Bài 2Bài 2
Các ph Các ph con ng con ng ươ ươ ườ ườ ng pháp ti p c n hành vi ế ậ ng pháp ti p c n hành vi ế ậ ng xã h i i trong môi tr ộ ườ ng xã h i i trong môi tr ộ ườ
I.Thuy t phân tâm I.Thuy t phân tâm
ế ế
ở ứ ở ứ 1.Sigmund Freud: 1856-1939. Do thái. 1.Sigmund Freud: 1856-1939. Do thái. Sinh Sinh ố ổ ố ổ
ử ụ ử ụ
ầ ầ
1900: sách “ Gi 1900: sách “ Gi ả ả ấ ấ
Đ c. 4 tu i chuy n sang Áo s ng. ể Đ c. 4 tu i chuy n sang Áo s ng. ể S d ng phép thôi miên đ tìm Bác sĩ. . S d ng phép thôi miên đ tìm ể Bác sĩ ể hi u tâm lý. Ch a b nh tâm th n. ữ ệ ể hi u tâm lý. Ch a b nh tâm th n. ữ ệ ể i thích các gi c m ng” ộ i thích các gi c m ng” ộ ứ ứ 23 t p sách t p h p các nghiên c u 23 t p sách t p h p các nghiên c u ợ ợ ậ ậ
t v phân tâm h c. t v phân tâm h c. ậ ậ và bài vi ế ề và bài vi ế ề ọ ọ
6 đ c đi m c a lý thuy t ế ủ 6 đ c đi m c a lý thuy t ế ủ
ể ể
ặ ặ
ộ ộ
ế ậ ế ậ
ng th n ầ ượ ng th n ầ ượ ng v t lý, có xung ng v t lý, có xung
ậ ậ
ư ư
ế ế
ố ố
i t a. i t a.
c gi c gi
ạ ớ ự ạ ớ ự
ả ỏ ả ỏ i s căng th ng ph i ng tâm lý đ t t ả ẳ ng tâm lý đ t t i s căng th ng ph i ả ẳ i khoái i thoát b ng hành vi đ đ t t ể ạ ớ ằ i khoái i thoát b ng hành vi đ đ t t ể ạ ớ ằ
ượ ượ ả ả
a/Ti p c n đ ng năng: xem năng l a/Ti p c n đ ng năng: xem năng l kinh, tâm lý nh năng l ượ kinh, tâm lý nh năng l ượ năng, d c năng…cũng gia tăng, phân ph i, bi n ụ năng, d c năng…cũng gia tăng, phân ph i, bi n ụ đ i và đ ượ ổ đ i và đ ượ ổ Năng l Năng l c gi đ ượ đ c gi ượ ảc m (đói-mút tay…) ả c m (đói-mút tay…)
Ti p c n đ ng năng Ti p c n đ ng năng
ế ậ ộ ế ậ ộ
ọ ọ
ầ ầ
ườ ườ
ơ ể ơ ể
ớ ớ
ả ả ẫ ẫ
m t vùng nào đó c a c ủ ơ m t vùng nào đó c a c ủ ơ
ở ộ ở ộ
ộ ộ
ả ự ả ự ự ự
ừ ừ
ấ ấ
ng tâm lý xu t phát t ng tâm lý xu t phát t ” ”
i ớ i ớ
ừ ừ
ộ ộ
C th con ng i có ph n b n năng (g i là C th con ng i có ph n b n năng (g i là xung năng sinh lý), mâu thu n v i lý trí, bao xung năng sinh lý), mâu thu n v i lý trí, bao g m c s kích thích ồ g m c s kích thích ồ th . S xung đ t bên trong đó kích thích tâm ể th . S xung đ t bên trong đó kích thích tâm ể trí, t o nên nhu c u. ầ ạ trí, t o nên nhu c u. ầ ạ năng l Nh v y, ượ ư ậ năng l Nh v y, ượ ư ậ ng “Sinh lý năng l ượ ng “Sinh lý năng l ượ Tâm trí và c th không ng ng tác đ ng t ơ ể Tâm trí và c th không ng ng tác đ ng t ơ ể nhau. nhau.
