Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 1
1. Khái niệm về giản đồ độ tan đẳng nhiệt không
gian của hệ bậc 4muối – nước tương tác
1.1. Khái niệm chung
Hệ bậc 4muối – nước tương tác là hệ gồm 2muối không có
ion chung và nước, trong đó giữa 2muối có xảy ra phản ứng
trao đổi.Ví dụ:đối với hệ gồm AX, BY và H2Ocó phản
ứng:AX +BY ⇌AY +BX.
Như vậy tuy có 5chất nhưng số cấu tử độc lập là 5–1 = 4,
gồm 3muối và nước. Thành phần và lượng muối thứ 4là lệ
thuộc và có thể xác định theo phản ứng trao đổi.
CHƯƠNG 8 – GIẢN ĐỒ ĐỘ TAN ĐẲNG NHIỆT CỦA CÁC
HỆ BẬC 4 MUỐI – NƯỚC TƯƠNG TÁC
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 2
•Giản đồ độ tan hệ bậc 4muối – nước tương tác thường
nghiên cứu ở những điều kiện áp suất và nhiệt độ không
đổi, khi đó Tmax = 4 –Pmin + 0 = 3. Do vậy giản đồ độ tan
đẳng nhiệt của hệ bậc 4muối-nước tương tác vẫn là giản
đồ không gian (3 chiều).
•Để biểu diễn giản đồ độ tan đẳng nhiệt không gian của hệ
này có thể sử dụng các phương pháp sau: tháp 4 mặt đều
(Rôzêbom – Lêvenghecxơ); lăng trụ 4mặt (Ienhike –Lơ
Satơliê); hai tứ diện vuông không đều (Xôcôlôpxki); tháp
4mặt đều lật ngược (Lêvenghecxơ – VanHôp).
CHƯƠNG 8 – GIẢN ĐỒ ĐỘ TAN ĐẲNG NHIỆT CỦA CÁC
HỆ BẬC 4 MUỐI – NƯỚC TƯƠNG TÁC
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 3
1.2. Các phương pháp biểu diễn giản đồ độ tan
đẳng nhiệt không gian
Xét 2phương pháp phổ biến và đơn giản là tháp 4 mặt đều
và lăng trụ 4mặt.
a) Phương pháp tháp 4 mặt đều
Thành phần hệ biểu diễn theo % hoặc phần đơn vị (khối
lượng, mol): a + b + x + y + w = k. Ở đây: a,b là nồng độ
cation A+, B+; x,y là nồng độ anion X-, Y-; w là thành phần
nước và a + b = x + y.
CHƯƠNG 8 – GIẢN ĐỒ ĐỘ TAN ĐẲNG NHIỆT CỦA CÁC
HỆ BẬC 4 MUỐI – NƯỚC TƯƠNG TÁC
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 4
•Đáy tháp là hình vuông, biểu diễn thành phần muối theo
đương lượng ion: ởcác đỉnh hình vuông là các muối,và
mỗi cặp muối có ion khác nhau nằm ở 2đỉnh của 1đường
chéo. Như vậy mặt đáy tháp biểu diễn hệ bậc 3tương tác
giữa 4muối khan.
•Đỉnh tháp biểu diễn nước,các cạnh biểu diễn hệ bậc 2
muối – nước,các mặt biểu diễn hệ bậc 3muối – nước,
các điểm trong hình tháp biểu diễn hệ bậc 4muối – nước.
•Để xác định điểm biểu diễn hệ trên giản đồ hình tháp chỉ
cần biết thành phần 3muối là đủ.
CHƯƠNG 8 – GIẢN ĐỒ ĐỘ TAN ĐẲNG NHIỆT CỦA CÁC
HỆ BẬC 4 MUỐI – NƯỚC TƯƠNG TÁC
Giản đồ pha nvhoa102@yahoo.com 5
Giả sử có hệ gồm m% mol
AX, n% mol AY và l% mol
BY, từ đỉnh nước,lấy đoạn
WM bằng m, rồi từ Mvẽ
MN song song với cạnh
WAY bằng nvà từ Nvẽ NL
song song với cạnh WBY
bằng l. Điểm L chính là
điểm muốn tìm.
CHƯƠNG 8 – GIẢN ĐỒ ĐỘ TAN ĐẲNG NHIỆT CỦA CÁC
HỆ BẬC 4 MUỐI – NƯỚC TƯƠNG TÁC
AY
BX
L
N
m
n
M
2
BY
AX
W(H O)