Bài giảng Quản lý điểm đến du lịch - Chương 1: Điểm đến du lịch (Năm 2022)

Học phần QUẢN LÝ ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH Số tín chỉ: 3 (36,18)

Trường ĐH Thương Mại - Năm 2022

MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN

• Mục tiêu chung:

Học phần trang bị cho sinh viên một số kiến thức bổ trợ của các ngành

đào tạo gần giúp sinh viên liên thông được các kiến thức trong học tập. Sinh

viên có thể giải thích được các yếu tố của môi trường kinh doanh du lịch, vận

dụng được một số kiến thức quản lý điểm đến du lịch vào thực tiễn hoạt động

kinh doanh. Sinh viên có khả năng giao tiếp, phản biện và sử dụng giải pháp

để giải quyết các vấn đề phát sinh trong kinh doanh du lịch, đồng thời có trách

nhiệm với cộng đồng và xã hội.

2

MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN

• Mục tiêu cụ thể:

+ Sinh viên giải thích được các yếu tố của môi trường kinh doanh du lịch

+ Sinh viên có khả năng trình bày, thuyết phục, phản biện, bảo vệ vấn đề

và kỹ năng giao tiếp đáp ứng yêu cầu các vị trí công việc trong khách sạn

+ Sinh viên có ý thức tuân thủ nội quy, quy định trong công việc, các

chuẩn mực đạo đức, văn hóa kinh doanh và thể hiện được trách nhiệm cần có

đối với cộng đồng, xã hội.

+ Sinh viên có thể vận dụng được một số kiến thức quản lý điểm đến du

lịch vào thực tiễn hoạt động kinh doanh.

3

NỘI DUNG CỦA HỌC PHẦN

Chương 1: Điểm đến du lịch

Chương 2: Khái quát về quản lý điểm đến du lịch

Chương 4: Xây dựng thương hiệu và định vị điểm du lịch

Chương 3: Lập kế hoạch quản lý điểm đến du lịch

Chương 5: Marketing điểm đến du lịch

Chương 7: Phát triển bền vững và quản lý chất lượng điểm đến du lịch

4

Chương 6: An toàn, an ninh và quản lý rủi ro tại điểm đến du lịch

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Vũ Đức Minh (2008), Tổng quan về du lịch, NXB Thống kê.

[2]. Hà Nam Khánh Giao (2011), Marketing du lịch, NXB Tổng hợp

TP. Hồ Chí Minh

[3]. Lars Aronsson (2000), The Development of Sustainable Tourism,

Wellington House, London.

Jonh Wiley & Sons Australia, Ltd.

[4]. David Weaver, Laura Lawton (2006), Tourism Management,

[5]. www.mekongtourism.org/wp-content/uploads/08-

[6].

www.vietnamtourism.gov.vn/BCTT-de-an-tieu-chi-diem-den-

Destination-Management-GPG.pdf

1111

5

[7]. http://www.statista.com

CHƯƠNG 1: ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH

1.1. Khái quát về điểm đến du lịch

1.2. Các yếu tố kéo ảnh hưởng đến điểm đến du lịch

6

1.3. Chuỗi giá trị điểm đến du lịch

1.1. Khái quát về điểm đến du lịch

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của điểm đến du lịch

1.1.2. Phân loại điểm đến du lịch

1.1.3. Vị trí và vai trò của điểm đến du lịch

1.1.4. Các yếu tố cấu thành điểm đến du lịch

1.1.5. Chu kỳ phát triển (vòng đời) của điểm đến du lịch

7

1.1.6. Sức chứa của điểm đến du lịch

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của điểm đến du lịch

1.1.1.1. Khái niệm điểm đến du lịch

- Các cách tiếp cận điểm đến du lịch

+ Tiếp cận ĐĐDL trên phương diện địa lý

+ Tiếp cận ĐĐDL dưới góc độ tổng hợp

+ Tiếp cận ĐĐDL dưới góc độ kinh tế

- Khái niệm chung: ĐĐDL được hiểu là một vị trí địa lý, có tài

tiện nghi, dịch vụ nhằm thu hút và đáp ứng nhu cầu khách du

nguyên du lịch hấp dẫn, được quy hoạch, quản lý và thiết kế các

8

lịch.

