Bài giảng Thị trường chứng khoán: Chương 4 - ThS. Nguyễn Vũ Duy

Chương này giới thiệu về Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK), bao gồm khái niệm, chức năng, nhiệm vụ, hình thức sở hữu, cơ chế hoạt động, thành viên và hệ thống giao dịch của SGDCK.

Sinh viên và nhà đầu tư quan tâm đến thị trường chứng khoán.

Chương này trình bày chi tiết về Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK). Đầu tiên, SGDCK được định nghĩa là một thị trường tập trung hoặc hệ thống máy tính, nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán. SGDCK có các chức năng chính như thiết lập thị trường giao dịch chứng khoán có tổ chức, tạo ra thị trường tự do, công bằng, xác định giá cả dựa trên cung và cầu, tạo vốn đầu tư và tăng tính thanh khoản của chứng khoán. Nhiệm vụ của SGDCK bao gồm thiết lập và vận hành hệ thống giao dịch, lưu ký, thanh toán và thông tin thị trường, giám sát việc thực hiện chế độ thông tin và lưu ký, thanh toán chứng khoán.

Chương này cũng phân tích các hình thức sở hữu SGDCK, bao gồm sở hữu nhà nước (ưu điểm là thích hợp cho giai đoạn đầu phát triển thị trường, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư; nhược điểm là thiếu tính độc lập, năng động), sở hữu thành viên (ưu điểm là chi phí thấp, dễ ứng phó với thay đổi; nhược điểm là thiếu linh hoạt trong cạnh tranh toàn cầu) và sở hữu công ty cổ phần (ưu điểm là phát huy tính độc lập, nâng cao năng lực cạnh tranh; nhược điểm là cơ chế quản trị phức tạp).

Cơ chế hoạt động của SGDCK dựa trên nguyên tắc thành viên, chỉ các công ty chứng khoán thành viên mới được giao dịch chứng khoán niêm yết. Thành viên SGDCK được phân loại theo quyền (thành viên chính, thành viên đặc biệt), theo chức năng (chuyên gia thị trường, nhà môi giới, nhà tạo lập thị trường) và theo quốc tịch (trong nước, nước ngoài). Tiêu chuẩn thành viên bao gồm yêu cầu về tài chính, nhân sự và cơ sở vật chất kỹ thuật. Thành viên có quyền tham gia giao dịch, sử dụng phương tiện giao dịch, biểu quyết và nhận tài sản khi SGDCK giải thể, đồng thời có nghĩa vụ báo cáo và thanh toán chi phí.

Cuối cùng, chương này mô tả hệ thống giao dịch của SGDCK, bao gồm quá trình nhận lệnh, dẫn lệnh, tập hợp và phối kết lệnh, hình thành giá và khối lượng giao dịch. Lệnh mua bán chứng khoán được chuyển từ nhà đầu tư đến công ty chứng khoán và ghi nhận tại SGDCK, sau đó được phối kết để tìm ra mức giá tốt nhất cho cả hai bên.