TỔNG QUAN LÀNG NGHỀ VIỆT NAM
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
Làng nghề truyền thống • Làng đúc đồng Đại Bái (Bắc Ninh) 900
năm
• Làng gốm Bát Tràng ( Hà Nội) 500 năm • Làng chạm bạc ở Đồng Xâm (Thái Bình)
400 năm
• Làng điêu khắc đá Non Nước (Đà Nẵng)
400 năm
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
Đặc điểm Làng nghề truyền thống: • Nghề đã xuất hiện tại địa phương > 50
năm
• Có tối thiểu 30% số hộ trong làng tham gia
hoạt động nghề truyền thống
• Tạo ra những sản phẩm mang bản sắc
văn hóa dân tộc
• Gắn liền với tên tuổi các nghệ nhân hay
địa danh
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
Làng nghề mới • Gia công cho các xí nghiệp, doanh nghiệp
xuất nhập khẩu
• Học tập kinh nghiệm của các làng nghề
truyền thống
• Hoạt động làng nghề ổn định tối thiểu 2
năm
Phân bố làng nghề
• Đồng bằng Bắc bộ 60% • Miền Trung 30% • Miền nam 10% • Tập trung tại nông thôn ít đất sản xuất nông nghiệp nhưng dư thừa nhân công
Phân loại làng nghề
- Thủ công mỹ nghệ: 39% - Chế biến lương thực, thực phẩm, chăn
nuôi:20%
- Dệt nhuộm, ươm tơ, thuộc da: 17% - Tái chế chất thải, phế liệu 4% - Vật liệu xây dựng, khai thác đá 5% - Các làng nghề khác 15%
Làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm, chăn nuôi
• Sản phẩm mang tính lịch sử, văn hóa • Lao động nghề chiếm đa số với làm nông • Yêu cầu trình độ tay nghề cao • Hình thức sản xuất thủ công, sản phẩm
mang tính nghệ thuật
• Ít thay đổi qui trình sản xuất • Làng tơ tằm, thổ cẩm
Làng bún Yên Ninh – Ninh Bình
Làng nghề dệt nhuộm, ươm tơ, thuộc da • Phân bố đều trên cả nước • Sử dụng nông hộ lúc nông nhàn • Không yêu cầu trình độ cao • Hình thức sản xuất thủ công • Ít thay đổi qui trình sản xuất
Làng ươm tơ Mai Thượng – Bắc giang
làng nghề sản xuất vật liệu xây dựng, khai thác đá
• Tập trung vùng có nguyên liệu • Có từ lâu đời hàng trăm năm • Hình thức sản xuất thủ công, công nghệ
thô sơ, ít cơ giới hóa
• Ít thay đổi qui trình sản xuất
Làng khai thác đá Bồng Lạng – Hà Nam
Làng nghề tái chế phế liệu
• Mới hình thành, số lượng ít nhưng phát
triển mạnh về qui mô
• Công nghệ từng bước được cơ khí hóa • Tập trung ở miền Bắc • Tái chế kim loại, giấy, nhựa, vải • Đúc kim loại, sắt, thép
Làng nghề thủ công mỹ nghệ
• Sản phẩm mang tính lịch sử, văn hóa địa
phương
• Yêu cầu trình độ tay nghề cao, chuyên môn hóa,
tỉ mỉ, sáng tạo
• Hình thức sản xuất thủ công, sản phẩm mang
tính nghệ thuật giá trị cao • Ít thay đổi qui trình sản xuất • Làng trạm khắc đá, mây tre đan, gỗ mỹ nghệ,
sơn mài, làm nón, dệt chiếu, thêu ren,,,
Các nhóm ngành khác
