SIEÂU AÂM
THAI NGOAØI TÖÛ CUNG
1
ÑAÏI CÖÔNG
❖ TNTC: moâ taû laàn ñaàu vaøo TK 11
❖ John Bard PT ñieàu trò TNTC thaønh coâng ñaàu tieân
❖ Taàn suaát:1-2% caùc thai kyø
❖ TL TÖÛ VONG: 200-400/10.000 ca
2
taïi New York (1759)
❖ Vieâm vuøng chaäu: C.trachomatis, N.gonorrhoeae
❖ Tieàn caên TNTC (10-25%), nguy cô taêng 7-13 laàn
❖ Tieàn caên PT voøi TC (thaét voøi TC...)
❖ Hoã trôï sinh saûn: 15% (clomiphene citrate,
YEÁU TOÁ NGUY CÔ
gonadotropin, IVF, IUI, GIFT), 1% nhieàu vò trí (BT
1/30.000)
❖ Duïng cuï TC: 14%
3
SINH BEÄNH HOÏC
1,4%
2%
80%
12%
0,2%
5%
2%
4
LAÂM SAØNG
❖ Tam chöùng kinh ñieån: 50% BN
❖ Noân oùi, vuù caêng, meät moûi, ñau buïng döôùi, voïp
Ñau buïng, maát kinh, XHAÂÑ
beû, ñau vai, giao hôïp ñau ...
luoân caûnh giaùc nhöõng trieäu chöùng “nhaïy beùn”:
naøy hay chæ coù taêng ñau vuøng chaäu, TC to, khoái
5
phaàn phuï
LAÂM SAØNG
❖ Nhieàu tình traïng coù bieåu hieän töông töï:
➢ Vieâm phaàn phuï, vieâm voøi TC
➢ Vôõ nang hoaøng theå hay nang tröùng
➢ Saûy thai töï nhieân hay doïa saûy thai
➢ Xoaén buoàng tröùng
➢ Beänh lyù ñöôøng nieäu
6
❖Thai BT trong TC: gaáp 2 moãi 2 ngaøy (1,4-2,1 ngaøy)
❖ Kadar et al (1994): 2 ngaøy taêng ít nhaát 66%
❖ Taêng < 66%: thai trong TC baát thöôøng hay TNTC
➢ 15% thai trong TC bình thöôøng taêng < 66% vaø
XEÙT NGHIEÄM - hCG
➢ Khuyeát: chaån ñoaùn thai kyø baát thöôøng chaäm,
13% TNTC taêng > 66% → caàn keát hôïp XN khaùc
7
khoâng xaùc ñònh vò trí TNTC
XEÙT NGHIEÄM
Progesteron
❖ Khoâng phuï thuoäc tuoåi thai, khaù haèng ñònh trong 3
❖ > 25ng/mL: loaïi tröø TNTC 97,4%
❖ 5ng/mL: thai trong / ngoaøi TC khoâng theå soáng
thaùng ñaàu
ñöôïc (ñoä nhaïy 100%)
➢ Khuyeát: laäp lôø 5- 25ng/mL, IVF, BN duøng
8
progesteron
XEÙT NGHIEÄM
❖ Estradiol, inhibin, pregnancy-associated plasma
protein A, pregnanediol glucuronide, placental
❖ Boä töù progesterone, -hCG, estriol, vaø alfa-
proteins, creatinine kinase
9
fetoprotein huyeát thanh
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
❖ Tuùi thai ( tim thai) loøng TC: loaïi tröø TNTC
➢ Ngoaïi leä: thai ôû nhieàu vò trí töï nhieân 1/4000
Sieâu aâm
- 1/30.000
➢ Kích hoaït BT, trôï giuùp sinh saûn: thai nhieàu vò
trí taêng gaáp 10 laàn (duø thaáy ñöôïc thai trong TC)
10
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
❖ SAÂ ngaõ AÂÑ: thaáy khi tuùi thai 2-3mm
Sieâu aâm
❖ Tuùi thai: thaáy ñaàu tieân - vieàn echo daøy quanh
# thai 4 tuaàn1 ngaøy & 4 tuaàn 3 ngaøy
khoái echo troáng beân trong töông öùng vôùi phaûn öùng
maøng ruïng cuûa lôùp TB nuoâi bao quanh khoang oái
11
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
Sieâu aâm
❖ Tuùi thai thaät: leäch moät beân trong TC
❖ Tuùi giaû: chöùa ñaày trong khoang NMTC, do XH lôùp
❖ Tuùi noaõn hoaøng: 5-5,5 tuaàn
❖ Phoâi: phaàn daày leân cuûa rìa tuùi noaõn hoaøng
12
noäi maïc maøng ruïng hoùa, thöôøng keát hôïp vôùi TNTC
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
Sieâu aâm
❖ Tim thai:
Lyù thuyeát: 36 ngaøy
Thöïc teá: khi phoâi daøi 4-5mm
Khoang phoâi nang
13
CAÙC HÌNH AÛNH TNTC/SA
1. Tuùi thai naèm ngoaøi töû cung beân
trong coù phoâi thai (+/-) tim thai hoaëc tuùi noaõn hoaøng. Ñoä nhaïy 8-34%, Ñoä ñaëc hieäu 100%.
