CHƯƠNG 3. LẬP KẾ HOẠCH QUẢN LÝ
ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH
3.1. Khái niệm và các yếu tố cơ bản của kế hoạch quản lý
điểm đến du lịch
3.2. Quá trình lập kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
53
3.1. Khái niệm và các yếu tố cơ bản của kế hoạch
điểm đến du lịch
3.1.1. Khái niệm kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
54
3.1.2. Các yếu tố cơ bản của kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
3.1.1. Khái niệm kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
Lập kế hoạch quản lý điểm đến du lịch (Destination
Management Plan - DMP) là một tuyên bố chung về ý định
quản lý điểm đến trong một khoảng thời gian, nêu rõ vai trò của
các bên liên quan khác nhau và xác định các hành động rõ ràng
mà họ sẽ thực hiện và phân bổ nguồn lực.
=> Nội hàm của DMP là:
- Định hướng QLĐĐ trong một khoảng thời gian nhất định
- Vai trò của các bên liên quan
- Các hành động sẽ thực hiện
55
- Các nguồn lực được phân bổ
3.1.2. Các yếu tố cơ bản của kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
- Xác định khu vực điểm đến được quản lý
- Đánh giá hiệu quả và tác động của hoạt động du lịch hiện tại
- Điểm hấp dẫn, khả năng tiếp cận, cơ sở hạ tầng, dịch vụ công
cộng, doanh nghiệp du lịch và dịch vụ khách hàng tại điểm đến
- Hình ảnh, thương hiệu của điểm đến và các hoạt động tiếp thị
- Sản phẩm dịch vụ và kinh nghiệm của du khách
- Cơ cấu quản lý điểm đến và hoạt động truyền thông
- Tầm nhìn của điểm đến: Chiến lược và các kế hoạch hành
56
động
3.2. Quá trình lập kế hoạch quản lý điểm đến du lịch
3.2.1. Chuẩn bị
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch
3.2.3. Xác định mục tiêu
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động
57
3.2.5. Giám sát tiến độ hành động
Quá trình lập DMP bao gồm 5 giai đoạn được thể hiện qua bảng 3.1: Bảng 3.1: Quá trình lập DMP
Giai đoạn
Tư vấn rộng hơn
Đầu ra
Thời gian (tháng)
Sự tham gia của các bên liên quan
1. Chuẩn bị
Cuộc họp ban đầu
Thông báo
2. Đánh giá điểm đến du lịch
2-6
Hỗ trợ và tham gia
Tư vấn mở rộng
Tóm tắt kết quả
1-2
3. Xác định mục tiêu
Hội thảo các bên liên quan
Thông tin theo yêu cầu
Định hướng chiến lược
1-4
Dự thảo DMP
Thỏa thuận về nhiệm vụ và trách nhiệm
Thông tin theo yêu cầu
4. Xây dựng các kế hành hoạch động
(1-2)
Phê duyệt DMP
(Tư vấn về dự thảo)
Ra mắt DMP cuối cùng
5. Giám sát các tiến độ hành động
Báo cáo hàng quý
Giao tiếp thường xuyên
Báo cáo hàng năm
58
3.2.1. Chuẩn bị
- Thống nhất DMP: Các bên liên quan chính cùng nhau thống
nhất mục đích, phạm vi và quy trình thực hiện.
- Thiết lập chương trình làm việc: Xác định một nhà lãnh đạo,
thành lập Nhóm chỉ đạo, thống nhất các nhiệm vụ và bổ
nhiệm các chuyên gia tư vấn.
- Tổ chức một sự kiện khởi động hoặc hội thảo ban đầu: Nhằm
khởi động sự kiện, cùng nhau xem xét khái quát bối cảnh lập
DMP.
- Thông báo việc thực hiện DMP và xử lý quan hệ với giới
59
truyền thông.
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch
3.2.2.1. Sự cần thiết khách quan: Để có những thông tin khách
quan và toàn diện về điểm đến, làm bằng chứng xây dựng
DMP.
3.2.2.2. Nội dung đánh giá điểm đến du lịch: Tập trung vào 7
khía cạnh:
(1) Sản phẩm
(2) Hiệu suất hoạt động
(3) Thị trường khách
(4) Nhà cung cấp
(5) Cộng đồng và địa phương
(6) Xu hướng bên ngoài
60
(7) Đối thủ cạnh tranh
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(1) Sản phẩm
* Nội dung đánh giá
- Nắm bắt được hệ thống sản phẩm DVDL hiện có. Trong đó,
các yếu tố cần được xem xét để đánh giá xem bảng 3.2.
- Nhận thức được các dự án phát triển du lịch mới, các sản
phẩm DVDL ở khu vực lân cận.
* Yêu cầu
- Số lượng và cơ cấu
- Chất lượng
- Tính khác biệt
61
- Dự báo sự thay đổi và các mối đe dọa
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp) (1) Sản phẩm (tiếp)
Bảng 3.2: Các yếu tố cần xem xét để đánh giá SPDVDL của điểm đến
Cơ sở cung cấp dịch vụ, du lịch
Tài nguyên văn hóa
Tài nguyên tự nhiên
Mạng lưới và phương tiện giao thông
Dịch vụ du khách
- Các cơ sở cung cấp dịch vụ lưu trú, ăn uống - Các điểm tham quan, vui chơi, giải trí - Các hoạt động, sự kiện - Hệ thống cửa hàng bán lẻ, cơ sở y tế, ngân hàng, bưu điện,… - Các di sản hữu hình (công trình kiến trúc, bảo tàng,…); - Các di sản vô hình (các yếu tố lịch sử, phong tục tập quán, truyền thống, nghệ thuật, thủ công, ẩm thực;…) - Cảnh quan (biển, núi, hang động, vách đá,…); - Hệ động thực vật sinh thái;… - Mạng lưới giao thông (đường bộ, đường sắt, đường thủy, hàng không) và phương tiện vận chuyển; - Các nhà cung cấp vận tải (công cộng và tư nhân). - Phương tiện tiếp thị, cung cấp thông tin; - Hệ thống biển chỉ dẫn; - Bãi đỗ xe (và phí trông giữ xe) - Hệ thống nhà vệ sinh,…
62
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp) (2) Hiệu suất hoạt động
* Nội dung đánh giá:
- Khối lượng và giá trị của du lịch tại điểm đến
- Hiệu suất của các doanh nghiệp du lịch
* Yêu cầu: Việc đánh giá hiệu suất hiện tại của điểm đến phải
biểu hiện thông qua hệ thống dữ liệu thống kê hàng năm cập
nhật nhất và dự báo thông tin về xu hướng:
- Lượt khách và cơ cấu khách
- Đóng góp của du lịch vào nền kinh tế địa phương
- Đóng góp của ngành khách sạn vào các lĩnh vực kinh tế địa
63
phương;…
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(3) Thị trường khách
* Nội dung đánh giá: Đánh giá chính xác nhu cầu, sở thích,
thị hiếu của khách du lịch.
* Yêu cầu: Việc đánh giá nhu cầu thị trường cần được phản
ánh thông qua các thông tin:
- Đặc điểm nhân khẩu học của khách
- Thông tin về chuyến thăm của khách
- Các hoạt động và địa điểm khách đã ghé thăm
- Phản ứng của khách đối với ĐĐDL và các thành phần của
64
nó.
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(4) Nhà cung cấp
* Nội dung đánh giá: Nhu cầu của các NCC DVDL
* Yêu cầu: Cần nắm bắt được các thông tin về NCC DVDL
- Bản chất của doanh nghiệp
- Thị trường khách mục tiêu
- Định hướng phát triển và đầu tư
- Các yêu cầu hỗ trợ cần thiết
- Đánh giá quản lý điểm đến hiện tại
65
- Tham gia và giao tiếp với điểm đến
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(5) Cộng đồng và địa phương
* Nội dung đánh giá: Cần thu thập các thông tin liên quan
đến bối cảnh địa phương trong mối quan hệ với phát triển
điểm đến du lịch.
* Yêu cầu: Cần nắm bắt đầy đủ các thông tin:
- Bối cảnh kinh tế và chính trị địa phương
- Nhận thức và phản ứng của cộng đồng đối với du lịch
- Tác động của du lịch
- Điều kiện giao thông tiếp cận và trong nội bộ điểm đến
66
- Mối quan hệ của du lịch với các lĩnh vực kinh tế khác
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(6) Xu hướng bên ngoài
* Nội dung đánh giá: Đánh giá xu hướng biến động của các
yếu tố bên ngoài có liên quan.
