http://www.ebook.edu.vn
®¹i häc th¸i nguyªn
trêng ®¹i häc n«ng l©m
**************
Bµi Gi¶ng
Ph©n lo¹i thùc vËt
(Dµnh cho chuyªn ngµnh n«ng l©m nghiÖp)
Th¸i nguyªn, n¨m 2008
http://www.ebook.edu.vn
®¹i häc th¸i nguyªn
trêng ®¹i häc n«ng l©m
**************
Bµi Gi¶ng
Ph©n lo¹i thùc vËt
(Dµnh cho chuyªn ngµnh n«ng l©m nghiÖp)
Ngêi so¹n: Th. S. §ç Hoµng Chung
Th¸i nguyªn, n¨m 2008
http://www.ebook.edu.vn
MӨC LӨC
CHѬѪNG 1. NGUYÊN TҲC PHÂN LOҤI THӴC VҰT.....................................................1
1.1. Khái niӋm, ÿӕi tѭӧng và nhiӋm vө..................................................................................1
1.1.1. Khái niӋm..................................................................................................................1
1.1.2. Ĉӕi tѭӧng và nhiӋm vө.............................................................................................1
1.2. Lѭӧc sӱ phát triӇn ............................................................................................................1
1.3. Các phѭѫng pháp phân loҥi thӵc vұt................................................................................3
1.4. Luұt danh pháp thӵc vұt...................................................................................................4
1.4.1. Ĉѫn vӏ phân loҥi (Taxon) và các bұc phân loҥi ........................................................5
1.4.1.1. Ĉѫn vӏ phân loҥi (Taxon)...................................................................................5
1.4.1.2. Bұc phân loҥi......................................................................................................5
1.4.2. Cách gӑi tên các bұc phân loҥi..................................................................................6
1.4.2.1. Cách gӑi tên taxon bұc loài................................................................................6
1.4.2.2. Cách gӑi tên taxon bұc trên bұc loài ..................................................................7
1.4.2.3. Cách gӑi tên taxon dѭӟi bұc loài........................................................................7
CHѬѪNG 2. CѪ SӢ Vӄ HÌNH THÁI HӐC THӴC VҰT..................................................13
2.1. Khái niӋm.......................................................................................................................13
2.2. Hình thái các cѫ quan sinh dѭӥng ӣ thӵc vұt.................................................................13
2.2.1. Lá cây (Folium).......................................................................................................13
2.2.1.1. ĈiӇmÿһc trѭng cӫa cành cây...........................................................................13
2.2.1.2. Cách sҳp xӃp ....................................................................................................14
2.2.1.3. Hình thái phiӃn lá.............................................................................................15
2.2.2. Thân cây (Caulis)....................................................................................................21
2.2.2.1. Các dҥng thân...................................................................................................21
2.2.2.2. Tán cây (Coma)................................................................................................22
2.2.3. RӉ cây (Radix) ........................................................................................................22
2.3. Hình thái các cѫ quan sinh sҧnӣ thӵc vұt .....................................................................23
2.3.1. Hoa và cөm hoa ......................................................................................................23
2.3.1.1. Cөm hoa...........................................................................................................23
2.3.1.2. Hoa (Flos) ........................................................................................................27
2.3.2. Quҧ (Fructus) ..........................................................................................................36
2.3.2.1. Vӓ quҧ (Pericarpium).......................................................................................37
2.3.2.2. Phân loҥi quҧ....................................................................................................37
CHѬѪNG 3. SѪ BӜ PHÂN LOҤI GIӞI THӴC VҰT .......................................................40
3.1. Các ngành thӵc vұt bұc thҩp (Các ngành Tҧo - Algae) .................................................40
3.1.1. ĈһcÿiӇm chung ......................................................................................................40
3.1.2. Nguӗn gӕc và tiӃn hoá ............................................................................................40
3.1.3. HӋ thӕng phân loҥi..................................................................................................41
3.2. Ngành Ĉӏa y - Lichenes .................................................................................................50
3.2.1. ĈһcÿiӇm chung ......................................................................................................50
3.2.2. HӋ thӕng phân loҥi..................................................................................................51
3.3. Các ngành thӵc vұt bұc cao – Kormobionta ..................................................................51
3.3.1. Ngành rêu (Bryophyta) ...........................................................................................53
3.3.2. Các ngành quyӃt thӵc vұt........................................................................................56
3.3.2.1. Ngành Dѭѫng xӍ trҫn - Rhyniophyta ...............................................................56
3.3.2.2. Ngành Lá thông - Psilotophyta ........................................................................57
3.3.2.3. Ngành Thông ÿҩt - Lycopodiophyta................................................................57
http://www.ebook.edu.vn
3.3.2.4. Ngành Cӓ tháp bút - Equisetophyta.................................................................61
3.3.2.5. Ngành Dѭѫng xӍ - Polypodiophyta..................................................................62
3.3.3. Các ngành thӵc vұt có hҥt.......................................................................................69
3.3.3.1. Ngành Hҥt trҫn - Gymnospermae ....................................................................69
3.3.3.2. Ngành Hҥt kín – Angiospermae.......................................................................75
CHѬѪNG 4. PHÂN LOҤI LӞP HAI LÁ MҪM (DIOTYLEDONAE)...............................80
4.1. Phân lӟp Ngӑc lan (Magnoliidae)..................................................................................80
4.1.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................80
4.1.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Ngӑc lan (Magnoliaceae) .................................................81
4.1.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Na (Annonaceae)..............................................................82
4.1.4. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Long não (Lauraceae) ......................................................84
4.2. Phân lӟp Súng (Nymphaeidae) ......................................................................................85
4.2.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................86
4.2.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Súng (Nymphaeaceae) .....................................................86
4.3. Phân lӟp Sen (Nelumbonidae) .......................................................................................87