Xung năng tính d cụ Xung năng tính d cụ
ơ ơ
ệ ệ
ạ ạ
ủ ủ giai đo n này sang giai đo n ừ giai đo n này sang giai đo n ừ
ạ ạ
ầ ầ i th a mãn nhu c u s t o s cân b ng i th a mãn nhu c u s t o s cân b ng
ạ ạ ầ ẽ ạ ự ầ ẽ ạ ự
ủ ủ ỏ ỏ
ả ả
ằ ằ
Đ c g i lên t nh ng vùng kính d c c a c ượ ợ ụ ủ ơ ừ ữ Đ c g i lên t nh ng vùng kính d c c a c ụ ủ ơ ượ ợ ừ ữ th nh mi ng, h u môn, c quan sinh d c. S ự ụ ậ ể ư th nh mi ng, h u môn, c quan sinh d c. S ự ụ ậ ể ư thay đ i v trí c a sung các xung năng t o ra s ự ổ ị thay đ i v trí c a sung các xung năng t o ra s ổ ị ự chuy n đ ng t ạ ộ ể chuy n đ ng t ạ ộ ể khác. khác. M c tiêu c a các xung năng t o ra các nhu c u ụ M c tiêu c a các xung năng t o ra các nhu c u ụ và gi và gi tâm lý và sinh lý. tâm lý và sinh lý.
b.Ti p c n c u trúc ế ậ ấ b.Ti p c n c u trúc ế ậ ấ
c th c hi n dán ti p qua c th c hi n dán ti p qua i ẫ ớ i ẫ ớ ế ế ự ự ượ ượ ự ế ự ế ệ ệ
ả ả
Các xung năng không tr c ti p d n t Các xung năng không tr c ti p d n t hành vi mà đ hành vi mà đ ấc u trúc: ấ c u trúc: Cái y (con): b n năng; ấ Cái y (con): b n năng; ấ i)ườ Cái tôi (ng i)ườ Cái tôi (ng Siêu tôi. Siêu tôi.
Quan h c u trúc ệ ấ Quan h c u trúc ệ ấ
Ti m th c ứ
ề
i
i
ô
ô
t
t i
i
á C
u ê S
Vô th cứ
Cái yấ
c.Ti p c n đ a hình c.Ti p c n đ a hình
ế ậ ế ậ
ị ị
ứ ứ ị ồ ị ồ ạ ủ ạ ủ c a vô th c: c m giác b d n ả c a vô th c: c m giác b d n ả
ứ ứ
ớ ớ i bi i bi t ế t ế
Lãnh đi Lãnh đi nénnén Lãnh đ a c a ti n ý th c: g n v i ý th c ứ ầ ị ủ ề Lãnh đ a c a ti n ý th c: g n v i ý th c ứ ầ ị ủ ề c a ý th c: con ng Lãnh đi ườ ứ ạ ủ Lãnh đi c a ý th c: con ng ườ ứ ạ ủ i th i đi m c t đ ờ ượ ạ đ i th i đi m c t ờ ượ ạ ể ể
d. Ti p c n giai đo n d. Ti p c n giai đo n
ế ậ ế ậ
ạ ạ
ng d ng d ng v t: < 7 tu i ổ ng v t: < 7 tu i ổ
Mi ng: < 1 tu i ổ Mi ng: < 1 tu i ổ H u môn: < 3 tu i ổ H u môn: < 3 tu i ổ T ậ ươ T ậ ươ Ti m tàng < 11-12 tu i ổ Ti m tàng < 11-12 tu i ổ D y thì: > 11-12 tu i. ổ D y thì: > 11-12 tu i. ổ ệ ệ ậ ậ ượ ượ ề ề ậ ậ
Giai đoan 1. Mi ngệ Giai đoan 1. Mi ngệ
ả ả
ẹ ẹ ả ả
ớ ớ
ị ị
ụ ụ
ồ ồ
c x vào vùng kích d c là m m. c x vào vùng kích d c là m m. c th a mãn, tr bú tay ho c các ẻ c th a mãn, tr bú tay ho c các ẻ c ế c ế
ỏ ỏ ẻ ụ ẫ ẻ ụ ẫ
ượ ượ
S sinh đ n 1,5 tu i ổ ế ơ S sinh đ n 1,5 tu i ổ ế ơ c khoái c m qua bú m , xung năng Tr đ t đ ẻ ạ ượ Tr đ t đ c khoái c m qua bú m , xung năng ẻ ạ ượ m m mi ng. Bú, ăn, nhai và c n gi m b t sung ắ ệ ồ m m mi ng. Bú, ăn, nhai và c n gi m b t sung ồ ắ ệ đ ng tình d c khó ch u. ụ ộ đ ng tình d c khó ch u. ụ ộ D c năng đ ượ ả ụ D c năng đ ượ ả ụ N u không đ ặ ượ ế N u không đ ặ ượ ế c. Tr h t h ng n u không đ v t nó có đ ượ ậ v t nó có đ c. Tr h t h ng n u không đ ậ ượ ỏth a mãn. ỏ th a mãn.
