Bài giảng Kỹ năng giao tiếp giữa thầy thuốc

Ế Ế

Ầ Ầ

Ệ Ệ

Ữ Ỹ Ữ Ỹ K NĂNG GIAO TI P GI A K NĂNG GIAO TI P GI A Ố Ố TH Y THU C – B NH TH Y THU C – B NH NHÂN NHÂN

Ụ

M C TIÊU

ố

• – T o ạ đư c ợ s tin t

ư ngở và m i quan

ự ớ

ệ ệ h thân thi n v i BN.

ế

ệ

• – Hình thành k nỹ ăng giao ti p hi u

ả ớ

qu v i BN.

ế

ợ

• – Đánh giá đư c quá trình giao ti p

ữ

gi a TT và BN.

ỹ ỹ

Các k năng giao ti p c Các k năng giao ti p c

ế ơơ b nả b nả ế

Chào h iỏ Chào h iỏ Quan sát Quan sát ỏ ở đđóngóng ử ụ ỏ ở ử ụ S d ng câu h i m S d ng câu h i m ợ ữ ử ụ ử ụ ợ ữ S d ng ngôn ng phù h p S d ng ngôn ng phù h p ắ ắL ng nghe L ng nghe ợ ế ế ợ Khuy n khích, khen ng i Khuy n khích, khen ng i

ỹ

ế ơ

Các k năng giao ti p c b nả

ồ ồ

iõ iõ

ậ ợ ậ ợ ế ế

ả ả Đ ng c m Đ ng c m Tr n anấTr n anấ Làm rõ Làm rõ ạ ạ T o thu n l T o thu n l ề ề Ki m ch Ki m ch tắ tắ Tóm t Tóm t ể ểKi m tra Ki m tra

ỏ ệ 1.Chào h i b nh nhân

ọ

ớ

ầ

ỉ M m c Chào h i BN v i gi ng nói ân c n, phong cách thân

ề i thi u v mình.

ụ ậ

ủ

ổ

ư iờ ỏ thi n.ệ ệ ự ớ T gi ồ ờ M i BN ng i ọ ỏ H i tên và g i tên BN ớ Phù h p v i tu i, phái tính, phong t c t p quán c a

ợ BN.

ệ

2. Quan sát b nh nhân

ị ế đáo.

nh và kín ế

ề

ẻ ặ ử ắ ụ ư i, v m t, các hành vi c

ỉ ủ (cid:0) Chăm chú, t (cid:0) B t ắ đ u => k t thúc ầ (cid:0) B ngoài, phái tính (cid:0) Aùnh m t n c ờ ch c a BN

ợ thu đư c thông tin

ề ệ (cid:0) Đ ể xưng hô phù h p và t ợ ủ ậ c a BN. v b nh t

ạ

ờ

ế ư ng giao ti p 3. T o môi tr ả tho i mái

ự

ữ

ư và gi ị

ầ

ậ

ả

(cid:0) Tôn tr ngọ s riêng t ậ bí m t (cid:0) Yên tĩnh, kín đáo, không b qu y r y ấ ầ (cid:0) Nói chuy n v a ủ ệ ừ đ nghe. (cid:0) Không khí giao ti pế tho i mái, ân c n. ả (cid:0) C m giác an tâm, an toàn, tin c y.

ế

ế 4. Các tư th giao ti p

ế ệ ớ ư th b nh nhân, ặ ế “m t ặ đ i m t”, ệ

(cid:0) Phù h p v i t ợ (cid:0) Tư th giao ti p ố ế (cid:0) Ng i c nh bàn làm vi c h ồ ạ

ồ ơn là ng i sau bàn

đ ti p xúc BN.

ể ế ả

ờ

(cid:0) Kho ng cách thông th

ư ng là

0.5 m,

5. Ngôn ngữ

ị

đúng m cự

ộ ủ

(cid:0) L ch s , nh nhàng, ự ẹ (cid:0) Tôn tr ng BN ọ . (cid:0) Ngôn t ừ ễ ể d hi u (cid:0) Phù h p trình ợ

đ c a Bn.

5. Ngôn ngữ

ọ

ậ

ữ

(cid:0)

ờ

i nói có tính phê phán v

ề đ o ạ

(cid:0)

ắ

ậ Th n tr ng khi dùng thu t ng chuyên môn. Tránh l đ c.ứ ấ ứ Không cáu g t, quát tháo BN dù b t c lý do gì.

(cid:0)

ỏ

ặ

6. Đ t câu h i ‘m ’ ‘

ở đóng’

• What • Who • Where • When • Why • How, How long, How often…..

ụ

ỏ

ở

Ví d câu h i m

ề ữ

ỉ ở ỗ ch nào?

