1
Chương 8 : GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
1
Kết cấu chương 8:
8.1 GDCK trên thị trường tự do
8.2 GDCK trên thị trường OTC
8.3 GDCK trên thị trường tập trung
8.4 Các GDCK đặc biệt
2
8.1 Giao dịch chứng khoán trên thị
trường tự do
Việc chuyển nhượng được thực hiện bằng
văn bản theo cách thông thường hay bằng
cách trao tay cổ phiếu.
3
8.2 Giao dịch chứng khoán trên thị
trường OTC
Thị trường OTC là thị trường không có trung tâm giao
dịch tập trung, đó là mạng lưới các nhà môi giới và tự
doanh chứng khoán mua bán với nhau và với các nhà đầu
tư.
Đặc điểm quan trọng để phân biệt OTC với thị trường tập
trung là cơ chế xác lập giá bằng hình thức thương lượng
và thỏa thuận song phương giữa người mua và người bán
là chủ yếu. Ban đầu thì hình thức thương lượng là trực
tiếp, ngày nay việc thương lượng thực hiện bằng hệ thống
máy tính điện tử.
4
8.3 Các giao dịch chứng khoán trên thị
trường tập trung
Mô hình hệ thống giao dịch bao gồm:
- SGDCK: đóng vai trò chủ thể quản lý thị trường, quản
lý giao dịch và thực hiện khớp các lệnh tập trung.
- TTLK và TTBT: đóng vai trò lưu ký chứng khoán và
thực hiện thanh toán bù trừ chứng khoán cho các thành
viên và nhà đầu tư.
- Thành viên thị trường: Đóng vai trò là nhà tạo lập thị
trường và người môi giới giao dịch cho nhà đầu tư.
- Các nhà đầu tư.
5
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
- Thời gian giao dịch
- Đơn vị giao dịch
- Đơn vị yết giá
- Biên độ giao động giá
- Giá tham chiếu
- Lệnh giao dịch
- Hệ thống giao dịch
- Phương thức khớp lệnh
6
2
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
*Thời gian giao dịch
Tại Việt Nam (HOSE) có 5 phiên giao dịch trong tuần (thứ 2 đến thứ 6).
Đối với CP và chứng chỉ quỹ:
Đối với trái phiếu : Giao dịch thỏa thuận
7
7
BuỔI THỜI GIAN PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH
SGDCK TP.HCM SGDCK HN
SÁNG
9h-9h 15' Khớp lệnh định kỳ mở cửa Khớp lệnh liên tục
9h 15'-11h 30' Khớp lệnh liên tục
9h-11h 30' Giao dịch thỏa thuận
THỜI GIAN NGHỈ (11H 30'-13H)
CHIỀU
13h-14h-30' Khớp lệnh liên tục Khớp lệnh liên tục
14h 30'-14h 45'Khớp lệnh định kỳ đóng
cửa
Khớp lệnh định kỳ đóng
cửa
13h-15h Giao dịch thỏa thuận
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Đơn vị giao dịch
8
8
SGDCK TP.HCM SGDCK HN
Đơn vị GD 1 Lô = 100 đơn vị 1 Lô = 100 cổ phiếu
GD Khớp
lệnh
Bội số của 1: [1-50.000 lô]
Áp dụng lô chẵn và
lẻ (KL định kỳ
áp dụng lô chẵn)
(Bội số của 100: [100 –
5.000.000 đơn vị)
GD Thỏa
thuận
Áp dụng lô chẵn và cả lô lẻ
Trái phiếu không quy định đơn vị giao dịch
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Đơn vị yết giá
Là mức biến động tối thiểu của giá chứng khoán
SGDCK TP.HCM SGDCK HN
Mức giá Đơn vị yết giá Đơn vị yết giá
<10.000 đồng 10 đồng
100 đồng10.000 - 49.950 đồng 50 đồng
>= 50.000 đồng 100 đồng
Giao dịch thỏa thuận không quy định đơn vị yết giá
99
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Biên độgiao động giá
Là giới hạn % tối đa giá có thể tăng hoặc giảm
trong một phiên giao dịch.
