KỸ NĂNG GIAO
TIẾP THÀNH CÔNG
NƠI CÔNG SỞ
CHUYÊN ĐỀ
KỸ
NĂNG
MỀM
1
CHUYÊN ĐỀ: KỸ NĂNG GIAO TIẾP THÀNH CÔNG
NƠI CÔNG SỞ
1. Giới thiệu.
Kiến
thức
chuyên
ngành
mà
các
trường
đại
học
cung
cấp
cho
sinh
viên
trong
quá trình học tập là yếu tố
quyết định giúp các sinh viên có thể
lập nghiệp trong tương
lai. Tuy nhiên,
những kiến thức chuyên ngành đó đã đủ
để
giúp sinh viên có thể
vượt
qua
những
khó
khăn
và
thử
thách
trong
một
tương
lai
mà
không
ai
có
thể
nói
trước
được điều gì trong một thế
giới đang thay đổi từng ngày. Chính vì thế,
các trường đại
học
phải
chuẩn
bị
cho
sinh
viên
của
mình
kỹ
năng
mềm
(ngoài
những
kiến
thức
chuyên ngành).
Giao
tiếp
là
hoạt
động
cơ
bản,
là
nhu
cầu
không
thể
thiếu
trong
đời
sống
của
mỗi
người
và
là
cầu
nối
giữa
người
nói
với
người
nghe.
Một
người
có
kỹ
năng
giao
tiếp
tốt
sẽ
dễ
dàng
xử
lý
tình
huống
và
thành
công
hơn
trong
sự
nghiệp.
Trong
công
sở, mỗi người đều sở
hữu kỹ
năng giao tiếp tốt
trong mối
quan hệ
với đồng nghiệp thì
mọi người trở
nên gần gũi hơn và cơ hội thăng
tiến
sẽ
dễ
dàng hơn. Người làm kinh
doanh luôn cần một kỹ
năng giao tiếp tốt để
mở
rộng quan hệ
khách hàng
và
đối tác.
Trong gia đình,
mọi cá nhân cũng cần trang bị
cho mình bộ
kỹ
năng giao tiếp
như kỹ
năng
lắng
nghe,
kỹ
năng
truyền
tải
thông
điệp,….
Con
cái
cần
kỹ
năng
giao
tiếp
để
thấu hiểu tâm lý,
giao tiếp cởi mở
và
dễ
dàng chia sẻ
cảm xúc với
các thành viên trong
gia đình. Ngược lại người lớn cũng phải có kỹ
năng giao tiếp để
có thể
lắng nghe con
cái, chia sẻ
những suy nghĩ của thế
hệ
trẻ.
Vì vậy, việc
trau dồi và phát triển
kỹ năng
mềm
này là điều mà mọi người nên làm mỗi ngày.
Từ
nhu
cầu
thực
tế
trên,
trường
Đại
học
Thủ
Dầu
Một
đã
cung
cấp
đến
sinh
viên
chương
trình
kỹ
năng
giao
tiếp
thành
công
nơi
công
sở.
Từ
kỹ
năng
này,
sinh
viên sẽ được cung cấp những kiến thức về kỹ năng giao tiếp. Bên cạnh đó,
sinh viên
sẽ được cung cấp những kỹ năng và thái độ trong giao tiếp
để ứng dụng trong thực tế
2
. Khái niệm giao tiếp
và
kỹ
năng
giao tiếp
2.1. Khái niệm
giao tiếp
Giao
tiếp
là
một
trong
những
nhu
cầu
cơ
bản
của
con
người,
là
hoạt
động
có
vai
trò
vô
cùng
quan
trọng
trong
đời
sống
con
người.
Do
đó,
giao
tiếp
là
một
trong
2
những vấn đề được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu và có rất nhiều quan niệm khác
nhau về giao tiếp như sau
A.A.Leeonchev (nhà tâm lý học Xô Viết) định nghĩa “Giao tiếp là một hệ
thống những quá trình có mục đích và động cơ đảm bảo sự tương tác giữa người này
với người khác trong hoạt động tập thể, thực hiện các mối quan hệ xã hội và nhân
cách, các quan hệ tâm lý và sử dụng phương tiện đặc thù mà trước hết là ngôn ngữ”.
(Nguyễn Bá Minh, 2013)
PGS. Trần Trọng Thủy trong cuốn Nhập môn khoa học giao tiếp đã đưa ra định
nghĩa “Giao tiếp của con người là một quá trình có chủ định, có ý thức hay không có ý
thức và trong đó các cảm xúc và tư tưởng được biểu đạt trong các thông điệp bằng
ngôn ngữ hoặc phi ngôn ngữ”. (Phạm Văn Tuân, 2013)
PGS. TS. Ngô Công Hoàn định nghĩa “Giao tiếp là quá trình tiếp xúc giữa con
người với con người nhằm mục đích trao đổi tư tưởng, tình cảm, vốn sống, kỹ năng,
kỹ xảo nghề nghiệp” (Nguyễn Bá Minh, 2013)
Từ những khái niệm trên cho thấy hiện có rất nhiều quan điểm khác nhau về
giao tiếp, nhưng có thể khái quát thành khái niệm được nhiều người chấp nhận như
sau: Giao tiếp là quá trình trao đổi thông tin, tình cảm, suy nghĩ; là quá trình, nhận biết
và tác động lẫn nhau trong quan hệ giữa người với người giữa các chủ thể giao tiếp
nhằm đạt đến một mục đích nhất định. Hoặc giao tiếp là quá trình chuyển giao, tiếp
nhận và xử lý thông tin giữa người này với người khác để đạt được mục tiêu.