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của điểm đến du lịch (tiếp)

1.1.1.2. Đặc điểm của điểm đến du lịch

- Được thẩm định về văn hóa

- Có tính không tách biệt

- Có tính đa dụng

9

- Có tính bổ sung

1.1.2. Phân loại điểm đến du lịch

- Căn cứ vào vị trí của điểm đến trong chương trình du lịch

- Căn cứ vào tiêu thức địa lý

- Căn cứ vào giá trị tài nguyên du lịch

- Căn cứ vào vị trí

- Căn cứ vào hình thức sở hữu

- …

10

- Căn cứ vào thời gian

1.1.3. Vị trí và vai trò của điểm đến du lịch

- ĐĐDL có vị trí quan trọng, là điều kiện cần để bắt đầu hình

1.1.3.1. Vị trí của điểm đến du lịch

thành các hoạt động du lịch; Sức hấp dẫn của ĐĐDL quyết định

dài của hoạt động du lịch.

khả năng thu hút khách, do đó quyết định đến sự phát triển lâu

- Đặc điểm, tính chất của ĐĐDL sẽ tạo ra loại hình cũng như sản

hoạch, kế hoạch phát triển du lịch của mỗi địa phương, quốc gia.

11

phẩm du lịch khác nhau, từ đó quyết định đến định hướng, quy

1.1.3. Vị trí và vai trò của điểm đến du lịch (tiếp)

1.1.3.2. Vai trò của điểm đến du lịch

- Về mặt kinh tế

- Về mặt văn hóa

- Về mặt xã hội

12

- Về mặt môi trường

1.1.4. Các yếu tố cấu thành điểm đến du lịch

- Giao thông đi lại/ Khả năng tiếp cận điểm đến (access)

- Điểm hấp dẫn du lịch (attractions)

- Nơi ăn nghỉ (accomodation)

- Các tiện nghi và dịch vụ hỗ trợ (amenities)

- Các hoạt động bổ sung (activities)

→ Kết luận:

Các yếu tố 5A

Các yếu tố có mối quan hệ chặt chẽ, bổ sung lẫn nhau

13

Việc tách biệt các yếu tố chỉ có tính chất tương đối

1.1.5. Chu kỳ phát triển (vòng đời) của điểm đến du lịch

Nguồn: Butler RW (1980)

14

1.1.5. Chu kỳ phát triển (vòng đời) của điểm đến du

lịch (tiếp)

- Sự tham gia (Involvement)

- Thăm dò (Exploration)

- Phát triển (Development)

- Củng cố/ổn định (Consolidation)

- Trì trệ/ngừng trệ (Stagnation)

- Suy thoái/thoái trào/ suy giảm (Decline)

15

- Hồi phục (Rejuvenation)

1.1.6. Sức chứa của điểm đến du lịch

Sức chứa của một điểm đến là mức độ sử dụng hoặc phát triển

- Khái niệm sức chứa của điểm đến du lịch

du lịch tối đa điểm đến có thể hấp thu (chấp nhận) mà không

tạo ra sự phá hủy môi trường tự nhiên và các vấn đề tồn tại về

KT-XH đồng thời không làm giảm chất lượng các kinh nghiệm

thu nhận được của du khách. (Theo UNWTO)

- Các phương diện sức chứa của điểm đến du lịch

+ Sức chứa tâm lý (Psychology Capacity)

+ Sức chứa vật chất (Matter Capacity)

+ Sức chứa sinh học (Biology Capacity)

16

+ Sức chứa xã hội (Society Capacity)

