Các vấn đề liên quan đến mức
sinh và Đáp ứng chính sách
tại một số quốc gia Châu Á
Gavin W. Jones
Hội nghị chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về giảm
sinh, Hà Nội Ngày 27 tháng 3 năm 2013
6 quốc gia - những kinh nghiệm đa dạng
• Xu hướng mức sinh và
mức chết ở cả 6 quốc gia
có xu hướng giống nhau
nhưng với tốc độ khác
nhau
• Ở 6 quốc gia này, tỷ lệ
• Trung Quốc
• Ấn Độ
• Hàn Quốc
• Singapore
• Thái Lan
• Việt Nam
tăng trưởng dân số diễn
ra chậm và một số nước
bắt đầu giảm
• Xu hướng về cơ cấu tuổi
và sự biến động trong lực
lượng lao động cần
nghiên cứu thấu đáo khi
quyết sách
Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi và tuổi thọ trung
bình, từ giai đoạn năm 1965-70 đến năm 2005-2010
% IMR giảm Tuổi thọ trung
Tỷ suất chết trẻ
em dưới 1 tuổi
bình
Quốc gia
2005-10
2005-10
1965-
70
1965-
70
63
22
-65
59.4
72.7
Trung Quốc
64
4
-94
58.8
80.0
Hàn Quốc
128
53
-59
47.5
64.2
Ấn Độ
24
2
-92
67.2
80.6
Singapore
76
12
-84
58.7
73.6
Thái Lan
118
20
-83
47.9
74.4
Việt Nam
Nguồn: Vụ Dân Số Liên Hiệp Quốc năm 2010
Xu hướng tổng tỷ suất sinh
Nguồn: Vụ Dân số Liên hiệp quốc, năm 2010
Tổng tỷ suất sinh, Tỷ lệ % thay đổi, và Tỷ lệ %
giảm về mức sinh thay thế, giai đoạn từ năm
1965-70 đến giai đoạn năm 2005-2010
% thay đổi
TFR
% giảm đến
mức sinh
thay thế
Quốc gia
TFR 1965-70 TFR 2005-10
Trung Quốc
5.94
1.64
-72.4
* 100
Hàn Quốc
4.71
1.29
-72.7
* 100
Ấn Độ
5.69
2.73
-52.1
83
Singapore
3.65
1.25
-65.7
* 100
Thái Lan
5.99
1.63
-72.8
* 100
* Mức thay thế của tổng tỷ suất sinh xấp xỉ 2,1. Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc và Trung Quốc
có mức sinh giảm sâu hơn mức sinh thay thế.
Nguồn: Được tính toán từ số liệu của Vụ Dân số Liên hiệp Quốc, năm 2010
Xu hướng tổng tỷ suất sinh
Nguồn: Vụ Dân số LHQ, năm 2010
Chỉ số dự báo Tăng trưởng dân số giai
đoạn 2010-2050 – Theo tình huống dự báo
trung bình của LHQ
Singapore
Nguồn: Vụ Dân số LHQ, năm 2010, Dự báo Trung Bình
Chỉ số dự báo mức tăng trưởng dân số
giai đoạn 2010-2050- Theo tình huống dự
báo thấp của LHQ
Ấn Độ
Singapore
Việt Nam
Thái lan
Hàn Quốc
Trung Quốc
Nguồn: Vụ Dân số LHQ, năm 2010, Dự báo thấp
Cơ cấu tuổi của Thái Lan,
năm 1990 và năm 2010 (triệu người)
Cơ cấu tuổi của Ấn Độ,
năm 1990 và năm 2010 (triệu người)
Cơ cấu tuổi của Trung Quốc,
năm 1990 và năm 2010 (triệu người)
Nam
Nữ
Cơ cấu tuổi ở Việt Nam
Năm 1990 và năm 2010
Nữ
Nam
Tỷ lệ % dân số người cao tuổi từ 65
tuổi trở lên, giai đoạn 1970-2030
Nguồn: Vụ Dân số LHQ, năm 2010
Xu hướng tỷ lệ phụ thuộc,
Giai đoạn 1970-2030
Source: UN Population Division, 2010
Xu hướng tỷ lệ đăng ký học trường
Trung học (Tổng %)
Nguồn, Các chỉ số Phát triển Thế giới, Ngân hàng Thế giới