Tại HSX là 7%, HNX là 10%.
10
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Giá tham chiếu
Là mức giá cơ bản để làm cơ sở tính toán giá
trần và giá sàn trong ngày giao dịch
Giá trần =Giá tham chiếu + (Giá tham
chiếu*Biên độ giao động giá)
Giá trần làm tròn xuống.
Giá sàn=Giá tham chiếu -(Giá tham
chiếu*biên độ giao động giá)
Giá sàn làm tròn lên.
11
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Giá tham chiếu
Tại HOSE giá tham chiếu của CK bình thường là giá
đóng cửa của ngày hôm trước.Ngoài ra còn có các
trường hợp khác như:
- Giá tham chiếu đối với cổ phiếu sau khi công ty phát
hành thêm.
- Giá tham chiếu đối với cổ phiếu trong trường hợp tách
gộp cổ phiếu.
- Giá tham chiếu đối với cổ phiếu trong trường hợp giao
dịch không được chia cổ tức và các quyền kèm theo
....
12
3
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Giá tham chiếu
Giá tham chiếu đối với chứng khoán mới
đưa vào niêm yết:
Tổ chức niêm yết và đơn vị làm tư vấn
niêm yết sẽ đưa ra mức giá giao dịch dự
kiến để làm giá tham chiếu trong ngày
giao dịch đầu tiên.
13
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
a. Lệnh Giới hạn (Limit Order – LO)
Là lệnh mua hoặc lệnh bán
chứng khoán tại một mức giá
xác định hoặc tốt hơn.
14
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
a. Lệnh Giới hạn (Limit Order – LO)
Vd:(Sổ lệnh trong thời gian khớp
định kỳ)CP A ,giá tham chiếu
99
KL mua Giá mua Giá bán KL bán
5.000 100 98 1.000
100 1.500
Kết quả khớp :
-
Giá khớp : 100
-
Khối lượng : 2.500
15
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
a. Lệnh Giới hạn (Limit Order – LO)
- Sử dụng trong khớp lệnh định kỳ và liên
tục.
- Lệnh có hiệu lực từ khi được nhập vào
hệ thống giao dịch cho đến lúc kết thúc
ngày giao dịch hoặc đến khi lệnh bị hủy
bỏ.
16
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
b. Lệnh thị trường (MP)
Là lệnh yêu cầu thực hiện theo giá tốt nhất có thể được
mà không có ràng buộc hay giới hạn nào ngay khi
lệnh được chuyển tới sàn.
- Áp dụng trong khớp lệnh liên tục.
- Được ưu tiên hàng đầu trong trong các thứ tự ưu tiên
khi tham gia đầu giá.
- Nếu sau khi so khớp lệnh mà khối lượng đặt lệnh của
MP vẫn chưa thực hiện hết thì MP được chuyển thành
lệnh giới hạn mua (bán) tại mức giá cao ( thấp) hơn
một bước giá so với giá giao dịch cuối cùng trước đó.
- Không được nhập lệnh khi không có lệnh đối ứng.
17
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
b. Lệnh thị trường (MP)
Vd:
Sổ lệnh cp XYZ như sau:
KL mua Giá mua Giá bán KL bán
9000 MP 98 3000
99 2000
99.5 1500
Kết quả khớp:
3000 (98)
2000 (99)
1500 (99.5)
2500 ( MP) được chuyển thành LO tại mức giá 100.
18
4
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
c. Lệnh GD tại mức giá khớp lệnh
Lệnh thực hiện tại mức giá khớp lệnh vào
thời điểm khớp lệnh.
- Lệnh ATO : áp dụng trong thời gian
khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa.
- Lệnh ATC : áp dụng trong thời gian
khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
19
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
c. Lệnh GD tại mức giá khớp lệnh
- Lệnh này không đưa ra mức giá cụ thể mà
chỉ cần ghi lệnh “ATO”, hoặc “ATC”.
