1
CHƯƠNG 5
PHÖÔNG PHAÙP LÔÏI ÍCH –CHI PHÍ
(B/C)
GV: Haøng Leâ Caåm Phöông
Noäi dung
1. Phöông phaùp B/C
2. Phaân tích ñieåm hoøa voán
3. Thôøi gian buø voán ñaàu tö
o Xaùc ñònh tyû soá giöõa giaù trò töông ñöông cuûa lôïi ích (PV,
hay AV hay FV) treân giaù trò töông ñöông cuûa chi phí
(PV, hay AV hay FV) cuûa döï aùn.
Coù hai loaïi tyû soá B/C
oTyû soá B/C thöôøng
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
B/C =PW (Lôïi ích ñem laïi cho Ngöôøi söû duïng) =PW (B)
PW (Chi phí cuûa Ngöôøi cung caáp) PW (CR + O + M)
B/C =AW (Lôïi ích ñem laïi cho Ngöôøi söû duïng) =B
AW (Chi phí cuûa Ngöôøi cung caáp) CR + O + M
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
oTyû soá B/C söûa ñoåi
B/C
1: döï aùn ñaùng giaù veà maët kinh teá
B/C = PW[B –(O + M)]
PW(CR)
B/C = B –(O + M)
CR
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
oNhaän xeùt:
–2 caùch tính theo 2 loaïi tyû soá B/C khaùc nhau seõ cho caùc keát quaû
khaùc nhau, nhöng seõ daãn ñeán cuøng 1 keát luaän.
–Veà maët saép haïng caùc PA, chuùng laïi coù theå daãn ñeán nhöõng keát
luaän khaùc nhau.
–Lôïi ích B phaûi laø hieäu cuûa phaàn lôïi ích do döï aùn mang laïi vaø
–phaàn toån thaát (thieät haïi) do döï aùn gaây ra.
–Ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa 2 tyû soá B/C laø phaàn chi phí haøng
naêm ñöôïc boå sung vaøo phaàn chi phí ôû maãu hay trích ra tröïc tieáp
töø lôïi ích haøng naêm ôû töû soá.
–Ñieåm gioáng nhau laø phaàn giaù trò coøn laïi SV ñeàu ñöôïc duøng ñeå
tính toaùn CR ôû maãu soá trong caû 2 caùch tính.
–Vieäc xaùc ñònh phaàn naøo laø lôïi ích, chi phí, vaø toån thaát khaù phöùc
taïp.
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
oPhaân loaïi lôïi ích, chi phí vaø toån thaát
o Lôïi ích trong caùc bieåu thöùc laø lôïi ích roøng, nghóa laø lôïi
ích tröø ñi toån thaát (Benefits –Disbenefits).
o Chi phí laø nhöõng giaù trò öôùc tính veà giaù xaây döïng (vaän
haønh, baûo quaûn) tröø ñi caùc giaù trò coøn laïi SV.
xaùc ñònh thaønh phaàn naøo laø Lôïi ích, Chi phí hay Toån
thaát phuï thuoäc vaøo vieäc xaùc ñònh ai laø Ngöôøi chuû cuûa
döï aùn.
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
Ví duï: Trong vieäc xaây döïng 1 con ñöôøng lieân tænh. Xaùc ñònh
lôïi ích, chi phí, toån thaát?
Chi phí: giaù xaây döïng
Lôïi ích: phaàn tieát kieäm ñöôïc do giaûm chi phí löu thoâng vaø
gia soá thu nhaäp do khaùch du lòch taêng leân
Toån thaát: nhöõng thieät haïi cuûa ngöôøi noâng daân do laøm con
ñöôøng gaây ra.
