Bài giảng Lý thuyết kinh tế học vi mô: Chương 2 - TS. Phan Thế Công

3/3/2013<br /> <br /> Nội dung chương 2<br /> Chương 2<br /> <br /> <br /> <br /> CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG<br /> CỦA THỊ TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TS. GVC. PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thị trường là một cơ chế trong đó người mua và người<br /> bán tương tác với nhau để xác định giá cả và sản lượng<br /> của hàng hóa hay dịch vụ<br /> <br /> Phân loại thị trường:<br /> <br /> <br /> Theo đối tượng hàng hóa được trao đổi mua bán:<br /> Thị trường gạo, thị trường ô tô, thị trường dịch vụ bảo hiểm...<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Theo phạm vi địa lý:<br /> Thị trường Hà Nội, thị trường Việt Nam, thị trường Đông<br /> Nam Á...<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Theo mức độ cạnh tranh trên thị trường:<br /> Cạnh tranh<br /> hoàn hảo<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cầu (Demand)<br /> <br /> <br /> Cạnh tranh<br /> độc quyền<br /> <br /> Độc quyền<br /> nhóm<br /> <br /> Độc quyền<br /> thuần túy<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> 4<br /> <br /> Cầu (Demand)<br /> <br /> <br /> Khái niệm cầu<br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> Khái niệm:<br /> <br /> <br /> Thị trường<br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> Cung về hàng hóa và dịch vụ<br /> Cơ chế hoạt động của thị trường<br /> Thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất<br /> Độ co dãn của cung và cầu<br /> Sự can thiệp của Chính phủ vào thị trường<br /> <br /> Lưu ý:<br /> <br /> <br /> Cầu (D) là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người<br /> mua muốn mua và có khả năng mua tại các mức giá<br /> khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định, các<br /> yếu tố khác không đổi.<br /> <br /> Cầu chỉ hình thành khi hội tụ đủ hai điều kiện<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mong muốn<br /> Có khả năng (thanh toán)<br /> <br /> Phân biệt Cầu và Lượng cầu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 5<br /> <br /> Lượng cầu (QD) là lượng cụ thể của hàng hóa hay dịch vụ mà<br /> người mua mong muốn và có khả năng mua tại một mức giá<br /> xác định trong một giai đoạn nhất định và giả định rằng tất cả<br /> các yếu tố khác không đổi.<br /> Cầu được thể hiện thông qua tập hợp các lượng cầu ở các mức<br /> giá khác nhau.<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Luật cầu<br /> <br /> <br /> Luật cầu<br /> <br /> Nội dung quy luật:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giá P<br /> <br /> 8<br /> <br /> 10<br /> <br /> 12<br /> <br /> 14<br /> <br /> 16<br /> <br /> 600<br /> <br /> Lượng cầu QD<br /> <br /> P   QD <br /> <br /> (chai)<br /> <br /> 500<br /> <br /> 400<br /> <br /> 300<br /> <br /> 200<br /> <br /> Giải thích:<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 7<br /> <br /> Hàm cầu<br /> <br /> <br /> Có biểu số liệu phản ánh cầu về nước đóng chai trên thị trường X<br /> trong 1 tháng như bảng dưới đây:<br /> <br /> (nghìn đ/chai)<br /> <br /> P   QD <br /> <br /> <br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> Giả định tất cả các yếu tố khác không đổi, nếu giá của<br /> hàng hóa hay dịch vụ tăng lên sẽ làm cho lượng cầu về<br /> hàng hóa hay dịch vụ đó giảm đi và ngược lại<br /> Giữa giá và lượng cầu: mối quan hệ nghịch<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 8<br /> <br /> Đồ thị đường cầu<br /> <br /> Dạng hàm cầu tuyến tính:<br /> QD = a - bP<br /> <br /> (a ≥ 0; b ≥ 0)<br /> <br /> Hoặc<br /> <br /> P = a/b – (1/b)QD (a ≥ 0; b ≥ 0)<br /> <br /> ∆P<br /> Độ dốc đường cầu = ∆Q<br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 9<br /> <br /> Cầu cá nhân và cầu thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> Đường cầu thị trường là sự<br /> cộng theo chiều ngang<br /> đường cầu của các cá nhân<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> QA<br /> <br /> QB<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3<br /> <br /> QTT<br /> 10<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 8<br /> <br /> 6<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6<br /> <br /> 8<br /> <br /> 4<br /> <br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4<br /> 3<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1<br /> <br /> 16<br /> <br /> <br /> <br /> P<br /> <br /> 14<br /> <br /> <br /> <br /> Cầu thị trường là tổng cầu<br /> của các cá nhân<br /> Ví dụ:<br /> Thể hiện trên đồ thị:<br /> <br /> 10<br /> <br /> Cầu cá nhân và cầu thị trường<br /> <br /> 12<br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> =<br /> D<br /> <br /> 11<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cầu<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cầu<br /> <br /> <br /> Cầu thay đổi:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cầu tăng: Lượng cầu tăng<br /> lên tại mọi mức giá<br /> Cầu giảm: Lượng cầu giảm<br /> đi tại mọi mức giá<br /> <br /> Số lượng người mua<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Số lượng người mua ()  cầu ()<br /> Do cầu thị trường là tổng cầu của các cá nhân<br /> <br /> Thu nhập<br /> <br /> <br /> Đối với hàng hóa thông thường và cao cấp:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 13<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cầu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hàng hóa thay thế:<br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 14<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cầu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Xe đạp và xe máy<br /> Pepsi và CocaCola<br /> <br /> <br /> <br /> Hàng hóa bổ sung:<br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Xăng và xe máy<br /> Máy vi tính và phần mềm<br /> <br /> <br /> <br /> M và N là hai hàng hóa bổ<br /> sung trong tiêu dùng<br /> <br /> <br /> <br /> ?<br /> PM   Cầu về N <br /> <br /> <br /> <br /> và<br /> <br /> và<br /> <br /> PA   Cầu về B <br /> <br /> PM   Cầu về N <br /> <br /> A và B là hai hàng hóa thay<br /> thế trong tiêu dùng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br /> <br /> Sự di chuyển trên đường cầu và sự dịch<br /> chuyển đường cầu<br /> <br /> Kỳ vọng thu nhập trong tương lai tăng  Cầu hiện tại tăng<br /> Kỳ vọng thu nhập trong tương lai giảm  Cầu hiện tại giảm<br /> <br /> Thị hiếu, sở thích, phong tục, tập quán,…<br /> Kỳ vọng về giá cả:<br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> Các chính sách của Chính phủ: đánh thuế, trợ cấp<br /> Kỳ vọng về thu nhập<br /> <br /> <br /> PA   Cầu về B <br /> ?<br /> <br /> <br /> <br /> Kỳ vọng giá tăng<br /> Kỳ vọng giá giảm<br /> <br />  Cầu hiện tại tăng<br />  Cầu hiện tại giảm<br /> <br /> Các yếu tố khác: thời tiết, quảng cáo...<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 16<br /> <br /> Sự di chuyển trên đường cầu và sự dịch<br /> chuyển đường cầu<br /> <br /> Sự di chuyển (trượt dọc) trên đường cầu:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thu nhập ()  cầu về hàng hóa ()<br /> <br /> Giá của hàng hóa có liên quan trong tiêu dùng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thu nhập ()  cầu về hàng hóa ()<br /> <br /> Đối với hàng hóa thứ cấp:<br /> <br /> Sự thay đổi vị trí các điểm khác nhau trên cùng một<br /> đường cầu<br /> Do giá của bản thân hàng hóa đang xét thay đổi<br /> <br /> Sự dịch chuyển đường cầu:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đường cầu thay đổi sang một ví trí mới (sang phải<br /> hoặc sang trái)<br /> Do các yếu tố ngoài giá của bản thân hàng hóa đang<br /> xét thay đổi<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 17<br /> <br /> Cầu về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Câu hỏi:<br /> <br /> Cung (Supply)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cầu về hàng hóa B sẽ bị tác động như thế nào<br /> nếu?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khái niệm:<br /> <br /> <br /> Hàng hóa B trở nên hợp mốt hơn<br /> Hàng hóa C là hàng hóa thay thế cho B trở nên rẻ hơn<br /> Thu nhập của người tiêu dùng giảm và B là hàng hóa<br /> thứ cấp<br /> Người tiêu dùng dự đoán rằng giá hàng hóa B sẽ giảm<br /> trong tương lai<br /> <br /> <br /> <br /> Phân biệt cung và lượng cung:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19<br /> <br /> Luật cung<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giả định tất cả các yếu tố khác không đổi, nếu giá của<br /> hàng hóa hay dịch vụ tăng lên sẽ làm cho lượng cung<br /> về hàng hóa hay dịch vụ đó cũng tăng lên và