1.2. Các yếu tố kéo ảnh hưởng đến điểm đến du lịch

1.2.1. Vị trí địa lý và khả năng tiếp cận thị trường

1.2.2. Sự hấp dẫn của điểm đến du lịch

1.2.3. Yếu tố văn hóa của điểm đến du lịch

1.2.4. Sự sẵn sàng của các dịch vụ du lịch

1.2.5. Giá cả dịch vụ

1.2.6. Hòa bình, ổn định và an toàn

1.2.7. Hình ảnh điểm đến du lịch

17

1.2.8. Chính sách du lịch chuyên nghiệp

1.2.1. Vị trí địa lý và khả năng tiếp cận thị trường

- Vị trí địa lý của ĐĐDL quá xa nguồn khách: Khách du lịch sẽ

hạn chế lựa chọn ĐĐDL do thời gian tiếp cận ĐĐDL dài, chi

phí cao. (Hiệu ứng phân rã khoảng cách, McKercher & Lew,

- Khả năng tiếp cận thị trường của ĐĐDL khó khăn

2003)

+ ĐĐDL nằm ở vùng xa xôi, hẻo lánh → mạng lưới giao thông,

thời gian, tốn kém chi phí, không an toàn

phương tiện giao thông không phát triển, đi lại khó khăn, mất

+ Các thủ tục xuất nhập cảnh không thuận lợi cho khách du lịch

18

quốc tế

1.2.2. Sự hấp dẫn của điểm đến du lịch

- Là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng hình ảnh

của ĐĐDL

- Phản ánh cảm nhận và ý kiến của du khách về khả năng được

cảm nhận của điểm đến để thoả mãn nhu cầu của họ

- Khuyến khích khách du lịch tới tham quan và lưu trú tại

ĐĐDL

- Khả năng thu hút của điểm đến là do độ hấp dẫn về các yếu

tố thuộc tính của điểm đến đối với những nhận thức của du

19

khách.

1.2.3. Yếu tố văn hóa của điểm đến du lịch

- Tác động đến nhu cầu du lịch của con người và là một động

lực thu hút khách đến du lịch

chuyến đi là tìm hiểu và cảm thụ các giá trị văn hóa vật thể, phi

- Làm tăng tính hấp dẫn đối với du khách có động cơ chính của

20

vật thể của ĐĐDL.

1.2.4. Sự sẵn sàng của các dịch vụ du lịch

- Là khả năng đáp ứng các nhu cầu cơ bản của khách du lịch,

nó có ý nghĩa rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc khai

thác các tài nguyên, phục vụ và thu hút khách du lịch.

- Một ĐĐDL hấp dẫn cần có hệ thống CSVC đồng bộ, đủ tiện

nghi, đạt tiêu chuẩn, cung cấp các dịch vụ đáp ứng nhu cầu tốt

của khách du lịch. Bao gồm:

+ Hệ thống CSVC cung cấp các dịch vụ du lịch

+ Hệ thống CSVC cung cấp các dịch vụ mua sắm, giải trí và

chăm sóc sức khỏe

21

+ Hệ thống cơ sở dịch vụ phục vụ sinh hoạt

1.2.5. Giá cả dịch vụ

- Giá cả là một vấn đề quan trọng trong cạnh tranh của ĐĐDL

này với các điểm đến khác.

chuyển, lưu trú, ăn uống, vé các điểm tham quan,...

- Giá cả dịch vụ bao gồm các yếu tố chi phí liên quan đến vận

- Giá cả dịch vụ quyết định đến sự thu hút khách và du khách

sẽ có sự so sánh về giá cả giữa các ĐĐDL trước khi họ quyết

22

định đi du lịch.

1.2.6. Hòa bình, ổn định và an toàn

Đây là yếu tố chi phối tổng thể và toàn diện đến phát triển hoạt

- Hoạt động du lịch rất nhạy cảm với yếu tố an ninh, an toàn.

động kinh doanh du lịch nói chung cũng như ĐĐDL nói riêng.

bảo an ninh, an toàn cho du khách lựa chọn ĐĐDL. An toàn

- Sự hòa bình, ổn định về chính trị là cơ sở thuận lợi để đảm

quyết định khả năng cạnh tranh ĐĐDL và cảm nhận về hình

chọn điểm đến, nhất là trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến

ảnh điểm đến; là mối quan tâm chính của khách du lịch khi lựa

23

động hiện nay.

