, G16

Truïc C laø truïc xoay quanh truïc Z.

Vieäc laäp trình truïc C duøng trong caùc maùy tieän loaïi TS ñeå phay maët truï vaø phay maët ñaàu. Coù ba leänh duøng ñeå ñieàu khieån truïc C:

G14 - Kích hoaït ñieàu khieån truïc C, ñôn vò cuûa C laø ñoä

G15 – Phay maët truï, ñôn vò cuûa C laø mm (gia coâng trong maët phaúng CZ)

G16 – Phay maët ñaàu, ñôn vò cuûa C laø mm (gia coâng trong maët phaúng CX)

Laäp trình truïc C – G14, G15, G16

Leänh G14 – Kích hoaït truïc C.

• Baèng caùch vieát leänh G14, truïc C coù theå ñöôïc ñieàu khieån neáu tham soá 613(5)=1. • G14 phaûi ñöùng rieâng treân moät doøng leänh. • Sau khi truïc C ñöôïc kích hoaït bôûi G14, heä thoáng töï ñoäng thöïc hieän vieäc hoài chuaån ñoái vôùi truïc naøy, leänh G00 vaø G01 coù theå ñöôïc laäp trình giöõa caùc truïc C, X, Z, leänh G95, G96 seõ bò huyû.

Leänh G14 – Kích hoaït truïc C.

• Ñeå huyû G14 vaø quay veà tình traïng tieän

thoâng thöôøng, duøng leänh M03 hay M04.

• Chuyeån ñoäng cuûa truïc C ñöôïc laäp trình

baèng ñoä vaø löôïng chaïy dao F coù ñôn vò laø ñoä/phuùt

• Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau: • N4 C+/-4.3 X+/-4.3 Z+/-4.3 (heä meùt) • N4 C+/-3.4 X+/-3.4 Z+/-3.4 (heä inch)

Thí duï:

• G14 • G91 G01 C720 F500 – Truïc C quay hai

voøng troïn veïn vôùi löôïng chaïy dao 500o/ph.

• G91 G01 C720 X100 F500 • G91 G01 C720 X100 Z100 F500

Khi laäp trình vôùi G90, daáu cuûa giaù trò laäp trình chæ chieàu quay cuûa truïc C, do ñoù cuøng moät giaù trò laäp trình nhöng khaùc daáu, ñieåm tôùi seõ nhö nhau nhöng chieàu quay laø khaùc nhau Nhöng khi laäp trình vôùi G91, cuøng moät giaù trò nhöng daáu khaùc nhau thì ñieåm tôùi seõ naèm ôû hai phía khaùc nhau

G90 G91

C45

C- 45

C4 5

Ñieåm ñaàu

C- 45

G15 – Phay treân maët truï cuûa chi tieát G16 – Phay treân maët ñaàu cuûa chi tieát

• G15 hay G16 phaûi ñöôïc vieát rieâng treân moät block. • G15 hay G16 huyû vieäâc buø tröø baùn kính dao beân

traùi (G41) vaø beân phaûi (G42), huyû leänh G95, G96. • G14 phaûi ñöôïc kích hoaït tröùôc khi duøng leänh G15,

G16.

• Vôùi G15 hay G16, khoâng moät duïng cuï Txx.xx coù

theå ñöôïc laäp trình.

G15 – Phay treân maët truï cuûa chi tieát G16 – Phay treân maët ñaàu cuûa chi tieát • Leänh G01 vaø G00 coù theå ñöôïc laäp trình trong heä toaï ñoä

vuoâng goùc hay heä toïa ñoä cöïc.

• Ñeå huyû G15 hay G16, laäp trình vôùi G14. • Vôùi G15, heä thoáng ñieàu khieån duïng cuï gia coâng trong

maët truï ñöôïc traûi phaúng goïi laø maët phaúng CZ. Baùn kính maët truï laø khoaûng caùch töø ñöôøng taâm chi tieât ñeán ñaàu muõi dao phay. Ñôn vò cuûa C laø mm hay inch.

• Vôùi G16, heä thoáng ñieàu khieån duïng cuï gia coâng trong maët ñaàu chi tieát goïi laø maët phaúng CX. Ñôn vò cuûa C laø mm hay inch.

• Sau leänh G14, G15, G16 giaù trò cuûa X laø tính theo baùn

kính.

Moái quan heä giöõa caùc leänh G14, G15, G16, G0, G1, G2, G3, M3, M4

Laäp trình trong maët phaúng CZ

Thí duï phay maët truï chi tieát ñöôøng kính 40mm

Laäp trình trongmaët phaúng CX

Thí duï phay maët ñaàu chi tieát.

N10 G14 N20 G0 G90 X0 Z2 N30 Z -9.5 N40 G16 N50 G1 G91 C10 X20 F500 N60 X30 N70 C-20 N80 X-30 N90 G90 C10 X-20 F0 N100 G91 X-30 F500 N110 C-20 N120X30 N130 G90 G0 X0 F0 N140G14 N150 G90 G0 Z100 N160M30

Selecting the radial live tool.

G0 X100 Z150

T15 D15

M45 S-600 Operation 1 (Machining of the slot) G15 R36 ...Select the "C" axis. G16 ZC ......Select the work plane. G0 X90 Z-15 C0 G1 G94 X72 F100 M13 Z-35 G1 X90

Selecting the radial live tool.

G0 X100 Z150

T15 D15

M45 S-600

Operation 2 (Grooving) G15 R37 G16 ZC G0 Z-50 C-125.664 ( A) G1 X74 F100 G91 C40 F50 ...Section A-B. Z-15 ................. .Section B-C. C28 .....................Section C-D. Z15 C57.664 ...Section D-E. Z-15 C57.664 .Section E-F. C28 .....................Section F-G. Z15 .....................Section G-H. C40 .....................Section H-A. G90 X90 G0 Z10 M30

Leänh nhaûy doøng vaø copy chöông trình – G25

• Leänh G25 duøng ñeå nhaûy doøng vaø copy chöông

trình.

• Nhaûy doøng chöông trình • Nguyeân taéc vieát leänh: • N4 G25 N4 • Trong ñoù: (cid:0)  N4 – Soá thöù töï doøng chöông trình (cid:0)  G25 – Leïnh nhaûy doøng chöông trình (cid:0)  N4 – Soá thöù töï doøng chöông trình caàn nhaûy

tôùi.

Thí duï:

• N0 G00 X100 • N5 Z50 • N10 G25 N50 • N15 X50 • N20 Z70 • N50 G01 X20 • Khi chaïy ñeán doøng N10, maùy CNC nhaûy tôùi doøng N50, sau ñoù chöông trình chaïy tieáp cho ñeán heát.