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
Ví duï 5-1:Tính tyû soá B/C cuûa cô hoäi ñaàu tö coù caùc döõ lieäu ban
ñaàu sau ñaây (tieàn teä tính theo ñôn vò trieäu Ñ):
Chi phí ñaàu tö ban ñaàu 10,00
Chi phí vaän haønh, baûo quaûn 2,20
Thu nhaäp haøng naêm 5,00
Giaù trò coøn laïi 2,00
Tuoåi thoï (naêm) 5 naêm
MARR (%) 8%
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
3
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
Giaûi
CR = (P –SV)(A/P,i%,n) + SV(i)
= (10 –2)(A/P, 8%, 5) + 2(0,08) = 2,163
B/C thường =B=5=1,146
CR + O + M 2,163 + 2,2
B/C sửa đổi =B –(O + M) =5 –2,2 =1,294
CR 2,163
1. Tyû soá lôïi ích –chi phí (B/C)
Ví duï 5-2:trang 124
Giaûi
Tính caùc giaù trò töông ñöông ñeàu haøng naêm:
Lôïi ích: 500 trieäu Ñ/naêm
CR = 1.500(A/P, 6%, 10) = 203,805trieäu Ñ/naêm
Chi phí O vaø M: 50 trieäu Ñ/naêm
Toån thaát: 200 trieäu Ñ/naêm
B/C thường =B=500 -200 =1,18
CR + O + M 203,805 + 50
B/C sửa đổi =B –(O + M) =500 –200 -50 =1,23
CR 203,805
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Nguyeân taéc khi phaân tích PA: B/C(
)
1
(1) So saùnh PA coù ñaàu tö ban ñaàu lôùn hôn vôùi PA coù ñaàu
tö ban ñaàu nhoû hôn chæ khi PA coù ñaàu tö nhoû hôn laø
ñaùng giaù (B/C ≥1)
(2) Tieâu chuaån ñeå löïa choïn PA laø: “Choïn PA coù ñaàu tö
ban ñaàu lôùn hôn neáu gia soá voán ñaàu tö laø ñaùng giaù”,
nghóa laø Tyû soá B/C(Δ) ≥1.
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
So saùnh caëp PA khi bieát thu nhaäp vaø chi phí
Ví duï 5-3:Giaûi baøi toaùn ôû Ví duï 3-2 hoaëc Ví duï 4-5 theo
phöông phaùp döïa treân tyû soá B/C. Sau ñaây laø soá lieäu ban ñaàu
cuûa 2 PA maùy tieän A vaø B cho trong caùc ví duï ñoù.
Soá lieäu ban ñaàu Maùy tieän A Maùy tieän B
Chi phí vaø thu nhaäp (trieäu Ñ):
Ñaàu tö ban ñaàu: 10,0 15,0
Chi phí haøng naêm: 2,2 4,3
Thu nhaäp haøng naêm: 5,0 7,0
Giaù trò coøn laïi: 2,0 0
Tuoåi thoï (naêm): 5 10
MARR (%) 8%
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
4
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Veà tröôøng hôïp B/C aâm
Gia soá lôïi ích
(trieäu Ñ)
Gia soá chi phí
(trieäu Ñ)
Tyû soá
B/C
PA coù ñaùng giaù
hay khoâng?
Tröôøng hôïp B/C ≥1,0, thì döï aùn laø ñaùng giaù.
+100 (thu ñöôïc) +200 (chi phí) +0,50 < 1,0: khoâng ñaùng giaù
+100 (thu ñöôïc) +50 (chi phí) +2,00 > 1,0: ñaùng giaù
Tröôøng hôïp B/C ≤1,0, thì döï aùn laø ñaùng giaù.
+100 (thu ñöôïc) –200 (tieát kieäm) –0,50 < 1,0: ñaùng giaù
+100 (thu ñöôïc) –50 (tieát kieäm) –2,00 < 1,0: ñaùng giaù
0 (khoâng ñoåi) –50 (tieát kieäm) 0,00 < 1,0: ñaùng giaù
–100 (toån thaát) –200 (tieát kieäm) +0,50 < 1,0: ñaùng giaù
–100 (toån thaát) –50 (tieát kieäm) +2,00 > 1,0: khoâng ñaùng giaù
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Veà tröôøng hôïp B/C aâm
Töû soá B -(O + M)
< 0
Lôïi ích giaûm
= 0
Lôïi ích khoâng taêng
> 0
Lôïi ích taêng
Maãu soá CR
= CRB–CRA
CRA> CRB CR < 0
Ñaàu tö ban ñaàu P taêng
Giaù trò SV taêng
Thôøi gian n daøi hôn
B/C() > 0 B/C() = 0 B/C() < 0
B/C()1: choïn A
B/C() > 1: choïn B
Choïn B vì lôïi ích khoâng ñoåi
nhöng giaûm ñöôïc chi phí
ñaàu tö ban ñaàu.