- Lệnh được tự động hủy sau đợt khớp lệnh
nếu lệnh không được khớp hoặc chỉ khớp
một phần.
- Lệnh này được ưu tiên khớp trước lệnh giới
hạn.
20
8.4 Qui định trong GDCK tại TTCK VN
* Lệnh giao dịch
d. Lệnh khác
Lệnh dừng
Lệnh sửa đổi.
Lệnh hủy bỏ.
21
* Các phương thức đấu giá tại SGDCK
a.
Đấu giá theo giá
b. Đấu giá theo lệnh
22
b. Đấu giá theo lệnh (Khớp lệnh)
Là một phương thức đấu giá được thực
hiện bằng cách khớp trực tiếp các lệnh
mua và lệnh bán trên cơ sở cạnh tranh
nhằm tìm ra mức giá giao dịch hợp lý
tốt nhất đối với người mua và người
bán.
23
b. Đấu giá theo lệnh (Khớp lệnh)
*Quy tắc phân phối lệnh
1.Ưu tiên về giá:
Theo quy tắc này,đối với
lệnh mua thì lệnh nào có
giá đặt mua cao hơn sẽ
được ưu tiên thực hiện
trước; còn đối với lệnh
bán thì lệnh nào có giá đặt
bán thấp hơn sẽ được ưu
tiên thực hiện trước.
Vd
E muốn bán 2100 cồ
phiếu X
Mua Giá
A :300 17.6
B:500 17.7
C:600 17.8
D:900 17.9
A mua được 100.
24
5
b. Đấu giá theo lệnh (Khớp lệnh)
*Quy tắc phân phối lệnh
2.Ưu tiên về thời gian.
Theo nguyên tắc này,
nếu các lệnh có cùng
mức giá như nhau thì
lệnh nào đặt trước sẽ
được ưu tiên thực
hiện trước.
Vd: E bán 2100 cp X
Mua Giá Thời
gian
A: 300 17.7 9h 5
B: 500 17.7 9h 10
C : 600 17.7 9h 12
D :900 17.7 9h 15
D chỉ mua được 700.
25
b. Đấu giá theo lệnh (Khớp lệnh)
*Quy tắc phân phối lệnh
3.Ưu tiên về khách hàng.
4.Ưu tiên về khối lượng.
5.Lựu chọn ngẫu nhiên.
(Việt Nam chỉ áp dụng ưu tiên về giá và thời gian)
26
b. Đấu giá theo lệnh (Khớp lệnh)
- Khớp lệnh định kỳ
- Khớp lệnh liên tục
27
* Khớp lệnh định kỳ
Là một hình thức khớp lệnh được thực hiện
bằng cách tập hợp các lệnh giao dịch trong
một khoảng thời gian nhất định, trên cơ sở đó
tiến hành xác định mức giá giao dịch duy nhất
cố định.
- Các lệnh mua vá bán được tập trung trong một
khoảng thời gian nhất định .
- Các giao dịch được tiến hành đồng thời tại
cùng một mức giá cố định
28
* Khớp lệnh định kỳ
1.Lập sổ lệnh:
Nguyên tắc tập hợp lệnh vào sổ:
- Lệnh tập hợp trong một khoảng thời gian nhất định.
- Đảm bảo tính hợp lý về giá :
+ Giá của lệnh nằm trong giới hạn cho phép .
+ Giá của lệnh phải đảm bảo tính hợp lý về đơn vị
yết giá.
29
* Khớp lệnh định kỳ
- Hợp lý về khối lượng chứng khoán giao dịch:
+ Khối lượng chứng khoán giao dịch phải ở lô
chẵn.
+ Khối lượng chứng khoán ghi trong lệnh
không được vượt quá quy định về khối lượng giao
dịch tối đa cho một lệnh.
- Lệnh được sắp xếp theo đúng thứ tự ưu tiên
30