§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª
Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A
1
Lêi nãi ®Çu
Theo xu híng ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi, nÒn kinh tÕ cña níc ta
®ang ngµy mét ®æi míi .Tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ,quan liªu bao cÊp
chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, chóng ta ®·
gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh tùu trªn mäi lÜnh vùc mµ næi bËt lµ lÜnh vùc kinh tÕ .
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn rÊt nhanh nhÞp
®é t¨ng trëng kh¸ cao . Tuy nhiªn ®ã chØ lµ con sè tng ®èi , cßn thùc tÕ th×
cha cao . Bëi lÏ nÒn kinh tÕ níc ta cã xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp so víi c¸c
níc trªn thÕ giíi . Do ®ã kÕt qu¶ mµ chóng ta ®¹t ®îc vÒ mÆt lîng thùc sù
vÉn cha cao . V× vËy ®Ó ®a nÒn kinh tÕ níc ta vµo giai ®o¹n míi , hoµ nhËp
vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc , chóng ta cÇn ph¶i nç lùc nhiÒu .
Du lÞnh níc ta lµ mét trong nh÷ng nghµnh kinh tÕ con non trÎ , nhng
®îc xem lµ mét nghµnh kinh tÕ mòi nhän . Tû xuÊt doanh lîi cña nghµnh Du
LÞch thêng cao h¬n rÊt nhiÒu lÇn so víi c¸c nghµnh kh¸c . Lîi nhuËn mang
l¹i tõ ho¹t ®éng cña nghµnh Du LÞch chiÕm mét tû träng rÊt lín trong thu
nhËp quèc d©n . §Êy lµ mét dÊu hiÖu tèt , song trong thùc tÕ th× nh÷ng g×
chóng ta ®¹t ®îc chØ lµ con sè rÊt khiªm tèn nã cha c©n xøng víi nh÷ng
tiÒm n¨ng mµ ta cã . V× vËy chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng mét kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn tríc m¾t còng nh l©u dµi sao cho hîp lý nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh
tÕ cao nhÊt cho nghµnh m×nh . §©y còng chÝnh lµ lý do em chän ®Ò tµi " D·y
sè thêi gian trong viÖc ph©n tÝch vµ dù ®o¸n thèng kª vÒ Du LÞch " .
§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu gåm : tæng doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ
ho¹t ®éng kinh doanh Du LÞch vµ sè lît kh¸ch nghµnh Du LÞch phôc vô.
Ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò ¸n cña em gåm cã ba ch¬ng :
- Ch¬ng I. Du LÞch vµ vai trß cña thèng kª trong viÖc nghiªn cøu vÒ Du LÞch.
- Ch¬ng II . Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian vµ
dù ®o¸n thèng kª .
- Ch¬ng III . VËn dông ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian vµ dù ®o¸n thèng kª
trong viÖc ph©n tÝch biÕn ®éng vµ dù ®o¸n Du LÞch ViÖt Nam trong nh÷ng
n¨m tíi .
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o khoa thèng kª ,
®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o TrÇn Quang ®· híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Do
tr×nh ®é vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt . V×
vËy em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« ®Ó ®Ò tµi ®îc hoµn thiÖn
h¬n.
Hµ néi . 5/2001.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª
Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A
2
Ch¬ng I. Du lÞch vµ vai trß cña thèng kª trong
viÖc nghiªn cøu vÒ du lÞch
I. Thùc tr¹ng vÒ du lÞch thÕ giíi vµ níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®ang chuyÓn tõ lìng cùc sang ®a cùc, thÕ giíi
®· vµ ®ang h×nh thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ vµ liªn kÕt kinh tÕ míi. Xu híng
®èi tho¹i vµ hîp t¸c ®ang thay cho xu híng ®èi ®Çu vµ biÖt lËp. Do vËy c¸c
quèc gia võa ph¶i biÕt chñ ®éng tham gia vµ khai th¸c c¸c mÆt tÝch cùc, võa
ph¶i biÕt ®Êu tranh vµ kh¾c phôc nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc cña qu¸ tr×nh nµy.
Tuy nhiªn khèi lîng hµng ho¸ dÞch vô trao ®æi gi÷a c¸c quèc gia vµ ho¹t
®éng du lÞch quèc tÕ, kÓ c¶ gi÷a c¸c quèc gia cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau,
®Òu t¨ng lªn hµng n¨m. Kinh tÕ dÞch vô du lÞch cña mçi níc ph¸t triÓn ®Òu
g¾n liÒn víi xu thÕ vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ quan hÖ kinh tÕ quèc
tÕ : HiÖn nay trªn thÕ giíi cã 8 cêng quèc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ du
lÞch :Mü, Italia, T©y Ban Nha, Ph¸p, Anh, §øc, Autralia vµ Trung Quèc.
