Bài học về phát triển: Phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường

Bài học về phát

triển: Phát triển

kinh tế và bảo vệ

môi trường

"Môi trường bị ô nhiễm, tài nguyên bị cạn kiệt,

rừng bị tàn phá, đất bị xói mòn và tình trạng sa

mạc hóa, biến đổi khí hậu, nguy cơ nước biển

dâng... làm thu hẹp không gian sinh tồn của con

người chẳng những tác động tiêu cực đến cuộc

sống hiện tại mà còn đe dọa sự phát triển của

các thế hệ tương lai" - đó là nhận định của Thủ

tướng Nguyễn Tấn Dũng về tình hình môi

trường ở nước ta. Theo Thủ tướng, đây là

những thách thức to lớn trên con đường phát

triển. Vì vậy, phát triển kinh tế phải gắn chặt với

bảo vệ và cải thiện môi trường. Chủ động đối

phó với hiểm họa nước biển dâng, sử dụng

công nghệ tiết kiệm nguyên liệu, năng lượng,

phát triển kinh tế xanh là nội dung có tác động

mạnh nhất đến phát triển bền vững phải được

thể hiện trong toàn bộ kế hoạch phát triển kinh

tế xã hội của cả nước cũng như trong từng lĩnh

vực ở từng địa phương, đơn vị.

Nguy cơ đã được nhận thức, các biện pháp lớn

để hạn chế nguy cơ đã được xác định và triển

khai, Luật về Bảo vệ môi trường, điểm tựa pháp

lý cho mọi hoạt động cũng đã được ban hành

nhưng môi trường vẫn tiếp tục suy thoái nghiêm

trọng, vì sao?

Dân mình ngày nay đều biết mưa bão, hạn hán,

thời tiết nóng lạnh thất thường, nước biển

dâng... là do tác động của biến đổi khí hậu.

Không chỉ vậy nhiều người còn hiểu rõ chính

con người với những hành vi vô ý thức đã góp

phần đẩy nhanh sự biến đổi này. Chẳng hạn

như nước biển dâng là do băng tan, băng tan là

do lượng khí CO2 do sản xuất công nghiệp thải

vào bầu khí quyển mỗi năm một nhiều làm trái

đất nóng lên. Biết vậy, nhưng các Hội nghị quốc

tế bàn về lộ trình và mức độ cắt giảm khí thải

công nghiệp họp nhiều mà vẫn không kết quả vì

bị chi phối bởi lợi ích quốc gia thiển cận. Bây

giờ, một học sinh tiểu học cũng biết lụt lội là do

rừng đầu nguồn bị chặt phá, nước sông đen kịt,

cá chết nổi lềnh bềnh là do nước thải công

nghiệp và nước thải sinh hoạt đổ vào gây ô

nhiễm. Ở thành phố, ra đường là cần phải đeo

khẩu trang để ngăn bụi và khí thải từ các

phương tiện giao thông lọt vào phổi gây bệnh...

Do vậy, nguyên nhân dẫn đến sự tiếp tục suy

thoái của môi trường không phải là sự thiếu hiểu

biết mà do con người thiếu ý thức trách nhiệm

cá nhân đối với xã hội và cộng đồng trong thái

độ ứng xử với môi trường. Ai cũng muốn thành

phố xanh - sạch - đẹp, muốn hít thở bầu không

khí trong lành nhưng không ít người vẫn tùy tiện

vứt rác, đổ nước thải ra đường, vẫn ngang

nhiên thoải mái hút thuốc lá nơi công cộng mặc

cho người xung quanh phải hít khói. Một cây cổ

thụ hàng trăm năm tuổi, một con thú quý có tên

trong sách Đỏ vẫn yên bình sống trong rừng sâu

khi con người chưa biết đến, nhưng chỉ một thời

gian ngắn sau khi báo chí đưa tin thì cây bị cưa

đổ, thú bị bắn chết, chính quyền địa phương bó

tay. Các doanh nghiệp thì vì lợi ích cục bộ cố

tình lẩn tránh trách nhiệm, xây dựng các công

trình xử lý nước thải, khí thải là để đối phó chứ

không phải vì mục đích bảo vệ môi trường. Các

cơ quan quản lý Nhà nước khi xét duyệt một

công trình đầu tư thì chỉ quan tâm đến lợi ích

kinh tế mà coi nhẹ lợi ích môi trường, còn các

cơ quan pháp luật thì chậm chạp và nhẹ tay

trong xử lý vi phạm. Vụ Vedan kéo dài hàng

năm trời, thiệt hại mà nó gây ra ai cũng thấy rõ

nhưng rất lúng túng trong xử lý, dân thì muốn

kiện đòi bồi thường, chính quyền thì muốn

thương lượng, còn doanh nghiệp thì cò cưa

mức độ bồi thường, trong khi đó ở Trung Quốc

mới đây cũng xảy ra một vụ giống như Vedan

thì chỉ mấy ngày sau khi phát hiện Giám đốc và

phó Giám đốc doanh nghiệp đã bị bắt...

Tăng trưởng kinh tế cao mà vẫn đảm bảo được

môi trường là yêu cầu và cũng là tiêu chí của

phát triển bền vững. Vì môi trường có tác động

trực tiếp đến cuộc sống của người dân nên bảo

vệ môi trường phải là trách nhiệm của cả hệ

thống chính trị và toàn xã hội nên cần thiết phải

đẩy mạnh xã hội hóa công tác bảo vệ môi

trường bởi chính người dân sẽ là chủ thể trong

phong trào thực hiện sản xuất và tiêu dùng bền

vững, từng bước phát triển "năng lượng sạch",

"sản xuất sạch" và "tiêu dùng sạch". Để làm tốt

điều này cần phải có cơ chế thích hợp tạo điều

kiện để người dân tham gia trực tiếp vào việc

bảo vệ môi trường kể cả việc kiểm tra và giám

sát. Nhà nước cũng cần đổi mới cơ chế quản lý

tài nguyên và bảo vệ môi trường, hoàn thiện hệ

thống luật pháp, xây dựng chế tài đủ mạnh để

ngăn ngừa và xử lý vi phạm.

Làm được những việc này một cách có hiệu quả

thì tin rằng trong tương lai không xa môi trường

sống của con người không chỉ được bảo vệ mà

từng bước được khôi phục sự trong lành vốn có

của nó.