1.2.7. Hình ảnh điểm đến du lịch

- Hình ảnh của điểm đến bao gồm tổng thể các yếu tố: chất

- Hình ảnh của ĐĐDL ảnh hưởng tới hành vi của du khách

lượng môi trường, sự an toàn, mức độ dịch vụ, và sự thân thiện

- Để tạo dựng hình ảnh của một ĐĐDL, có thể sử dụng đa dạng

của người dân.

các hình thức tuyên truyền, quảng cáo và xúc tiến.

từng tới điểm đến hoặc du khách tiềm năng thông qua những

- Hình ảnh các có thể được hình thành đối với cả du khách đã

24

thông tin về điểm đến.

1.2.8. Chính sách du lịch chuyên nghiệp

- Là điều kiện tiên quyết để phát triển ĐĐDL

- Cần có đường lối, chính sách mang tính định hướng, hỗ trợ,

tạo điều kiện kịp thời để phát triển:

+ Chính sách phát triển du lịch được tích hợp vào các chính

sách tổng thể phát triển KT-XH của quốc gia, địa phương

+ Cơ chế, chính sách tạo môi trường thuận lợi cho phát triển du

lịch

+ Chính sách hòa bình, hợp tác với các quốc gia trên thế giới để

25

thúc đẩy phát triển du lịch

1.3. Chuỗi giá trị điểm đến du lịch

1.3.1. Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch

26

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch

1.3.1. Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch

- Khái niệm chuỗi giá trị

Chuỗi giá trị mô tả đầy đủ các nguồn lực và hoạt động cần

thiết để biến một sản phẩm (hay dịch vụ) từ khi lên ý tưởng, trải

qua quá trình từ thiết kế, tìm nguồn cung ứng của nguyên liệu,

sử dụng hàng hóa và thiết bị nhân tạo, xử lý, sản xuất, tiếp thị

và cuối cùng là phân phối đến người tiêu dùng.

ILO – ASEAN, chuyên đề Hướng dẫn thực hành quản lý điểm

(Chương trình năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhỏ của

27

đến).

1.3.1. Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

Mô hình chuỗi giá trị của một sản phẩm

Nguồn: ILO – ASEAN 28

1.3.1. Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

dịch vụ cụ thể:

→ 3 yếu tố chính hiện diện trong chuỗi giá trị một sản phẩm/

(1) Nguồn: Vật liệu gì đã được sử dụng để làm ra một sản phẩm

(2) Sản xuất: Ai là người sản xuất? Nó được chế tạo như thế

và vật liệu đó từ đâu?

nào và ở đâu?

(3) Tiếp thị bán: Sản phẩm được quảng cáo và bán cho những

29

ai, ở đâu và bằng cách nào?

1.3.1. Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

- Khái niệm chuỗi giá trị điểm đến du lịch

Chuỗi giá trị ĐĐDL là một hệ thống mô tả cách các doanh

nhận hoặc truy cập tài nguyên làm đầu vào, tăng giá trị thông

nghiệp khu vực tư nhân phối hợp với chính phủ và xã hội tiếp

qua các quy trình khác nhau (lập kế hoạch, phát triển, tài chính,

khách hàng.

30

tiếp thị, phân phối, định giá, định vị) và bán các sản phẩm cho

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch

- Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch

31

Hình 1.2: Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

Mô hình trên liệt kê các yếu tố hỗ trợ thường được tìm thấy

trong chuỗi giá trị của ngành du lịch.

