Bài giảng Nghiệp vụ ngân hàng thương mại: Chương 1 Tổng quan về ngân hàng thương mại, được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Lịch sử hình thành và phát triển ngân hàng; Khái niệm, vai trò, chức năng của ngân hàng; Các loại hình ngân hàng thương mại. Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Nghiệp vụ ngân hàng thương mại: Chương 1 - ThS. Lê Ngọc Lưu Quang
- CHƯƠNG1:
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
LOGO
- 1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ngân hàng
1.1.1 Lịch sử hình thành ngân hàng
Có nhiều quan điểm khác nhau về sự hình thành ngân
hàng:
Tiền thân của ngân hàng là các thánh đường, nhà thờ
Các nhà cho vay nặng lãi tích trữ nhiều tiền và cho vay
LOGO
- 1.1.2 Quá trình phát triển của kệ thống ngân hàng
1.1.2.1 Ngân hàng thời sơ khai
3500 năm TCN, đã có bằng chứng chứng tỏ có hoạt động
ngân hàng.
Thời kỳ này người ta chưa gọi nó là ngân hàng.
Nhà thờ, thợ vàng, nhà quý tộc được chọn gửi tiền
Hoạt động giống như nghiệp vụ ủy thác ngày nay.
LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
•Vào thế kỷ thứ 4 TCN, các ngân hàng Hy Lạp vận hành đa dạng và phức tạp hơn bất kỳ xã
hội nào trước đó.
•Các đền thờ, cá nhân và tổ chức thường sử dụng các giao dịch tài chính như cho vay, gửi
tài sản, trao đổi tiền tệ và định giá tiền đúc.
•Pythius là người đầu tiên lập ra và điều hành ngân hàng tư nhân đầu tiên thế kỷ thứ 5 TCN.
•Hoạt động tín dụng ngân hàng phát triển mạnh mẽ tại vùng Mediterian trong thế kỷ thứ 4
TCN.
•Khi Hy Lạp chinh phục Ai Cập, mạng lưới kho chứa ngũ cốc hình thành ngân hàng ngũ
cốc.
•Mạng lưới ngân hàng này hoạt động như hệ thống tín dụng thương mại, việc thanh toán
được ghi sổ mà không cần chuyển tiền.
LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
• Hình thái ngân hàng đầu tiên được hình thành trước khi con
người phát minh ra tiền tệ. Đó là các đền thờ cổ đại.
• Ban đầu, “tiền” gửi tại ngân hàng là các loại ngũ cốc, gia cầm,
nông sản rồi đến vàng, kim loại quý. Và đền thờ chính là hình
thái ngân hàng đầu tiên, cất giữ các tài sản này.
• Khoảng 3000 năm TCN, tại Ai Cập và Mesopotamia, vàng được
gửi vào các đền thờ. Đến thế kỷ 18 TCN, tại Babylon, có dấu
hiệu cho thấy các thầy tu trông giữ đền bắt đầu cho mượn tài sản
cất trong đền. Khái niệm ngân hàng cổ đại ra đời.
• Như vậy, hoạt động ngân hàng cổ đại manh nha được hình thành
Đền thờ Bel ở Mesopotamia
vào thế kỷ 18 TCN với dịch vụ cơ bản là nhận gửi các tài sản và
cho mượn những tài sản này. Những dịch vụ ngân hàng đầu tiên
không dành cho đông đảo người dân bình thường mà chỉ dành
cho những người giàu có.
5 v1.0013109224 LOGO
- Bảng kết toán thể hiện như sau:
Tài sản Có Tài sản Nợ
Dự trữ cho đến cuối kỳ: Của cải công chúng gửi:
1000 1000
- Về phía người cất trữ: tiền gửi > tiền rút ra nên luôn có tiền
trong kho, trong khi nhiều người có nhu cầu vay.
Bảng kết toán thay đổi:
Tài sản có Tài sản nợ
Tiền mặt: 30 Tiền gửi: 1000
Cho vay: 970
LOGO
- 1.1.2.1 Ngân hàng giai đoạn 2
TK V-TK XV : hoạt động cho vay lấy lời bị cấm đoán.
TK XV – TK XVIII: (thời kỳ Phục Hưng)
- Nền kinh tế các quốc gia phát triển sôi động
- Giao lưu buôn bán phát triển
- Qui định về cấm cho vay lấy lãi được xóa bỏ hoàn toàn
- Nhiều hội chợ thương mại quốc tế ra đời
=> Các ngân hàng tầm cỡ ra đời
LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
•Cuối TK III TCN, khi La Mã chinh phục vùng Mediterian,
đảo Delos trở thành trung tâm Ngân hàng của vùng với
hóa đơn tín dụng được sử dụng trong thanh toán.