2. Daáu hieäu hình voøng (Echogenic ring).
ÑN: 40-68%, ÑÑH: 100%
3. Khoái hoãn hôïp naèm ngoaøi töû cung vaø taùch khoûi buoàng tröùng. ÑN: 89- 100%, ÑÑH: 92-99%
4. DÒch cuøng ñoà sau. ÑN: 29-63%, ÑÑH:
21-96%
14
TNTC sôùm: voøng echo daøy
15
Khoái hoãn hôïp coù tuùi noaõn hoaøng nhoû
Daáu hieäu voøng
Dòch bao quanh TNTC
16
TNTC COÙ PHOÂI
17
Tuùi thai giaû
18
TNTC VAØ DÒCH CUØNG ÑOÀ
19
DAÁU HIEÄU VOØNG TNTC
20
TNTC COÙ TUÙI NOAÕN HOAØNG
21
TNTC VAØ TUÙI NOAÕN HOAØNG
22
TNTC VÔÕõ
23
Nang hoaøng theå coù cuïc maùu ñoâng gioáng hình aûnh TNTC COÙ PHOÂI
XEÙT NGHIEÄM -hCG
“Vuøng phaân bieät”: möùc -hCG maø SAÂ phaûi quan saùt
❖ SAÂ ngaõ buïng: 6000-6500 mUI/mL
❖ SAÂ ngaõ AÂÑ: 1500-1800 mUI/mL
ñöôïc taát caû thai trong TC
➢
→ neáu khoâng thaáy thai trong TC coù theå xem nhö TNTC
Kadar et al (1994): ña thai caàn > 2300 mUI/mL
24
❖ Barnhart et al (1994,1200 BN): 78,8% chaån ñoaùn xaùc
KEÁT HÔÏP SAÂ - “VUØNG PHAÂN BIEÄT” CUÛA -HCG
ñònh ôû möùc -hCG cao hôn VPB → neáu khoâng tìm ñöôïc thai
trong TC caàn naïo loøng TC / NS oå buïng
❖ -hCG < VPB: XN moãi 2 ngaøy
➢ SAÂ khi -hCG ñaït ñeán VPB
➢ Taêng < 66% trong 2 ngaøy: naïo / NS oå buïng ñeå loaïi
tröø TNTC (ñoä nhaïy 100%, ñaëc hieäu 99,9%)
25
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
❖ Dòch töï do cuøng ñoà sau: khoâng ñaëc hieäu cho
Giaù trò SAÂ
TNTC vôõ vì coù theå laø dòch oå buïng sinh lyù / maùu
kinh ngöôïc doøng keøm TNTC chöa vôõ
❖ Phaùt hieän caùc daáu hieäu khaùc cuûa TNTC
26
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
SAÂ Doppler
❖ Taêng ñoä nhaïy - ñoä ñaëc hieäu cuûa SAÂ ngaõ AÂÑ, ñaëc bieät
khi tuùi thai nghi ngôø hoaëc khoâng thaáy:
➢ Chaån ñoaùn TNTC: töø 71% taêng leân 87%
➢ Saûy thai: 24% → 59%
➢ Thai thaáy ñöôïc trong TC: 90% → 99%
❖ CÑ sôùm hôn duøng -hCG
❖ Xaùc ñònh TNTC co hoài trong ÑT noäi khoa
27
28
TNTC COÙ DAÁU HIEÄU VOØNG LÖÛA
29
TC COÙ THAI vaø TNTC phaàn phuï (T)
✓ -hCG (+)
✓ TC troáng
→ Quan saùt ÑM xoaén
➢ Doøng chaûy thöa thôùt
➢ Vaän toác ñænh taâm
thu cöïc thaáp (< 6cm/s)
➢ Doøng chaûy cuoái taâm
thu thaáp/khoâng coù
Thai ngoaøi TC
30
✓ -hCG (+)
✓ TC troáng
→ Quan saùt ÑM xoaén
➢ Nhieàu ñoám maøu
Thai trong TC raát sôùm (< 5 tuaàn)
(a)
hoaëc môùi saûy thai
31
Thai/TC: () thaáy doøng
chaûy ÑM quanh
nguyeân baøo nuoâi beân
trong ÑM xoaén: V ñænh
taâm thu > 8cm/s, taâm
tröông cao
(b)
32
THUÛ THUAÄT CHAÅN ÑOAÙN XAÙC ÑÒNH
❖ Vôùi BN khoâng muoán giöõ thai
❖ Khoâng thaáy gai nhau → TNTC
❖ AÂm giaû: thai nhieàu vò trí
33
Naïo loøng TC
THUÛ THUAÄT CHAÅN ÑOAÙN XAÙC ÑÒNH
❖ Maùu khoâng ñoâng → TNTC
❖Hieän caùc nöôùc phaùt trieån ít duøng:
➢ AÂm giaû cao 10-14%: TNTC chöa vôõ, vôõ nang hoaøng
Choïc dòch cuøng ñoà
➢ SAÂ vaø XN hormon coù ÑN-ÑÑH cao hôn
34
theå, saûy thai khoâng troïn, maùu kinh ngöôïc doøng
THUÛ THUAÄT CHAÅN ÑOAÙN XAÙC ÑÒNH
Noäi soi oå buïng
❖ BN ñau vaø/hoaëc huyeát ñoäng khoâng oån ñònh
❖ “Tieâu chuaån”: Giuùp CÑ xaùc ñònh & phaân bieät
❖ Tieán haønh ÑT ngay
❖ Boû soùt 4% TNTC GÑ sôùm, vaø vì TNTC ngaøy
caøng ñöôïc CÑ sôùm → döï ñoaùn tyû leä aâm giaû NS seõ
35
caøng taêng leân
TNTC phaàn boùng voøi
TNTCâ ñoaïn keõ 12 tuaàn
36
37
TNTC voøi tröùng
ÑIEÀU TRÒ
Noäi khoa
❖ Methotrexate: huyeát ñoäng oån ñònh, khoâng XH
noäi, SAÂ thai < 3,5 cm, keát hôïp -hCG
❖ BN coù theå trôû laïi theo doõi, vaø saün saøng vôùi
❖ CCÑ: -hCG > 15.000 UI/L, coù tim thai, dòch
nguy cô bò vôõ phaàn phuï
38
cuøng ñoà sau, vaø CCÑ duøng methotrexate
ÑIEÀU TRÒ
Noäi khoa
❖ CCÑ methotrexate:
➢ Taêng nhaïy vôùi methotrexate
➢ Nuoâi con baèng söõa meï
➢ Roái loaïn khoái löôïng tuaàn hoaøn, giaûm baïch
➢ Beänh phoåi, loeùt daï daøy, suy gan thaän
39
caàu, giaûm tieåu caàu, thieáu maùu
ÑIEÀU TRÒ
❖ NS oå buïng trong ña soá TNTC: huyeát ñoäng khoâng oån
Ngoaïi khoa
ñònh, thai ôû söøng TC
❖ Caét voøi TC: khi BN ñuû con vaø khoâng muoán sinh
theâm, tieàn caên TNTC cuøng beân, hoaëc voøi TC bò toån
❖ PT tieät caên: khi chaûy maùu khoâng kieåm soaùt ñöôïc
40
thöông naëng
CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN
41
