Bài giảng Thị trường chứng khoán: Chương 7 - ThS. Nguyễn Vũ Duy

Chương 7 trình bày về phát hành và niêm yết chứng khoán. Phát hành chứng khoán là quá trình tổ chức chào bán các giấy tờ có giá cho nhà đầu tư để huy động vốn. Niêm yết chứng khoán là quá trình chứng khoán đáp ứng đủ tiêu chuẩn được giao dịch trên SGDCK.

Chương này cung cấp kiến thức cơ bản về phát hành và niêm yết chứng khoán, bao gồm các khái niệm, phân loại, điều kiện, thủ tục và quy định liên quan.

Chương này tập trung vào hai nội dung chính: phát hành chứng khoán và niêm yết chứng khoán.

1. **Phát hành chứng khoán:**
* **Khái niệm:** Phát hành chứng khoán là hoạt động chào bán chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư) cho các nhà đầu tư để huy động vốn. Tổ chức phát hành có thể là chính phủ, chính quyền địa phương, công ty hoặc quỹ đầu tư.
* **Phân loại:**
* Theo đợt phát hành: Phát hành lần đầu và phát hành các đợt tiếp theo.
* Theo phương pháp định giá: Phát hành theo mức giá ấn định, theo phương pháp ghi sổ (book building) hoặc theo phương pháp đấu giá.
* Theo phương pháp phát hành: Phát hành trực tiếp hoặc gián tiếp (thông qua tổ chức bảo lãnh).
* Theo đối tượng chào bán: Phát hành riêng lẻ (private placement) hoặc phát hành ra công chúng (public offering).
* **Điều kiện phát hành ra công chúng:** Tổ chức phát hành phải đáp ứng các điều kiện về quy mô vốn, số lượng cổ đông, hiệu quả kinh doanh, quy mô đợt phát hành và tỷ lệ nắm giữ cổ phần của cổ đông chủ chốt.
* **Thủ tục:** Trình đại hội cổ đông thông qua, được HĐQT và cơ quan quản lý cấp trên phê duyệt, ký hợp đồng với CTCK bảo lãnh phát hành.
* **Bảo lãnh phát hành:** Các hình thức bảo lãnh bao gồm bảo lãnh chắc chắn, bảo lãnh cố gắng tối đa và bảo lãnh tất cả hoặc không.
* **Đấu giá chứng khoán:**
* Định nghĩa: Nhà đầu tư đưa ra mức giá và khối lượng chứng khoán muốn mua.
* Phân loại: Đấu giá kiểu Hà Lan (đơn giá) và đấu giá kiểu Mỹ (đa giá).
2. **Niêm yết chứng khoán:**
* **Khái niệm:** Quá trình chứng khoán đáp ứng đủ tiêu chuẩn được giao dịch trên SGDCK.
* **Mục tiêu:** Thiết lập quan hệ hợp đồng, hỗ trợ thị trường ổn định, cung cấp thông tin cho nhà đầu tư, giúp xác định giá chứng khoán công bằng.
* **Ưu điểm:** Tăng uy tín doanh nghiệp, tăng tính thanh khoản, tạo điều kiện huy động vốn, thúc đẩy quản lý hiệu quả.
* **Nhược điểm:** Lộ thông tin, đối mặt với rủi ro, kiểm soát phức tạp hơn, tăng chi phí.
* **Phân loại:** Niêm yết lần đầu, niêm yết bổ sung, thay đổi niêm yết, niêm yết lại.
* **Tiêu chuẩn niêm yết:**
* Định lượng: Thời gian hoạt động, quy mô và cơ cấu sở hữu, lợi suất vốn cổ phần, tỷ lệ nợ, sự phân bổ cổ đông.
* Định tính: Triển vọng công ty, phương án sử dụng vốn, ý kiến kiểm toán, cơ cấu tổ chức, mẫu chứng chỉ, lợi ích ngành, tổ chức công bố thông tin.
* **Quy định niêm yết đặc biệt:** Áp dụng cho một số ngành nghề nhất định để bảo vệ nhà đầu tư.