5/15/2022
1
Phần 4:
Tài nguyên cây thuốc
PGS.TS. Trần Văn Ơn
Mục tiêu học tập
Sau khi học xong phần này, sinh viên sẽ có thể:
1. Trình bày được khái niệm và các giá trị của TNCT.
2. Phân tích được tính đa dạng và hiện trạng TNCT ở Việt
Nam.
3. Phân tích được các mối đe doạ đối với TNCT và các phương
pháp bảo tồn chúng.
4. Trinh bày được khái niệm, tiềm năng và nội dung phát triển
Kinh tế thảo dược ở Việt Nam.
1
2
5/15/2022
2
1. Đại cương
Tài nguyên cây thuốc
1.1. Khái niệm TNCT
TNCT gåm 2 bé phËn cÊu thµnh:
C©y cá Tri thøc sö dông
&
3
4
5/15/2022
3
Là kết quả của quá trinh tiến
hoá lâu dài dưới tác động của
các yếu tố tự nhiên
Chịu tác động chính của các qui
luật tự nhiên:
– Liên quan đến các môn khoa học
tự nhiên như:
Sinh học,
Nông học
Lâm học
Dược học, vv..
1) Cây cỏ
Các đặc điểm liên quan đến cây cỏ
1. Một loài có nhiều tên gọi khác nhau, chỉ có một tên
khoa học duy nhất.
2. Phần có giá trị sử dụng của cây thuốc là các chất
hoá học - hoạt chất, thường chiếm một tỷ lệ rất
thấp
Có thể thay đổi theo điều kiện sinh sống, do đó làm thay
đổi, giảm hoặc mất tác dụng chưa bệnh.
Các bậc phân loại giống nhau thường chứa các
nhóm hoạt chất như nhau
1. Bộ phận sử dụng đa dạng. Trong một loài, các bộ
phận khác nhau có thể có tác dụng khác nhau.
5
6
5/15/2022
4
Là kết quả của quá trinh
đấu tranh sinh tồn của loài
người; được đúc rút, tích
luỹ và lưu truyền trải qua
nhiều thế hệ.
– Chịu tác động của các qui
luật kinh tế - xã hội, liên
quan đến các môn học xã
hội như dân tộc học, xã hội
học, kinh tế học, thể chế,
chính sách, vv.
2) Tri thức sử dụng
Các đặc điểm liên quan đến
tri thức sử dụng
TTSD có được từ 2 nguồn: (i) tri thức bản địa và (ii) tri thức khoa
học.
Tri thức khoa học thường được lưu lại trong các ấn phẩm (sách, báo, tạp
chí, công trinh nghiên cứu khoa học, cơ sở dư liệu, vv.).
Tri thức bản địa thường được truyền miệng, giới hạn ở mức độ hẹp, do
cá nhân, gia đinh, dòng họ hay cộng đồng nắm giư.
Phần lớn tri thức khoa học là bắt nguồn từ tri thức bản địa.
TTSD rất đa dạng: Cùng một loài có nhiều cách sử dụng khác
nhau tuỳ theo dân tộc và địa phương.
TTSD có sự tiến hoá, thông quan kinh nghiệm thực tiễn, bài học
thất bại.
7
8
5/15/2022
5
1.2. Giá trị của Tài nguyên cây thuốc
1. Giá trị sử dụng (Use Value)
2. Giá trị kinh tế (Economic Value)
3. Giá trị tiềm năng (Potential Value)
4. Giá trị văn hóa - Xãhội (Socio-Cultural
Value)
1) Giá trị sử dụng
• Khoảng 80% dân số ở các
nước đang phát triển với
dân số khoảng 3,5 đến 4 tỉ
người trên thế giới có nhu
cầu chăm sóc sức khoẻ
ban đầu phụ thuộc vào
nền YHCT.
• Phần lớn trong số đó phụ
thuộc vào nguồn dược liệu
hoặc các chất chiết suất từ
dược liệu.
9
10