Choïn B vì lôïi ích
taêng vaø giaûm ñöôïc
chi phí ñaàu tö ban
ñaàu.
CRA= CRB CR = 0
Ñaàu tö ban ñaàu P khoâng taêng
B/C() -B/C() > 0 B/C() +
Choïn A vì ñaàu tö ban
ñaàu khoâng taêng
nhöng lôïi ích giaûm
Veà lyù thuyeát thì nhö nhau
nhöng neân choïn A vì giaûm
ruûi ro vaø do nguoàn voán haïn
cheá
Choïn B vì voán ñaàu tö
ban ñaàu khoâng thay
ñoåi maø lôïi ích taêng
CRA< CRB CR > 0
Ñaàu tö ban ñaàu P taêng
B/C() < 0 B/C() > 0 B/C() > 0
Choïn A vì taêng ñaàu
tö maø lôïi ích giaûm
Choïn A vì taêng ñaàu tö maø
lôïi ích khoâng taêng
B/C()1: choïn B
B/C() < 1: choïn A
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
So saùnh caëp PA khi chuùng coù thu nhaäp nhö nhau
Ví duï 5-4:Giaûi baøi toaùn veà 2 PA maùy neùn khí I vaø II, cho ôû
Ví duï 3-3 hoaëc Ví duï 4-6 theo phöông phaùp Tyû soá B/C.
Soá lieäu ban ñaàu Maùy neùn khí I Maùy neùn khí II
Chi phí vaø thu nhaäp (trieäu Ñ):
Ñaàu tö ban ñaàu: 3,0 4,0
Chi phí haøng naêm: 2,0 1,6
Giaù trò coøn laïi: 0,5 0
Tuoåi thoï (naêm): 6 0
MARR (%) 15%
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
So saùnh nhieàu PA
Ví duï 5-5:So saùnh caùc PA loaïi tröø nhau cho ôû Ví duï 4-7,
theo phöông phaùp döïa treân Tyû soá B/C, MARR = 18%.
Chi phí vaø thu nhaäp
(trieäu Ñ)
Caùc phöông aùn
A B C D E F
Ñaàu tö ban ñaàu 1.000 1.500 2.500 4.000 5.000 7.000
Thu nhaäp naêm roøng 150 375 500 925 1.125 1.425
Giaù trò coøn laïi 1.000 1.500 2.500 4.000 5.000 7.000
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
5
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Giaûi:
Gia soá A B B CB DD EE F
Gia soá ñaàu tö (trieäu Ñ) 1.000 1.500 1.000 2.500 1.000 2.000
CR (Δ) (trieäu Ñ/naêm) 180 270 180 450 180 360
ΔB (trieäu Ñ/naêm) 150 375 125 550 200 200
B/C (Δ) 0,833 1,389 0,694 1,222 1,111 0,833
Gia soá laø ñaùng giaù? Khoâng Coù Khoâng Coù Coù Khoâng
3. So saùnh caùc phöông phaùp theo PW vaø B/C
Veà ñaùnh giaù, so saùnh caùc döï aùn ñaàu tö
Veà saép haïng caùc döï aùn ñaàu tö
3. So saùnh caùc phöông phaùp theo PW vaø B/C
Löïa choïn phöông phaùp so saùnh PA
nhöõng yeáu toá aûnh höôûng:
Coù 1 khuynh höôùng ñaõ toàn taïi trong toå chöùc thöïc hieän
phaân tích döï aùn
Thoùi quen cuûa moät soá ngöôøi coù traùch nhieäm ra quyeát ñònh
Moái quan heä giöõa thôøi kyø phaân tích vaø tuoåi thoï cuûa caùc PA,
caùc PA coù cuøng tuoåi thoï hay khoâng
Phöông tieän tính toaùn (ngaøy nay khoâng coøn khoù khaên nöõa).
4. Phaân tích ñieåm hoøa voán
Phöông phaùp ñieåm hoøa voán
o Xaùc ñònh giaù trò cuûa moät bieán soá naøo ñoù (saûn löôïng caàn saûn
xuaát, soá giôø vaän haønh, soá naêm laøm vieäc, v.v…) ñeå toång luõy
tích chi phí vaø toång luõy tích thu nhaäp baèng nhau (hoøa voán)
Q = QBE hoøa voán
Q QBE loã
Q QBE laõi
v)(P
FC
QBE
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt