Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp cơ sở do Đại học Đà Nẵng quản lý: Gian lận báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh và giải pháp phòng ngừa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> BÁO CÁO TÓM TẮT<br /> ĐỀ TÀI KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ CẤP CƠ SỞ<br /> (DO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG QUẢN LÝ)<br /> <br /> GIAN LẬN BÁO CÁO TÀI CHÍNH<br /> CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH<br /> CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA<br /> Mã số: Đ2013-04-25<br /> <br /> Chủ nhiệm đề tài: ThS. Lê Thị Trúc Loan<br /> <br /> Đà Nẵng, 12/2013<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> BÁO CÁO TÓM TẮT<br /> ĐỀ TÀI KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ CẤP CƠ SỞ<br /> (DO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG QUẢN LÝ)<br /> <br /> GIAN LẬN BÁO CÁO TÀI CHÍNH<br /> CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH<br /> CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA<br /> Mã số: Đ2013-04-25<br /> <br /> Xác nhận của cơ quan chủ trì đề tài<br /> <br /> Chủ nhiệm đề tài<br /> <br /> Lê Thị Trúc Loan<br /> <br /> Đà Nẵng, 12/2013<br /> <br /> THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI<br /> TT<br /> <br /> Họ và tên<br /> <br /> Đơn vị công tác và<br /> lĩnh vực chuyên môn<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu cụ thể<br /> được giao<br /> <br /> 1 PGS. TS. Nguyễn Khoa Kế toán, Trường Tham gia xây dựng thuyết<br /> Công Phương<br /> ĐH Kinh tế, ĐH Đà Nẵng minh đề cương chi tiết, thiết<br /> lập quy trình nghiên cứu.<br /> 2 ThS.<br /> Huỳnh Khoa Kế toán, Trường Kế toán và thư ký đề tài,<br /> Phương Đông<br /> ĐH Kinh tế, ĐH Đà Nẵng tổng hợp các nghiên cứu có<br /> liên quan.<br /> 3 Phan Thị Thanh Kiểm toán Nhà nước, Thu thập, xử lý số liệu và<br /> Thuỷ<br /> Khu vực 3, Đà Nẵng<br /> phân tích<br /> 4 Nguyễn Đức Thu Kiểm toán Nhà nước, Tham gia phương pháp<br /> Khu vực 3, Đà Nẵng<br /> đánh giá gian lận BCTC,<br /> xây dựng hệ thống chỉ tiêu<br /> đánh giá gian lận, đánh giá<br /> thực trạng gian lận BCTC,<br /> tăng cường hoạt động kiểm<br /> tra, giám sát.<br /> 5 Nguyễn Anh Vũ Kiểm toán Nhà nước, Tham gia xây dựng chi tiêu<br /> Khu vực 3, Đà Nẵng<br /> đánh giá gian lận, giải pháp<br /> nâng cao hiệu quản kiểm<br /> toán nội bộ, và hoàn thiện<br /> hệ thống kế toán.<br /> 6 Đặng Văn Thắng Kiểm toán Nhà nước, Tham gia phân tích tác động<br /> Khu vực 3, Đà Nẵng<br /> của gian lận đến niềm tin<br /> của nhà đầu tư.<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU............................................................................................. 1<br /> Chương 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN<br /> GIAN LẬN TRONG BÁO CÁO TÀI CHÍNH................................ 4<br /> 1.1.ĐỊNH NGHĨA VỀ GIAN LẬN..................................................... 4<br /> 1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ GIAN LẬN ................ 4<br /> 1.2.1. Edwin H. Sutherland (1883-1950)......................................... 4<br /> 1.2.2. Donald R. Cressey (1919 - 1987) .......................................... 5<br /> 1.2.3. D.W. Steve Albrecht.............................................................. 6<br /> 1.2.4. Richard C.Hollinger .............................................................. 6<br /> 1.2.5. Công trình nghiên cứu gian lận của Hiệp hội các nhà điều<br /> tra gian lận Hoa Kỳ (ACFE)............................................................ 6<br /> 1.3. TỔNG QUAN THỰC TRẠNG GIAN LẬN BÁO CÁO TÀI<br /> CHÍNH Ở CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM .............. 8<br /> 1.4. NHỮNG PHƯƠNG PHÁP PHỔ BIẾN THỰC HIỆN GIAN<br /> LẬN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ................................................. 9<br /> 1.4.1. Khai cao (hay khai khống) doanh thu.................................... 9<br /> 1.4.2. Ghi nhận sai niên độ .............................................................. 9<br /> 1.4.3. Giấu công nợ và chi phí....................................................... 10<br /> 1.4.4. Không khai báo đầy đủ thông tin......................................... 10<br /> 1.4.5. Định giá sai tài sản .............................................................. 10<br /> 1.5. CÁC MÔ HÌNH NHẬN DIỆN GIAN LẬN BÁO CÁO TÀI<br /> CHÍNH .............................................................................................. 10<br /> 1.5.1. Mô hình Logit và Probit ...................................................... 10<br /> 1.5.2. Mô hình đa biến, đa tiêu chuẩn............................................ 12<br /> 1.5.3. Mô hình theo định luật Benford .......................................... 12<br /> 1.5.4. Mô hình mạng thần kinh (neutral network model).............. 12<br /> Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VỀ NHẬN DIỆN<br /> GIAN LẬN TRONG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG<br /> TY NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH....................................................... 13<br /> 2.1. XÂY DỰNG CÁC GIẢ THUYẾT ............................................ 13<br /> 2.1.1. Tỷ suất nợ ............................................................................ 13<br /> <br /> 2.1.2. Tỷ số nợ phải thu/doanh thu và Tỷ số hàng tồn kho/Doanh<br /> thu.................................................................................................. 13<br /> 2.1.3. Tỷ suất lợi nhuận ................................................................. 14<br /> 2.1.4. Tỷ số vốn lưu động/Tổng tài sản ......................................... 15<br /> 2.1.5. Chỉ số Z-score...................................................................... 15<br /> 2.2. ĐO LƯỜNG CÁC BIẾN GIẢI THÍCH ..................................... 16<br /> 2.3. LỰA CHỌN MẪU ..................................................................... 16<br /> 2.4. XÂY DỰNG MÔ HÌNH HỒI QUY........................................... 17<br /> Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ NHẬN DIỆN GIAN<br /> LẬN TRONG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY<br /> NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH<br /> PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ CÁC HÀM Ý CHÍNH SÁCH............. 17<br /> 3.1. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY ĐƠN BIẾN....................... 17<br /> 3.2. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY LOGIC.............................. 18<br /> 3.3. CÁC HÀM Ý CHÍNH SÁCH .................................................... 22<br /> 3.3.1. Đối với công ty kiểm toán ................................................... 22<br /> 3.3.2. Đối với cơ quan quản lý nhà nước....................................... 22<br /> 3.3.3. Đối với ban quản trị công ty ................................................ 23<br /> KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................... 24<br /> <br />