TRƯỜNG ĐI HỌC PHM VĂN ĐỒNG
KHOA KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ
BỘ MÔN CƠ KHÍ
Bài giảng:
NGUYÊN LÝ VÀ DỤNG CỤ CẮT
Bậc học: Đại học
Ngành: Công nghệ kỹ thuật Cơ khí
Biên son: GV TRƯƠNG QUANG DŨNG
Quảng Ngãi 2015
LỜI NÓI ĐẦU
Quá trình sản xuất cơ khí là quá trình biến đổi phôi liệu (kim loại, phi kim: gỗ,
chất dẻo …) thành những tiết máy có hình dạng và độ chính xác yêu cầu. Để đạt được
hình dáng yêu cầu của tiết máy nhất định thì trong sản xuất cơ khí có những phương pháp
khác nhau được thực hiện như: Đúc, rèn, hàn, cán định hình, dập nguội hoặc nóng …
Nhưng những chi tiết máy có yêu cầu cao về độ chính xác kích thước, lắp lẫn thì cho đến
nay chưa có phương pháp gia công tạo hình nào thay thế được phương pháp cắt gọt, thậm
chí cả những phương pháp gia công mới như gia công bằng tia lửa điện, điện hóa, siêu
âm, laser …
Có nhiều phương pháp khác nhau gia công bằng cắt: tiện, phay, bào, khoan, khoét,
doa, chuốt, cắt ren, cắt răng, mài, nghiền … Tất cả những phương pháp này đều nhằm
thực hiện quá trình lấy đi khỏi bề mặt phôi liệu một lớp “lượng dư” kim loại ở dưới dạng
“phoi” để đạt được hình dạng chi tiết.
Trong sản xuất cơ khí nói chung và gia công cắt gọt nói riêng, ngoài vấn đề chất
lượng sản phẩm thì vấn đề năng suất gia công cũng quan trọng. Nó góp phần tác động
vào hạ giá thành sản phẩm cũng như giá thành toàn thiết bị. Vậy năng suất gia công cắt
gọt cũng như chất lượng sản phẩm lại bị điều khiển bởi sự hiểu biết về quá trình gia công
vật liệu và những hiện tượng xảy ra trong đó cũng như khả năng áp dụng những tiến bộ
khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất cơ khí.
Bài giảng “Nguyên lý và Dụng cụ cắt” là tài liệu giúp cho GV và SV thuộc lĩnh cơ
khí có được những hiểu biết cơ bản về lĩnh vực tạo hình chi tiết bằng cắt gọt và nắm bắt
được những quy luật chung và các hiện tượng “Cơ – Lý – Hóa” xảy ra trong quá trình gia
công bằng cắt gọt.
Do xuất bản lần đầu nên bài giảng không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong
nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc và đồng nghiệp. Các ý kiến đóng góp xin
gởi về truongquangdungb@gmail.Com, Bộ môn Cơ khí – Khoa Kỹ thuật Công nghệ,
trường đại học Phạm Văn Đồng.
Tác giả
GV: Trưng Quang Dũng Nguyên lý vƠ dng c ct
MC LC
Ni dung
Trang
Chưng 1. NHỮNG KHÁI NIỆM CBẢN CÓ LIÊN QUAN
ĐẾN QUÁ TRÌNH CT KIM LOẠI
1
1.1. Hệ thống kim loại cần thiết cho gia công cắt
1
1.2. Các phương pháp cắt kim loại
2
1.3. Sự hình thành các bề mặt trên chi tiết trong quá trình cắt
3
1.4. Các chuyển động cắt gọt và chế độ cắt gọt khi gia công cơ
4
1.5. Lớp cắt và tiết diện lớp cắt
6
Chưng 2. VẬT LIỆU LÀM DAO
11
2.1. Đặc điểm làm việc và yêu cầu đối với vật liệu làm dao
11
2.2. Các loại vật liệu dùng để chế tạo dao
12
Chưng 3. TIỆN VÀ DAO TIỆN
23
3.1. Khái niệm về gia công tiện
23
3.2. Phân loại dao tiện
24
3.3. Thành phần kết cấu của dao tiện
27
3.4. Các định nghĩa cơ bản về các mặt tọa độ
29
3.5. Thông số hình học phần cắt của dao tiện ở trạng thái tĩnh
31
3.6. Thông số hình học phần cắt của dao ở trạng thái động
35
Chưng 4. QUÁ TRÌNH CT KIM LOẠI
41
4
.1.
Qúa trình hình thành phoi khi cắt kim loại
41
4.2.
Biến dạng kim loại trong quá trình cắt
45
4.3. Quá trình hình thành bề mặt đã gia công trên chi tiết
46
4.4.
Các thông số đặc trưng mức độ biến dạng và ma sát khi
cắt
50
4.5.
Dung dịch trơn nguội
69
75
GV: Trưng Quang Dũng Nguyên lý vƠ dng c ct
Chưng 5. LỰC CT KHI TIỆN
5.1. Hệ thống lực tác dụng lên dụng cụ cắt
75
5.2. Lực cắt và các thành phần lực cắt khi tiện
76
5.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến lực cắt
77
5.4. Công thức tổng quát tính lực cắt khi tiện
82
Chưng 6. MÀI MÒN VÀ TUỔI BỀN CA DNG C
CT
84
6.1. Sự mài mòn của dao
84
6.2. Tuổi bền và tuổi thọ dao
88
Chưng 7. TỐC ĐCT VÀ CHỌN THÔNG SỐ CT
95
7.1. Tốc độ cắt cho phép
95
7.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến tốc độ cắt
95
7.3. Cơ sở và trình tự chọn chế độ cắt hợp lý khi gia công cơ
104
7.4. Chọn hình dáng hình học của dao tiện
114
Chưng 8. BÀO VÀ XỌC
119
8.1. Đặc điểm và công dụng
119
8.2. Cấu tạo và thông số hình học của dao bào và dao xọc
119
8.3. Các yếu tố chế độ cắt và lớp cắt khi bào và xọc
120
8.4. Xác định chế độ cắt hợp lý khi bào và xọc
122
Chưng 9. KHOAN – KHOÉT – DOA
125
9.1. Khái niệm chung
125
9.2. Khoan
125
9.3. Khoét
131
9.4. Doa
133
Chưng 10. PHAY
136
10.1. Khái niệm
136
GV: Trưng Quang Dũng Nguyên lý vƠ dng c ct
10.2. Đặc trưng các phương pháp phay
136
10.3. Các loại dao phay
136
10.4. Các thông số hình học dao phay
138
10.5. Các yếu tố của chế độ cắt và lớp cắt khi phay
142
10.6. Phay thuận và phay nghịch
147
10.7. Lực cắt và công suất cắt khi phay
149
Chưng 11. CHUỐT
153
11.1. Khái niệm
153
11.2. Kết cấu dao chuốt
154
11.3. Các yếu tố cắt khi chuốt
155
11.4. Các phương pháp chuốt và chọn chế độ cắt
156
Chưng 12. MÀI
157
12.1. Đặc điểm
157
12.2. Cấu tạo đá mài
157
12.3. Cách chọn đá
158
.