Riªng vÒ Trung Quèc hiÖn xÕp thø 8 v× tríc khi c¶i c¸ch më cöa th× Trung
Quèc lµ quèc gia khÐp kÝn mäi mÆt, kh«ng nh÷ng kh«ng më cöa giao lu kinh
tÕ mµ cßn h¹n chÕ kh¸ch níc ngoµi vµo th¨m. N¨m 1978, tríc c¶i c¸ch më
cöa mét n¨m, trªn ®Êt níc mªnh m«ng ®Çy danh lam th¾ng c¶nh vµ c¸c di
tÝch lÞch sö-v¨n ho¸ nµy, chØ cã 1,8 triÖu lît kh¸ch víi thu nhËp ván vÑn 260
triÖu USD. Nhê c¶i c¸ch më cöa, Trung Quèc ®· ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng to
lín vµ phong phó cña ngµnh du lÞch. Ngµy nay, nghµnh “c«ng nghiÖp kh«ng
khãi” cña Trung Quèc ®· trë thµnh mét trong nh÷ng nghµnh cã nhÞp ®é t¨ng
trëng nhÊt. Sè du kh¸ch ®Õn th¨m Trung Quèc n¨m 1997 lµ 57,588 triÖu lît
ngêi, t¨ng 31 lÇn so víi n¨m 1978, sè ngo¹i tÖ thu ®îc ®¹t 12,1 tû USD. Tõ
mét níc chËm më cöa nghµnh du lÞch, sau 20 n¨m c¶i c¸ch, Trung Quèc ®·
®øng hµng thø 8 trªn thÕ giíi v× thu nhËp do du lÞch mang l¹i.
ThÕ cßn du lÞch cña níc ta th× sao? Thùc tÕ sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc
lÇn thø VI trong cuéc thùc hiÖn ®æi míi,trong sù chuyÓn m×nh ®i lªn chung
cña c¶ níc,c¶ sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng ®¸ng tù hµo vÒ kinh tÕ V¨n ho¸ Du lÞch
ViÖt Nam
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª
Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A
3
Ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh c«ng, sèlît
kh¸ch du lÞch, doanh thu du lÞch hµng n¨m t¨ng lªn r¾t ®¸ng kÓ. Song nhÞp ®é
t¨ng trëng cña nghµnh Du lÞch níc ta thùc tÕ vÉn cha cao so víi tiÒm n¨ng
vµ thuËn lîi mµ t¹o ho¸ vµ lÞch sö ®· ®Ó l¹i trªn ®Êt níc ta.Víi chñ ®Ò “ViÖt
Nam ®iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi” cña ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia
theo quan ®iÓm em ®©y lµ mét ®Þnh híng ®óng ®¾n vµ néi dung thÝch hîp
.Tuy nhiªn tiÕn ®é triÓn khai cha nh mong muèn vµ dù kiÕn møc ®é triÓn
khai cha ®Õn kh¾p ë tÊt c¶ c¸c néi dung, chÝnh v× vËy cha t¹o ra bíc ®ét
ph¸ mang tÝnh chÊt t¹o ®µ vµ cha huy ®éng ®îc tèi ®a nguån lùc trong vµ
ngoµi níc trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng ch¬ng tr×nh nµy. §¬ng nhiªn
còng cã nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nhÊt ®Þnh mµ chóng ta cÇn ph¶i nhËn
thÊy vµ kh¾c phôc.
II. Vai trß cña thèng kª trong viÖc nghiªn cøu vÒ du lÞch .
Chóng ta biÕt mäi sù vËt hiÖn tîng lu«n biÕn ®æi qua thêi gian vµ
kh«ng gian theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh, mµ chóng ta biÕt r»ng quy luËt
kh«ng tù sinh ra vµ nã còng kh«ng tù mÊt ®i mµ chØ tån t¹i ë d¹ng nµy hay
d¹ng kh¸c.Chóng ta kh«ng thÓ t¹o ra quy luËt khi chóng ta cÇn mµ ®iÒu kiÖn
cña c¸c quy luËt cha xuÊt hiÖn,hay lo¹i bá quy lu©t ®i khi c¸c ®iÒu kiÖn quy
luËt vÉn ®ang tån t¹i. Cô thÓ nh mét n¨m gåm cã bèn mïa Xu©n-H¹-Thu-
§«ng cø sau mçi n¨m th× hiÖn tîng nµy l¹i ®îc lÆp l¹i(®©y lµ quy luËt) dï
khoa häc cã ph¸t triÓn nh thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× còng kh«ng bao giê t¹o ra
®îc hai mïa Xu©n trong mét n¨m,hay lo¹i bá mïa ®«ng ®i ®Ó trong mét n¨m
chØ cßn l¹i ba mïa.Mµ chóng ta cÇn ph¶i biÕt r»ng mét n¨m cã bèn mïa,chóng
ta cÇn ph¶i biÕt ®îc ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña tõng mïa vµ tõ ®ã v¹ch ra xu
híng ph¸t triÓn.VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi chóng ta lµ lµm thÕ nµo ®Ó t×m ®îc
quy luËt vËn ®éng cña c¸c hiÖn tîng.