2.2. Khái niệm Kỹ năng giao tiếp
Ngân hàng Thế giới đã gọi thế kỷ 21 là kỷ nguyên của kinh tế tri thức và dựa
vào kỹ năng của con người, đồng thời cho rằng năng lực của con người được đánh giá
trên cả 3 khía cạnh gồm kiến thức, kỹ năng và thái độ.
Kỹ năng là khả năng của một người thực hiện một công việc nhất định, trong
một hoàn cảnh, điều kiện cụ thể để đạt được một mục tiêu nhất định.
Kỹ năng giao tiếp là khả năng ứng dụng tri thức khoa học vào quá trình giao
tiếp có hiệu quả nhất.
3. Vai trò và mục tiêu của giao tiếp
3.1. Vai trò của giao tiếp
* Vai trò của giao tiếp trong đời sống xã hội
3
Đối với xã hội, giao tiếp là điều kiện của sự tồn tại và phát triển xã hội. Xã hội
là tập hợp người có mối quan hệ qua lại với nhau. Mối quan hệ chặt chẽ giữa con
người với con người trong xã hội còn là điều kiện để xã hội phát triển. (Chu Văn Đức,
2005)
* Vai trò của giao tiếp đối với cá nhân
Trong đời sống của mỗi người, vai trò của giao tiếp được biểu hiện ở những
điểm cơ bản sau
- Giao tiếp là điều kiện để tâm lý, nhân cách cá nhân phát triển: Về bản chất,
con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Thông qua quá trình giao tiếp mà con
người tham gia vào các mối quan hệ xã hội, gia nhập vào cộng đồng; phản ánh các
mối quan hệ xã hội, kinh nghiệm xã hội và chuyến chúng thành tài sản riêng của
mình.
- Các phẩm chất (đặc biệt là phẩm chất đạo đức) được hình thành và phát triển
trong quá trình giao tiếp: Trong quá trình tiếp xúc với những người xung quanh, con
người nhân thức được nhựng chuẩn mực đạo đức, thẩm mỹ, pháp luật tồn tại trong xã
hội. Những phẩm chất này được hình thành và phát triển trong quá trình giao tiếp.
- Giao tiếp thỏa mãn nhiều nhu cầu của con người trong giao tiếp
3.2. Mục tiêu của giao tiếp
Giao tiếp có 4 mục tiêu sau
- Chuyển tải được những thông điệp;
- Giúp người nhận hiểu những dự định của người phát tin;
- Nhận được sự phản hồi từ người nhận;
- Duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người nhận.
4. Truyền thông trong giao tiếp
Hình 4.1 – Sơ đồ quá trình giao tiếp giữa các cá nhân
4
Giao tiếp là quá trình phát và nhận thông tin giữa những người giao tiếp với
nhau. Đây là quá trình hai chiều, nghĩa là người phát và người nhận thường xuyên đổi
vai cho nhau (Chu Văn Đức, 2005). Trong quá trình giao tiếp, 3 yếu tố cơ bản cần
được chú trọng trong quá trình rèn luyện kỹ năng giao tiếp là chủ thể và đối tượng
tham gia quá trình giao tiếp (người gửi và người nhận), thông điệp (nội dung cần
chuyển tải) và kênh thông tin (ngôn ngữ, phi ngôn ngữ). Trong đó, chủ thể và đối
tượng tham gia quá trình giao tiếp là một con người cụ thể, khác biệt về tính khí, tính
cách, nhu cầu, sở thích, niềm tin… nên rất dễ xuất hiện hiện tượng hiểu sai nghe nhầm
trong giao tiếp. Trong quá trình giao tiếp, thông điệp không phải lúc nào cũng dễ hiểu
và dễ nhận thấy mà nó còn có những “nội dung ẩn ý” phía sau. Thông điệp có thể đơn
thuần mang tính thông tin nhưng có nhiều trường hợp đan xen với cảm xúc, mong đợi,
nhu cầu, sở thích… của các đối tượng tham gia giao tiếp. (Nguyễn Ngọc Điệp, 2012)
5. Những nguyên nhân dẫn đến giao tiếp thất bại
Theo (Nguyễn Ngọc Điệp, 2012), quá trình giao tiếp diễn ra có hiệu quả hay
thất bại là do người phát và người nhận thông tin có sự thống nhất về hệ thống mã hóa
và giải mã. Những khác biệt về ngôn ngữ, về quan điểm, về định hướng giá trị,…
khiến quá trình giao tiếp bị tách tắc, hiểu lẫm, gây mâu thuẫn giữa các bên. Nhận thức
của các bên tham gia giao tiếp là yếu tố gây ảnh hưởng trực tiếp và mạnh nhất đến
hoạt động giao tiếp. Trạng thái cảm xúc của người giao tiếp, niềm tin và quan điểm
sống của người tham gia giao tiếp sẽ quyết định thông tin nào được chọn lọc tiếp nhận
hoặc bị bóp méo.
Hiệu quả của quá trình truyền thông bị chi phối bởi các yếu tố được gọi là
“nhiễu”. Đó là những yếu tố do người phát, người nhận hoặc trong môi trường gây
cản trở đối với quá trình truyền tin (Chu Văn Đức, 2005).
Các yếu tố gây nhiễu gồm
- Sự khác biệt về văn hóa;
- Môi trường truyền thông không tốt (tiếng ồn quá lớn, thời tiết quá nóng,…)
- Ý nghĩa của thông điệp không rõ ràng hoặc quá trình mã hóa bị lỗi như sử
dụng từ ngữ không chính xác hoặc dùng từ địa phương,…;
- Kênh truyền thông không hiệu quả như phát âm không chuẩn, giác quan kém,
điệm thoại bị trục trặc,…;