• Xuất hiện từ lâu đời • Sản phẩm phục vụ cho địa phương • Lao động thủ công, số lượng ổn định • Làng Mộc gia dụng, đóng thuyền, làm quạt giấy, dây thừng, đan vó, đan lưới, làm lưỡi câu, cuốc xẻng,liềm hái,,,
Vai trò làng nghề
• Thu hút khoảng 11 triệu lao động và nhiều
thành phần kinh tế tham gia • Nhiều hiệp hội, câu lạc bộ nghề • Trung tâm giao lưu văn hóa, buôn bán tại
nông thôn
• Kim ngạch suất khẩu tới 900 triệu
USD/năm
• Mức thu nhập cao 3-4 lần so với làm nông • Bảo tồn giá trị văn hóa, phát triển du lịch
Những tồn tại
• Qui mô sản xuất nhỏ, 72% qui mô hộ gia đình -> sản xuất chung sinh hoạt gia đình • Trình độ văn hóa ảnh hưởng đến nếp sản
xuất -> hạn chế nhận thức BVMT
• Sản xuất mang tính gia truyền-> không
ứng dụng khoa học kỹ thuật mới
• Công nghệ lạc hậu -> ô nhiễm môi trường • Vốn thiếu -> khó đổi mới công nghệ
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG LÀNG NGHỀ
Đặc điểm ô nhiễm môi trường làng nghề
• Là dạng ô nhiễm phân tán trong qui mô làng, xã nên khó qui hoạch và kiềm soát • Đặc thù theo hoạt động ngành nghề và tác động trực tiếp lên người sản xuất và dân cư
Làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm, chăn nuôi
• Khí thải: Bụi, CO, SO2, NOx, CH4 do quá
trình phân hủy các chất hữu cơ
• Nước thải: pH, COD, BOD, SS, P, N, Coliform với lưu lượng lớn có khi 7000m3/ngày
• Chất thải rắn: Xỉ than, nguyên liệu nông sản hệ số thải 0,4-0,6/tấn nguyên liệu • Các dạng ô nhiễm khác: nhiệt độ, độ ẩm
Làng nghề dệt nhuộm, ươm tơ, thuộc da • Khí thải: Bụi, CO, SO2, NOx, hơi axit, hơi
kiềm, dung môi
• Nước thải: COD, SS, màu, N, hóa chất, thuốc tẩy, KLN có khi độ màu tới 13.000 Pt-Co
• Chất thải rắn: Xỉ than, tơ sợi, bao bì hóa
chất thường chôn hoặc đốt thủ công
• Các dạng ô nhiễm khác: nhiệt độ, độ ẩm,
tiếng ồn do các máy thủ công
Làng nghề sản xuất vật liệu xây dựng, khai thác đá
• Khí thải: Bụi, CO, SO2, HF từ đầt nhiêhn
liệu và khai thác đá • Nước thải: SS, Si, KLN • Chất thải rắn: Xỉ than, xỉ đá, đá vụn • Các dạng ô nhiễm khác: nhiệt độ,độ rung,
tiếng ồn
Làng nghề thủ công mỹ nghệ
• Khí thải: Bụi, CO, SO2, SiO2 , HF, h7i
xăng, oxit Fe, Zn, Cr, Pb
• Nước thải: COD, SS, màu, dầu mỡ • Chất thải rắn: Xỉ than, phế phẩm, phế liệukhối lượng khoảng 20-30kg/ngày
• Các dạng ô nhiễm khác: nhiệt độ,
Làng nghề tái chế phế liệu
• Khí thải: Bụi, CO, SO2, NOx, hơi axit, hơi kiềm,
dung môi, HCl, Cl2, hơi kim loại do đốt nhiên liệu và hoạt động sản xuất
• Nước thải: COD, SS, màu, N, hóa chất, thuốc tẩy, KLN, CN-, lưu lượng không lớn nhưng ô nhiễm cao
• Chất thải rắn: Xỉ than, giấy phế liệu, bao bì, cặn
hóa chất, cao su, vụn KLN
• Các dạng ô nhiễm khác: nhiệt độ, độ ẩm, tiếng
ồn