•Nhà nước La Mã bổ nhiệm công chứng viên để ghi nhận
các giao dịch ngân hàng.
•Tuy vậy, sự phát triển của hệ thống NH gặp phải sự cản
trở lớn do thói quen tiêu dùng tiền mặt của người La Mã.
• Khi La Mã suy vong, hoạt động thương mại giảm sút,
các NH bị cấm hoạt động tại Tây Âu và chỉ được phục
hồi sau các cuộc Thập tự chinh.
Đền thờ Isis ở Delos, Hy Lạp
8 v1.0013109224 LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
• Đến TK thứ XIII, các NH phục hồi tại miền bắc Italy với hoạt
động truyền thống là cung cấp tiền bạc chi người giàu có,
các hoàng gia châu Âu.
• Hoạt động ngân hàng phát triển tại Siena, Lucca, Milan và
Genoa nhưng Florence mới thực sự thống lĩnh hệ thống tài
chính quốc tế nhờ đồng tiền nổi tiếng Florin.
• Đồng Florin được đúc đầu tiên vào năm 1252 và nhanh
chóng nhận được sự tín nhiệm rộng rãi.
• Năm 1340, các ngân hàng Florence cho vua Edward III vay
1.500.000 Florin để chiến tranh với Pháp. Đến 1345, nhà vua
vỡ nợ, các ngân hàng Florence phá sản.
• Hoạt động ngân hàng đến thế kỷ XVI gặp nhiều rủi ro do cho
vay các Vương triều châu Âu để tài trợ cho chiến tranh. Bên Đồng tiền vàng florin
cạnh việc cho vay bên chiến bại, rủi ro còn do việc sử dụng
quá mức của các hoàng gia. Năm 1557, hoàng gia Tây Ban
Nha tuyên bố phá sản kéo theo sự sụp đổ của hàng loạt
ngân hàng ở Đức, Italy.
9 v1.0013109224 LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH (tiếp theo)
• Năm 1587, Banco della Piazza di Rialto mở cửa tại Venice với tư cách một sáng
kiến của nhà nước. Mục tiêu của nó là cất giữ an toàn các khoản tiền của thương
nhân và đảm bảo các giao dịch tài chính giữa Venice và đối tác ở bất kỳ đâu mà
không thực hiện di chuyển vật lý của tiền đúc.
• Hình thức thanh toán không dùng tiền mặt có sự đảm bảo của Nhà nước (Vernice)
tạo điều kiện cho sự ra đời của Cheque.
• Việc thanh toán Cheque được đảm bảo bởi các ngân hàng có cam kết nên phương
thức này khá an toàn.
• Cheque được sử dụng rộng rãi từ cuối TK XVII.
10 v1.0013109224 LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH (tiếp theo)
• Với sự tham gia của chính phủ vào hoạt động NH,
các Ngân hàng quốc gia manh nha hình thành để
quản lý lưu thông tiền tệ.
• Ngân hàng quốc gia đầu tiên là Bank of Sweden
thành lập năm 1668. Tiếp đó là sự ra đời của Bank
of England năm 1694.
• Năm 1661, Stockhom Banco được chính phủ cho
phép phát hành giấy tín dụng có thể trao đổi. Giấy
này được đổi thành tiền xu bằng bạc khi đổi tại NH.
Đây là hình thức tiền giấy đầu tiên tại châu Âu.
• Năm 1667, do phát hành quá nhiều tiền giấy, nên
Stockhom Banco phá sản. Tiền giấy 1661
11 v1.0013109224 LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH (tiếp theo)
•Các hệ thống ngân hàng vẫn tiếp tục phát triển cùng sự
tiến bộ của xã hội loài người với vai trò và ảnh hưởng
ngày một quan trọng và sâu sắc hơn.
•Cho tới thế kỷ 20 và 21, ngay cả khi nền kinh tế toàn
cầu đã đạt tới qui mô vô cùng lớn về giá trị tiền tệ, và các
thể chế chống độc quyền quốc tế được áp dụng rộng
khắp, hệ thống tài chính-ngân hàng quốc tế về cơ bản
vẫn nằm dưới sự kiểm soát của một nhóm đại gia tộc
kinh doanh tiền tệ.