ữ ỗ WHAT • Ch lo l ng đi u gì? ị ắ • Đi u gì khác n a? ề WHERE • Hãy ch cho tôi nó đau • Còn đau ch nào n a?

ụ

ỏ

ở

Ví d câu h i m

ư ế ứ ộ

ể

HOW • M c đ đau nh th nào? • Nó chuy n bi n nh th nào? ư ế ế WHEN ắ ầ • Nó b t đ u khi nào? • Nó xãy ra khi nào?

ụ

ỏ

Ví d câu h i m

ở

ư ế ng xuyên nh th nào?

ẽ ả ưở ế ng đ n ai?

ị ư ậ HOW LONG, HOW OFTEN • Nó kéo dài bao lâu? ườ • Nó th WHO ề • Đi u đó s nh h WHY ạ • T i sao bà nghĩ bà b nh v y?

ụ ề

ỏ ở

Ví d v câu h i m

ượ ư • Ông Tâm, 47 tu i, làm k toán. Ông đ

ổ ấ ứ

ế c đ a ự ị ế đ n phòng c p c u vì b đau ng c. Bác sĩ Nam ầ ượ t khám cho ông. và bác sĩ Thanh l n l

BS Nam khám

ị ấ ự • BS: Tôi nhìn th y trên gi y ghi ông b đau ng c.

ấ Ông có còn đau n a không?

thì không.

ề ấ

ỉ ư ả ấ ỉ

ể ụ ả ấ ậ ơ ữ ờ • BN:Không, bây gi • BS: Ông th y đau âm hay đau nhi u? • BN:Tôi c m th y nh đau âm ố ọ • BS:Có đau d c xu ng cánh tay không? • BN:Không • BS:Ông có c m th y đau h n khi t p th d c

không?

• BN:Không, không đau h nơ

BS Thanh khám

ậ

ế

• BS: tôi hi u là ông b đau, v y hãy nói cho tôi bi t ông

ỉ ữ ườ

ấ ầ ồ

i và th

ị ể ư ế đã đau nh th nào? ấ ả ồ ự • BN: tôi c m th y đau ng c và nó càng đau khi tôi ng i ệ ủ ự ứ vào bàn làm vi c c a tôi. Nó c đau âm gi a ng c. ị ư ậ ị ng hay b Tôi đã b đau nh v y m y l n r vào lúc tôi làm vi cệ

ị ư ậ

ế

ầ

ườ ườ

ế • BS: Hãy nói cho tôi bi t làm sao ông b nh v y? • BN: Vâng, tôi cũng đã nghĩ đ n đi u đó. G n đây tôi ệ ng đau khi tôi ng đau khi tôi

ắ

ề ấ ậ ộ ớ r t b n r n v i công vi c, và nó th ấ ế làm báo cáo k toán g p. Nó cũng th ấ ề lo l ng 1 đi u gì đ y.

CÂU H I MỎ Ở

ở

câu h i mỏ ề

ể ạ

(cid:0) Đ u tiên: ầ (cid:0) Đ t o ệ ể ạ đi u ki n cho BN k l ữ

ọ ự

ồ

ờ

ị đ nh

ế i h t ọ ả ị nh ng gì gây khó ch u, nh ng gì h c m ơn. th y, ấ đ ng th i giúp h t (cid:0) Câu h i ỏ đóng đ ki m tra và kh ng ể ể ừ

ữ

ữ nhiên h ẳ ậ đư cợ

nh ng gì mình v a thu nh n

CÂU H I MỎ Ở CÂU H I MỎ Ở

ể ả ờ ể ả ờ

ợ ợ

ở có th tr l ỏ i câu dài, trình có th tr l Câu h i m : ở ỏ i câu dài, trình Câu h i m : bày bày đưđư c thông tin mà mình mu n nói ố c thông tin mà mình mu n nói ố ra.ra. ỉ ả ờ đđúng sai. úng sai. i ch tr l óng: ch tr l ỉ ả ờ i Câu h i ỏ đđóng: Câu h i ỏ

CÂU H I MỎ Ở

ặ

ỏ

ễ ể

(cid:0) Đ t câu h i ph i

ả rõ ràng, d hi u,

(cid:0) M i l n ch h i

ệ . ặ đ c hi u ộ ỉ ỏ m t câu ỏ ẫ

ỗ ầ mà thôi. (cid:0) Tránh đ t ặ câu h i d n d t ắ .