4.3.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................87
4.3.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Sen (Nelumbonaceae) ......................................................88
4.4. Phân lӟp Hoàng liên (Ranunculidae).............................................................................89
4.4.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................89
4.4.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ TiӃt dê (Menispermaceae)................................................89
4.5. Phân lӟp Cҭm chѭӟng (Caryophyllidae) .......................................................................91
4.5.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................91
4.5.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Xѭѫng rӗng (Cactaceae) ..................................................91
4.5.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Rau dӅn (Amaranthaceae)................................................92
4.6. Phân lӟp Sau sau (Hamamelididae)...............................................................................95
4.6.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................95
4.6.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Sau sau hay hӑ Tô hҥp (Altingiaceae)..............................95
4.6.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Dҿ (Fagaceae)...................................................................95
4.7. Phân lӟp Sә (Dilleniidae)...............................................................................................98
4.7.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.................................................................................98
4.7.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Chè (Theaceae).................................................................98
4.7.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Bҫu bí (Cucurbitaceae)...................................................100
4.7.4. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑĈay (Tiliaceae)...............................................................102
4.7.5. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Bông (Malvaceae) ..........................................................103
4.7.6. Ĉcÿim chung ca h Dâu tm (Moraceae)......................................................106
4.7.7. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Thҫu dҫu (Euphorbiaceae) .............................................109
4.7.7. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Dҫu (Dipterocarpaceae) ................................................113
4.8. Phân lӟp Hoa hӗng (Rosidae) ......................................................................................114
4.8.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................114
4.8.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Hoa hӗng (Rosaceae) .....................................................114
4.8.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑĈұu (Fabaceae)...............................................................117
4.8.4. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Bӗ hòn (Sapindaceae) ....................................................122
4.8.5. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Cam (Rutaceae)..............................................................122
4.8.6. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑĈiӅu (Anacardiaceae).....................................................124
4.9. Phân lӟp Thù du (Cornidae).........................................................................................125
4.9.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................125
4.9.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ NgNJ gia bì (Araliaceae) ..................................................125
4.10. Phân lӟp Cúc (Asteridae)...........................................................................................127
4.10.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.............................................................................127
4.10.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Cúc (Asteraceae) ..........................................................127
http://www.ebook.edu.vn
4.11. Phân lӟp Hoa môi (Lamiidae)....................................................................................132
4.11.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp.............................................................................132
4.11.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Cà phê (Rubiaceae) ......................................................132
4.11.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Trúc ÿào (Apocynaceae) ..............................................135
4.11.4. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Cà (Solanaceae)............................................................137
4.11.5. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Hoa môi (Lamiaceae)...................................................139
CHѬѪNG 5. PHÂN LOҤI LӞP MӜT LÁ MҪM
(MONOCOTYLEDONAE).................................................................................................143
5.1. Phân lӟp Loa kèn (Liliidae) .........................................................................................143
5.1.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................143
5.1.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Loa kèn (Liliaceae) ........................................................143
5.1.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Lan (Orchidaceae)..........................................................145
5.2. Phân lӟғp Thài lài (Commelinidae)...............................................................................147
5.2.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................147
5.2.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Chuӕi (Musaceae) ..........................................................147
5.2.3. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Gӯng (Zingiberaceae) ....................................................148
5.2.4 ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Hoà thҧo (Poaceae) .........................................................150
5.3. Phân lӟp Cau (Arecidae)..............................................................................................153
5.3.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................153
5.3.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Cau (Arecaceae).............................................................153
5.4. Phân lӟp Trҥch tҧ (Alismatidae) ..................................................................................157
5.4.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................157
5.4.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Trҥch tҧ (Alismaceae) ....................................................157
5.5. Phân lӟp Háo rӧp (Triurididae)....................................................................................158
5.6. Phân lӟp Ráy (Aridae) .................................................................................................158
5.6.1. ĈһcÿiӇm chung cӫa phân lӟp...............................................................................158
5.6.2. ĈһcÿiӇm chung cӫa hӑ Ráy (Araceae).................................................................158
TÀI LIӊU THAM KHҦO ..................................................................................................162