Bạn biết gì về nghề kiểm toán?
Nhà xuất bản Trẻ và Công ty cổ phần Tinh Văn vừa phối hợp thực hiện cuốn
sách Đường vào nghề - kiểm toán - một cuốn sách thiết thực, hữu ích cho các bạn trẻ
trước sự chọn lựa nghề nghiệp.
Sách được biên soạn kỹ lưỡng từ các nguồn tài liệu trong và ngoài nước, từ
chương trình thực tế tại các công ty kiểm toán lớn tại TP.HCM, đặc biệt là nguồn
thông tin quý giá được cung cấp bởi Vụ chế độ kế toán - kiểm toán - Bộ Tài chính Việt
Nam cũng như Văn phòng đại diện của ACCA tại Việt Nam, trường ĐH Kinh tế
TP.HCM...Sách do ông Bùi Văn Mai, Vụ trưởng Vụ chế độ kế toán - kiểm toán - Bộ
Tài chính, viết lời giới thiệu và hiệu đính.
Chúng tôi xin lược trích một số đoạn trong cuốn sách này để bạn đọc tham
khảo.
Trích Lời giới thiệu của ông Bùi Văn Mai
Vụ trưởng Vụ Chế độ kế toán và kiếm toán
Bộ Tài chính
Chủ tịch Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam
Nghề kiểm toán theo cơ chế thị trường ở Việt Nam là một lĩnh vực còn khá mới
mẻ và đang mở ra nhiều cơ hội lớn cho các bạn trẻ. Trong tiến trình phát triển của nền
kinh tế - xã hội Việt Nam hiện nay, đặc biệt là trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế,
lĩnh vực kế toán - kiểm toán đang rất cần một đội ngũ nhân lực đông đảo với trình độ
chuyên môn cao. Chính đội ngũ nhân lực này sẽ góp phần tạo ra sự giàu có cho đất
nước, đưa hình ảnh của Việt Nam đến một tầm cao hơn, chuyên nghiệp hơn trong các
giao dịch trong nước và quốc tế. Và trên con đường sự nghiệp của mình, các bạn học
sinh, sinh viên đã chuẩn bị những gì để đón đầu hội nhập?
Cuốn sách này giới thiệu cho các bạn một lĩnh vực nghề nghiệp nhiều thách
thức nhưng rất hấp dẫn, có nhiều tiềm năng và triển vọng, đặc biệt là trong thời đại
kinh tế tri thức: nghề kiểm toán. Các bạn sẽ hình dung được lịch sử hình thành ngành
kiểm toán trên thế giới cũng như tại Việt Nam, sự hiện diện của các “đại gia” thuộc
Big Four trên thị trường kiểm toán thế giới cũng như họat động của các công ty kiểm
toán tại Việt Nam. Bạn cũng sẽ nắm bắt được đăc trưng của thị trường lao động trong
lĩnh vực kiểm toán cũng như nhu cầu tuyển dụng kiểm toán viên tại Việt Nam đồng
thời hiểu biết thêm về môi trường làm việc, con đường thăng tiến của một kiểm toán
viên tại các công ty đa quốc gia. Bạn cũng sẽ nhìn thấy bức tranh tòan cảnh của nghề
kiểm toán, nhu cầu của thị trường lao động… thông qua những cuộc trò chuyện với
các chuyên gia đầu ngành để từ đó có thể định hình cho mình một lối bước vào đời.
Tôi tin rằng, với các thông tin được trình bày trong cuốn sách, các bạn trẻ sẽ
khám phá ra được nhiều điều lý thú, thiết thực về nghề kiểm toán - một nghề không
đến nỗi khô khan, phức tạp và khó khăn như trong trí tưởng tượng của nhiều người.
Chỉ cần bạn có quyết tâm, bản lĩnh và thật sự muốn gắn bó với nghề này, bạn sẽ có
nhiều cơ hội để thành công. Thực tế đã chứng minh rằng, hiện nay, rất nhiều bạn trẻ,
sau một thời gian làm việc trong lĩnh vực kiểm toán, đã và đang được giao trọng trách
tại các công ty đa quốc gia hoặc các hãng đầu tư lớn.