ế ủ

ạ

ỏ

ở

H n ch c a câu h i m

ể ơn

ể

ể ợ • Cu c ph ng v n có th kéo dài h ấ ỏ • R t khó ki m soát • M t s thông tin thu đư c có th không

ộ ấ ộ ố thích h pợ

ả ờ • Ghi chép câu tr l i khó h ơn

ể

ủ Ưu đi m c a câu h i

ỏ đóng

ụ ể ầ • Khi c n thu thông tin c th mà BN không

nói ra

ầ ự ự

ộ • Khi c n gi ả

ầ i h n thông tin th c s trong ấ ị ỗ đau c a BNủ và

ớ ạ ờ m t kho ng th i gian nh t d nh • VD: Khi c n bi ế ị t v trí ch ợ đư c không? BN có c ử đ ng ộ

ạ

ợ

ế ủ H n ch c a câu h i • Thông tin thu đư c ch gi ỉ ớ ạ

ỏ đóng i h n trong câu

h iỏ

• Thông tin không rõ ràng, không có ý nghĩa

nhi uề

ị ộ ỏ

ể

ấ ộ ki m soát cu c ph ng v n ạ ự ộ • TT quy t ế đ nh n i dung câu h i nên TT ỏ ễ đ t s quan tâm và

• BN ít có cơ h i di n ả c m giác c a mình

ấ ọ ễ ả ấ ủ • BN d c m th y th t v ng

ặ

đ t ặ

Các sai sót thư ng g p khi

ặ

ầ

ị

hôm

ờ câu h iỏ • Đ t quá nhi u câu h i ỏ ề • Câu h i quá dài, quá ph c t p ứ ạ ỏ • Câu h i d gây nh m l n ẫ ỏ ễ • Câu h i kép: ỏ • VD: bà b t ắ đ u b nôn ngày hôm qua hay ầ nay và bà có đi ngoài không? ủ

ỏ ợ

bà không ng ngon

đúng không?

ỏ ủ

ỏ

• Câu h i g i ý: • B qua câu h i c a Bn

ệ

ắ

7. L ng nghe b nh nhân

ạ

ấ

ả ỏ

ế

(cid:0)

ăm chú,

ậ

ờ Trong tâm lý, ngư i b nh th ư ng thích ờ ệ ả ệ gi i bày tình tr ng b nh lý và c m th y ắ ế l ng nghe. th a mãn n u TT bi t Bi u lể ộ l ng nghe m t cách ch ộ ắ ủ đ ng.ộ ẩ c n th n và ch

(cid:0)

ệ

ắ

7. L ng nghe b nh nhân

ể ệ ự ờ ơ

ờ

ủ ệ i nói c a b nh nhân

ệ

ế

Không th hi n s th ỗ Không nhìn ch khác. ắ Tránh c t ngang Tránh b ỏ đi Làm vi c khác hay vi

t lách.

ệ

ắ

7. L ng nghe b nh nhân

ử ụ

• S d ng giao ti p m t ắ ế • Dáng đi u:ệ ng i hồ ơi ng ngả ư i ờ

ề ệ hư ng v b nh nhân

ứ

ế

ớ • C ch : ử ỉ g t ậ đ u,ầ • Nói: vâng, vâng, vâng, bà c nói ti p

đi

ệ

ắ

7. L ng nghe b nh nhân

• Đ t ặ câu h i tr c ti p có liên quan ỏ ự ế

ố đ n ế ủ ặ ố theo câu nói cu i cùng c a

ệ

ắ ờ i BN

ề ữ đi u BN nói c a BNủ

ể ả hi u c m xúc ặ ả ế ho c ti p n i b nh nhân • Không ng t l • T p trung vào nh ng ậ • C g ng ố ắ • Nên có kho ng l ng

8. Khen ng iợ

ệ

ề ố

ệ

b nh nhân nói v m i quan

(cid:0) Tìm cách khen ng iợ b nh nhân. (cid:0) Khuy n khích ế ủ ọ tâm c a h .

ệ

(cid:0) Không phê phán, chê bai b nh nhân.

9. Tác phong, trang ph cụ

ỉ

ạ

ẽ

ề

ắ

ạ

ẹ

ố

(cid:0) Áo blouse, mũ s ch s , ch nh t (cid:0) Tóc g n gàng. ọ (cid:0) Tay chân s ch s móng tay c t ng n. ắ ẽ (cid:0) Nghiêm túc nhưng luôn thân thi n.ệ (cid:0) Không hút thu c lá và nhai k o cao su.

10. Thái độ

ồ đ ng c m

ớ ệ ả v i b nh

(cid:0) L ch s ệ ự tôn tr ngọ b nh nhân ị (cid:0) Ân c n quan tâm và ầ nhân.

ậ ủ

ọ

(cid:0) Tôn tr ng bí m t c a BN