ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
BÀI GIẢNG
SINH THÁI HỌC
BIÊN SOẠN: ThS. Đường Văn Hiếu
PGS.TS. Tôn Thất Pháp
Mở đầu
Sinh thái học (Ecology)
Ecology = Oikos (nơi ở) + Logos (khoa học)
Haeckel E., 1869: “Chúng ta đang hiểu về tổng giá trị kinh tế
của tự nhiên: nghiên cứu tổ hợp các mối tương tác của con vật
với môi trường của nó và trước tiên là mối quan hệ “bạn bè” và
thù địch với một nhóm động thực vật mà con vật đó tiếp xúc
trực tiếp hoặc gián tiếp”.
Adrewatha (1961): KH nghiên cứu về sự phân bố và đa dạng của
sinh vật.
Odum (1963): KH Nghiên cứu về cấu trúc và chức năng của tư
nhiên
Krebs, 1972:“Sinh thái học là khoa học nghiên cứu về quy luật
các quá trình phân bố, sự đa dạng của sinh vật và sự tương tác
của chúng, nghiên cứu sự di chuyển và chuyển hóa vật chất và
năng lượng qua các sinh vật trong sinh quyển.
L - î c
Tr- íc thÕ kû XIX:
+Aristote (384-322 BC): ®· m« t¶ 500 loµi §V cïng víi c¸c ®Æc tÝnh vÒ
di c- , sù ngñ ®«ng cña chim, tù vÖ cña mùc,...
+ Theophrate (371 - 286 BC): ®· chó ý ®Õn ¶nh h- ëng cña thêi tiÕt,
mµu ®Êt ®Õn sù sinh tr- ëng, tuæi thä,...®Æc biÖt, «ng ®· sö dông c¸c ®Æc
®iÓm sinh th¸i lµm c¬ së ph©n lo¹i TV.
+ G.Tournefort (1626-1708)vµ mét sè ng- êi kh¸c ®· ®Ò cËp ®Õn sù
phô thuéc cña TV víi ®iÒu kiÖn n¬i sèng cña chóng.
+ Lamark (1744-1829): ¤ng cho r»ng ¶nh h- ëng cña c¸c yÕu tè m«i
tr- êng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng ®èi víi sù thÝch nghi vµ
tiÕn hãa cña sinh vËt.
ThÕ kû XIX: §©y lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹nh cña STH, nhiÒu c«ng tr×nh
nghiªn cøu ®· ®- îc ®- a ra nh- : Hurmboldt (1769 - 1859), Faber (1826),
Glogher (1833),...
+ Bergmann (1848): ®- a ra quy luËt vÒ thay ®æi kÝch th- íc cña c¸c
®éng vËt m¸u nãng theo vïng ®Þa lý
L - î c
+ Decandole (1806-1891): ®· m« t¶ rÊt chi tiÕt ¶nh h- ëng cña
tõng nh©n tè m«i tr- êng ®èi víi TV vµ sù mÒm dÎo vÒ sinh th¸i cña TV
so víi §V trong cuèn §Þa lý thùc vËt xuÊt b¶n n¨m 1855.
Tõ thÕ kû XX ®Õn nay: ®©y lµ thêi kú sinh th¸i häc ngµy cµng ®- îc
nghiªn cøu s©u vµ réng h¬n.
+ Héi nghÞ quèc tÕ vÒ TV lÇn thø 3 t¹i Bruxelle n¨m 1910 ®· t¸ch
STH thùc vËt thµnh 2 bé m«n riªng: sinh th¸i häc c¸ thÓ (Autoecology)
vµ STH quÇn x·(Synecology)
+ Tõ nh÷ng n¨m 20, STH ®· ®- îc ®- a vµo gi¶ng d¹y
+ Nh÷ng n¨m 30, khuynh h- íng nghiªn cøu quÇn x·, ®Æc biÖt lµ
quÇn x· TV
+ N¨m 1935, Tansley (Anh) ®· ®- a h- íng nghiªn cøu míi lµ HÖ
sinh th¸i, nh- ng ®Õn nöa sau TK XX míi ®- îc quan t©m ®Èy m¹nh
Mục đích nghiên cứu vÒ sinh thái học
T×m hiÓu c¸c ho¹t ®éng cña thÕ giíi
sinh vËt vµ m«i tr- êng xung quanh,
Nh÷ng ho¹t ®éng cña chóng ta cã ¶nh
h- ëng ®Õn m«i tr- êng nh- thÕ nµo?
Chóng ta sÏ ¨n g× vµ sÏ sèng ë ®©u khi
d©n sè gia t¨ng?
Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña x· héi loµi ng- êi
trong hÖ sinh th¸i