Bài giảng Địa chất thủy văn đại cương: Chương 3 - Nước khoáng

ƯƠ ƯƠCH CH

NG III NG III

ƯỚ ƯỚ

N N

C KHOÁNG – N C KHOÁNG – N

C NÓNG C NÓNG

II

ƯỚ ƯỚN N

C KHOÁNG C KHOÁNG

ề ướ

:

c khoáng :

ố ủ ướ

:

c khoáng

ủ ế :

ệ 1Khái ni m v n ạ ướ c khoáng 2Phân lo i n ậ 3Quy lu t phân b c a n ạ ướ 4Các lo i n

c khoáng ch y u

ề ướ ề ướ

ệ ệ 11Khái ni m v n Khái ni m v n

c khoáng c khoáng

ữ

ườ

i ta qui

ướ

ạ ướ ọ

c ng t

ổ

ữ

ị

ự ấ

ạ ươ

ể

c bi n, đ i d

ầ

ỏ

• Ng ổ ướ c nào có t ng c : nh ng lo i n ọ , còn ộ đ khoáng hóa M < 1 g/l thì g i là ộ ạ ướ c nào có t ng đ khoáng hóa M > 1 nh ng lo i n ướ ọ . g/l thì g i là c khoáng hóa n • N c ng t th ướ ể ướ ườ ọ ướ ề c khí quy n, n ng là n c b ớ ướ ở ể ắ ồ ặ ụ c m t l c đ a (sông, h ), n th r n (l p băng ướ ầ ầ ớ ủ ở ph c t ng trên Châu Nam c c) và ph n l n n ỏ cùng trong v trái đ t. • N c khoáng hóa là n ướ ằ ở c n m

ồ ướ ng, h các t ng sâu trong v trái

ướ ặ c m n và n

ướ n đ t.ấ

ạ ướ ạ ướ

Phân lo i n 22Phân lo i n

c khoáng c khoáng

• ớ ớ ượ ướ ớ ng l n

ướ

• ớ ớ ướ ỏ ơ ượ ng nh h n 25% đl. ơ ng Cl l n h n 25%đl, các

ượ c khác có hàm l ượ ng nh h n 25% đl.

• ớ ướ ượ ơ ng cation SO42 l n h n

ỏ ơ ượ

• ổ ợ ướ ầ ạ ớ ng nh h n 25% đl. ủ ứ ạ h p c a 3 lo i

• ứ ấ ớ ợ

• ướ ượ ứ ấ ớ L p 1 : N c bicacbônat có HCO3– v i hàm l ơ h n 25% đl, các n L p 2: N c Clorua có hàm l ỏ ơ anion khác có hàm l L p 3: N c Sunfat có hàm l 25% đl, các anion khác có hàm l ớ L p 4: N c có thành ph n ph c t p, t ướ n c trên ớ L p 5: Nuu c có ch a các h p ch t có tác dung sinh lý m nhạ ớ L p 6 N c ch a các ch t khí v i hà l ng cao

ố ủ ướ ố ủ ướ

ậ ậ

Quy lu t phân b c a n 33Quy lu t phân b c a n

c c

ự

ố ủ

• S phân b c a n

ủ ế ấ

ớ

khoáng khoáng ướ c khoáng ch y u có ắ ủ ỏ ớ ự liên quan v i s chia c t c a v trái đ t (các ỷ ế ạ phá hu ki n t o). • Nhi u s li u th c t ự ế ề ố ệ ướ c khoáng th

ỏ ằ r ng các ng có liên quan v i

ồ ngu n n ủ các d ng phá h y ki n t o sau :

ế

ạ

ầ

ạ ớ ứ ặ

ạ

ứ

ặ

ạ

ứ đã ch ng t ườ ế ạ • 1) Th n t, 2) N p u n, 3) Đo n t ng, 4) ố ủ m ch ho c đaica c a đá xâm phun trào, 5) các m ch ch a qu ng.

ệ

• Tính ch t c a n

c khoáng bi u hi n khác nhau

ạ

ể i nh ng vùng ki n t o khác nhau.

•

ữ ạ

ủ ế

ế , n

ầ

T i các ở

ph n tr c c a các n p u n, ho c t

ấ ủ ướ ế ạ ố vùng u n n p ụ ủ ứ

ể

ạ ướ

ứ

ệ

ướ c khoáng, ch y u ố ặ ạ ế i các ể ế ạ Ở đây phát tri n ệ ộ c khác nhau, tùy thu c các ph c h ứ c. Ví d , trong các ph c h đá cacbônat

•

ề

ố

ạ ứ

ướ

ầ

ộ

ồ

•

ướ

ạ

ậ t p trung vùng phát tri n khe n t ki n t o. ề nhi u lo i n ứ ướ ụ ch a n ướ ể phát tri n đá n c cacbônic. ế có m t ặ ủ ớ ạ đ i ngo i vi c a mi n u n n p T i các ằ ặ ươ các nhóm t ng ch a d u, đ c tr ng b ng n c sunfut hydrô (H2S) có n ng đ cao. ể ề phát tri n các lo i n ề

mi n n n

T i các

ạ Clorua.