H T H NG H T H NG
Ụ Ụ
Ẫ Ẫ
ợ ợ ạ ạ ụ ụ
ặ ặ ả ả ư ư ề ề
ạ ạ
i thoái lui sang giai đo n sau. i thoái lui sang giai đo n sau. Lo s : do sung năng tính d c quá m nh Lo s : do sung năng tính d c quá m nh ho c khi không th y m . ẹ ấ ho c khi không th y m . ẹ ấ Ph i giúp tr làm quen v i thay đ i ổ ớ ẻ Ph i giúp tr làm quen v i thay đ i ổ ớ ẻ nh ng phù h p. Khoogn nhi u quá và ợ nh ng phù h p. Khoogn nhi u quá và ợ ng. không ít quá s giúp tr bình th ẻ ườ ẽ không ít quá s giúp tr bình th ng. ườ ẻ ẽ c có th giai đo n tr N u lo hãi quá ể ướ ở ế N u lo hãi quá c có th giai đo n tr ế ể ướ ở d n t ạ ẫ ớ d n t ạ ẫ ớ
GIAI ĐO N H U MÔN GIAI ĐO N H U MÔN
Ạ Ạ
Ậ Ậ
ạ ạ
c gi m nh (gi c gi m nh (gi
ẳ ẳ
ự ự
ầ ầ ượ ượ
ẹ ẹ
ả ả
i lo i lo
ế ế
ụ ụ
ệ ệ
ụ ẫ ụ ẫ
ữ ữ
ả ả
ỗ ẻ ị ỗ ẻ ị
i quy t b ng cách giúp tr vào k lu t. i quy t b ng cách giúp tr vào k lu t.
Đ n 3 tu i. ổ ế Đ n 3 tu i. ế ổ Cu i giai đo n 1, nhu c u sinh lý đi đ i ti n ạ ệ ố Cu i giai đo n 1, nhu c u sinh lý đi đ i ti n ạ ệ ố i t o ra s căng th ng, đ ả ạ t o ra s căng th ng, đ i ả ạ quy t) khi đi v sinh. Vùng kích d c đem l ạ quy t) khi đi v sinh. Vùng kích d c đem l ạ l ng, h t h ng cùng v i nh ng khoái c m. ớ ắ l ng, h t h ng cùng v i nh ng khoái c m. ớ ắ Khi b b t đi v sinh đúng ch , tr b căng ệ ị ắ Khi b b t đi v sinh đúng ch , tr b căng ệ ị ắ th ng, xung đ t. ộ ẳ th ng, xung đ t. ộ ẳ Gi ế ằ ả Gi ế ằ ả
ỷ ậ ỷ ậ
ẻ ẻ
ng d ng d
ng ng
ượ ượ
ươ ươ
Giai đo n 3. T ạ Giai đo n 3. T ạ v tậv tậ
ả ả
ng v t ng v t con con ươ ươ ậ ở ậ ở
em trai và Electra em trai và Electra em em ứ ả ứ ả ở ở
Kho ng 3-5 tu i. ổ Kho ng 3-5 tu i. ổ Quan tâm chính là có d Quan tâm chính là có d con cái. trai và không ở con cái. trai và không ở Ph c c m Edip ở Ph c c m Edip ở gái. gái.
