Bài giảng Thẩm định tín dụng: Chương 3 - Thẩm định năng lực tài chính khách hàng

Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, hoạt động tín dụng đóng vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy tăng trưởng và phát triển doanh nghiệp. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro tiềm ẩn mà các tổ chức tài chính phải đối mặt. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc thẩm định năng lực tài chính khách hàng là một khâu vô cùng quan trọng, giúp các ngân hàng đánh giá chính xác khả năng trả nợ và mức độ rủi ro tín dụng. Chương này sẽ trình bày tổng quan về các nguyên tắc, mục đích và yêu cầu cơ bản của quá trình thẩm định năng lực tài chính này.

Chuyên viên tín dụng, quản lý rủi ro tại ngân hàng, sinh viên ngành tài chính – ngân hàng và các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm đến quy trình thẩm định tín dụng.

Tài liệu này đi sâu vào quy trình thẩm định năng lực tài chính khách hàng, một yếu tố then chốt trong hoạt động tín dụng của các ngân hàng. Mục đích chính của việc thẩm định bao gồm đánh giá tình hình tài chính hiện tại, khả năng trả nợ trong tương lai, và đo lường các rủi ro tài chính tiềm ẩn. Các nguyên tắc cốt lõi nhấn mạnh sự tuân thủ quy định pháp luật và của ngân hàng, đảm bảo tính trung thực, khách quan và chính xác của thông tin. Để thực hiện hiệu quả, ngân hàng cần xây dựng quy trình khoa học và trang bị công nghệ hiện đại; khách hàng cần cung cấp thông tin trung thực và đầy đủ; còn người thẩm định phải nắm vững kiến thức chuyên môn về kế toán, tài chính, các quy định liên quan và kỹ năng phân tích, phỏng vấn. Đặc biệt, đối với khách hàng doanh nghiệp, tài liệu tập trung vào việc thẩm định độ tin cậy của báo cáo tài chính, vốn bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh báo cáo tài chính. Tài liệu cũng chỉ ra thực tế các doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường có các loại báo cáo tài chính khác nhau phục vụ các mục đích riêng như báo cáo thuế, báo cáo nội bộ, hoặc báo cáo cho bên ngoài (ngân hàng). Để đối phó với tình trạng báo cáo chưa được kiểm toán và nguy cơ gian lận báo cáo tài chính, người thẩm định cần có kỹ năng phân tích chuyên sâu, nghiên cứu số liệu cẩn thận, phỏng vấn khách hàng và thậm chí thẩm định thực tế. Việc nhận diện các cơ chế gian lận như ghi nhận doanh thu không đúng hay hạch toán sai giao dịch là rất quan trọng để đưa ra quyết định tín dụng chính xác và giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng.