Trang chủ » Y - Dược - Sức Khoẻ » Y tế cộng đồng

46 trang

623 lượt xem

Bài giảng: Giải phẫu gan

Gan là tạng lớn của cơ thể Nằm ở tầng trên mạc treo kết tràng ngang. Ở ô dưới hoành phải qua tận ô dưới hoành trái Gan là tạng lớn của cơ thể Nằm ở tầng trên mạc treo kết tràng ngang. Ở ô dưới hoành phải qua tận ô dưới hoành trái

alt_12

Gi Gi

I PH U GAN I PH U GAN

Ả Ả

Ẫ Ẫ

ng ĐH Y d c i ph u – Tr ẫ ả ượ

PGSTS.LÊ ĐÌNH V NẤ BM: Gi ườ Huế

Gan là t ng l n c a ạ

ớ ủ

i hoành i ướ ậ ướ

c thơ ể N m t ng trên ở ầ ằ m c treo k t tràng ế ạ ngang.  ô d Ở ph i qua t n ô d ả hoành trái

Tr ng l ọ

ở ườ ố

Kích th

ng i s ng c: 28 x 15 x 8 cm

ng: ượ – 1500g trên xác – 2300 – 2500 g ướ

Gi Gi

ẫ ẫ

ả ả

Gan g m có hai m t

ồ

i ph u mô t ả i ph u mô t ả ặ

và m t bộ ờ – M t hoành ặ – M t t ng ặ ạ – B d i ờ ướ

ặ

ặM t hoành M t hoành

ề ầ ỗ

Có 4 ph nầ Ph n tr c ướ ầ Ph n trên ầ Hai ph n này có Ch bám DC li m chia m t ặ hoành làm hai thùy: thùy ph i và thùy trái ả

 Ph n ph i ả ầ  Ph n sau (m t sau theo quan ni m m t s ố ố ầ tác gi

ệ ặ

khác): có vùng tr n ầ ả

ặ ạM t t ng ặ ạ M t t ng Có n các t ng; các rãnh và khe t o thành ạ

ố

ạ

c là h túi m t ậ i ủ ướ

c: khe dây ch ng tròn

– Rãnh d c trái ọ Phía tr ướ Phía sau là khe dây ch ng tĩnh m ch

ằ ằ

ạ

– Rãnh ngang là c a gan

ử

ấ ch Hữ – Rãnh ph i: ả Phía tr ướ Phía sau là rãnh TM ch d

ặ ạM t t ng ặ ạ M t t ng

ữ ả

Rãnh ch ữ H chia m t t ng thành 4 thùy ặ ạ – Thùy ph i: bên ph i rãnh ph i ch H ả ả – Thùy trái : bên trái rãnh ch Hữ – Thùy vuông: n m tr ử

c c a gan gi a ướ ằ ữ

hai rãnh

ữ ằ ữ

– Thùy đuôi: sau c a gan gi a hai rãnh: ử c có m m đuôi n m gi a TM ỏ i và túi m t ậ

phía tr ch d ướ ủ ướ

ặ ạM t t ng ặ ạ M t t ng

B d B d

i c a gan i c a gan

ờ ướ ủ ờ ướ ủ

B d

i ờ ướ

ờ ờ

ể ể

ả ả

gan có ba ả

Các b khác theo quan đi m Các b khác theo quan đi m i ph u cũ gi ẫ i ph u cũ gi ẫ Các tác gi Pháp và Gray mô t ả i sau và 4 b : m t: trên d ờ ướ ặ – B d i: b đã mô t ả ờ ờ ướ – B sau trên: gi a p n trên và pha n sau m t ặ ầ ờ

ữ

ầ

hoành có lá trên DC vành bám

i: gi a m t t ng và ph n sau m t

ữ

– B sau d ờ

ặ ạ

ặ

ướ ỗ

ướ

ủ

ầ i dây ch ng vành ằ – B ph i: m c quan trong trong phân thùy gan

hoành: ch bám c a lá d ố

ả

ờ

Các ph Các ph

ng ti n c đ nh gan ố ị ệ ươ ng ti n c đ nh gan ệ ươ ố ị và các dây ch ngằ và các dây ch ngằ