Trích "Môi trường làm việc và con đường thăng tiến của một nhân viên
kiểm toán trong các công ty kiểm toán nước ngoài"
Các công ty kiểm toán nước ngoài thường có chiến lược tìm kiếm nguồn nhân
lực từ các trường đại học khối tự nhiên đặc biệt là sinh viên năm cuối của các khoa kế
toán, kiểm toán, tài chính tín dụng, ngân hàng, luật, ngoại thương…
Từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm được coi là mùa rảnh rỗi của các công ty
kiểm toán nước ngoài. Và các chuyên gia nhân sự của các công ty kiểm toán lớn tận
dụng thời gian này để mở chiến dịch săn tìm nguồn nhân lực mới cho năm tài chính
tiếp theo - thường bắt đầu từ 1/9 và kết thúc vào 31/8 năm sau.
Thông thường, các công ty kiểm toán nước ngoài có hai cách để săn lùng và
tuyển dụng nguồn nhân lực:
1. Tổ chức các chương trình cấp học bổng cho các sinh viên khá giỏi thuộc khối
kinh tế của các trường đại học uy tín để “xí phần” khi các sinh viên này tốt nghiệp
hoặc tổ chức ngày hội việc làm kiểu như Open Day mà KPMG đã từng áp dụng để thu
hút ứng viên. Đây là cách tiếp cận “đường dài” nhưng lại khá hiệu quả
2. Đăng quảng cáo tuyển dụng KTV trên các tờ báo lớn như Tuổi trẻ, Thanh
niên, Vietnamnews…để thu hút và sàng lọc ứng viên.
Yêu cầu tuyển dụng của các công ty kiểm toán nước ngoài không quá khắt khe:
không đòi hỏi ứng viên phải có kinh nghiệm làm việc, chỉ cần có bằng tốt nghiệp đại
học khối kinh tế (tốt nghiệp khoa kế toán/kiểm toán thường được chuộng hơn), có kiến
thức chung về kế toán, kiểm toán, bảo hiểm, ngoại thương và có vốn tiếng Anh khá.
Sau khi sàng lọc một cách kỹ lưỡng hồ sơ của các ứng viên, bộ phận nhân sự
của công ty sẽ gửi thư mời tới tận từng ứng viên để thông báo về thời gian tổ chức thi
tuyển vòng sơ khảo. Thông thường một cuộc thi tuyển vòng sơ khảo cho vị trí KTV
kéo dài khoảng chừng từ 2 – 3 giờ đồng hồ và bao gồm các phần thi sau:
- Thi kiểm tra trí thông minh (IQ)
- Thi kiểm tra trình độ tiếng Anh (tương đương bằng C)
- Thi kiểm tra kiến thức chuyên ngành (kế toán)
- Thi kiểm tra kỹ năng giải quyết vấn đề (tại một số công ty, yêu cầu này không
bắt buộc)
Sau ngày thi khoảng chừng từ một tuần đến mười ngày, bộ phận nhân sự sẽ gửi
thư thông báo tới các ứng viên đạt yêu cầu vòng sơ khảo và theo đó, các ứng viên này
sẽ tham dự vòng thi vấn đáp tiếp theo với các quản lý nhóm kiểm toán người Việt
(audit supivisor/manager) cùng chuyên viên nhân sự. Tại vòng thi này, các ứng viên sẽ
phải xử lý tình huống giao tiếp, khả năng làm việc theo nhóm cũng như kỹ năng giải
quyết vấn đề một cách trực diện. Vòng thi này được coi là tương đối khó đối với phần
lớn các sinh viên vừa mới tốt nghiệp ra trường, khi mà kinh nghiệm làm việc chưa có
cũng như khả năng diễn đạt, khả năng giải quyết vấn đề chưa đạt trình độ chuyên
nghiệp để có thể thuyết phục được các chuyên gia tuyển dụng.
Vòng thi cuối cùng là vòng thi mang tính quyết định đối với các ứng viên.
Thông thường, khi đã được chọn vào vòng thi này, 95% các ứng viên đã có thể nắm
chắc được phần thắng trong tay. Ở vòng thi này, ứng viên tiếp xúc với các giám đốc
kiểm toán (thường là người nước ngoài)/giám đốc nhân sự hoặc với Tổng giám đốc mà
tính chất của các cuộc tiếp xúc này thường là để kiểm định ứng viên lần cuối cùng
trước khi ra quyết định tiếp nhận.
