Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 1
1. KHÁI NIỆM VỀ GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY
CỦA CÁC HỆ BẬC 4NGƯNG KẾT
1.1. Nhận xét chung
Quy tắc pha: T = 4 –P +1 = 5 –P
Tmax = 4, có nghĩa là muốn biểu diễn đầy đủ giản đồ phải
sử dụng không gian 4 chiều.Điều này khó thực hiện và giản
đồ thu được không thuận lợi trong sử dụng.Vì vậy trong
thực tế thường tiến hành nghiên cứu các hệ bậc 4ngưng kết
trong điều kiện giữ thêm 1 số yếu tố nào đó cố định.
CHƯƠNG 6– GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC
4NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 2
•Khi nghiên cứu ở điều kiện đẳng nhiệt thì số bậc tự do
cực đại là 3 (tương ứng với các thông số cân bằng là 3
nồng độ của 3cấu tử), nên có thể dùng không gian 3
chiều để biểu diễn giản đồ nóng chảy (tứ diện thành
phần).
•Khi giữ cố định thành phần của 1cấu tử hoặc tỉ lệ thành
phần của 1cặp cấu tử nào đó thì có thể xây dựng giản đồ
trên mặt phẳng.
•Để nghiên cứu thực tế người ta thường xây dựng trực tiếp
giản đồ hình chiếu phẳng thay cho giản đồ không gian.
CHƯƠNG 6– GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC
4NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 3
1.2. Phương pháp biểu diễn thành phần hệ bậc 4đơn
giản
Dùng phương pháp Rozêbom – Phêđôrốp để biểu diễn thành
phần. Theo phương pháp này:
•Thành phần các cấu tử cũng được biểu diễn theo % khối
lượng hay % mol và trên tứ diện đều, trong đó đỉnh tứ
diện biều diễn thành phần cấu tử nguyên chất,cạnh tứ
diện biểu diễn thành phần hệ bậc 2, mặt tứ diện biểu diễn
thành phần hệ bậc 3, thể tích tứ diện biểu diễn thành phần
hệ bậc 4.
CHƯƠNG 6– GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC
4NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 4
CHƯƠNG 6– GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC
4NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)
•Để biểu diễn người ta chia chiều cao hay cạnh của tứ diện
thành 100 phần bằng nhau, mỗi phần biểu diễn 1%.
Cách xác định điểm biểu diễn khi biết thành phần hệ:
Ví dụ:Cho hệ bậc 4gồm các cấu tử A, B, C, Dcó thành
phần tương ứng là a%, b%, c% và d%. Hãy xác định điểm
biểu diễn Mcủa hệ.
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 5
CHƯƠNG 6– GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC
4NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)
Cách 1: Từ 1đỉnh của tứ diện,ví dụ đỉnh D, làm gốc tọa độ,
trên các cạnh xuất phát từ đỉnh Dlà DA, DB, DC đặt các
đọan thẳng DA’, DB’, DC’
tương ứng a, b, c%, rồi qua
các điểm A’, B’, C’ vẽ các mặt
phẳng song song với các bề
mặt đối diện với các đỉnh A,
B, C còn lại. Giao điểm của
các mặt phẳng xây dựng
chính là điểm M.