4Các lo i n 4Các lo i n

ủ ủ c khoáng ch c khoáng ch

ạ ướ ạ ướ y uếy uế

ướ ướ

ướ

• a N c khoáng Cacbonic • b N c Sunfua hydrô hay n

c sunfua

ướ ướ

a N c khoáng Cacbonic a N c khoáng Cacbonic

2 t

ạ ướ ng CO c này có hàm l •

ướ ừ ế

ẻ

ạ ấ ườ ế ng l nh và mát, phân b ộ ố ơ ở

ầ

ể ắ (Ti p Kh c),

N c cacbônic đ •

ệ ộ ầ c hình thành do khí CO 0C và làm bão hòa n

ượ t đ g n 400 ị ấ ạ c d ầ

• ớ ộ ượ Lo i n 0,5 – 3,5 g/l v i đ khoáng hóa M = 1 – 10g/l, có khi đ n 30g/l. N c này ố ở các lò macma tr và vùng đá th ủ ỗ ế ạ bi n ch t. T i m t s n i, ch ti p xúc c a đá macma và ộ ạ ướ ữ c nóng quý giá thu c đá tr m tích hình thành nh ng lo i n ệ Jstixu ki u Slarianôp, Caclôva vara (Azecbaidan). 2 tách ra kh i ỏ ướ ướ ấ ướ i đ t đá khi nhi ọ ấ ớ ằ n m trong các c u t o đ a ch t l n và có thànhph n hóa h c khác nhau. ề ạ ướ

ấ ạ ớ ộ ặ ấ ra trên m t đ t c khoáng cacbônic khi l ầ ữ 2 và thành t o nh ng l p tr m tích

Nhi u lo i n ầ ộ m t đi m t ph n khí CO ơ CaCO3 dày (tuf vôi).

ướ ướ

c sunfua c sunfua

•

ứ ượ ướ

ệ ữ ị ớ ổ ế

• ướ ủ ế

ằ ỏ ớ

ộ ư ớ ầ ỏ ườ ứ ộ ướ

ỏ ả ứ

• ướ ướ ướ ậ ớ

ấ ớ ặ ầ ượ

ướ ộ ượ ứ ng ch a m t l

ủ ế ỏ ầ ấ ỗ

• ườ ộ

ướ c sunfua hydrô có n ng đ cao th ế ấ ổ ồ ồ ướ ể ộ ố c bi n ch t c có ngu n g c bi n (n ng c

ầ

N c Sunfua hydrô hay n bb N c Sunfua hydrô hay n ộ N c ngày có ch a m t hàm l ng H2S là 0,15 – 1g/l. Nó ấ r t ph bi n trong thiên nhiên và có giá tr l n trong vi c ch a b nh.ệ N c sunfua hydrô ch y u n m trong đá tr m tích và có ớ ầ liên quan c ng sinh v i d u m , v i các bitum l ng và c ng, ng có đ pH cũng nh v i các khí cacbua hydrô. N c này th ế c có ph n ng axit y u. nh (5 < pH < 6,5), nghĩa là n c sunfua hydrô đ m đ c v i N c giàu H2S nh t là n ơ ổ ng H2S l n h n 150 mg/l. Theo thành ph n hóa t ng hàm l ặ ọ c clorua natri, ho c clorua natri canxi vì h c thì nó là n ườ th ng J, Br, NH4+, axit bôric cao. Chúng ể phát tri n ch y u trong các vùng m d u và đôi ch bao l y ỏ ầ m d u. ố ồ Theo ngu n g c, n ạ ướ thu c các lo i n tr m tích).

ƯỚ ƯỚN

IIII N

C NÓNG C NÓNG

ề ướ

ệ

1 Khái ni m v n

c nóng

ạ ướ

2 Phân lo i n

ồ ố c nóng theo ngu n g c

ề ướ ề ướ

ệ ệ Khái ni m v n 11 Khái ni m v n

c nóng c nóng

•

ướ

ệ ộ

ớ ạ

ướ

c có nhi

t đ cao. Gi

i h n d

i là nhi

ệ ộ ơ t đ c

ướ ể ườ

•

ị ấ

ằ

ệ ộ i (nên nh là nhi

ề ướ ệ ộ ủ

ằ

t đ trung ệ ộ t đ ớ ng ôn đ i

N c nóng là n 0C). (37 – 38 th ng F. A. Macarencô ((cid:0) . A. Maxapehko, 1961) đ ngh l y nhi ớ ớ ạ ủ i h n d bình h ng năm c a không khí làm gi ườ ằ ủ trung bình h ng năm c a không khí b ng nhi t đ c a th năm).

•

ệ ộ ầ

Nhi

t đ c n tìm

• TH – •

đ sâu H ủ

ạ

ả

i vùngkh osát

ng ôn đ i). ớ

ủ

ở ộ ệ ộ t đ trung bình hàng năm c a không khí t t0 – Nhi ệ ộ ủ t đ c a th (nhi • h – Đ sâu c a th ườ ộ