Chương 7
Chitin/chitosan và
Collagen/gelatin
Shrimp/Crab by-products TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
GIỚI THIỆU
•Lượng vỏ giáp xác thải bỏ hàng năm trên thế giới
ước tính khoảng 1000 triệu tấn
•Hai loài tôm nuôi chính ở Việt Nam là tôm sú
(270.000 tấn)và thẻ chân trắng (80.000 tấn)
•Đầu và vỏ tôm chiếm 30-40%trọng lượng toàn thân
→hàng năm tạo ra 200.000 tấn phụ phẩm
→ sấy xay sản xuất bột tôm
→chitin, protein, carotenoid và khoáng (CaCO3)
Nutraceuticals hay Functional foods
Shrimp/Crab by-products TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
Shrimp/Crab by-products TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
Thành
phần hóa học của phụ phẩm tôm ở Việt Nam
(tính
trên chất khô)
Loài
tôm Sú Thẻ chân trắng
Đầu Vỏ Đầu Vỏ
Chitin (%)
11,5
–
12,4
28,8
–
30,9
10,8
–
11,7
27,7
–
29,8
Protein (%)
52,2
–
54,4
22,6
–
25,5
52,8
–
55,6
22,8
–
26,2
Khoáng (%)
21,3
–
23,6
29,3
–
32,5
21,4
–
22,5
28,9
–
31,8
Carotenoid
(mg/kg)
163,6
–
178,9
88,3
–
99,6
144,3
–
159,3
79,8
–
83,6
(Trung & Stevens, 2013)
•Để sản xuất 12 kg chitosan phẩm chất tốt (độ khử acetyl
khoảng 60 –80%) cần 200 kg phế phẩm tôm
•Chi phí sản xuất 15 –20 USD/kg chitosan, nhưng giá bán
200 USD/kg
TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
CHITIN
•Chitin (C8H13O5N)nlà một
polisaccharid mạch thẳng có
chứa N-acetylglucosamin, có
mặt trong thiên nhiên nhiều nhất
chỉ sau cellulose
•Có trong vỏ các loài giáp xác,
răng mực,vỏ côn trùng, màng tế
bào nấm thuộc họ Zygemycetes,
trong sinh khối nấm mốc và một
vài loại tảo...
Shrimp/Crab by-products TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
Chitin
Cellulose
(http://en.wikipedia.org/wiki/)
TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản
•Nó có thể xem như là dẫn xuất của cellulose, trong đó
nhóm (-OH) ởnguyên tử C2được thay thế bằng nhóm
axetyl amino (-NHCOCH3)
•Chitin là một polymer gồm nhiều đơn phân N-acetyl
glucosamine (dẫn xuất của glucose)
•Chitin gồm 3cấu trúc đặc trưng là:α,βvà γ.
- Trong tự nhiên, α-chitin là phổ biến nhất,nó có mặt
trong vỏ tôm cua, thành tế bào nấm.α-chitin bền và
khó phân tách hơn β-chitin
-β-chitin hiện diện trong các loài tảo khuê, mai mực
Shrimp/Crab by-products TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú -Khoa Thủy sản