* Yêu cầu: Các thông tin liên quan bao gồm:
- Xu hướng kinh tế, xã hội và môi trường chung
- Xu hướng thị trường du lịch trong nước và quốc tế
- Các dự báo cụ thể về du lịch thế giới và trong nước
- Xu hướng ứng dụng CNTT trong tiếp thị điểm đến, quản lý
67
thông tin khách hàng, quản lý sản phẩm,…
3.2.2. Đánh giá điểm đến du lịch (tiếp)
(7) Đối thủ cạnh tranh:
* Nội dung đánh giá: Đánh giá chính xác tiềm lực của đối thủ
cạnh tranh để giúp điểm đến có thể đương đầu, học hỏi ý tưởng
và vượt lên các đối thủ cạnh tranh hoặc liên kết và hợp tác
trong tương lai.
* Yêu cầu: Các thông tin cần thu thập bao gồm:
- Điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ cạnh tranh
- Những khác biệt của đối thủ cạnh tranh
- Cách thức hoạt động, định hướng phát triển của đối thủ cạnh
68
tranh.
3.2.3. Xác định mục tiêu
Xác định mục tiêu của điểm đến du lịch bao gồm 7 bước:
(1) Nhận dạng các chính sách hiện có
(2) Định hướng tiếp cận quản lý điểm đến
(3) Phân tích SWOT của điểm đến
(4) Xác định các nguyên tắc và mục tiêu tổng thể
(5) Định hướng các ưu tiên mang tính chiến lược
(6) Chuẩn bị một tuyên bố về tầm nhìn
69
(7) Xác định mục tiêu chiến lược
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(1) Nhận dạng các chính sách hiện có
DMP cần thể hiện nhận thức về tất cả các chính sách hiện có
liên quan đến nền kinh tế địa phương và quốc gia.
Điều này rất quan trọng trong việc:
- Đảm bảo rằng DMP được định hình để hỗ trợ các mục tiêu
chính sách rộng hơn
- Nhận được những hỗ trợ cần thiết cho DMP nói riêng và nền
kinh tế địa phương, quốc gia nói chung
- Đảm bảo DMP dung hòa tốt các chính sách và lĩnh vực quan
70
trọng khác của nền kinh tế địa phương.
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(2) Định hướng tiếp cận quản lý điểm đến
Cần tổ chức một hội thảo để các bên liên quan chính có cơ hội
làm việc cùng nhau với mục tiêu:
- Xem xét các bằng chứng
- Xác định và thống nhất các ưu tiên chiến lược
71
- Thảo luận về các hành động
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(3) Phân tích SWOT của điểm đến
Bảng 3.3: Phân tích SWOT điểm đến du lịch Tiêu cực
Tích cực
Nội bộ
Điểm mạnh - Những điểm mạnh về nguồn lực - Khác biệt về thương hiệu và sản phẩm - Lợi thế về vị trí - Các lợi thế so sánh khác
Điểm yếu - Những yếu kém về nguồn lực - Các yếu kém về chất lượng sản phẩm dịch vụ - Hạn chế về tài nguyên - Hạn chế về vấn đề tổ chức - Các nhược điểm so sánh khác
Bên ngoài
Cơ hội - Thị trường khách mục tiêu - Xu hướng thị trường và SP - Tiến bộ công nghệ - Chính sách hỗ trợ - Nguồn lực sẵn có - Phát triển mới
Thách thức - Sự không ổn định về kinh tế hoặc an ninh - Thách thức môi trường - Chính sách không hỗ trợ - Thiếu sự phối hợp và ứng phó - Đối thủ cạnh tranh
72
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(4) Xác định nguyên tắc, mục tiêu tổng thể cho điểm đến - Tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm mới - Tăng cường và cải thiện chất lượng công việc hiện tại - Tạo ra sự quan tâm và hỗ trợ cho bảo tồn di sản thiên nhiên
và văn hóa của địa phương
- Tăng thu nhập cho các dịch vụ địa phương và cải thiện tính
sẵn có và chất lượng của chúng
- Giảm thiểu tác động môi trường đối với địa phương và đối
với toàn cầu
- Cung cấp trải nghiệm đầy đủ và bổ ích cho khách du lịch và
người dân địa phương
- Đảm bảo hòa nhập xã hội - tối đa hóa cơ hội và quyền lợi
73
tham gia vào hoạt động du lịch cho tất cả mọi người.