TM ch d DC li mề DC tròn gan: di tích TM r nố DC vành g m hai lá

i ủ ướ

– Lá trên – Lá d iướ

ồ

DC tam giác ph i và trái M c n i nh ạ ố

ả

ỏ

ủ ủ

ấ ạ ấ ạ ượ ấ ạ

C u t o c a gan C u t o c a gan c c u t o b i ba thành ph n chính ở

Gan đ sau: – Bao gan – Nhu mô gan – M ch máu và đ

ng m t trong gan

ạ

ườ

ậ

ầ

Bao gan Bao gan

ồ

ớ ớ ằ ơ

ớ ế ử ạ ấ ủ

ầ

G m hai l p ớ L p thanh m c ạ L p bao x gan: n m trong l p thanh m c. Che ph nhu mô gan, đ n c a gan bao l y thành ph n c a cu ng glisson g i là bao ố glisson cho đ n các khoang gian ti u thùy ủ ế ọ ể

M ch máu và đ M ch máu và đ

ạ ạ

ườ ườ

ng m t ậ ng m t ậ

TM gan: Tm gan ph i, trái và gi a ữ Tĩnh m ch c a ử ạ Đ ng m ch gan ạ Đ ng m t ậ

ả

ầ

ườ

ử

ậ

ạ

ằ

ố

ng m t, TM c a và ĐM gan n m trong bao x gan t o nên cu ng ơ Glisson phân chia trong nhu mô gan.

ộ ườ – Ba thành ph n: đ

Phân thùy gan Phân thùy gan

ử

ấ

L ch s ị Cantlie 1898, McIndoe et Counseller 1927, Hjorstjö 1931,, Goldsmith và Woodburn en 1957, Couinaud 1957. Tôn Th t Tùng 1962, Takasaki (1992), T.A.(1998); IHPBA (2000).

Phân thùy gan theo TT Tùng Phân thùy gan theo TT Tùng

ự

ả

c, sau và đuôi ướ ữ

TT Tùng d a vào cu ng Glisson và TM trên ố gan chia gan thành Hai n a: Gan ph i và Gan trái ử 5 phân thùy: Trái, gi a, tr 8 h phân thùy: I-….VIII ạ

ố ơ ở

ệ

Các TM gan và cu ng glisson là c s cho s phân chia gan. Hai h th ng này đan ự xen nhau nh các ngón tay c a hai bàn tay ư đan vào nhau:

3 Tĩnh m ch gan: ph i, trái và gi a n m

ố ủ

Trong khi s phân chia c a cu ng glisson

ạ

ủ ố

vào các ph n c a gan ữ ằ ở ả các rãnh phân chia gan: 3 TM chia gan thành 4 ph nầ ự ầ ủ

S đ TM gan và cu ng ố ơ ồ S đ TM gan và cu ng ố ơ ồ Glisson xen k nhau Glisson xen k nhau

ẻ ẻ

i và các TM gan

A: Khe liên phân thùy ph iả B: khe gi aữ C: Khe liên phân thùy trái 1: TM ch d ử ướ 2: Cu ng Glisson ph i ả ố 3. Cu ng glisson trái ố

Các khe và các rãnh Các khe và các rãnh

Khe chính hay khe gi aữ Khe liên phân thùy ph iả Khe liên phân thùy trái Khe ph gi a thùy ph i ả ụ ữ Khe ph gi a thùy trái ụ ữ

Khe chính (khe gi a)ữ Khe chính (khe gi a)ữ

 M t hoành: bên trái TM ch d

i - gi a khuy t túi

ủ ướ

ữ

ế

ặ m tậ

ặ ạ

ữ ố

ế

ớ

ằ

ặ

 M t t ng: Bên trái TMCD – đ n gi a h túi m t ậ  Khe gi a t o v i m t ph ng ngang góc 75 0 v i ớ ặ ẳ ữ ạ m t ph ng ngang (Khi n m trong c th còn ể ẳ kho ng 60 ả 0)