Giai đo n 4. Ti m n Giai đo n 4. Ti m n
ề ẩ ề ẩ
ạ ạ
ừ ừ ẻ ẻ
ạ ộ ạ ộ ơ ơ
ng. ng. T 5 tu i đ n tu i d y thì ổ ậ ổ ế T 5 tu i đ n tu i d y thì ổ ậ ổ ế Tr không b kích thích nào trên c th , ơ ể ị Tr không b kích thích nào trên c th , ơ ể ị quên đi các xung năng tính d c.ụ quên đi các xung năng tính d c.ụ T p trung vào các ho t đ ng vui ch i và ậ T p trung vào các ho t đ ng vui ch i và ậ h c đ ở ọ ườ h c đ ở ọ ườ
Giai đo n sinh d c ụ Giai đo n sinh d c ụ
ạ ạ
tu i v thành niên tu i v thành niên
ụ ụ ấ ấ
Ở ổ ị Ở ổ ị Xung năng tính d c tái xu t hi n ệ Xung năng tính d c tái xu t hi n ệ Tình yêu Tình yêu Ch n hình m u th i bé đ g n bó. ọ Ch n hình m u th i bé đ g n bó. ọ ể ắ ể ắ ẫ ẫ ờ ờ
Tr Tr
ng h p bé Han ng h p bé Han
ườ ườ
ợ ợ
ợ ợ ấ ấ
ấ ấ ặ ị ặ ị ổ ổ ự ắ ự ắ
ự ượ ự ượ ặ ả ặ ả ư ư
ỏ ỏ ng tr ng cho b ố ng tr ng cho b ố t ệ t ệ
5 tu i. Xu t hi n s t n công, s con ệ ự ấ 5 tu i. Xu t hi n s t n công, s con ệ ự ấ ng a c n ho c b ngã. Th y con ng a to ự ng a c n ho c b ngã. Th y con ng a to ự đè con nh ngã. Không dám ra kh i nhà. ỏ đè con nh ngã. Không dám ra kh i nhà. ỏ M c c m Edip: ng a t M c c m Edip: ng a t Han, s ng a c n và khao khát mãnh li ợ ự ắ Han, s ng a c n và khao khát mãnh li ợ ự ắ v i m ẹ ớ v i m ẹ ớ
ng-không bình ng-không bình
ườ ườ
e.Bình th e.Bình th ườth ng ườ ng th
ữ ữ
ng; 2 y u t ng; 2 y u t
ườ ườ
không không ữ ữ
ả ả
ạ ạ
i tr m c m do siêu tôi quá m nh, i tr m c m do siêu tôi quá m nh, c nh ng mâu thu n; k ác dâm có ẫ c nh ng mâu thu n; k ác dâm có ẫ
ữ ữ
ườ ầ ườ ầ ượ ượ ấ ấ
ẻ ẻ ể ể
c. c.
ng đ u ề ng đ u ề
ườ ườ
ườ ườ
ỗ ỗ
B nh nhân tâm th n có nh ng y u t ế ố ầ ệ B nh nhân tâm th n có nh ng y u t ế ố ầ ệ này quan h theo nh ng bình th ệ ế ố này quan h theo nh ng bình th ệ ế ố nguyên t c. ắ nguyên t c. ắ Ví d : ng ụ Ví d : ng ụ kìm nén đ kìm nén đ sung năng t n công m nh không ki m soát ạ sung năng t n công m nh không ki m soát ạ ượđ ượ đ i bình th TUY V Y, trong m i ng Ậ TUY V Y, trong m i ng i bình th Ậ có d u v t c a tr m c m, ác dâm… ả ầ ế ủ có d u v t c a tr m c m, ác dâm… ả ầ ế ủ
ấ ấ
g.Phân tâm h cọ g.Phân tâm h cọ
i l n. Nh ng i l n. Nh ng ấ ấ ữ ữ
ườ ớ ườ ớ i đó khi b tôi miên th ị i đó khi b tôi miên th ị ườ ườ
ng nó v ề ng nó v ề ứ ứ ả ả
Freud s d ng ph ng pháp phân tích ươ ử ụ Freud s d ng ph ng pháp phân tích ử ụ ươ tâm lý thông qua phân tích các gi c m ơ tâm lý thông qua phân tích các gi c m ơ c a b nh nhân là ng ủ ệ c a b nh nhân là ng ủ ệ ng ườ ng ườ nh ng gì s y ra v i h trong quá kh , khi ớ ọ ữ nh ng gì s y ra v i h trong quá kh , khi ữ ớ ọ còn là tr con. còn là tr con. ẻ ẻ
K t lu n K t lu n
ế ế
ậ ậ
ệ ệ ư ự ư ự
ế ề ế ề ể ể ậ ậ
ệ ệ
Phát hi n ra vô th c nh l c cho phát ứ Phát hi n ra vô th c nh l c cho phát ứ tri nểtri nể Là lý thuy t v phát tri n nh n th c ứ Là lý thuy t v phát tri n nh n th c ứ Y u:ếY u:ế -Ph ng pháp không phù h p ươ ợ -Ph ng pháp không phù h p ươ ợ -Tr c nghi m không ch c ch n ắ ắ -Tr c nghi m không ch c ch n ắ ắ i tình d c c a tu i tr em. -Nh n m nh t ớ ấ i tình d c c a tu i tr em. -Nh n m nh t ớ ấ ắ ắ ụ ủ ụ ủ ổ ẻ ổ ẻ ạ ạ
Ứ Ứ
ụng d ng ụ ng d ng
ơ ở ơ ở ọ ể ọ ể
ố ố
C s sinh h c đ phân tích s hình ự C s sinh h c đ phân tích s hình ự thành hành vi trong m i quan h v i các ệ ớ thành hành vi trong m i quan h v i các ệ ớ nghiên c u khác. ứ nghiên c u khác. ứ