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(5) Định hướng các ưu tiên mang tính chiến lược
Căn cứ định hướng các ưu tiên mang tính chiến lược trong
DMP:
- Thị trường, xu hướng hiện tại và cơ hội thay đổi
- Điểm mạnh và điểm yếu của sản phẩm hiện tại và sự phát
triển cần thiết để thu hút các thị trường khách khác nhau
74
- Cơ hội và hạn chế trong tiếp cận thị trường
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp) (5) Định hướng các ưu tiên mang tính chiến lược (tiếp) Các khía cạnh xem xét: - Thời vụ du lịch - Hoạt động du lịch tại điểm đến - Cơ hội tăng mức chi tiêu bình quân của khách du lịch - Đối tượng khách lưu trú lại điểm đến - Năng lực cung ứng và chất lượng dịch vụ lưu trú - Cơ hội tạo sự khác biệt đặc biệt của điểm đến - Cơ hội tăng mức chi tiêu du lịch không bị rò rỉ - Nhu cầu phát triển dịch vụ mới phục vụ khách - Sự cần thiết cải thiện sự tham gia của các bên liên quan - Các thị trường mục tiêu hiện tại và tương lai.
75
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(6) Chuẩn bị một tuyên bố về tầm nhìn
Nhằm truyền đạt đơn giản những gì điểm đến đang tìm kiếm và
hữu ích cho DMP; được thể hiện trong một vài câu rõ ràng,
phản ánh được hoàn cảnh địa phương và các ưu tiên mang tính
chiến lược.
Tuyên bố tầm nhìn thường bao gồm các vấn đề:
- Hình ảnh điểm đến sẽ hướng tới
- Vị trí tương đối của điểm đến
- Các loại hình du lịch
- Mức độ lợi ích của du khách, các HĐDL có thể tham gia
- Mức độ tham gia vào HĐDL của DN và cộng đồng
76
- Những chuyển đổi tích cực của điểm đến so với hiện tại.
3.2.3. Xác định mục tiêu (tiếp)
(7) Xác định mục tiêu chiến lược
- Ban soạn thảo xác định các mục tiêu chiến lược của điểm đến
- Đây cũng được xem là khuôn khổ cho các hành động cụ thể
để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược của điểm đến.
- Các mục tiêu chiến lược nên gắn với các kết quả thật rõ ràng
77
(bao gồm các mục tiêu khối lượng và giá trị cho du lịch).
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động
Bao gồm 3 bước:
(1) Xem xét toàn diện các vấn đề cần giải quyết
(2) Xác định hành động
78
(3) Phân bổ vai trò và đảm bảo cam kết
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(1) Xem xét toàn diện các vấn đề cần giải quyết
- Cấu trúc và các hình thức giao tiếp của đối tác
- Sự tham gia và các hoạt động của cộng đồng
- Chất lượng SP, xúc tiến đầu tư và phát triển SP
- Đầu tư và cải thiện cơ sở hạ tầng
- Các dịch vụ công
- Sản xuất và tổ chức cung cấp các dịch vụ địa phương
- Tiếp cận khai thác và quảng bá các giá trị nghệ thuật, văn
79
hóa và di sản của điểm đến
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(1) Xem xét toàn diện các vấn đề cần giải quyết (tiếp)
- Lập kế hoạch và quản lý sự kiện
- Xây dựng thương hiệu và nâng cao nhận thức của cộng
đồng
- Dịch vụ thông tin, vận chuyển khách
- Hỗ trợ và đào tạo phát triển kinh doanh cho các nhà sản
xuất và cung cấp sản phẩm dịch vụ địa phương
- Quản lý môi trường và bảo tồn tài nguyên
80
- An toàn và bảo mật thông tin của du khách;…
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(2) Xác định hành động
Quan điểm:
- DMP bao gồm các hành động mới và các hành động hiện tại
(sửa đổi theo hướng tích cực nếu chúng thực sự quan trọng
và có đóng góp cho các mục tiêu chiến lược).
- Một số hành động có thể được lên kế hoạch trước
- Một số hành động có thể thuộc các lĩnh vực không liên
quan trực tiếp nhưng rất quan trọng đối với DMP
- Các hành động có thể khác nhau về mức độ đã được thực
81
hiện hoặc mức độ chi tiết của chúng.
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(2) Xác định hành động (tiếp)
Việc xác định các kế hoạch hành động cũng cần chỉ rõ:
- Thời điểm cho hành động
- Mức độ quan trọng
- Chi phí và nguồn lực cần thiết
- Cơ quan có trách nhiệm và những người khác có liên quan
- Nguồn kinh phí
Cần xác định rõ các hành động ưu tiên giúp cho mục tiêu
82
chiến lược có thể đạt được nhanh chóng hơn.