Trong thèng kª ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng,ngêi ta da
vµo d·y sè thêi gian.Víi viÖc thèng kª c¸c hiÖn tîng sè lín qua thêi gian
cïng víi c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª chóng ta sÏ t×m ra quy luËt vËn
®éng cña mçi hiÖn tîng.V× vËy viÖc ph©n tÝch thèng kª c¸c hiÑn tîng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª
Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A
4
s«th«ng qua thêi gian cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc t×m ra c¸c quy luËt
biÕn ®éng cña hiÖn tîng.Qua d·y sè thêi gian ta cã thÓ nghiªn cøu vÒ ®Æc
®iÓm,vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng tõ ®ã v¹ch râ xu híng vµ tÝnh quy kuËt
cña sù ph¸t triÓn ®ång thêi qua ®ã ta còng cã thÓ dù ®o¸n møc ®é cña hiÖn
tîng trong t¬ng lai.
Du lÞch lµ mét trong nh÷ng nghµnh kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao,
tû suÊt doanh lîi cña nã thêng cao gÊp tõ 2 ®Õn 4 lÇn so víi c¸c nghµnh kh¸c
vµ lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña nghµnh Du lÞch trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y chiÕm mét phÇn rÊt lín trong GDP vµ trong sù ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ. Song tèc ®é t¨ng cña doanh thu vÒ du lÞch hµng n¨m trong
thùc tÕ lµ cha cao so víi tiÒm n¨ng vµ ®iÒu kiÖn mµ ta cã. Nguyªn nh©n
kh¸ch quan lµ chóng ta cha t×m thÊy quy luËt vËn ®éng cña nã, cha ®¸nh gi¸
nghiªm tóc thùc chÊt ®Ó t×m ®îc nh÷ng u, nhîc ®iÓm, cha n©ng cao chÊt
lîng dÞch vô du lÞch, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc vµ n©ng cao c¬ së vËt
chÊt phôc vô du lÞch
V× vËy viÖc nghiªn cøu tÝnh quy luËt cña nghµnh du lÞch lµ mét vÊn ®Ò
tÊt yÕu, nã gióp chóng ta t×m ra ®îc xu híng vËn ®éng tõ ®ã v¹ch râ xu
híng ph¸t triÓn vµ qua ®ã chóng ta cã thÓ khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng
nh»m ®a du lÞch ViÖt Nam lªn tÇm cao míi, ®a ViÖt Nam trë thµnh trung
t©mdu lÞch - th¬ng m¹i cã tÇm cì trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª
Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A
5
Ch¬ng II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph¬ng
ph¸p d·y sè thêi gian
I. Kh¸i niÖm d·y sè thêi gian, ý nghÜa vµ cÊu t¹o.
1. Kh¸i niÖm:
-TÝnh tÊt yÕu: mÆt lîng cña hiÖn tîng thêng xuyªn biÕn ®éng qua
thêi gian. Trong thèng kª, ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng nµy ngêi ta thêng
dùa vµo d·y sè thêi gian.
-Kh¸i niÖm: D·y sè thêi gian lµ d·y c¸c trÞ sè cña chØ tiªu thèng kª
®îc s¾p xÕp theo thø tù thêi gian.
2. ý nghÜa cña d·y sè thêi gian
Qua d·y sè thêi gian ta cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÌ sù biÕn ®éng
cña hiÖn tîng, v¹ch ra xu híng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn, ®ång thêi
dù ®o¸n c¸c møc ®é cña hiÖn tîng trong t¬ng lai.
3. CÊu t¹o cña d·y sè thêi gian
Mçi d·y sè thêi gian ®îc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn lµ: thêi gian vÒ
chØ tiªu vÒ hiÖn tîng nghiªn cøu.
a. Thêi gian cã thÓ lµ ngµy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m.. ®i dµi gi÷a hai thêi
gian liÒn nhau ®îc gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian.
b. ChØ tiªu vÒ hiÖn tîng ®îc nghiªn cøu cã thÓ lµ sè tuyÖt ®èi, sè t¬ng
®èi, sè b×nh qu©n..,trÞ sè cña chØ tiªu gäi lµ møc ®é cña d·y sè.
4. C¸c d¹ng d·y sè thêi gian
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tån t¹i vÒ quy m« cña hiÖn tîng qua thêi gian cã:
a. D·y sè thêi kú.
D·y sè thêi kú biÓu hiÖn quy m«(khèi lîng) cña hiÖn tîng trong tõng
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh.
VD: Cã tµi liÖu vÒ sè lîng kh¸ch tham quan ®Õn ViÖt Nam qua mét sè
n¨m nh sau:
N¨m 1995 1996 1997 1998 1999
Lît ngêi
1351296
1607155 1715673 1520128 1781754
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.