ngược lại<br /> Giữa giá và lượng cung: mối quan hệ thuận (đồng biến)<br /> <br /> 20<br /> <br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> Có biểu số liệu phản ánh cung về nước đóng chai trên thị trường<br /> X trong 1 tháng như bảng dưới đây:<br /> <br /> Giá P<br /> (nghìn đ/chai)<br /> <br /> Lượng cung QS<br /> (chai)<br /> <br /> 8<br /> <br /> 10<br /> <br /> 12<br /> <br /> 14<br /> <br /> 16<br /> <br /> 200<br /> <br /> 300<br /> <br /> 400<br /> <br /> 500<br /> <br /> 600<br /> <br /> Giải thích:<br /> 21<br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Hàm cung<br /> <br /> <br /> Cung về hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> <br /> <br /> P   QS <br /> P   QS <br /> <br /> <br /> Lượng cung (QS) là lượng cụ thể của hàng hóa hay dịch vụ<br /> mà người bán mong muốn và có khả năng bán tại một mức<br /> giá xác định trong một giai đoạn nhất định (giả định rằng<br /> tất cả các yếu tố khác không đổi)<br /> Cung được thể hiện thông qua tập hợp các lượng cung ở các<br /> mức giá khác nhau<br /> <br /> Luật cung<br /> <br /> Nội dung quy luật:<br /> <br /> <br /> Cung (S) là số lượng hàng hóa hay dịch vụ mà người bán<br /> mong muốn và có khả năng bán tại các mức giá khác nhau<br /> trong một giai đoạn nhất định (giả định rằng tất cả các yếu<br /> tố khác không đổi)<br /> <br /> 22<br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Đồ thị đường cung<br /> <br /> Dạng hàm cung tuyến tính:<br /> QS = c + dP<br /> <br /> (d ≥ 0)<br /> <br /> Hoặc<br /> <br /> P = (-c/d) + (1/d)QS (n ≥ 0)<br /> <br /> ∆P<br /> Độ dốc đường cung = ∆Q<br /> 23<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Cung của hãng và cung thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cung của hãng và cung thị trường<br /> <br /> Cung thị trường là tổng<br /> cung của các hãng trên thị<br /> trường<br /> Ví dụ:<br /> Thể hiện trên đồ thị:<br /> <br /> P<br /> <br /> QA<br /> <br /> QB<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0<br /> <br /> QTT<br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6<br /> <br /> 0<br /> <br /> 6<br /> <br /> Đường cung thị trường là sự<br /> cộng theo chiều ngang<br /> đường cung của các hãng<br /> trên thị trường<br /> <br /> 4<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2<br /> <br /> 9<br /> 12<br /> <br /> 6<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3<br /> <br /> 15<br /> <br /> <br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> +<br /> <br /> 25<br /> <br /> Cung thay đổi:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> <br /> <br /> Cung giảm: Lượng cung<br /> giảm đi tại mọi mức giá.<br /> Cung tăng: Lượng cung<br /> tăng lên tại mọi mức giá<br /> <br /> Số lượng người bán<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cung<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giá của yếu tố đầu vào  chi phí sản xuất<br />  lợi nhuận  cung<br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 28<br /> <br /> Sự di chuyển trên đường cung và sự dịch<br /> chuyển đường cung<br /> <br /> Chính sách của Chính phủ: đánh thuế, trợ cấp<br /> Giá của hàng hóa có liên quan trong sản xuất<br /> Kỳ vọng về giá cả<br /> Lãi suất<br /> Yếu tố khác: thiên tai, dịch bệnh, chính trị,...<br /> Môi trường kinh doanh<br /> <br /> <br /> <br /> Sự di chuyển (trượt dọc) trên đường cung:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 29<br /> <br /> Sự thay đổi vị trí các điểm khác nhau trên cùng một<br /> đường cung<br /> Do giá của bản thân hàng hóa đang xét thay đổi<br /> <br /> Sự dịch chuyển đường cung:<br /> <br /> <br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Có cải tiến về công nghệ  chi phí sản xuất giảm<br />  lợi nhuận tăng  cung tăng<br /> <br /> Giá của các yếu tố đầu vào<br /> <br /> <br /> 27<br /> <br /> Số lượng người bán ()  cung ()<br /> <br /> Tiến bộ về công nghệ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 26<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cung<br /> <br /> Các yếu tố tác động đến cung<br /> <br /> <br /> =<br /> <br /> Đường cung thay đổi sang một ví trí mới (sang phải<br /> hoặc sang trái)<br /> Do các yếu tố ngoài giá của bản thân hàng hóa đang<br /> xét thay đổi<br /> <br /> GVC: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br />