Có bốn phân ngành chính trong du lịch bao gồm:

(1) Lưu trú (khách sạn, nhà nghỉ, nhà khách…)

(2) Vận chuyển (ô tô, tàu hỏa, máy bay, tàu thủy DL,…)

(3) Điểm tham quan (công viên chủ đề, di tích lịch sử,…)

32

(4) Các hoạt động (leo núi, đi bộ, chèo thuyền, lướt ván…)

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

KHU VỰC

TRỰC TIẾP KD DL

Hình 1.3: Hệ thống điểm đến du lịch

33

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

- Các chủ thể (thành phần) tham gia hình thành chuỗi giá trị

ĐĐDL:

(1) Cộng đồng địa phương

(2) Doanh nghiệp dịch vụ trực tiếp

(3) Doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ

(5) Tổ chức xúc tiến điểm đến du lịch

(4) Khu vực nhà nước

34

(6) Khách du lịch

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

(1) Cộng đồng địa phương

- Góp phần duy trì, bảo tồn, phát huy các giá trị tài nguyên du

lịch của điểm đến (phong tục, tập quán, lễ hội,…)

độ khác nhau

- Tham gia vào hoạt động du lịch tại điểm đến với nhiều mức

+ Cung cấp dịch vụ du lịch (homestay, hàng lưu niệm,...)

+ Cung cấp lao động

+ Cho thuê đất, địa điểm kinh doanh

+ Tình nguyện viên hỗ trợ hoạt động du lịch,…

35

- Góp phần tạo dựng hình ảnh, sự hiếu khách của ĐĐDL

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

- Cung cấp các dịch vụ du lịch phục vụ khách tại điểm đến

(2) Doanh nghiệp dịch vụ du lịch trực tiếp

- Doanh nghiệp dịch vụ du lịch trực tiếp bao gồm:

+ Cơ sở lưu trú du lịch;

+ Cơ sở vận chuyển du lịch;

+ Cơ sở ăn uống;

+ Cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí;…

36

+ Cơ sở kinh doanh khu, điểm du lich;

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

- Cung ứng sản phẩm dịch vụ ở “vùng tạo cầu” và “điểm đến

(3) Doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ

du lịch”

+ Các cơ sở thuộc Ngành xây dựng, kiến trúc;

- Doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ bao gồm:

+ Các cơ sở thuộc Ngành thực phẩm, đồ uống;

+ Các cơ sở cung cấp dịch vụ bưu chính viễn thông, ngân hàng

+ Các cơ sở thuộc Ngành năng lượng (điện, gas,…);

37

tài chính…

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

(4) Khu vực nhà nước

- Tạo lập môi trường kinh doanh du lịch tại điểm đến

- Khu vực nhà nước bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước:

- Các hoạt động quản lý điểm đến của khu vực nhà nước:

chính quyền địa phương, cơ quan quản lý du lịch,…

+ Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật;

+ Quy hoạch và xây dựng chiến lược phát triển du lịch;

+ Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách;

+ Quản lý cơ sở hạ tầng;

38

+ Xúc tiến điểm đến du lịch;…

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

(5) Tổ chức xúc tiến điểm đến du lịch

- Tạo dựng hình ảnh, thương hiệu điểm đến, sử dụng các công

cụ marketing để tác động vào hành vi của khách, thu hút khách

du lịch đến ĐĐDL

+ Xây dựng thương hiệu ĐĐDL

- Các hoạt động xúc tiến ĐĐDL

+ Sử dụng các công cụ marketing: quảng cáo, truyền thông,…

quản lý nhà nước về du lịch, các tổ chức marketing điểm đến,…

39

- Các tổ chức xúc tiến ĐĐDL: chính quyền địa phương, cơ quan

1.3.2. Mô hình chuỗi giá trị điểm đến du lịch (tiếp)

(6) Khách du lịch

- Là những người đi du lịch và thực hiện các hoạt động du lịch

tại điểm đến

thuộc vào trình độ, nhận thức và nhu cầu sẽ chi phối và tác

- Khách du lịch đa dạng về trình độ, nhân thức và nhu cầu. Tùy

động nhất định đến giá trị chuỗi dịch vụ du lịch tại điểm đến:

giá trị điểm đến

+ Trình độ và nhận thức tốt → cảm nhận đầy đủ và trọn vẹn

+ Nhu cầu dịch vụ du lịch xanh, bền vững → góp phần bảo vệ,

40

gìn giữ giá trị tài nguyên du lịch của điểm đến,…