12 v1.0013109224 LOGO
- LỊCH SỬ HÌNH THÀNH (tiếp theo)
Định nghĩa:
•Luật Mỹ (90s): Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài
chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán - và thực hiện nhiều
chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế.
•Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam: " Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ
và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để
cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán”.
13 v1.0013109224 LOGO
- 1.2. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
•Hình thức ngân hàng đầu tiên - NH của các thợ vàng: cho vay với các cá
nhân, nhằm mục đích phục vụ tiêu dùng. Hình thức cho vay chủ yếu là
thấu chi.
•Ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ
yếu và thường xuyên là nhận tiền kí gửi từ khách hàng với trách nhiệm
hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu
và làm phương tiện thanh toán.
•Ngân hàng tiền gửi: không cho vay, chỉ thực hiện giữ hộ, thanh toán hộ
để lấy phí.
14 v1.0013109224 LOGO
- 1601: Ngân hàng Banco di Barcelone
1609: Ngân hàng Amsterdam, Banco di Valencia
1619: Ngân hàng Hamburg Đức
1694: NH Bank of England
1791: NH Hoa Kỳ
- Các nhà kinh tế học gọi đây là giai đoạn đặt nền tảng
cho hệ thống ngân hàng hiện đại. Các ngân hàng này
được gọi là những ngân hàng đầu tiên trên thế giới
LOGO
- Đặc điểm của các NH trong giai đoạn này là:
Hoạt động độc lập, riêng lẻ, mỗi NH thực hiện tất cả các
hoạt động.
Nhiều NH đua nhau phát hành tiền mà không căn cứ vào
lượng vàng, bạc dự trữ.
LOGO
- o Nhà nước dùng các biện pháp hạn chế số lượng NH phát hành
này
o Cuối TK 19, Nhà nước không cho NH phát hành tiếp xúc và
giao dịch với công chúng nữa (để tạo công bằng với NH không
phát hành)
• NHPH ko giao dịch trực tiếp với công chúng và trở thành nơi
cung cấp tài chính cho Chính phủ, nơi gởi tiền thuế, làm đại lý
cho CP trong giao dịch tài chính.
• Các NH khác nhận thấy có lợi khi gửi tiền tại NHPH (dự trữ
vàng lớn nhất). NHPH trở thành trung tâm thanh toán, bù trừ.
• Do các NH cho vay quá mức, mất khả năng thanh toán phải cầu
cứu NHPH xuất vàng cho vay với LS nhất định, NHPH yêu cầu
các NH khi huy động được thì phải gửi vào một ít, tỷ lệ DTBB
ra đời.
=> Nhà nước tiến hành Quốc hữu hóa NHPH.
LOGO
- 1.1.2.3 Ngân hàng giai đoạn 3
Ngay khi mới thành lập NH đã có xu hướng kinh doanh đa
năng tổng hợp, nhưng sang đầu TK 19, kinh tế các nước
phát triển mạnh mẽ, hệ thống NH phát triển mạnh vượt ra
khỏi biên giới quốc gia làm nảy sinh mâu thuẫn:
Không đồng nhất về thời hạn gửi và vay
Cạnh tranh ngày càng gay gắt, rủi ro gia tăng
Các nhà quản lý NH không đủ sức quản lý mọi hoạt động
=> Nhiều ngân hàng bị phá sản, người ta không còn tin
vào tính đa năng của NH, từ đó hình thành xu hướng
chuyên môn hóa (theo thời hạn, lĩnh vực đầu tư, phạm
vi hoạt động)
LOGO
- Ưu điểm
• Tạo nên sự phân biệt rõ ràng giữa tín dụng ngắn hạn và
dài hạn
• Tạo điều kiện cho các nhà quản lý NH am hiểu để tổ chức
kinh doanh tốt
Tuy nhiên, loại hình này tạo nên tình trạng là không tận
dụng được triệt để nguồn vốn của nền kinh tế và hạn chế khả
năng quốc tế hóa của các NH.
LOGO
- 1.1.2.4 Ngân hàng thời hiện đại
Từ những năm 50, TK 20, NH tiến hành kinh doanh đa năng
kết hợp với chuyên môn hóa trong lĩnh vực hẹp. Ưu điểm:
Tận dụng tiềm năng về vốn của nền kinh tế
Kích thích xu hướng quốc tế hóa của NH
Giảm thiểu rủi ro (nhiều chi nhánh)
Các nhà quản lý được hỗ trợ phương tiện quản lý hiện đại
và có hội đồng tư vấn
LOGO
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