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(3) Phân bổ vai trò và đảm bảo cam kết Bảng 3.4: Vai trò của một số tổ chức địa phương đối với việc thực hiện hành động
Cơ quan
Vai trò
Tổ chức
quản lý
điểm đến
- Trách nhiệm chung đối với DMP - Đại diện cho điểm đến du lịch - Đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng trải nghiệm của du khách - Thu thập bằng chứng, khảo sát ý kiến du khách/ doanh nghiệp - Xây dựng thương hiệu và tiếp thị điểm đến - Thông tin và định hướng hoạt động du lịch cho du khách
Chính
quyền
địa
phương
(Quận/
- Đảm trách các dịch vụ quản lý công và các dịch vụ công cộng khác (nhà vệ sinh, bãi đậu xe, vệ sinh môi trường,…) - Đảm bảo các điều kiện hạ tầng giao thông - Kiểm soát quy hoạch và phát triển điểm đến - Đảm bảo sức khỏe và an toàn công cộng cho du khách - Quản lý dịch vụ nghệ thuật, di sản, giải trí,… - Hợp tác với khu vực tư nhân về phát triển và quảng bá điểm đến,…
huyện)
83
3.2.4. Xây dựng các kế hoạch hành động (tiếp)
(3) Phân bổ vai trò và đảm bảo cam kết (tiếp)
Bảng 3.4: Vai trò của một số tổ chức địa phương đối với việc thực hiện hành động (tiếp)
Cơ quan
Vai trò
Cơ quan bảo vệ khu vực (Vườn quốc gia, AONB)
Giáo xứ/ Hội
đồng cộng đồng/
nhóm khu phố
Doanh nghiệp du
lịch tư nhân
- Bảo tồn và nâng cao vẻ đẹp di sản tự nhiên - Đảm bảo sự thích thú và hiểu biết của khách về khu vực được bảo vệ - Góp phần vào sự thịnh vượng KT & XH của cộng đồng,… - Định hướng tương lai cho khu vực/cộng đồng - Tham gia vào các khía cạnh của lĩnh vực công cộng/ dịch vụ cho du khách - Tham gia lập kế hoạch - Tham gia vào các hoạt động, sự kiện địa phương - Phát triển và vận hành các cơ sở dịch vụ du lịch - Tạo việc làm - Phát triển, đầu tư và cải tiến sản phẩm - Thúc đẩy kinh doanh và góp phần tạo dựng thương hiệu điểm đến - Chào đón, cung cấp dịch vụ và chăm sóc khách
3.2.5. Giám sát tiến độ hành động
Gồm 3 nội dung:
(1) Hỗ trợ và duy trì DMP
(2) Lựa chọn các chỉ số và thực hiện giám sát
(3) Xem xét và làm mới DMP
85
3.2.5. Giám sát tiến độ hành động (tiếp)
(1) Hỗ trợ và duy trì DMP
Các hành động hỗ trợ thực hiện DMP:
- Phân bổ các hành động cho các cơ quan lãnh đạo
- Đảm bảo kinh phí và nguồn lực cho KH và các hành động
Các báo cáo:
- Báo cáo thường xuyên của các bên liên quan
- Báo cáo hàng tháng về DMP
- Báo cáo hàng năm về DPM
Thống nhất các ưu tiên và kế hoạch hành động tương lai
86
Truyền thông
3.2.5. Giám sát tiến độ hành động (tiếp)
(2) Lựa chọn các chỉ số và thực hiện giám sát
Các chỉ số:
- Đầu vào
- Đầu ra
- Kết quả
Quy trình giám sát:
- Ghi lại hành động và phản hồi
- Quan sát các thay đổi hiển thị đối với điểm đến
- Phản hồi không chính thức từ các bên liên quan
- Khảo sát du khách
87
- Khảo sát doanh nghiệp
3.2.5. Giám sát tiến độ hành động (tiếp)
(3) Xem xét và làm mới DMP
Thông qua báo cáo hàng năm và tiến hành đổi mới các kế
hoạch hành động của DMP. Toàn bộ DMP cần được xem xét
và sau đó được gia hạn trong chu kỳ mới (thông thường là 5
năm).
* Phương pháp đánh giá điểm đến du lịch: Kết hợp các nguồn
88
dữ liệu thứ cấp và sơ cấp.