VĂN HỌC NGA THẾ KỈ XIX – XX
Giảng viên Phạm Thị Phương ĐHSP. TP HCM
M. SHOLOKHOV (1905 – 1984)
“Con đại bàng non mỏ vàng bất ngờ cất lên đôi cánh mênh mang”
(A.Serafimovich)
A. CUỘC ĐỜI & SỰ NGHIỆP
I. Con người và trang viết II. Đặc điểm sáng tác
B. TIỂU THUYẾT SỬ THI SĐEĐ
I. Giới thiệu II. Một số vấn đề nội dung III. Nghệ thuật
C. TRUYỆN NGẮN SPCN
NƯỚC NGA
ROSTOV
A. CUỘC ĐỜI & SỰ NGHIỆP
1. Em hãy giải thích:
Vị trí, vai trò của thị trấn Veshensk đối với M. Sholokhov giống y như vị trí, vai trò của Yasnaia Poliana đối với L. Tolstoi.
2. Hãy cho biết trình độ học vấn của Sholokhov có gì đặc biệt so với Pushkin, Tolstoi, Gorki?
3. Hãy chỉ ra mối quan hệ giữa cuộc đời và
phong cách sáng tác của Sholokhov
A. CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP
I. CON NGƯỜI VÀ TRANG VIẾT -
Sinh ngày 24.5.1905 tại thị trấn Veshensk bên bờ sông Đông nơi cư ngụ của người cô-dắc
Tham gia hoạt động xã hội từ năm 12 tuổi
- Học vấn: chưa hết bậc phổ thông - - Có tác phẩm đầu tay năm 20 tuổi - - -
1941: Giải thưởng Quốc gia cho bộ SĐEĐ 1960: Giải thưởng Quốc gia cho bộ ĐVH 1965: Giải thưởng Nobel cho bộ SĐEĐ
Những người Cossack - Repin
Tác phẩm tiêu biểu: -Truyện sông Đông (1925) - Sông Đông êm đềm (1925) - Đất vỡ hoang (1932-1960) - Họ chiến đấu vì tổ quốc (1943) - Số phận con người (1957)
TÁC PHẨM CHÍNH - Sông Đông êm đềm (1925) - Số phận con người
(1957)
- Đất vỡ hoang (1960)
(cid:0)
Nội dung: số phận đất nước, dân tộc và số phận con người trong dòng chảy khắc nghiệt của lịch sử Sáng tác của Sholokhov là sự nối tiếp Đặc điểm: giàu chất hiện thực + kịch tính cao độ truyền thống nhân đạo chủ nghĩa & chủ nghĩa hiện thực trong văn học Nga cổ điển.
Đài tưởng niệm M. Sholokhov ở tỉnh Rostov trên sông Đông
NGUỒN GỐC THÀNH CÔNG
- Trường học cuộc đời - Sự nỗ lực bền bỉ - Sự lựa chọn đối tượng phản ánh - Tài năng thiên bẩm
=> Yếu tố chủ quan + Yếu tố khách
quan = Thành công
II. ĐẶC ĐIỂM SÁNG TÁC
1. Đặc trưng thể loại: sử thi – bi kịch
2. Đối tượng miêu tả: người cô-dắc
3. Kịch tính cao độ
4. Chủ nghĩa hiện thực nghiêm nhặt
II. ĐẶC ĐIỂM SÁNG TÁC
(Diễn từ trong Lễ trao giải Nobel năm 1965)
“Phải nói một cách trung thực với người đọc cái sự thật, hiện thời còn cay nghiệt, nhưng bao giờ cũng dũng cảm, củng cố trong con người niềm tin vào tương lai, vào sức mạnh của mình có thể xây dựng tương lai đó”.
TIỂU THUYẾT SỬ THI
SÔNG ĐÔNG ÊM ĐỀM
I. GIỚI THIỆU TÁC PHẨM
Cao trào cách mạng mới
1. BỐI CẢNH NƯỚC NGA 1912 – 1922 - 1912: - 1914: Nga hoàng tham chiến Đệ
Nhất Thế chiến CM Tháng Hai (CMDCTS) CM Tháng Mười (CMVS)
- 2/1917: - 7/11/1917: - 1918 – 1922: Nội chiến
2. QUÁ TRÌNH SÁNG TÁC - Thời gian: Viết và hoàn thành trong vòng 15
năm - Quy mô:
+ hạt nhân ban đầu: sự kiện nổi loạn của người cô-dắc sau CMT10 + mở rộng cốt truyện: toàn bộ các sự kiện chính của CMT10 và Nội chiến
- Chất lượng: là kiệt tác bậc nhất của VHTG,
được thời gian khẳng định
3. TÓM TẮT CỐT TRUYỆN QUA TUYẾN
NHÂN VẬT CHÍNH
TẬP I: Khung thời gian: 1912 – 1916. Những rắc rối ban đầu của mối tình tay ba Grigori Melekhov – Aksinia – Natalia
* G.M phục vụ trong Ban Tham mưu Bạch vệ.
TẬP II: Khung thời gian: 10/1916 – xuân 1918
- CMT2, hoạt động chống phá của tướng Kornilov - CMT10 - Màn đầu Nội chiến
* G.M đứng trong hàng ngũ Cận vệ Đỏ với tư cách sĩ quan cao cấp
TẬP 3: Khung thời gian: Xuân 1918 – 5/1919
- Nội chiến bùng phát khắp nước Nga - Cuộc phiến loạn của người cô-dắc vùng
sông Đông
* G.M đứng trong hàng ngũ quân phiến loạn
với tư cách Sư đoàn trưởng.
TẬP IV: Khung thời gian: giữa 1919 –1922
* G.M chiến đấu trong đội ngũ Hồng quân với tư cách sĩ quan của quân đoàn kị binh số 1.
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ NỘI DUNG
1. QUÁ TRÌNH TIẾP CẬN CHÂN LÍ CÁCH MẠNG
CỦA NHÂN DÂN CÔ-DẮC SÔNG ĐÔNG
NỘI CHIẾN NGA (1918 – 1922)
Hồng quân, Bần nông… (Misa Koshevoi, Kotliarov, Podtelkov,…)
Tầng lớp trung gian (Grigori Melekhov)
Bạch vệ, Quân đội Nước ngoài, phú nông,… (Mitka Korshunov, Mokhov, Lisnitski,…)
Mặt lao động
Mặt tư hữu
Nguyên nhân chậm tiếp thu chân lí CMVS của nhân dân cô-dắc Sông Đông:
- Dân cô-dắc Sông Đông sống xa trung tâm phong trào dân chủ và cách mạng
- Chính sách riêng rẽ về kinh tế và chính trị vùng Sông Đông => tính cách hai mặt của dân cô-dắc
- Ngay sau CMVS, trong cộng đồng cô-dắc Sông Đông, tầng lớp trung nông và phú nông chiếm đại đa số, còn bần nông chiếm tỉ lệ không đáng kể.
Những người Cossack - Repin
Chiến binh Cossack - 1915
2. TRẬN TUYẾN CÁCH MẠNG VÀ TRẬN
TUYẾN PHẢN CÁCH MẠNG (Phần SV tự đọc, tự học)
3. TẦNG LỚP TRUNG GIAN CỦA CMVS QUA
HÌNH TƯỢNG NHÂN VẬT G.M
a. Nhân vật điển hình đậm nét trong VHTG
Tầng lớp trung nông
Trung nông cô-dắc
G.M
Điển hình cho sự dao động
Cô-dắc tiêu biểu
b. Nhân vật phức tạp nhất trong VHTG - G.M là loại nhân vật mắc sai lầm mà vẫn là nhân
vật tích cực, chính diện
- Nguyên nhân sai lầm: + Bản chất dao động của trung nông cô-dắc
+ Sống xa trung tâm phong trào c/m và dân chủ
+ Tình hình thực tại phức tạp và mâu thuẫn
+ Đường lối chính trị sai lầm của lãnh đạo vùng
Sông Đông
- G.M. là kiểu nhân vật bi kịch
Nhân vật bi kịch là gì
- G.M. là kiểu nhân vật bi kịch
+ Nhân vật đi tìm chân lí, có khát vọng
vươn lên
+ Nhân vật có phẩm chất tốt đẹp
+ Nhân vật vừa có tội lại vừa không có tội
Em hiểu thế nào về nhận định
sau:
“Nguồn gốc sai lầm của Grigori được xem xét trong những mâu thuẫn và lầm lẫn của chính bản thân lịch sử”
(Sherbina)
III. NGHỆ THUẬT
1. Thể loại: Tiểu thuyết sử thi kết hợp yếu
tố bi kịch
2. Phong cách: CNHT nghiêm nhặt
3. Kết hợp nhiều loại nghệ thuật: chính
kịch, bi kịch, trào phúng, trữ tình
1. Tính sử thi và tính bi kịch trong tiểu
thuyết SĐEĐ
2. Mối liên hệ giữa tiểu thuyết SĐEĐ với một số tp vh Nga cùng đề tài (Bác sĩ Zgivago, Con đường đau khổ…)
3. Lời khẩn thiết “gọi từ tâm cho những kẻ
sa cơ” của Sholokhov trong SĐEĐ
