ch-¬ng iv:
®Þa lý d©n c-
I. Kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c-.
II. C¸c hiÖn t-îng nh©n khÈu häc cña d©n c-.
III. Ph©n bè d©n c-.
IV. C¸c h×nh th¸i quÇn c-.
V. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸.
I. kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c-.
1. D©n c-.
D©n c- lµ nh÷ng tËp hîp ng-êi s inh s èng trªn l·nh thæ nhÊt ®Þnh c ã
mèi quan hÖ chÆt c hÎ víi nhau t¹o nªn c ¸c ®Æc tr-ng riªng v Ò d©n s è, v¨n
ho¸, h×nh thøc c - tró vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi.
2. Vai trß cña d©n c -.
- D©n c - lµ lùc l-îng s n xuÊt chñ yÕu c ña x· héi.
+ Quan niÖm trong thêi kú s ¶n xuÊt thñ c «ng.
+ Quan niÖm trong thêi kú s ¶n xuÊt c¬ khÝ.
+ Quan niÖm trong thêi kú nÒn kinh tÕ tri thøc .
- D©n c- lµ ng-êi tiªu thô hÇu hÕt s n phÈm cña x· héi.
II. c¸c hiÖn t-îng nh©n khÈu häc c ña d©n c-.
1. Gia t¨ng tù nhiªn.
Lµ s ù b iÕn ®éng d©n c - d o kÕt qu c ña mèi t-¬ng q uan gi÷a s è s inh
vµ s è chÕt.
-Tû s uÊt s inh:
+ C¸c lo¹i tû s uÊt s inh :
* Tû s uÊt s inh th« : ®-îc tÝnh b»ng tû s è gi÷a tæ ng s è trÎ ®-îc s inh ra cña
n¨m ®ang xÐt víi tæ ng s è d©n trung b×nh trong n¨m Êy.
TSTESRTN
TS DTBTN
* Tû s uÊt s inh chung : ®-îc tÝnh b»ng tû s è g i÷a tæ ng s è trÎ ®-îc s inh ra
cña n¨m ®ang xÐt víi tæ ng s è phô n÷ trong ®é tuæ i s inh ®Î.
TS TES RTN
TSPNT§TS§
* Tû s uÊt s inh ®Æc tr-ng theo tuæ i : ®-îc tÝnh b»ng tû s è gi÷a s è trÎ ®-îc
s inh ra trªn s è phô n÷ trong tõng ®é tuæ i t-¬ng øng.
STES R ( Y)
SPNT§TS§ (Y)
TSS T= x 1000 ‰
TSS c = x 1000 ‰
TSS §TTT (Y) = x 1000 ‰
Tæ ng tû s uÊt s inh : Lµ tæ ng s è c on trung b×nh d o 1 p hô n÷ ( hay 1
nhãm phô n÷ ) s inh ra trong s uèt c uéc ®êi c ña hä.
Tæ ng tû s uÊt s inh ®-îc tÝnh b»ng tæ ng c¸c tû s uÊt s inh ®Æc tr-ng theo
tuæ i.
TTS S = ∑ TSS §TTT (nÕu tõng tuæ i)
TTSS = X. ∑ TS S §TTT (nÕu tõng nhãm tuæ i = x n¨m)
+ C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn tû s uÊt s inh :
* T×nh h×nh h«n nh©n.
* Nh©n tè t©m lý – x· héi, t«n gi¸o.
* Tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn s èng cña d©n c-.
* ChÝnh s ¸c h d©n s è.
Nguån : Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam 2005.
Møc s inh cña c¸c ch©u lôc n¨m 2005
38
14
23
20
10
18
5.2
2.1
2.7
2.6
1.4
2.5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Ch ©u Ph i B¾c MüNa m MüCh ©u ¸ Ch ©u ¢ u Ch ©u óc
0
1
2
3
4
5
6
Tû s uÊt s inh th« (‰)
Tæng tû s uÊt s inh (con)