 Khe này ch a TM gan gi a: tĩnh m ch gan gi a

ữ

ứ

ạ

h p v i TM gan trái thành thân chung. ọ

ớ

 Khe này chia gan thành hai n a: gan ph i và gan

ử

ả

trái

A: gan trên bàn tay B: gan trong c thơ ể 1: Phân thùy tr cướ 2: phân thùy sau

TM ch d

 M t hoành: t

ặ

ừ

ể

ố

ậ

ờ

i – đ n trung đi m

ể

ế gi a h túi m t và b ph i gan

TM ch d ậ

Khe liên phân thùy ph iả Khe liên phân thùy ph iả i ch t d c theo ch ạ ọ ủ ướ ỗ bám lá trên DC vành đ n cách b ph i 3 khoát ả ờ ế ngón tay ch y xu ng d i đ n trung đi m gi a ữ ướ ế ạ h túi m t và b ph i gan ả ố  M t t ng: t ủ ướ ừ ặ ạ ả ờ ữ ố  Khe này ch a TM gan ph i ả ứ  Khe liên phân thùy ph i chia gan ph i thành phân

ả

thùy tr

c và phân thùy sau

ướ

Khe liên phân thùy trái Khe liên phân thùy trái

ỗ

ằ

ặ ặ ạ

ủ

ữ

 M t hoành: ch bám dây ch ng li m ề  M t t ng: Rãnh d c trái c a ch H ọ  Khe này ch a TM gan trái ứ  Khe liên phân thùy trái chia gan trái thành phân

thùy trái (bên) và phân thùy gi aữ

Các phân thùy gan nhìn t Các phân thùy gan nhìn t

i d ừ ướ d i ừ ướ

Khe ph gi a thùy ph i ả Khe ph gi a thùy ph i ả

ụ ữ ụ ữ

ằ ữ ả

Không rõ, n m ngang qua gi a gan ph i c thành hai h phân chia phân thùy tr ướ thùy V và VIII, phân thùy sau thành hai h ạ phân thùy VI và VII

ạ

Khe ph gi a thùy trái Khe ph gi a thùy trái

ụ ữ ụ ữ

 m t hoành đ

ả

M t t ng đi đ u trái c a gan đ n ch n i

Ở ặ d d ng n i bên trái TM ch ủ ố ườ i đ n ch n i 2/3 ph i và 1/3 trái b ờ ỗ ố i c a gan trái.

ỗ ố ầ

Khe này chia phân thùy trái thành hai h ạ

ử 2/3 ph i và 1/3 trái b d ế i c a gan trái. ờ ướ ủ ướ ế ướ ủ ặ ạ ả

phân thùy II và III

H phân thùy

ạ

Phân thùy

VII

Phân thùy sau

Gan ph iả

VIII

Phân thùy tr cướ

Phân thùy đuôi ?

Phân thùy gi aữ

Gan trái

III

Phân thùy trái

Các TM gan Các TM gan

ở ả

phân thùy tr ả

ợ

TM gan ph i: n m khe liên phân thùy ằ ph i, nh n máu t c và sau, ướ ừ ậ i. Tm gan ph i đ máu vào TM ch d ủ ướ ng h p có nhi u ề t TM gan ph i ả i gan ph i v ả ề

ả

ả ổ Trong kho ng 20% tr ườ ả ặ ầ ệ ướ

tĩnh m ch gan ph i, đ c bi d i d n l u máu ph n d TM ch d ạ ướ ẫ ư i ủ ướ

Các TM gan Các TM gan

TM gan gi a: n m phân thùy tr

ữ ữ

ậ ữ

ằ ở ướ ớ

ọ c khi đ máu vào TM ch d ủ ướ ướ

khe gi a, nh n máu c và phân thùy gi a, TM t ừ gan gi a h p v i TM gan trái thành thân ữ i. chung tr ổ TM gan trái: n m khe liên phân thùy trái, ằ ở phân thùy gi a và phân thùy ữ ừ

Riêng phân thùy đuôi đ máu tr c ti p vào

nh n máu t ậ trái.

ế

TM ch d ự ổ i b ng m t s TM nh ộ ố ỏ ủ ướ ằ

A: gan trên bàn tay B: gan trong c thơ ể 1: TM c aử 2: TM ch d

i ủ ướ