Chỉ số dự báo tăng trưởng dân số trong độ tuổi lao
động khác nhau, giai đoạn 2010-2030 – Theo dự báo
trung bình của LHQ
Nguồn: Vụ Dân số LHQ, năm 2010, Dự báo trung bình
Lịch sử can thiệp chính sách
• Hầu hết các quốc gia tham gia hội thảo này đều
đã đề cập đến các chính sách hạn chế tăng
trưởng dân số
• Có sự thay đổi chính sách khi mức sinh thấp
• Nhưng những thay đổi chính sách này diễn ra
khá muộn – 12 đến 24 năm sau khi mức mức
đạt dưới mức thay thế
• Hiện tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và
Singapore đã áp dụng chính sách khuyến khích
sinh
ả
ả
ệ
B ng 2. Ch m tr trong vi c thay đ i chính sách gi m
ạ ộ ố ố
ậ
sinh t
ễ
i m t s qu c gia
ổ
ở
Đông Á
Đất nươc Nhận xét
Năm đạt được
mức sinh thay
thế Năm chính sách
giảm sinh được
đảo ngược
Số năm trì hoãn % dưới mức
sinh thay thế
khi đảo
ngược chính
sách
Singapore 1975 1987 25 ―
Hàn Quốc 1984 1996 12 20 chính sách khuyến khích
sinh nhẹ nhàng
Hàn Quốc 1984 2004 20 50 Các biện pháp mạnh mẽ
trong việc khuyến khích sinh
Đài Loan 1984 1992 8 20
Đưa ra khẩu hiệu khuyến
khích sinh nhưng không
thực hiện biện pháp gì
Đài Loan 1984 2008 24 47
Sách trắng về chính sách
dân số; có các biện pháp cụ
thể để đối phó với mức sinh
thấp
Nhật Bản+ 1973[1] 1990 17 25 Các biện pháp khuyến khích
sinh nhẹ nhàng
Trung Quốc 1992 No reversal 20 (+)
[1] Thực tế, tổng tỷ suất sinh của Nhật Bản đã đạt dưới mức sinh thay thế chút ít vào những năm 1950, nhưng mức này được giữ trong vòng 2 thập kỷ và
đến năm 1973 mới giảm sâu dưới mức thay thế.
25-30% dưới mức sinh thay
thế năm 2012, chưa có thay
đổi chính sách nào
Các vấn đề chính sách cụ thể
của từng quốc gia
• Singapore
• Hàn Quốc
• Trung Quốc
• Ấn Độ
• Việt Nam
Các vấn đề chính sách liên
quan đến mức sinh
• Cần làm gì để khuyến khích hôn nhân? (ở
Châu Á hôn nhân là cánh cửa dẫn tới sinh
con)
• Cần làm gì để khuyến khích các cặp vợ
chồng nuôi dạy con cái khi cả hai đều làm
việc?
• Cách nào tốt nhất để giảm thiểu các chi
phí tài chính trong việc nuôi dạy con cái?
• Cần làm gì để tạo điều kiện cho mọi người
không có con ngoài ý muốn (nhu cầu về
KHHGĐ không được đáp ứng)?
Các vấn đề chính sách của
Việt Nam: mức sinh
• Có nên hỗ trợ phần nào đó chi phí nuôi
con?
• Làm thế nào để các cặp vợ chồng kết hợp
tốt hơn giữa công việc và nuôi con?
• Các chính sách liên quan đến nghỉ sinh
con
• Hỗ trợ chăm sóc con cái
• Các chính sách khác?
Các vấn đề chính sách ở Việt Nam:
các chính sách liên quan đến dân
số
• Xu hướng nguồn lao động
– Tăng tuổi làm việc và trì hoãn tuổi nghỉ hưu?
– Giáo dục để phát triển
• Xu hướng già hóa
– Tuổi già năng động
– Duy trì thu nhập
– Các nhu cầu chăm sóc – gia đình, cộng đồng
và nhà nước