Trong vòng khoảng một tuần lễ kể từ sau vòng phỏng vấn cuối cùng, ứng viên
sẽ nhận được thư mời làm việc với các hướng dẫn cụ thể như thời gian bắt đầu làm
việc, phong cách ăn mặc nơi công sở, các giấy tờ, văn bằng cần thiết mang theo…
Trích " Tâm sự người trong nghề"
...Vào mùa bận rộn, chúng tôi thật sự mệt mỏi. Khối lượng cũng như áp lực
công việc đè nặng lên hai vai chúng tôi. Suốt từ sáng sớm cho đến tận bảy tám giờ tối,
chúng tôi tỏa đi đến khách hàng. Mà có phải khách hàng nào cũng nằm trong nội thành
đâu. Phần lớn khách hàng của chúng tôi là các công ty sản xuất nằm ở tận ngoại ô hoặc
tận các tỉnh lân cận. Kiểm kho xong, nhiều khi chúng tôi còn phải quay về công ty để
cập nhật số liệu. Có hôm nửa đêm mới về đến nhà, đường phố vắng teo, sợ ơi là sợ. Có
những hôm trời mưa tầm tã, về đến nhà, người sũng nước. Rồi ốm. Rồi đành xin nghỉ
việc một hôm vì đầu nóng như nung. Vậy nhưng nằm ở nhà lại không yên, đầu cứ lổn
nhổn những con số kế toán. Rồi lại phải nói dối mẹ để được đến công ty. Lại bị cuốn
hút vào dòng xoáy bất tận của công việc. Tháng sáu đến tháng chín đi interim, tháng
chín đến hết tháng mười một tất bật với hard close. Từ tháng giêng cho đến hết tháng
ba phải ra được kết quả kiểm toán. Đó chính là các số liệu cuối cùng cho báo cáo tài
chính. Từ tháng năm cho đến tháng tám chúng tôi được xả hơi một chút. Nói là xả hơi
cho oai vậy thôi chứ cũng phải tranh thủ thời gian này để cập nhật kiến thức tổng hợp
khác như luật, ngoại ngữ. Mùa này, dân kiểm toán chúng tôi gọi là mùa rảnh rỗi.
Những ai muốn lấy bằng CPA của Bộ Tài chính thì có thể tận dụng thời điểm này để
ôn thi. Mà hầu như tất cả các kiểm toán viên đều muốn có được tấm bằng đó. Và thế là
lại lo tích cóp kiến thức để chuẩn bị cho kỳ thi năm sau. Lại vắt chân lên cổ để chạy
trong cuộc đua về đích. Nhưng không phải cứ hễ đi thi là đậu. Tám môn thi bắt buộc,
thí sinh phải có kinh nghiệm làm việc không dưới 5 năm trong lĩnh vực tài chính kế
toán mới được đăng ký dự thi. Nhiều đứa trong nhóm chúng tôi đã không thể trụ lại
được để đáp ứng điều kiện thâm niên công tác và đành phải giã từ giấc mơ đẹp đẽ
nhưng khó thực hiện của mình. Nhiều người phải thi đi thi lại mấy lần mới cầm được
tấm bằng CPA.
....
Đạo đức hành nghề cũng là một nguyên tắc mà tất cả các kiểm toán viên như
chúng tôi phải học nằm lòng. Khi đến công ty khách hàng làm việc, có thể bạn được
họ săn đón, được mời chiêu đãi, được bố trí chỗ ăn ở sang trọng. Nhưng bạn phải cẩn
thận không được để những yếu tố đó ảnh hưởng đến công việc mà bạn đang đảm
nhiệm. Bạn nên nhớ một điều, kết quả công việc của bạn phải trung thực, khách quan,
độc lập, và bởi vậy, bạn không được phép sa đà vào những cuộc vui mà biết đâu có
những cuộc vui đã được sắp đặt một cách chủ ý. Chuyện phong bì phong bao, quà cáp
đôi khi cũng xảy ra, tuy không phải là phổ biến và bạn phải thật bản lĩnh trước những
cám dỗ vật chất này. Đây là vấn đề tế nhị, nhạy cảm, thật khó phân biệt tình cảm chân
thành thật, giả ra sao, nhưng tựu chung lại, những thứ đó cũng chỉ là vỏ bọc của nạn
hối lộ. Và nếu không bản lĩnh, có thể vô tình bạn đã đánh mất hình ảnh và uy tín của
công ty và của chính bạn vì những mối tư lợi trước mắt...